Huy Phương - Tạp ghi: 'Nhà hạnh phúc'

<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEja0B4WZeXuYJzWPJcUclax6PW87hh_nelmxugVfLxui0x6jTeah91_UpomuW2zOPDeKRtU_mu_VlnO9Rcf4MdLEECJcWXtCCh1qo9ZsVgiuIu3XUs9CiYdwI9l6l-kNQVQMbzUzSPtQnfg/s1600/CCRD.jpg"
width="560" /></center>

Ðọc "Ðèn cù" của Trần Ðĩnh tôi mới hiểu ra lịch sử
của cái gọi là "Nhà hạnh phúc," một gian nhà tranh nhỏ
được cất ra dành cho những người trong cơ quan Cộng Sản
để tiếp vợ hay chồng đến thăm viếng ngủ qua đêm, một
sáng kiến của ông Trường Chinh.

Lúc bấy giờ ở "an toàn khu" Việt Bắc, ông Dương Ðức
Hiền, tổng thư ký đảng Dân Chủ (1), đi thăm vợ ở Hội
Phụ Nữ của đảng, cả hai phải đem nhau ra bìa rừng. Một
ông lão trong bản ngang qua, trông thấy, than vãn là thương chúng
nó phải "đè nhau ở lưng đồi thế kia," mà ông tổng thư
ký đảng lại còn ngóc đầu lên "chào cụ" cho đủ bài
bản dân vận, "đi thưa về trình."

Câu chuyện không ai ngờ là mãi 35 năm sau, "Nhà hạnh phúc"
lại được cất lên trong trại "cải tạo," lần này không
biết sáng kiến của ai, để cho tù cải tạo ngủ với vợ ra
thăm. Những người trong nhà tù trên bảy năm, may ra mới thấy
mặt mũi cái "motel dã chiến" này, thời gian đã có những
phái đoàn báo chí ngoại quốc đến thăm trại tù, còn từ năm
1980 trở về trước, đang còn hận thù sâu sắc, Bộ Nội Vụ
(sau này đổi tên là Bộ Công An) chẳng có thời giờ nghĩ
đến chuyện này, những chuyến thăm viếng cho phép vợ chồng
gặp gỡ chớp nhoáng, có sự giám sát của cán bộ và chưa có
chuyện cho vợ thăm tù được ở lại ngủ qua đêm với chồng.

Câu chuyện xây dựng "Nhà hạnh phúc" ngay trong trại tù để
cho tù "cải tạo" ngủ với vợ, xem ra như là một chuyện
nhắm mục đích tuyên truyền với bá tánh rằng đảng ta hết
sức nhân đạo khoan hồng. Mãi đến năm 1981 khi chúng tôi
được chuyển trại về Nam, một vài trại tù thuộc khu Z30D và
Z30C (Hàm Tân) mới bắt đầu lục đục bắt tù kéo tranh, nứa,
gỗ... về cưa đục, khẩn trương xây dựng "Nhà hạnh phúc"
cho vợ ra thăm tù được ngủ lại đêm với chồng.

Nhưng không phải tù nhân nào có vợ ra thăm cũng đều được
trại chiếu cố khoan hồng nhân đạo, nếu như vậy phải xây
hàng nghìn căn nhà, hay một trại có những dãy giường để
người ta có thể làm tình tập thể.
Tù "cải tạo" học tập tốt, lao động tốt, được bầu
bán là cải tạo tiên tiến may ra mới được chiếu cố cho
thêm một phiếu quà, tức là được phép ăn thêm quà nhà, còn
như được ngủ với vợ qua đêm phải là loại tù "xuất
sắc" được phê chuẩn từ ban chỉ huy trại, phải là loại
"văn hóa, thi đua" mẫn cán, hay ăn ở được lòng cai tù.

May ra 1,000 anh tù "cải tạo" mới có một anh được hưởng
cái "hạnh phúc" đêm thăm nuôi ngủ "ngoài chuồng" với
vợ, tức là không phải vào ngủ trong những căn nhà tù có
điểm danh và được canh gác cẩn mật bởi vệ binh.

"Nhà hạnh phúc" là ngôi nhà một gian, làm bằng toàn tre
nứa, may ra chỉ đủ kê một cái giường nhỏ, phần còn lại
dư chỗ cho một cái bàn, một cái ghế. Không nghe nói gian nhà
có bếp hay có chỗ để một cái lu nước với một cái gáo hay
không, phần này tôi nghĩ là tù "hạnh phúc" có thể "khắc
phục" được. Ngôi nhà nhỏ được xây cất gần bộ chỉ huy
trại nhưng nằm ngoài phạm vi trại tù có lính canh. Nhà lợp
mái, vách trát bùn xong rồi, nhưng tù cũng chưa nghe thông báo
gì về tiêu chuẩn ai được ngủ, ai không, để tù có thi đua,
ráng sức, may ra ngàn năm một thuở, vượt qua số phận của
anh em để ngủ với vợ nhà một đêm.

Sau đó, thỉnh thoảng một vài tuần, lại nghe một anh đội
trưởng hay thi đua có vợ ra thăm, được phép cắp chăn chiếu
lên ngủ ở nhà hạnh phúc. Sáng hôm sau, anh tù được đặc ân
ấy ở nhà một ngày bồi dưỡng lại sức lực, bẽn lẽn nhìn
anh em, còn bà vợ có mở cửa ra về lúc gặp đoàn tù xếp
hàng đi làm, ăn nói xỏ xiên, thì che nón cúi gầm mặt, đi
thẳng. Mặt khác, đối với những người có chồng đi "cải
tạo" cùng hoàn cảnh, sẽ nhìn người đàn bà vừa ra khỏi
ngôi nhà kia với những ánh mắt như thế nào. Cũng như những
người tù chung trại nhìn chồng bà, tôi không nghĩ là họ có
lòng ganh tỵ hay thèm khát địa vị của những người đã ngủ
qua đêm trong ngôi "Nhà hạnh phúc" ấy.

Tuy vậy, không phải không có những người chạy chọt, lo lót
để được đặc ân ngủ qua đêm với vợ trong trại tù bằng
nhiều cách, như đem hết quà cáp gia đình gửi, lên nhà bếp
cán bộ trại, hay lót tay quản giáo. Ranh giới giữa "học
tập tốt, lao động tốt, an tâm tin tưởng vào đường lối
khoan hồng của cách mạng" và những người "nín thở qua
sông" khá mong manh, khó ai mà cân đo được.

Riêng người đàn bà vợ tù, "chẳng may" thụ thai sau cái
đêm trùng phùng ấy, biết ăn nói, giải thích ra sao với gia
đình, lối xóm nên bộ chỉ huy trại tù đã chu đáo cấp cho
một cái giấy chứng nhận ngày tháng, bà này có được ngủ
với chồng qua sự khoan hồng, nhân đạo của đảng và chính
phủ, có đóng con dấu đỏ và chắc chắn là có mấy chữ
độc lập tự do, hạnh phúc kèm theo. Ðó là nói về lý, nhưng
về tình, làm sao khỏi miệng tiếng ở đời, khi người đàn
bà có chồng đi "cải tạo" chưa thấy về mà bụng thì mỗi
ngày mỗi lớn. Một đêm hạnh phúc, nhưng có những đến
"chín tháng mười ngày" xót xa.

Phần ông chồng, được "đặc ân" ngủ với vợ, dù chỉ
một đêm, trong khi bạn bè, chiến hữu mình nằm san sát nhau
trên sạp tre cách đó không xa, hẳn cái "hạnh phúc" này
cũng không trọn vẹn. Vả lại, được hưởng đặc ân này,
người tù phải có "công trạng" ra sao, hay phải lo lót, quà
cáp tới mức nào để đưa vào danh sách được ngủ trong ngôi
nhà mang tên "hạnh phúc."

Và đứa con, được thụ thai trong cái nhà tù xa xôi giữa núi
rừng ấy, trong đêm, giữa tiếng kẻng đổi phiên của cai tù,
lớn lên sẽ nghĩ sao về sự ra đời của mình?

Một cựu sĩ quan VNCH, vốn là con trai độc nhất của gia đình,
khi anh lớn lên, người mẹ thường trông chờ con lấy vợ để
sinh cho bà một đứa cháu nối dõi, nhưng chiến tranh đã đưa
anh đi xa, không có cơ hội lập gia đình. Ðầu năm định mệnh
1975, nghe lời mẹ, anh lấy vợ. Lấy vợ chưa được bao lâu
thì quân đội tan hàng, anh khăn gói đi tù. Cuộc đời tù
"cải tạo" dưới chế độ Cộng Sản không hy vọng và
không biết được thuở nào ra, nhất là đối với một sĩ quan
tác chiến có "nợ máu" như anh.
Qua bảy năm ở trong tù, thương nhớ vợ thì ít, mà xót xa nghĩ
đến mẹ già đau yếu, mỏi mắt chờ con thì nhiều. Khi biết
được có "chế độ" ngủ qua đêm tại "Nhà hạnh phúc,"
anh đã tìm cách liên lạc với gia đình, để có phương tiện
đút lót hầu có chút cơ may mang về cho mẹ một đứa cháu,
thì dù phải chết trong tù, anh cũng yên tâm. Ðến ngày hẹn
gặp vợ, anh cũng mong đợi từng ngày và hy vọng làm tròn bổn
phận của một đứa con chưa tròn đạo hiếu, và bỏ qua tất
cả những lời dị nghị, xì xầm của bạn bè trong nhà tù.

Lâu ngày vợ chồng gặp nhau, sau một vài giờ mừng rỡ,
tưởng chừng như câu chuyện không bao giờ dứt. Khi tiếng
kẻng của trại nhắc nhở giờ ngủ, anh cũng háo hức nghĩ
đến chuyện ái ân. Họ hôn nhau những nụ hôn vụng về, và
anh lần lượt gỡ bỏ bộ y phục mà anh còn nhớ rõ bảy năm
về trước, được người vợ mang theo. Trên vạt giường tre,
anh đau xót khi thấy thân thể vợ qua nhiều năm nghèo đói,
tuyệt vọng, thương nhớ. Hai cánh tay chị khẳng khiu, xương vai
nhô cao. Hai bầu vú đầy đặn năm xưa không còn nữa, hai núm
vú như muốn lặn sâu vào lồng ngực. Cái bụng thiếu ăn sát
xuống giường và hai đầu xương hông gầy guộc nhô cao. Anh
yên lặng ôm vợ vào lòng và mặc cho hai hàng nước mắt tuôn
chảy, chị cũng khóc theo, cả hai đều thương xót cho số phận
của nhau.

Mười bảy năm tù, khi anh trở lại nhà thì mẹ anh qua đời,
chưa có được một lần gặp mặt con trai và đứa cháu mà bà
hằng mong đợi. Khi trở về thì anh chị đã quá già, tương lai
vô định, họ không nghĩ đến chuyện có một đứa con.

Những ngôi "Nhà hạnh phúc" lập ra cho các bộ đội "cụ
Hồ," cho những cơ quan xa thành phố ngày trước của Cộng
Sản, may ra còn có thể hiểu, nhưng những ngôi "Nhà hạnh
phúc" được bày trò ra trong các "trại cải tạo" sau năm
1980, như một đặc ân cho người thất thế, mang nỗi đau đớn
của phận người, trông nhếch nhác, bẩn thỉu và mỉa mai vô
cùng.

(1) Ðảng làm"kiểng" do ông Trường Chinh lập ra và cơm gạo
thì do ông Nguyễn Lương Bằng, phụ trách tài chánh, cấp.

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140922/huy-phuong-tap-ghi-nha-hanh-phuc),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!