<center><img src="https://www.danluan.org/files/u1/sub04/ttk.jpg"
width="500"/></center>
<center><em>Thủ tướng Trần Trọng Kim, một học giả được
nhiều người biết đến.</em></center>
Từ lâu tôi luôn tự hỏi phải chăng ngày 2 tháng 9 năm 1945
thật sự là ngày độc lập của nước Việt Nam mới sau gần
một thế kỷ làm thuộc địa của Pháp? Trước khi trả lời
câu hỏi nghiêm túc này, cần lần giở lại các trang sử hiện
đại của nước nhà, để ghi nhận một số sự kiện quan
trọng sau đây:
Ngày 9/3/1945, Nhật đảo chính Pháp. Tranh thủ sự ủng hộ của
người Việt, cùng những nước Á châu khác đang bị Nhật
chiếm đóng, Nhật trao trả độc lập cho Việt Nam. Ngay sau đó,
vào ngày 11/3/1945, vua Bảo Đại ký đạo dụ "Tuyên cáo Việt
Nam độc lập", tuyên bố hủy bỏ Hòa ước Patenôtre ký với
Pháp năm 1884 cùng các hiệp ước nhận bảo hộ và từ bỏ
chủ quyền khác, khôi phục nền độc lập của đất nước,
thống nhất Bắc Kỳ, Trung Kỳ và Nam Kỳ. Đây là thời điểm
đáng lưu ý.
Ngày 7/4/1945, vua Bảo Đại chuẩn y thành phần nội các mới,
trong đó học giả Trần Trọng Kim trở thành Thủ tướng đầu
tiên của một nước Việt Nam độc lập. Tháng 6/1945, chính
phủ Trần Trọng Kim đặt quốc hiệu là Đế quốc Việt Nam.
Đến khi Nhật đầu hàng phe Đồng minh, Thủ tướng Trần
Trọng Kim vào ngày 16/8/1945 khẳng định bảo vệ nền độc
lập vừa giành được. Sau đó, vào ngày 18/8/1945, vua Bảo Đại
tái xác nhận nền độc lập của Việt Nam đã công bố vào
ngày 11/3/1945.
Cần lưu ý, tuy là một chính quyền thực tế và chính danh từ
tháng 3/1945, nhưng Đế quốc Việt Nam không đủ lực lượng
quân sự để kiểm soát tình hình. Đất nước rơi vào tình
trạng hỗn loạn về chính trị. Nhiều tổ chức và đảng phái
hình thành trước đó đã tranh thủ thế đứng chính trị riêng
trước vận hội mới của Việt Nam, trong đó Việt Minh dường
như là lực lượng được tổ chức hoàn bị nhất, khả dĩ
tranh giành quyền lực vượt trội.
Từ ngày 19/8/1945 tại các địa phương trên cả nước, Việt
Minh tiến hành đảo chính cướp chính quyền, buộc nhà nước
Đế quốc Việt Nam chuyển giao quyền lực, một sự kiện mà
sau đó được gọi là "Cách mạng tháng Tám". Trước tình
thế đó, vua Bảo Đại quyết định thoái vị và giải tán
chính phủ Trần Trọng Kim. Dù tồn tại không bao lâu và phải
dung hòa ảnh hưởng của các thế lực quốc tế cùng chủ
thuyết Đại Đông Á của Nhật, nội các Trần Trọng Kim đã
cố gắng đặt nền móng xây dựng một thể chế chính trị
độc lập và mang đến niềm hy vọng về nền tự chủ đầu
tiên cho Việt Nam sau ngần ấy năm lệ thuộc Pháp.
Ngày 2/9/1945, chớp thời cơ về một khoảng trống quyền lực
và sự yếu kém của các đảng phái chính trị khác tại Việt
Nam khi ấy, đại diện Việt Minh là ông Hồ Chí Minh đã đọc
bản Tuyên ngôn Độc lập trong một buổi lễ long trọng tại
Hà Nội, và sau đó tuyên bố thành lập nước Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa.
Sơ lược lại một giai đoạn lịch sử đầy biến động như
trên để thấy rằng nhiều điều bấy lâu nay bộ máy tuyên
truyền và giới sử nô mặc định là đương nhiên đúng rất
cần xem xét lại một cách công tâm, chẳng hạn nội các Trần
Trọng Kim có thật là "bù nhìn" không, và ngày 2/9/1945 phải
chăng là ngày độc lập trên phương diện thực tế và pháp
lý?
Như đã nói trên, sau khi bị quân đội Nhật đảo chính tại
Đông Dương, nước Pháp trên thực tế đã đánh mất quyền
kiểm soát về chính trị và quân sự ở các nước này, dù họ
chưa bao giờ muốn từ bỏ thuộc địa béo bở như thế. Với
tư cách là một đại diện chính danh và hợp pháp của một
chính quyền đã và đang cai trị đất nước liên tục từ năm
1802, vua Bảo Đại ngay lập tức tuyên cáo Việt Nam độc lập.
Ông đã thủ giữ vai trò đại diện đương nhiên của quốc
dân và quốc gia trong sự chuyển tiếp từ thể chế chính trị
cũ sang thể chế mới, mà không một nhân vật chính trị nào
đương thời hội đủ tư cách thay thế được. Do đó, xét về
phương diện thực tế và pháp lý, Việt Nam đã thực sự độc
lập từ ngày 11/3/1945.
Vậy không lý gì đến ngày 2/9/1945 người ta lại cần tuyên
bố độc lập một lần nữa, mà người tuyên bố đơn thuần
chỉ là thủ lĩnh của một phong trào chính trị, dù là mạnh
nhất trong số nhiều tổ chức và đảng phái khác nhau cùng
tồn tại khi ấy, và người đó cũng chưa bao giờ được quốc
dân lựa chọn hoặc công nhận, dù mặc nhiên hay bằng một
thủ tục hợp pháp, là đại diện chính danh của quốc gia tính
đến thời điểm ấy.
Cần lưu ý, trước thời điểm 2/9/1945 danh tính Hồ Chí Minh
chưa từng được biết đến rộng rãi như một nhân vật chính
trị có uy tín, còn Nguyễn Ái Quốc chỉ nổi danh như một trong
các nhà cách mạng đương thời tranh đấu cho nền độc lập
của Việt Nam mà thôi. Hai tên ấy của một con người vốn
luôn thích bí ẩn, dù về sau rất nổi tiếng, vẫn chưa đủ
mang đến cho ông tư cách chính danh và hợp pháp vào lúc đó
để có thể đứng ra đại diện tuyên bố độc lập cho quốc
gia.
Tất nhiên, chân lý thuộc về kẻ mạnh, nên khi thắng cuộc
người ta có thể diễn giải mọi sự kiện lịch sử theo ý
riêng của mình, rằng ngày 2/9/1945, chứ không phải ngày
11/3/1945, trở thành ngày độc lập của nước Việt Nam mới.
Tuy nhiên, với cách đọc sử không lệ thuộc vào ý thức hệ,
từ lâu tôi đã bác bỏ lối tường thuật và nhận định
lịch sử theo hướng bóp méo vì mục đích chính trị như vậy.
Cho nên, nếu gọi đó là ngày khai sinh ra nước Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa, còn có thể đồng ý, nhưng nếu áp đặt đấy
là ngày độc lập thì dứt khoát không đúng, bởi với tôi
chỉ có thể là ngày 11/3/1945 khi vua Bảo Đại tuyên cáo Việt
Nam độc lập mà thôi.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140901/luat-su-le-cong-dinh-ngay-doc-lap-nao),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét