<strong>Trong một khảo sát gần đây do Ngân hàng Thế giới và
Thanh tra Chính phủ thực hiện, quản lý đất đai bị đánh giá
là một trong những ngành tham nhũng nhất, chiếm xấp xỉ
60%.</strong>
<strong>Bị gây khó dễ vì tìm hiểu thông tin đất đai</strong>
Một trong những nguyên nhân được đề cập đến trong nhiều
văn bản và nhiều cuộc hội thảo lớn nhỏ, là việc bạch
hóa thông tin về đất đai không đầy đủ, không được làm
nghiêm túc, hoặc bị cố tình bưng bít, làm sai, khiến cho
người dân không tiếp cận được thông tin, dẫn tới việc
hiểu lầm, gây khó dễ cho cán bộ; hoặc bị cán bộ gây khó
dễ.
"Ở nhiều tỉnh, huyện, và phường/xã nơi các nghiên cứu viên
thực hiện khảo sát thực hiện khảo sát, các công chức
thường đơn giản là từ chối cung cấp thông tin. Nêu lý do
"thông tin mật", hay cần phải có phê duyệt của Chủ tịch
UBND, cần có công văn giải thích tại sao cần thông tin, hay
thậm chí là cần gặp riêng tại quán cà phê, nhiều công chức
đã hoàn toàn không thực hiện nghĩa vụ phải cung cấp thông
tin. Ở hai địa phương, các nghiên cứu viên bị giữ vì chụp
ảnh. Những trải nghiệm này cho thấy rõ ràng công chức vẫn
chưa hiểu rằng cung cấp thông tin là một nghĩa vụ theo luật
định của công chức, và rằng công dân, dù không có thư giới
thiệu, vẫn có quyền tiếp cận thông tin"
Đó là một đoạn trích trong báo cáo khảo sát về minh bạch
thông tin trong quản lý đất đai do Ngân hàng Thế giới (WB)
thực hiện gần đây.
<center><img
src="http://imgs.vietnamnet.vn/Images/vnn/2014/08/20/12/20140820120950-hb3-1356073238.jpg"
></center>
<center><em>Một cánh rừng bị chặt phá trong dự án 'trồng
rừng' tại tỉnh Hòa Bình. Ảnh: Hoàng Hường</em></center>
"Trong vai" những người dân đi tìm cách tiếp cận thông tin
đất đai từ các nhà quản lý, hai cán bộ nghiên cứu đã bị
tạm giữ tại Lai Vung, Đồng Tháp vì không chịu xuất trình
giấy tờ, vì chụp ảnh và tìm hiểu thông tin mà không được
giới thiệu từ cơ quan chức năng.
Chính quyền cấp xã, được coi là nơi trực tiếp thực hiện
chủ trương với người dân và truyền đạt chủ trương lại
thể hiện nhiều vấn đề trách nhiệm và năng lực nhất, cán
bộ thường từ chối cung cấp thông tin, chờ chỉ đạo từ
tỉnh, hoặc không có mặt ở công sở; khiến người dân không
nhận được hợp tác từ chính quyền, theo báo cáo của WB.
<strong>Tranh chấp ngay trong luật pháp</strong>
Ông Nguyễn Đình Xuân, GĐ Sở Tài nguyên Môi trường tỉnh Tây
Ninh chia sẻ: "Trước khi chuyển sang Sở Tài nguyên Môi trường,
tôi là ĐBQH. Tôi nhận được nhiều kiến nghị của dân và
nhìn ra nhiều điểm bất hợp lý. Nhưng khi tôi đảm nhận vai
trò quan chức, tôi lại không tìm ra được cách giải quyết
những bất hợp lý đó.
Có rất nhiều yếu tố: cấp sở không có vai trò tham gia vào
khâu ban hành luật, hoặc bị chi phối bởi những cơ chế khác,
ví dụ UBND. Sự thiếu đồng bộ, chồng chéo và bất hợp lý
trong việc ban hành và thực thi Luật dẫn đến nhiều vấn
đề.
Giống câu chuyện: một gia đình có 7 ha đất. Khi cơ quan chức
năng phát hiện, họ sẽ quy định chỉ có 3/7 ha là đất ở,
phần còn lại là thuê dù gia đình họ ở trên đất đó từ
hồi mới giải phóng. Sau này hoàn cảnh của họ khó khăn, họ
bán và chia cho các con; phần đất giờ không còn. Cơ chế
"thuê" không rõ ràng sinh ra nhiều hệ lụy: cán bộ không biết
thu tiền thế nào, người sử dụng không biết thủ tục sở
hữu chuyển nhượng ra sao, đến khi thế chấp ngân hàng mới
biết không được.
Tiêu đề đầu tiên đất đai là sở hữu toàn dân, do Nhà
nước là đại diện chủ sở hữu. Đứng trên vai này, Nhà
nước có rất nhiều quyền; người dân cũng có 5 quyền, 5
quyền này cộng lại đúng bằng quyền sở hữu. Như vậy đã
tạo ra sự tranh chấp trong pháp luật: ai cũng có quyền"
Ông Xuân cũng nêu ra một thực trạng rằng, chính sự tranh
chấp giữa Nhà nước và người dân như vậy, và vì quỹ đất
ngày càng hẹp; nên xảy ra một nguy cơ khác: lấy đất rừng,
được coi là đất công, để sử dụng.
Ông Xuân lý giải, canh tác đất rừng không những tránh được
phiền hà, đền bù, mà hầu như không phải trả một nguồn
phí nào. Thậm chí trước nay ta vẫn tồn tại tư duy: phá
rừng, khai hoang.. là một thành tích; còn đi vào thơ ca "<em>ta
về đây phá rừng hoang gió mơn man câu hò từ láng mới vui
rộn tiếng cười tươi trẻ trên nương, theo bước ta đất
mừng reo xanh mượt. cất cao lên ánh lửa yêu đời, khúc ca
mừng đất vỡ thênh thang</em>" (Khúc hát người đi khai hoang -
Lư Nhất Vũ)
Ông Xuân cho rằng đây là điểm rất bất hợp lý. Cho dù đất
rừng là của chung, Nhà nước quản lý, nhưng khi có một đơn
vị bất kỳ, lấy đất rừng sử dụng cho bất kỳ mục đích
nào, cũng phải đền bù. Điều này cần bổ sung vào Luật. Như
vậy sẽ tạo ra nguồn thu để phục vụ việc bảo vệ, tái
sinh rừng già, rừng phòng hộ; đồng thời ngăn chặn việc khai
thác phá rừng bừa bãi.
Thêm nữa, cần thay đổi ngay tư duy, dẫn đến thay đổi Luật
về việc đền bù cho các cộng đồng dân cư, người dân tộc
thiểu số... khi Nhà nước trưng dụng đất đai và các khu
rừng gắn liền lâu đời với các cộng đồng. Ví dụ lấy
đất, phá rừng làm thủy điện, di dời dân... là phải
<em>đền bù</em> cho cộng đồng dân ở đó, không phải <em>hỗ
trợ</em>.
Ngoài ra, ông Xuân cũng thừa nhận có tình trạng công chức
chưa hiểu hết trách nhiệm cung cấp thông tin cho người dân,
hoặc cố tình gây khó dễ cho dân là thực tế, cần phải
được cải thiện sớm.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140824/hoang-huong-dat-dai-dung-dau-danh-sach-tham-nhung),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét