Tương lai mất cạnh tranh của Việt Nam ngày càng rõ rệt do
bản thân Việt Nam làm mình kém đi trong khi các đối tác xung
quanh đang nổi lên.
Ths Bùi Ngọc Sơn – Trưởng phòng Kinh tế Quốc tế, Viện
Nghiên cứu Kinh tế và Chính trị thế giới nêu quan điểm
trước những thông tin liên quan đến báo cáo của Ngân hàng
phát triển Châu Á (ADB) và tổ chức nghiên cứu Economist
Intelligence Unit (EIU) cho thấy, trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam
xếp thứ 6, sau Lào, Singapore, Indonesia, Malaysia và Thái Lan về
Chỉ số Năng suất Sáng tạo.
<b>Việt Nam thua Lào vì…<!--?xml:namespace prefix="o"/--></b>
<b>PV:</b> <em>- Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) và tổ chức
nghiên cứu Economist Intelligence Unit (EIU) vừa công bố báo cáo
Chỉ số Năng suất Sáng tạo (CPI) của 22 nền kinh tế châu Á,
Mỹ và Phần Lan. Chỉ số CPI được tính dựa trên 36 chỉ số
"đầu vào" như nền kinh tế đó có bao nhiêu trường đại
học được xếp trong danh sách 500 trường hàng đầu thế
giới, tỷ lệ đô thị hóa, chi phí cho hoạt động nghiên cứu
phát triển, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, tham nhũng, quan
liêu… 8 chỉ số "đầu ra" gồm số bằng sáng chế được
phát minh, giá trị gia tăng trong ngành nông nghiệp, số sách và
phim ảnh được sản xuất…</em>
<em>Theo nghiên cứu của EIU, Việt Nam đạt mức trung bình về
"đầu vào" nói chung nhưng yếu về "đầu ra", đặc biệt
tính riêng khu vực Đông Nam Á, Việt Nam xếp thứ 6, sau Lào,
Singapore, Indonesia, Malaysia và Thái Lan.</em>
<em>Ông có bất ngờ trước kết quả này không và vì sao? Liệu
ông có thể lý giải, vì sao Lào, một nước vốn bị coi là
nghèo và kém phát triển ở Đông Nam Á lại có được kết
quả nổi bật đến như vậy?</em>
<b>Ths Bùi Ngọc Sơn: -</b> Gần đây một số nước như Lào,
Campuchia thay đổi nên có thể điểm số của họ cao hơn. Song
ý nghĩa của con số này không lớn, chỉ mang tính chất tham
khảo vì bản thân nó được tính ra bởi hàng loạt con số mà
độ thuyết phục, chính xác chưa cao.
Nó giống như chỉ số đánh giá về độ hạnh phúc của con
người, từng quốc gia cho thấy Việt Nam có chỉ số này rất
cao nhưng người Việt Nam lại không cảm nhận được điều
đó. Vì có thể những nhà nghiên cứu đánh giá theo tiêu chuẩn
của họ mà người Việt Nam cảm thấy không hài lòng nhưng họ
lại cho điểm cao.
Trong các chỉ số "đầu vào", bảo hộ sở hữu trí tuệ ở
Việt Nam được đánh giá ở mức thấp do nạn ăn cắp quá
nhiều. Khi so sánh với Lào, ở Lào không có tình trạng này
trong khi Việt Nam sử dụng nhiều hàng nhái, túi xách, quần
áo… trong khi hàng tại Lào chủ yếu là tự cung tự cấp, tự
may để sử dụng.
Về vấn đề tham nhũng, quan liêu có thể 2 nước bằng nhau vì
Lào cũng tham nhũng nhưng mức độ tham nhũng quan liêu của Việt
Nam có thể nhiều hơn chút ít. Chính những lý do này có thể
khiến cho "đầu vào" của Việt Nam thấp hơn so với Lào.
Còn về những chỉ số "đầu ra" trong đó có giá trị gia
tăng trong nông nghiệp. Sản xuất nông nghiệp của Việt Nam
rất lớn, là nước xuất khẩu hàng đầu nhiều mặt hàng
nhưng sự thay đổi chưa nhiều nhưng Lào chỉ có một vài công
ty vào đầu tư, mở rộng sản xuất, nông nghiệp bé nhưng chế
biến được rất nhiều. Như vậy tỷ lệ nông nghiệp chế
biến trên tổng nông nghiệp lớn hơn so với Việt Nam.
<center><img
src="http://st.baodatviet.vn/staticFile/Subject/2014/09/18/351012/chi-so-nang-suat-sang-tao-viet-nam-baodatviet.vn_18101794.jpg"
></center>
<center><em>Giá trị gia tăng trong ngành nông nghiệp của Việt Nam
thấp hơn khi so sánh với Lào</em></center>
Điều đó có nghĩa, chưa chắc chuyện này đã phản ánh điều
gì quá lo ngại, chỉ khi các chỉ số như quan liêu, tham nhũng
tách riêng hoặc cảnh báo cụ thể môi trường đầu tư sẽ
bắn thông điệp vào các doanh nghiệp, có thể là những tham
khảo để doanh nghiệp loại Việt Nam ra khỏi danh mục đầu
tư.
<b>PV:</b> <em>- Cách đây không lâu, khảo sát từ VCCI - Phòng
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam về môi trường đầu tư
của Việt Nam so sánh với Lào Campuchia đã cho kết quả, các
nhà đầu tư nước ngoài cũng xếp hạng cơ sở hạ tầng của
Việt Nam ngang bằng với Campuchia và Lào, trong khi tham nhũng và
gánh nặng quy định pháp luật Việt Nam bị đánh giá là hơn
Lào, Campuchia. </em>
<em>Thưa ông, có ý kiến cho rằng, sự tụt hậu này bắt nguồn
từ "thói quen ăn sẵn bán đào", sự chủ động lệ thuộc
vào nền kinh tế Trung Quốc của Việt Nam. Ông có đồng tình
với ý kiến này không và vì sao?</em>
<b>Ths Bùi Ngọc Sơn:</b> - Kết quả khảo sát về môi trường
đầu tư của Việt Nam so sánh với Lào, Campuchia cho thấy các
nhà đầu tư nước ngoài xếp hạng cơ sở hạ tầng của Việt
Nam ngang bằng với Campuchia và Lào, trong khi tham nhũng và gánh
nặng quy định pháp luật Việt Nam bị đánh giá là hơn Lào,
Campuchia là đúng vì Lào, Campuchia mới trong khi Việt Nam có mấy
chục năm, hệ thống ăn sâu bám rễ nếu không được thay
đổi ngay từ đầu thì dứt khoát sẽ cao hơn.
Còn nếu nói sự tụt hậu do "thói quen ăn sẵn bán đào"
cũng không phải, nó do chính sách của Việt Nam hoặc do cấu
trúc kinh tế liên quan đến nhiều vấn đề như doanh nghiệp
nhà nước, mang nặng tư tưởng doanh nghiệp nhà nước là chủ
đạo trong khi hệ thống được hưởng nhiều làm ra ít nhưng
không bị trừng phạt…
<b>Việt Nam đang kém dần</b>
<b>PV:</b><em> - Sự vươn lên của Lào và Campuchia trong những
bảng đánh giá khách quan và trung lập này liệu có là cảnh
báo đỏ cho Việt Nam, đặc biệt khi hiện tại nền kinh tế
Việt Nam tăng trưởng dựa một phần lớn vào FDI (đầu tư
trực tiếp, xuất khẩu sản phẩm của doanh nghiệp FDI)? </em>
<b>Ths Bùi Ngọc Sơn:</b> - Việt Nam phải tự xem xét thậm chí
không chỉ Lào, Campuchia mà Myanmar mới gia nhập vào hệ thống
phát triển nhưng tốc độ sức hút cao, Việt Nam phải lưu ý
vì các lợi thế của Việt Nam đang bị cạnh tranh thậm chí
mất dần nếu không thay đổi.
Người ta đánh giá sức cạnh tranh các nước gần Việt Nam
nổi lên, Việt Nam không thay đổi tức là môi trường của
Việt Nam kém dần, các nhà đầu tư sẽ chuyển hướng sáng nơi
khác vì vậy phải có sự cải tiến về hành chính luật pháp,
chất lượng lao động, cơ sở hạ tầng…
Cơ sở hạ tầng của nhiều nước chưa quá tải nên trong khi
Việt Nam phát triển nhiều, phát triển lâu nên giờ tình trạng
quá tải khiến việc vận chuyển hàng hóa mất thời gian quá
lâu dẫn đến chi phí lớn, tham nhũng trên đường nhiều cũng
đội chi phí lên cao người ta sẽ tính toán di chuyển sang chỗ
khác. Lao động mang tiếng nhiều nhưng lao động sử dụng
được ít, nếu muốn sử dụng phải bỏ tiền ra để huấn
luyện và đào tạo cũng khiến chi phí tăng… Tất cả phải
được thay đổi để làm sao cho lao động tốt, môi trường
kinh doanh tốt, cơ sở hạ tầng tốt mới giữ được chân các
nhà đầu tư.
<center><img
src="http://st.baodatviet.vn/staticFile/Subject/2014/09/18/351012/chi-so-nang-suat-sang-tao-viet-nam-1-baodatviet.vn_18108986.jpg"
></center>
<center><em>Người Việt Nam vẫn thích ăn sổi, không thích sáng
tạo trong sản xuất</em></center>
Tôi được biết, cơ sở hạ tầng của Campuchia tốt hơn nhiều
so với Việt Nam, lượng ô tô cũng chưa nhiều, không có hiện
tượng đường lún nứt, ổ gà, ổ voi chưa kể trên đường
tình trạng cảnh sát dừng xe, chặn xe không có.
<b>PV:<em> -</em></b><em> Tương lai mất cạnh tranh về môi trường
đầu tư (do sự vươn lên của các nước láng giềng, dư địa
trục lợi từ chính sách ưu đãi đầu tư không còn…) có còn
xa với Việt Nam hay không? Nếu điều đó xảy ra thì diện mạo
của nền kinh tế Việt Nam sẽ ra sao, khi mà tới thời điểm
này, năng lực sản xuất của nền kinh tế Việt Nam bị đánh
giá là không làm nổi một cái ốc vít, còn nền nông nghiệp
khiến người nông dân thua thiệt mà phải bỏ ruộng?</em>
<b>Ths Bùi Ngọc Sơn:</b> - Có những doanh nghiệp nước ngoài
vừa và nhỏ, ở Việt Nam có thể không là gì nhưng sang kia thì
được ưu đãi hơn. Rõ ràng có những đối tác cạnh tranh đang
nổi lên nên phải lưu ý điều đó và rõ ràng chưa mất hẳn
nhưng có dấu hiệu đang kém đi và kém đi nhanh chóng theo nghĩa
bản thân mình làm cho nó kém hấp dẫn, thứ 2 là các đối tác
xung quanh đang nổi lên nên tốc độ xuống dốc có vẻ nhanh
lên. Nên phải có thay đổi tích cực, căn bản mới có thể
thay đổi được cục diện.
Dư địa trục lợi từ chính sách ưu đãi đầu tư không còn,
sẽ bị đe dọa khi dòng FDI bị phân tán, không tập trung vào
Việt Nam. Nhưng diện mạo của nền kinh tế Việt Nam cũng phụ
thuộc vào nhiều vấn đề như cấu trúc nền kinh tế hiện nay,
vấn đề nợ xấu, bất động sản, ngân hàng trì trệ. Vấn
đề môi trường đầu tư ảnh hưởng FDI là một khía cạnh
nhưng cái chính là vấn đề cấu trúc kinh tế, các vấn đề
bất động sản, nợ xấu, doanh nghiệp nhà nước… những
điều này sẽ không có gì thay đổi đến năm 2016.
<b>PV:</b> <em>- Thực chất, thời điểm mà Việt Nam phải hội
nhập đầy đủ vào WTO sắp cận kề. Lối thoát cho những nền
kinh tế nhỏ trước áp lực này là như thế nào, thưa ông?
Nhìn vào đó, Việt Nam có lợi thế hơn Lào hay Campuchia hay
không, hay chính chúng ta rồi sẽ phải ngả mũ trước hai nền
kinh tế vốn bị coi là yếu kém hơn này? </em>
<b>Ths Bùi Ngọc Sơn: -</b> Việt Nam phải tự cải cách, nâng
cấp mình. Theo đó có 2 cách thức, một là chưa đủ năng lực
và không muốn thay đổi nhưng lại gia nhập vào thế giới để
lấy áp lực đó thay đổi mình, cách thứ 2 là tự thay đổi
để gia nhập vào cuộc chơi. Cách thứ 2 tốt hơn việc tự
tạo sức ép để thay đổi, vì như vậy sẽ phát sinh vấn đề
cầu xin sự thông cảm. Trung Quốc chơi bài thứ 2, thay đổi
để tham gia vào cuộc chơi của thế giới.
Còn lợi thế, Việt Nam có tiềm năng quy mô dân số, thị
trường mà các nước khác có thể không có, có vị trí thuận
lợi, đường biển giao thông, các trung tâm tài chính giao dịch
phát triển hơn, so với Trung Quốc lao động rẻ hơn nhiều,
vấn đề giáo dục có vẻ hơn Lào, Campuchia nhưng lại dạy
những điều không áp dụng vào thực tiễn.
Chỉ số IQ của người Việt cao hơn so với nhiều nước nhưng
cũng không để làm gì, IQ xét về xử lý của bộ não nhưng
xử lý cái gì lại là chuyện khác, Việt Nam có tiềm năng
nhưng không đi vào thực tế.
Thêm nữa, người Việt Nam vẫn thích ăn sổi, không thích sáng
tạo trong sản xuất đến giờ cái lược, cái kim, sợi chỉ
cũng nhập từ Trung Quốc. Theo tôi, những phát minh sáng chế,
thay vì tặng bằng khen, phải có quỹ bằng tiền mặt để trao
tặng, lúc bấy giờ họ mới mở thêm các phòng thí nghiệm tìm
tòi sản phẩm mới sử dụng được, bán được. Việc này
bắt nguồn từ chính cơ chế, người tài hoặc làm ra không ai
khen, không ai trả tiền cho họ, không phải tự nhiên phương
Tây coi trọng luật bản quyền vì sự sáng tạo là sự dẫn
dắt, dẫn đến sự đổi mới cho nền kinh tế.
<em>Xin trân trọng cảm ơn ông!</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140920/tam-an-viet-nam-sang-tao-kem-laothay-doi-hay-nga-mu-nhan-thua),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét