<center><img src="http://www.danluan.org/files/u5219/144147602-1.jpg"
width="600" height="367" alt="144147602-1.jpg" /></center>
<center>Ảnh minh họa</center>
Trong tháng 6/2014, các nhà nghiên cứu tại Facebook đã công bố
kết quả nghiên cứu về độ phụ thuộc của cảm xúc người
dùng Facebook đối với news feed của họ. Thí nghiệm này giúp
nhiều nhà xã hội học hiểu thêm về con người nhưng cũng
khiến dư luận thế giới lo ngại, vì khả năng kiểm soát cảm
xúc người dùng sẽ đem tới cho Facebook quyền năng rất lớn.
<strong>1. Giới thiệu thí nghiệm của Facebook</strong>
Thí nghiệm được Facebook kết hợp với các nhà khoa học tới
từ Cornell và đại học của California thực hiện trên gần
700.000 người dùng Facebook trong vòng 1 tuần, từ ngày 11 –
18/1/2012. Trong thí nghiệm này, Facebook lọc trên 3 triệu Feed
của người dùng – những comment, ảnh, video mà bạn bè của
bè của họ đăng tải lên mạng xã hội và giấu đi một số
feed liên quan tới cảm xúc nhất định.
Thí nghiệm cho thấy, khi giảm số feed liên quan đến cảm xúc
tiêu cực đối với một người dùng thì người đó đăng tải
ít status liên quan đến cảm xúc tiêu cực hơn, và đăng tải
nhiều status tích cực hơn. Ngược lại, khi giảm số feed tích
cực đối với một người dùng, người đó đăng tải ít
status tích cực hơn, và đăng nhiều status tiêu cực hơn.
Từ đó, nhóm nghiên cứu đưa ra kết luận rằng trạng thái
cảm xúc có thể chuyển từ người này sang người khác thông
qua "lây nhiễm cảm xúc", khiến con người trải nghiệm cùng
một cảm xúc mà không nhận ra mình đã bị tác động như thế
nào. Sự lây lan này xảy ra ngay trong môi trường số mà không
cần tương tác giữa mọi người.
Thí nghiệm có ý nghĩa to lớn đối với các nhà tâm lý học
và xã hội học, vì nó trả lời được nhiều câu hỏi gây
tranh cãi như: lây lan cảm xúc có nhất thiết cần thông điệp
phi ngôn ngữ hay tương tác giữa hai người, lây lan cảm xúc có
phải chỉ là một hành vi thích nghi, khi nhìn thấy nhiều nội
dung tích cực của bạn bè thì con người thấy vui hay thấy ghen
tị…
<strong>2. Những lo ngại về thí nghiệm của Facebook</strong>
Các luật sư, chính trị gia, và các nhà hoạt động Internet cho
rằng thí nghiệm này của Facebook là rất đáng lo ngại. Gregory
S. McNeal, chuyên gia về chính sách liên quan tới công nghệ, tội
phạm và quyền bảo mật đã viết trên Forbes: Facebook có khả
năng khiến bạn cảm thấy vui hơn hoặc buồn hơn thông qua
điều chỉnh thứ hiện lên News feed của bạn…từ đó, Facebook
sẽ không phải đợi tới những thời điểm nhất định để
đưa ra những quảng cáo liên quan tới cảm xúc nữa.
Hiệp hội tâm lý học Mỹ (APA) cho rằng Facebook đã vi phạm quy
định của liên bang về bảo vệ quyền con người trong nghiên
cứu tâm lý – xã hội học. Đối với thí nghiệm liên quan
đến lừa dối người tham gia như thí nghiệm của Facebook,
người tham gia cần được thông báo về thí nghiệm. Tuy nhiên,
công ty này không hề nhắc tới việc thông báo tới 689.003
người dùng bị thay đổi News Feeds, ngay cả khi nghiên cứu đã
kết thúc.
Jim Sherridan, bộ trưởng lao động của Anh và thành viên của
ban phương tiện truyền thông còn nói: "Đây là một hành
động có ảnh hưởng lớn và cần được chính phủ kiểm
soát… Tôi lo ngại về việc quan điểm chính trị của người
dân sẽ bị điều khiển". Trong tuần này, quốc hội Anh nhận
được yêu cầu phải điều tra cách mà Facebook và các mạng xã
hội khác đã kiểm soát tình cảm và tâm lý của người dùng
bằng cách thay đổi thông tin cung cấp cho người dùng.
Tóm lại, các lo ngại đều liên quan tới quyền năng quá lớn
của Facebook cũng như vấn đề đạo đức đối với hành vi
của công ty này. Clay Johnson, sáng lập viên của công ty Blue
State Digital, thực hiện chương trình tranh cử cho Barrack Obama
năm 2008 thậm chí còn cho rằng khả năng kiểm soát cảm xúc
của người dùng giúp Facebook tạo nên các cuộc bạo động, hay
chi phối kết quả bầu cử…
<strong>3. Phản hồi của Facebook về vụ việc
</strong>
Facebook cho rằng mình không vi phạm pháp luật khi thực hiện
nghiên cứu này, vì khi đăng ký tài khoản, người dùng đã
đồng ý với điều khoản trong chính sách sử dụng dữ liệu
của Facebook cho phép công ty này sử dụng dữ liệu nhằm thực
hiện nghiên cứu và nâng cấp dịch vụ.
Trong báo cáo của nghiên cứu cũng nói rõ: phần mềm dùng để
đếm các từ ngữ liên quan tới cảm xúc tích cực và tiêu
cực được chạy tự động nên người nghiên cứu không nhìn
thấy bất cứ từ khóa nào, tuân thủ đúng theo chính sách của
Facebook. Trả lời các câu hỏi của cộng đồng, một phát ngôn
viên của Facebook nói: "Mục đích của thí nghiệm là nhằm
cải thiện chất lượng dịch vụ và cung cấp thông tin cho
người dùng một cách phù hợp nhất… Chủ yếu thí nghiệm
để hiểu thêm về cách người dùng phản hồi đối với các
loại nội dung liên quan tới trạng thái cảm xúc khác nhau mà
họ nhận được từ bạn bè cũng như các trang họ theo dõi."
<strong>4. Ý nghĩa của nghiên cứu</strong>
Mặc dù nghiên cứu này đưa tới cái nhìn sâu sắc về cách
chúng ta sử dụng Facebook, nó cũng khiến cộng đồng ngày càng
lo ngại về quyền năng của các tập đoàn lớn như Google và
Facebook đối với cuộc sống của từng cá nhân. Thí nghiệm
dấy lên các câu hỏi vẫn chưa được trả lời thỏa đáng:
việc thay đổi thuật toán để tối ưu hóa lợi nhuận được
phép không? đâu mới là môi trường không bị kiểm soát? đâu
là hành động có đạo đức của công ty? Trong hiện tại,
chúng ta chỉ có thể chắc chắn rằng: môi trường mạng xã
hội luôn được kiểm soát, và chúng ta hầu như không nhận ra
sự kiểm soát này.
<strong><div class="rightalign"><em>Nguồn: Tech in Asia</em></div></strong>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140729/manh-nguyen-thi-nghiem-cua-facebook-day-len-su-lo-ngai-ve-kiem-soat-tam-tri-nguoi),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét