Kỷ Niệm 60 Năm Hiệp Định Genève (1954-2014): Bài học gì cho Bộ Chính Trị Đảng Cộng sản Việt Nam ngày nay?

Bài viết đánh dấu 60 năm Hiệp Định Genève được
soạn thảo với một hi vọng nho nhỏ là chúng ta có thể
học được kinh nghiệm của quá khứ đau buồn mà đất
nước Việt Nam thân yêu đã phải trải qua. Hiệp Định này
và hậu quả của nó đã được trình bày từ nhiều
quan điểm khác nhau, kể cả tài liệu khá đầy đủ của
Bộ Quốc Phòng Mỹ, <i>The Pentagon Papers (1971)</i>.

Từ năm 2004, một số tài liệu do Bộ Ngoại Giao Bắc
Kinh phổ biến giúp chúng ta hiểu thêm về quan điểm và
mục tiêu chiến lược của hai cường quốc cộng sản Liên
Xô và Trung Quốc, đặc biệt là Trung Quốc, trong vấn
đề Việt Nam (Đông Dương) và thân phận của Việt
Minh/Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa (VNDCCH) trong quan hệ với
hai đồng minh bảo trợ.

Tài liệu Bộ Ngoại Giao Bắc Kinh xác nhận điều mà
chúng ta đã suy diễn là VNDCCH - cũng như Quốc Gia Việt
Nam/Việt Nam Cộng Hòa (QGVN/VNCH) - đã bị chi phối quá
nhiều bởi chính trị đại cường và do đó đã không
theo đuổi được chính sách độc lập.

Bài viết này phần lớn nhìn vào sách lược của Bắc
Kinh tại Hội Nghị Genève trong nỗ lực củng cố và mở
rộng ảnh hưởng của Trung Quốc như là một đại cường
đang bước chân vào diễn đàn quốc tế. <i>Có thể
nói, đây là sách lược mà Bắc Kinh theo đuổi liên tục
trong 60 năm qua, kể cả trong vấn đề tranh chấp Biển
Đông với Việt Nam hiện nay.</i>

<h2>Bối Cảnh</h2>

Hiệp Định Genève 1954 giữ vai trò quan trọng trong lịch
sử Việt Nam thời hậu bán thế kỷ thứ 20 khi mà cuộc
chiến tranh lạnh đang ở mức độ cao. Nhưng lý do dẫn
đến sự chia cắt đất nước Việt Nam vào ngày 21
tháng 7 năm 1954 bắt nguồn từ những biến cố lịch sử
trong và sau Thế Chiến Thứ Hai, đặc biệt là tại Hội
Nghị Potsdam.

Sau khi đã đánh bại Đức Quốc Xã và trước khi Nhựt
Bản đầu hàng, lãnh đạo đồng minh gồm Hoa Kỳ, Anh
Quốc và Liên Xô đã họp Hội Nghị tại Potsdam từ ngày
17 tháng 7 đến ngày 2 tháng 8 năm 1945 để qui định việc
phân chia quyền lực và vùng ảnh hưởng trong thời hậu
chiến.

Việt Nam không phải là một vấn đề lớn trong chương
trình nghị sự. Phe đồng minh quyết định trao quyền giải
giới quân đội Nhật Bản từ vĩ tuyến thứ 16 trở ra
Bắc cho Trung Hoa Dân Quốc (quân đội Tưởng Giới Thạch)
và từ vĩ tuyến thứ 16 (từ phía nam Đà Nẳng) trở
vào Nam cho Anh Quốc. Cũng tại Hội Nghị nầy, phe đồng
minh đã chấp nhận lời yêu cầu của đại diện nước
Pháp vừa được giải phóng, để Pháp có thể tiếp thu
trở lại thuộc địa Đông Dương. Đây là một quyết
định tai hại cho Việt Nam và đi ngược lại trào lưu dân
tộc tự quyết trong vùng Đông Nam Á. Tướng Charles de
Gaulle, được coi là anh hùng tranh đấu cho nền tự do của
nước Pháp, nhưng trong vấn đề Đông Dương, Tướng de
Gaulle là một tên thực dân không hơn không kém.

Mặc dầu một hiệp ước sơ bộ được ký kết ngày
06.03.1946 với chính quyền Hồ Chí Minh, cuộc chiến
Việt-Pháp đã không thể tránh được và trở nên khốc
liệt hơn kể từ cuối năm 1949, sau khi Mao Trạch Đông
chiếm Bắc Kinh và thành lập Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa
(Trung Quốc). Khối cộng sản (Liên Xô và Đông Âu) - và
đặc biệt là Trung Quốc đã trở thành hậu phương
lớn tiếp viện ồ ạt chiến cụ, và gởi cố vấn tham
chiến tại Việt Nam.

Năm 1952, Đại tướng Dwight D. Eisenhower đắc cử tổng
thống Mỹ và vào giữa năm 1953, Washington ủng hộ Kế
hoạch Navarre của Pháp nhằm thực hiện chiến lược mới
và xúc tiến việc thành lập quân đội QGVN. Trong kế
hoạch mới nầy, Điện Biên Phủ, một tỉnh lẻ tại vùng
biên giới Lào-Việt được chiếm lại và tạo dựng
thành một căn cứ quân sự với một lực lượng quân
đội Liên Hiệp Pháp khoảng 10 ngàn người.

Cũng vào giữa năm1953, chiến tranh Triều Tiên (1950-1953)
tạm thời được ngưng bắn (armistice) chính thức vào
ngày 27 tháng 7. Phương thức ngưng bắn nầy được coi là
có thể áp dụng tại Đông Dương.

Có lẽ vì thế mà vào ngày 25.01.1954, tại Berlin, Hội
Nghị Ngoại trưởng Tứ Cường (Mỹ, Anh, Pháp và Liên Xô)
bày tỏ ý định triệu tập một hội nghị về Triều
Tiên và Đông Dương tại Genève vào ngày 26 tháng 4 cùng
năm. Ủy Ban Trung Ương Đảng Cộng Sản Liên Xô gởi mật
điện yêu cầu Ủy Ban Trung Ương Đảng Cộng Sản Trung
Quốc thông báo và khuyến khích VNDCCH tham dự [1]. Cũng
theo mật điện nầy, Liên Xô tin rằng QGVN, Lào và Cao Miên
sẽ đồng ý tham dự. Mật điện nầy không nói lý do
tại sao Liên Xô tin như vậy, nhưng một chi tiết ít khi
được nhắc đến là Quốc Trưởng Bảo Đại đã cử
cựu Thủ tướng Nguyễn Văn Tâm tham dự Hội Nghị Berlin
với tư cách quan sát viên [2].

Theo một chiến lược cố hữu 'vừa đánh vừa
đàm' mà Chu Ân Lai đề cập trong Bản Nhận Định và
Đề Nghị trình Ủy Ban Trung Ương trước khi Hội Nghị
Genève bắt đầu, và để tạo thế mạnh chính trị
trước hoặc trong khi Hội Nghị Genève được triệu tập,
Việt Minh tập trung một lực lượng hùng hậu nhằm bao
vây Điện Biên Phủ. Vào tháng 3 năm 1954, tương quan quân
số đôi bên là 50 ngàn chống 10 ngàn, tức là Tướng
Võ Nguyên Giáp, dưới sự cố vấn của Đại Tướng Trung
Cộng Trần Canh [3], có ưu thế gấp 5 lần nhiều hơn.

Ngày 07.05.1954, Điện Biên Phủ thất thủ và tạo một
ảnh hưởng chính trị lớn tại Paris vượt xa giá trị
quân sự của tỉnh lẻ nầy. Bộ đội Việt Minh thiệt
hại khoảng 8 000 nhân mạng so với khoảng 1500 của quân đội
Liên Hiệp Pháp. Bảo Đại nói rằng sự thất thủ của
Điện Biên Phủ chẳng phải là một tai họa chiến lược
gì [4].

Nhưng mục tiêu của Việt Minh không phải, hoặc không chỉ
là quân sự – mà là ảnh hưởng chính trị tại các
thủ đô phương Tây. Mười bốn năm sau, Hà Nội đã mở
cuộc tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968 tại VNCH và đã
thất bại nặng nề về mặt quân sự, nhưng lại chiến
thắng về mặt chính trị tại Washington, dẫn đến Hòa
Đàm Paris sau đó.

Một ngày sau khi Điện Biên Phủ thất thủ, Hội Nghị
Genève được khai mạc để thảo luận vấn đề Đông
Dương (Hội Nghị đã bắt đầu từ 29 tháng 4, để thảo
luận vấn đề Triều Tiên)

<h2>Sự Kiện:</h2>

Hội Nghị Genève về Đông Dương được triệu tập ngày
08.05.1954 và kết thúc vào quá nửa đêm ngày 20.07.1954
tức là ngày 21.07.1954.

Đồng Chủ tịch Hội Nghị là Anh Quốc và Liên Xô và
thành phần tham dự gồm:

+ Anh Quốc/United Kingdom:
<em>Anthony Eden</em>, Bộ trưởng Ngoại Giao

+ Hoa Kỳ/United States:
General <em>Walter Bedell Smith</em>, Thứ trưởng Ngoại Giao
<em>U. Alexis Johnson</em>

+ Trung Quốc/People's Republic of China
<em>Chu Ân Lai/Chou En-lai</em>, Thủ tướng kiêm Bộ trưởng
Ngoại Giao
<em>Chang Wen-t'ien</em>
<em>Li K'e-nung</em>

+ Việt Minh
<em>Phạm Văn Đồng</em>, Bộ trưởng Ngoại Giao

+ Ai Lao/Laos
<em>Phoui Sananikone</em>, Bộ trưởng Ngoại Giao

+ Liên Xô/USSR
<em>Vyacheslav Molotov</em>, Bộ trưởng Ngoại Giao

+ Pháp/France
<em>Georges Bidault</em>, Bộ trưởng Ngoại Giao (đến ngày
17.06.1954)
Jean Chauvel
<em>Pierre Mendès-France</em>, Thủ tướng kiêm Bộ trưởng
Ngoại Giao (từ ngày 17.06.1954)

+ Việt Nam
Giáo sư <em>Nguyễn Quốc Định</em>, Bộ trưởng Ngoại Giao
(trong chính phủ Bửu Lộc)
<em>Nguyễn Đắc Khê</em>, Bộ trưởng (trong chính phủ Bửu
Lộc)
Bác sĩ <em>Trần Văn Đỗ</em>, Bộ trưởng Ngoại Giao (trong
chính phủ Ngô Đình Diệm)

+ Cao Miên/Cambodia
<em>Tep Phan</em>, Bộ trưởng Ngoại Giao
<em>Sam Sary</em>

Trong thành phần này, Việt Nam là nước duy nhất có hai
phái đoàn đại diện cho hai chính phủ thù địch là QGVN
và VNDCCH. Pathet Lào và cộng sản Khmer, mặc dầu được
phe cộng sản (Liên Xô, Trung Quốc và Việt Minh) ủng hộ,
nhưng vẫn không được mời tham dự Hội Nghị. Thế
nhưng, không phải vì thế mà họ bị bỏ quên, vì Molotov,
Chu Ân Lai và Phạm Văn Đồng lúc nào cũng nêu vai trò của
phe cộng sản tại Ai Lao và Cao Miên với đòi hỏi là Hội
Nghị phải giải quyết chung vấn đề cho cả 3 nước Đông
Dương. Hai phái đoàn Ai Lao và Cao Miên lập luận rằng
vấn đề Ai Lao và Cao Miên khác với vấn đề Việt Nam,
nên cần có giải pháp riêng. Tuy lập trường nầy được
phe phương Tây ủng hộ, sau cùng quan điểm của phe cộng
sản được chấp nhận.

Việt Nam có 3 trưởng phái đoàn liên tiếp, vì các thay
đổi chính phủ tại Sài Gòn. Giáo sư Nguyễn Quốc Định
là Bộ trưởng Ngoại Giao trong chính phủ Bửu Lộc (11.01
– 16.06.1954) và Ông Nguyễn Đắc Khê cũng là Bộ trưởng
(phụ trách vấn đề dân chủ hoá) trong chính phủ Bửu
Lộc. Còn Bác sĩ Trần Văn Đỗ là Bộ trưởng Ngoại
Giao trong chính phủ Ngô Đình Diệm đầu tiên và thứ nhì
(16.06.1954 – 23.10.1955). Sau cuộc trưng cầu dân ý tháng 10
năm 1955, Ông Ngô Đình Diệm trở thành Tổng thống VNCH
[5].

Trong thời gian Hội Nghị, Pháp cũng có thay đổi chính
phủ: Chính phủ của Thủ tướng Joseph Laniel mà Bộ
trưởng Ngoại Giao là Ông Georges Bidault bị phe nhóm trung tả
của Ông Pierre Mendès-France đánh bại tại Quốc Hội. Ngày
17.06.1954, Ông Mendès-France trở thành Thủ tướng kiêm Bộ
Trưởng Ngoại Giao và thay thế Ông Bidault tại Hội Nghị
Genève. Đây là biến chuyển chính trị vô cùng tai hại cho
QGVN, như chúng ta sẽ phân tích ở phần sau của bài này.

Hội nghị Genève thảo luận hai vấn đề chính là
Triều Tiên và Đông Dương, nhưng đã dành phần lớn thì
giờ cho Đông Dương hơn, vì Triều Tiên đã được ngưng
bắn trong khi chiến cuộc vẫn tiếp diễn tại Việt Nam
trong suốt thời gian Hội Nghị. Bài nầy chỉ chú trọng
vào vấn đề Việt Nam tại Genève mà thôi. Ngoài diễn
đàn chính tại Genève, đại diện quân sự đôi bên còn
nhóm họp tại Trung Giã (Tỉnh Phúc Yên), từ ngày 4 đến 27
tháng 7 để bàn thảo về những vấn đề kỹ thuật như
việc hạn chế hoạt động quân sự, rút quân, tập kết, trao
đổi tù binh vv…

Riêng về Việt Nam, Hội Nghị kết thúc với một Hiệp
Định (Accords sur la cessation des hostilités en Indochine, Accords de
Genève 1954 (20 juillet 1954) và Một Lời Tuyên Bố Sau Cùng
(The Final Declaration of The Geneva Conference: On Restoring Peace in
Indochina, July 21, 1954). Hiệp Định gồm 47 điều với hai
bản văn chính thức bằng tiếng Pháp và tiếng Việt
được ký bởi Thiếu tướng Henri Delteil, đại diện Bộ
Tổng Tư Lệnh Quân Đội Liên Hiệp Pháp tại Đông Dương
và Ông Tạ Quang Bửu, Thứ trưởng Quốc Phòng của VNDCCH.

<h2>Một vấn đề còn tranh cãi</h2>

Sáu mươi năm đã trôi qua, nhưng vấn đề tồn đọng và
còn được tranh cãi là hiệu lực và tính cách ràng
buộc của Lời Tuyên Bố Sau Cùng. Văn kiện nầy chỉ
được vị đồng Chủ tịch Anthony Eden đọc lên trước khi
Hội Nghị bế mạc [6] và không ai ký tên vào bản văn cả.

Hoa Kỳ không phải là thành viên kết ước, nhưng tuyên
bố tôn trọng Hiệp Định. QGVN từ chối ký tên và Ngoại
trưởng Trần Văn Đỗ phát biểu rõ rệt là Việt Nam
chống đối hoàn toàn giải pháp chia cắt đất nước.
Vì vậy, mặc dầu Lời Tuyên Bố của Trưởng Phái Đoàn
Trần Văn Đỗ không được chính thức ghi vào văn bản,
nhưng không ai có thể coi là QGVN/VNCH chấp nhận kết quả
của Hội Nghị Genève, kể cả Lời Tuyên Bố Sau Cùng.
Tại Thủ đô Sài Gòn, Thủ tướng Ngô Đình Diệm lên
tiếng chống đối mạnh mẽ việc đặt nửa phần đất
nước dưới chế độ cộng sản và cờ rủ được treo
khắp nơi trên lãnh thổ Việt Nam từ phía nam Sông Bến
Hải, như là ngày tang cho tổ quốc.

Trong cốt lõi, Lời Tuyên Bố Sau Cùng gồm hai điểm quan
trọng. <i>Thứ nhất</i> là vĩ tuyến 17 là 'ranh giới
quân sự tạm thời' chớ không phải là 'một biên giới
phân định về chính trị hay lãnh thổ'(đoạn 6). Và <i>thứ
hai</i> là tổng tuyển cử dự trù được tổ chức 2
năm sau, tức là vào tháng 7 năm 1956, để thống nhất
Việt Nam (đoạn 7).

Lời Tuyên Bố Sau Cùng là một văn kiện chính trị, bày
tỏ ý muốn của phe cộng sản (Liên Xô, Trung Quốc và
VNDCCH) và được Anh và Pháp đồng ý, nhưng ước muốn
<i>tự nó </i>không thể có hiệu lực cưỡng hành như
một hiệp ước. Phe cộng sản và một số tác giả
phương Tây bằng vào các lời cam kết tôn trọng Hiệp
Định Genève mà kết luận rằng Lời Tuyên Bố Sau Cùng
là một phần của Hiệp Định và có tính cách ràng
buộc. VNCH, thể chế chính trị kế thừa QGVN, không
đồng ý với quan điểm nầy.

Trên nguyên tắc, Tổng thống Ngô Đình Diệm không chống
đối một cuộc tổng tuyển cử tự do và được Liên
Hiệp Quốc giám sát. Không ai – kể cả những chính phủ
và các tác giả ủng hộ phe cộng sản – có thể lập
luận rằng bầu cử tự do có thể được tổ chức
tại Bắc Việt trong năm 1956. Đấy là một chế độ
độc tài toàn trị, do guồng máy công an kiểm soát chặt
chẽ từng nhà bằng phương thức hộ khẩu, mô phỏng theo
chế độ Mao Trạch Đông. Trái lại, Nam Việt Nam là một
chế độ tự do, tuy chưa hoàn hảo.

Người ta có khuynh hướng so sánh chế độ tự do tại
VNCH với chế độ dân chủ Tây Âu và Bắc Mỹ, trong khi
vì hoàn cảnh lịch sử, VNCH đáng lẽ phải được so sánh
với các nước vừa được độc lập sau Thế Chiến
Thứ Hai như Indonesia và Philippines – là những quốc gia non
trẻ tập tễnh trên con đường dân chủ đầy chông gai.
Điều trớ trêu là ông Hồ Chí Minh không bị chỉ trích
vì chế độ độc tài toàn trị ở Miền Bắc, mà Ông
Ngô Đình Diệm lại bị đả kích vì chế độ tự do
tại Miền Nam 'thiếu dân chủ'. Điển hình cho khuynh
hướng nầy là tác giả Joseph Buttinger, thoạt đầu là
một người bạn nhưng sau đó trở thành một người chỉ
trích dữ dội ông Ngô Đình Diệm [7].

Người ta cũng thường trích dẫn nhận xét của Tổng
thống Dwight D. Eisenhower, theo đó ông Hồ Chí Minh có thể
thắng trong một cuộc bầu cử tự do. Ngoài lý do nhận
xét nầy thường được trích dẫn bên ngoài văn mạch
(out of context) khi Tổng thống Mỹ so sánh ông Hồ Chí Minh
với cựu Hoàng Bảo Đại, nhận xét này còn phải được
hiểu, trong bối cảnh thực tế của năm 1956 khi Miền Bắc
đông dân hơn Miền Nam. Bởi vậy, cho dầu 100% dân chúng
Miền Nam ủng hộ ông Ngô Đình Diệm – một <i>scenario</i>
không thể xảy ra bắt cứ tại đâu bên ngoài khối cộng
sản – ông Hồ Chí Minh vẫn có thể đạt được đa số
[8].

Còn việc giám sát của Liên Hiệp Quốc thì sao? Lập
trường xuyên suốt của QGVN/VNCH là Liên Hiệp Quốc phải
có vai trò chính trong việc giám sát cuộc đình chiến
cũng như trong vấn đề tổ chức bầu cử tự do. Tại
sao phe cộng sản tại Hội Nghị Genève cũng như sau Hội
Nghị luôn luôn từ chối sự giám sát của Liên Hiệp
Quốc trong vấn đề chấm dứt chiến tranh và vãn hồi
hòa bình tại Viêt Nam?

Trước kia, chúng ta có thể suy đoán, nhưng ngày nay chúng
ta có thể tìm được lý do trong số 80 công điện và
phúc trình mật và tối mật mà Chu Ân Lai gởi về Mao
Trạch Đông, Lưu Thiếu Kỳ và Ủy Ban Trung Ương Đảng Cộng
Sản Trung Quốc và được Bộ Ngoại Giao Bắc Kinh phổ
biến hạn chế hồi năm 2004. Bằng chứng cũng có thể
tìm thấy trong các nhật ký của Molotov trong số 8 văn
kiện mật mà Moscow đã phổ biến.

Phe cộng sản – cá biệt là Bắc Kinh – rất e ngại vấn
đề Việt Nam được quốc tế hóa mà Bắc Kinh coi là
con đường dẫn đến sự tham dự của Hoa Kỳ [9]. Liên Xô
còn có thêm một lý do khác để chống đối sự tham
dự của Liên Hiệp Quốc. Trong vấn đề Triều Tiên, Moscow
đã không sử dụng quyền phủ quyết khi Hội Đồng Bảo
An quyết nghị can thiệp, dẫn đến sự tham chiến quốc
tế do Mỹ lãnh đạo trong cuộc chiến Triều Tiên (1950 -
1953). Trong vấn đề giám sát của Liên Hiệp Quốc, ông
Hồ Chí Minh (mà các văn kiện mật và tối mật của
Bắc Kinh và Moscow thường gọi với bí danh là <i>"Comrade
Ding/Đồng chí Ding</i>") tuân theo đường lối của hai
đàn anh cộng sản.

Ngày nay, trong bối cảnh khác và tác nhân tranh chấp khác
– tức là giữa Trung Quốc và Cộng Hòa Xã Hội Chủ
Nghĩa Việt Nam, hoặc với Philippines, Bắc Kinh cũng chống
đối việc quốc tế hóa vấn đề Biển Đông, dầu là
dưới hình thức trước Tòa Án Quốc Tế hay dưới
hình thức thương thuyết đa phương, mà mục đích là
để ngăn ngừa sự tham dự của Mỹ.

Một lập luận khác cũng thường được nêu lên là vì
Pháp chấp nhận thi hành Hiệp Định Genève kể cả Lời
Tuyên Bố Sau Cùng, nên QGVN/VNCH cũng bị ràng buộc và
phải thi hành. Cơ sở của lập luận nầy là (a) QGVN chưa
hoàn toàn độc lập trong Liên Hiệp Pháp, và (b) Pháp
hành xử thẩm quyền ngoại giao thay cho QGVN tại Hội Nghị
Genève.

Luận điệu nầy không đúng. Việt Nam là một quốc gia
độc lập và thống nhất Nam Bắc Trung theo Bản Tuyên Bố
Chung Việt-Pháp tại Vịnh Hạ Long ngày 05.06.1948 và được
chính thức xác nhận bởi Tổng Thống Pháp Vincent Auriol
ngày 08.06.1949. Trên cơ sở hai văn bản nầy, thì QGVN quả
thật chưa hoàn toàn độc lập về phương diện tài
chánh và ngoại giao. Thế nhưng, giới hạn cuối cùng nầy
đã được tháo gỡ bởi Hiệp Ước Việt-Pháp mà Thủ
tướng Bửu Lộc và Thủ tướng Joseph Laniel đã ký ngày
04.06.1954.

Tại Hội Nghị Genève, Việt Nam là một quốc gia hoàn
toàn độc lập và được ít nhất là 35 quốc gia khác
trên thế giới công nhận từ năm 1949 đến năm 1955 so
với 26 quốc gia có quan hệ ngoại giao với Trung Quốc trong
cùng khoảng thời gian ấy [10].

Quan điểm của Sài Gòn là VNCH không bị ràng buộc bởi
Lời Tuyên Bố Sau Cùng là có cơ sở.

<h2>Phân Tích: chính trị đại cường</h2>

'Chính trị đại cường' hay chính trị nước lớn là
một nhóm chữ đơn giản nhưng không thể hiện được
sự phức tạp trong quan hệ Anh-Pháp-Mỹ từ phía 'đồng
minh' phương Tây. Từ phía cộng sản, quan hệ giữa Bắc
Kinh và Moscow chưa có gì gây cấn và được coi là rất
đầm ấm, vào thời điểm 1954 vì Trung Quốc, chỉ sau 5
năm thành lập, còn phải học hỏi nhiều từ Liên Xô về
mặt ngoại giao trên diễn đàn quốc tế. Nhưng không phải
vì sự khác biệt trong nội bộ cường quốc phương Tây
và trong nội bộ cường quốc cộng sản mà hai phía
đối nghịch Việt Nam không phải đối diện với nhiều
khó khăn tại Hội Nghị. Đáng ngạc nhiên là những khó
khăn này lại giống nhau, tức là những khó khăn với
chính 'đồng minh'của mình. Dị biệt giữa Washington,
London và Paris sâu đậm và phức tạp hơn, nên QGVN đã
không thể vượt qua những trở lực tại Hội Nghị và
sau cùng đã phải chịu thất bại nặng nề hơn là VNDCCH
[11].

Khởi thủy, lập trường của hai phe đối nghịch Việt Nam
đều chống đối giải pháp chia cắt đất nước. Thế
nhưng trong khi QGVN nhất quán duy trì lập trường bảo vệ
sự vẹn toàn lãnh thổ, thì VNDCCH đã không cưỡng lại
được sức ép của Trung Quốc và Liên Xô nên phải chấp
nhận giải pháp chia đôi.

Chia đôi Việt Nam là giải pháp mà Moscow và Bắc Kinh chủ
trương rất sớm từ đầu tháng 3 năm 1954. Lần đầu
tiên bước vào sân khấu chính trị thế giới nên Bắc
Kinh đã chuẩn bị rất kỹ. Chính Thủ tướng Chu Ân Lai
đã soạn thảo chính sách chỉ đạo mà Ban Bí Thư Ủy Ban
Trung Ương đã cứu xét và chấp thuận ngày 02.03.1954 [12].

Theo tài liệu quan trọng nầy, Trung Quốc đánh giá cao
thành công của Liên Xô trong việc vận động triệu tập
Hội Nghị Genève và coi việc tham dự của Trung Quốc là
một bước tiến lớn, mặc dầu các cường quốc
'phản động' không tin là Hội Nghị có thể đạt kết
quả gì. Bởi vậy, chính sách của Trung Quốc là phải
tham dự̣ để cải thiện thể đứng ngoại giao và phá
vỡ âm mưu gây chiến của 'đế quốc Mỹ'. Trung Quốc
phải nỗ lực đạt kết quả, dầu là kết quả giới
hạn hoặc tạm thời, để mở đường cho việc giải
quyết tranh chấp bởi các đại cường. Trung Quốc đã
tự coi mình là một đại cường. Đối với Đông Dương,
Trung Quốc phải cố gắng để hội nghị không thất bại,
và tham dự để, nếu cần, tạo ra tình trạng vừa đánh
vừa đàm ("negotiating while fighting") nhằm gây khó khăn cho
Pháp và tạo mâu thuẫn giữa Pháp và Mỹ. Một cách cụ
thể, chính sách đã nói rõ là 'ngưng bắn tại chỗ'
không tốt bằng chia đôi Nam/Bắc có thể là tại vĩ
tuyến thứ 16. Chu Ân Lai còn nói thêm là Trung Quốc phải
chuẩn bị thảo luận các giải pháp hợp tác kinh tế
thương mại để bẻ gẫy phong tỏa của Mỹ - và bên lề
hội nghị, cải thiện bang giao song phương với Anh, Pháp và
Canada. Trong bản văn này, Chu Ân Lai đã nhận xét chính xác
là các cường quốc phương Tây chia rẽ và có nhiều khó
khăn chính trị nội bộ.

Sự phối hợp giữa phe cộng sản chặt chẽ hơn là phe
phương Tây. Ngày 22.04.1954, tại Moscow, Chu Ân Lai thảo luận
với Đệ Nhất Bí Thư Nikita Khrushchev và Thủ tướng George
M. Malenkov và Liên Xô đồng ý với chính sách của Chu Ân
Lai. Khrushchev nói chính sách nầy phải được bảo mật.
Khrushchev cho biết là đã tiếp <i>Đồng chí Ding </i>(bí
danh của Hồ Chí Minh) và cho biết yêu cầu của Hồ Chí
Minh có thể được thỏa mãn (satisfied), nhưng không nói rõ
hoặc mật điện không ghi rõ là yêu cầu gì. Mật
điện nói thêm là Hồ Chí Minh ghé lại Bắc Kinh để
gặp Mao Trạch Đông trên đường về [13].

Một phiên họp quan trọng khác được tổ chức tại
Liễu Châu / Liuzhou, Trung Quốc, ngày 04.07.1954 giữa Chu Ân Lai
và các phụ tá với Hồ Chí Minh và Võ Nguyên Giáp,
nhưng nội dung không được tiết lộ trong mật điện [14].

Bề ngoài, Chu Ân Lai có vẻ quan tâm đến uy tín của
VNDCCH. Ngoài các phiên họp đặc biệt với Hồ Chí Minh,
Chu Ân Lai không bỏ lỡ cơ hội than phiền với các
trưởng phái đoàn phương Tây về việc mà ông gọi là
"bất bình đẳng" (inequality) trong việc phương Tây phân
biệt đối xử giữa QGVN và VNDCCH.

Trong cuộc thảo luận với Ngoại trưởng Anthony Eden ngày
14.05.1954, Chu Ân Lai than phiền là Pháp đã không thèm trả
lời đề nghị chính trị của Phạm Văn Đồng, vì Pháp
chỉ coi QGVN là đại diện cho toàn thể Việt Nam. Theo lời
Chu Ân Lai, người đòi hỏi quá nhiều không phải là Hồ
Chí Minh mà là Bảo Đại, vì Bảo Đại không những coi
mình là lãnh tụ duy nhất của Việt Nam mà còn đòi hỏi
Liên Hiệp Quốc bảo đảm Bảo Đại là lãnh tụ duy nhất
sau cuộc tổng tuyển cử – một đề nghị mà Moscow và
Bắc Kinh đều không chấp nhận. Tất nhiên, Chu Ân Lai cũng
không quên đòi hỏi cho chính mình là Trung Quốc xứng
đáng được có qui chế của một đại cường [15]. Cũng
theo Chu Ân Lai, Ngoại trưởng Georges Bidault chẳng những không
công nhận Việt Minh mà còn coi họ là một 'lực
lượng phản loạn' [16].

Thật vậy, nếu chúng ta có thể chia Hội Nghị Genève
làm hai giai đoạn trước và sau ngày 17.06.1954, thì vị
thế của phái đoàn QGVN trên chân hẳn phái đoàn VNDCCH
trong giai đoạn đầu.

Mặc dầu có sự nghi kỵ và khác biệt quan điểm giữa
Anh-Pháp-Mỹ, Mỹ và đặc biệt là Pháp ủng hộ QGVN
mạnh mẽ. Lập trường sơ khởi của Thủ tướng Joseph
Laniel và Ngoại trưởng Georges Bidault không khác gì lập
trường của QGVN. Thủ tướng Laniel đã đặt 5 điều
kiện ngưng bắn là quân cộng sản phải rút khỏi Miên và
Lào, thiết lập một vùng phi quân sự tại Đồng bằng
Sông Hồng, di chuyển quân cộng sản tại Việt Nam vào
vùng chờ đợi định trước, quân Việt Minh phải rút
khỏi Nam Việt và bảo đảm ngăn cấm mọi tăng viện từ
bên ngoài [17].

Thế đứng của QGVN sụp đổ cùng với sự sụp đổ
của chính phủ Laniel. Ngày 17.06.1954, tân Thủ tướng thiên
tả Pierre Mendès-France tuyên bố trước Quốc Hội Pháp
rằng điều đình ôn hòa có thể̉ thực hiện được
và ngưng bắn có thể đạt được. Tân Thủ tướng kiêm
Ngoại trưởng Pháp tự đặt cho mình một thời hạn
phải đem lại kết quả là ngày 20.07.1954. Bảo Đại coi đây
là lời tuyên bố "lạ lùng" [18], nhưng quan trọng hơn
là phái đoàn QGVN tại Genève bị cô lập hoàn toàn kể
từ thời điểm nầy.

Vài ngày sau, Chu Ân Lai và Mendès-France gặp nhau lần
đầu tiên tại Đại Sứ quán Pháp ở Bern, Thụy Sĩ. Theo
phúc trình của Chu Ân Lai ngày 23.06.1954, Mendès- France đã
nói rằng nhìn chung, mục tiêu của Trung Quốc và Pháp
không có nhiều dị biệt về nguyên tắc. Mendès-France
đồng ý với Chu Ân Lai về giải pháp 2 bước: đình
chiến về quân sự và tiếp theo sau là giải pháp chính
trị. Mendès-France cũng đồng ý với Chu Ân Lai là Pháp
sẽ không để Mỹ lập căn cứ quân sự trong vùng [19].

Sự rạn nứt giữa Pháp và Mỹ được xác nhận. Trung
Quốc rất lo ngại trước nguồn tin Mỹ thảo luận thành
lập tổ chức Liên Phòng Đông Nam Á SEATO mà Chu Ân Lai coi
như là một đe dọa cho chính Trung Quốc. Trong cuộc thảo
luận nầy, Chu Ân Lai cũng cho biết là Trung Quốc thúc
giục VNDCCH tiếp xúc với phái đoàn Pháp và phái đoàn
QGVN và yêu cầu Pháp cũng có đề nghị ngược lại với
Bảo Đại.

Chu Ân Lai tiếp tục lo ngại về khả năng Mỹ thiết lập
căn cứ quân sự tại Đông Nam Á và nêu vấn đề nầy
với Anthony Eden và Mendès-France. Eden giải thích rằng SEATO,
nếu được thành lập, chỉ là một liên minh phòng thủ
(defensive) trong khi đó Mendès-France nhắc lại quan điểm của
Pháp là không có kế hoạch thiết lập căn cứ Mỹ trong
vùng [20].

Thời hạn 20.07.1954 gần kề nên Mendès-France nỗ lực thu
hẹp dị biệt lập trường giữa hai bên. Các đại cường
đã đồng ý là thành viên Uỷ Hội Kiểm Soát Đình Chiến bao
gồm các nước Ấn Độ, Canada và Ba Lan. Vấn đề còn lại
là Việt Nam sẽ bị chia cắt tại đâu và tổng tuyển
cử được ấn định lúc nào? Không khác chi các chuyến
'đi đêm' giữa Henry Kissinger và Lê Đức Thọ trong thời
gian Hòa Đàm Paris vào đầu thập niên 1970, Pháp, Anh, Liên
Xô và Trung Quốc cùng đi đêm với nhau mà phái đoàn QGVN
không biết và có lẽ phái đoàn VNDCCH cũng không biết
rõ [21]. Phái đoàn QGVN chỉ nhận được tin tức đã
chậm mà còn không đầy đủ, do phái đoàn Mỹ chuyển
lại. Tuy vậy, Trưởng phái đoàn Trần Văn Đỗ cũng
gặp được Chu Ân Lai, do sự giới thiệu của phái đoàn
Pháp. Một ngày trước khi Hội Nghị kết thúc, Bác sĩ
Trần Văn Đỗ lên tiếng cực lực bác bỏ phát biểu
của Liên Xô và của Pháp khi cả hai cường quốc nầy
đề cập đến sự chia đôi lãnh thổ Việt Nam [22].

Trong khi đó, trái với lập trường nguyên thủy, VNDCCH
chấp nhận giải pháp chia đôi. Họ đã từng đề nghị
một nơi nào đó giữa vĩ tuyến 13 và 14, nhưng trước
sức ép của Liên Xô và Trung Quốc, họ hi vọng đó là
vĩ tuyến thứ 16, trong khi Pháp hãy còn đòi hỏi vĩ
tuyến thứ 18. Mendès-France nói rằng Pháp không thể
chấp nhận vĩ tuyến 16 vì Pháp không thể để cố đô
Huế lọt vào tay cộng sản. Tài liệu Liên Xô cũng cho
thấy Moscow chấp nhận vĩ tuyến16 rất sớm, từ đầu
tháng 3 năm 1954. Thế nhưng Molotov vẫn bênh vực đề nghị
vĩ tuyến 13/14 của VNDCCH như là một chiến thuật thương
thuyết để sau nầy có cơ hội trao đổi "nhượng
bộ". Cũng theo chiến thuật thương thuyết nầy, Moscow
đã ủng hộ thời hạn tổ chức tổng tuyển cử mà
VNDCCH muốn đạt được là trong vòng 6 tháng sau khi ngưng
chiến. Do sức ép của Liên Xô và Trung Quốc – đặc
biệt là Trung Quốc vì Bắc Kinh không muốn Hội Nghị
thất bại và Bắc Kinh đang lo Mỹ can thiệp - VNDCCH phải
từ bỏ vĩ tuyến 13/14 và phải chấp nhận tổng tuyển
cử vào tháng 7 năm 1956 [23].

Trong phiên họp ngày 20.07.1954 giữa Chu Ân Lai, Mendès-France
và Eden, Mendès-France đề nghị giải pháp dung hòa là vĩ
tuyến 17. Phạm Văn Đồng không trả lời [24].

Số phận Việt Nam đã an bài.

<h2>Tạm Kết</h2>

Chúng ta không thể thay đổi lịch sử, nhưng diễn tiến
lịch sử tại Hội Nghị Genève 1954 có thể cho ta bài học
gi?

Trái với luận điệu tuyên truyền "môi hở răng
lạnh" mà cả Bắc Kinh và Hà Nội đều đã sử dụng,
Trung Quốc giúp đỡ phe cộng sản tại Việt Nam trước
và sau năm 1954 là vì quyền lợi của Trung Quốc. Trung
Quốc coi Hội Nghị Genève là bàn đạp để Trung Quốc
xác định vai trò đại cường trên diễn đàn quốc tế.
Trung Quốc không muốn Hội Nghị thất bại, vì e ngại sự
thất bại ấy có thể dẫn đến sự can thiệp quân sự
của Mỹ mà Trung Quốc coi là mối đe dọa cho chính Trung
Quốc. Đây là một tầm nhìn chiến lược mà Bắc Kinh
không thay đổi trong 60 năm qua. Trong chiến lược nầy,
quyền lợi của Việt Nam là thứ yếu. Nhân cuộc chiến
biên giới Việt-Trung 1979, Hà Nội lần đầu tiên và chỉ
một lần thôi, dám lên tiếng cáo buộc Trung Quốc đã
phản bội VNDCCH tại Hội Nghị Genève [25].

Trên 60 năm qua, Việt Nam Thống Nhất hoặc Việt Nam chia
đôi đều đã là nạn nhân của ván bài chính trị đại
cường. Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam sẽ tiếp
tục vướng mắc trong chính trị nước lớn, nếu Hà
Nội tiếp tục gắn bó trong mối quan hệ đặc biệt và
bất bình đẳng với Bắc Kinh như được diễn đạt
dưới chiêu bài 16 chữ vàng và 4 tốt. Trong thế giới
đa cực ngày nay, quyền lợi lâu dài của tổ quốc Việt
Nam là bang giao độc lập và bình đẳng với tất cả
các cường quốc.

<b>L.T.Q.</b>

Tác giả gửi <i>BVN</i>

<b>Tài liệu tham khảo:</b>

[1960] Anthony Eden, <i>The Memoirs of the Rt. Hon. Sir Anthony Eden</i>,
Cassell, London.

[1968] Dennis J. Duncanson, <i>Government and Revolution in Vietnam</i>,
Oxford University Press, London.

[1977] Joseph Buttinger, <i>Vietnam the Unforgettable Tragedy</i>, Andre
Deutsch, London.

[1990] Bảo Đại, <i>Con Rồng Việt Nam – Hồi Ký Chánh Trị
1913-1987</i>, Nguyễn Phước Tộc xuất bản, Xuân Thu Publishing
phát hành, Los Alamitos, CA, USA.

Woodrow Wilson Center, Cold War International History Project No.16, The
Geneva Conference of 1954 – <i>New Evidence from the Archives of the
Ministry of Foreign Affairs of the People's Republic of China </i>[80
documents].

<i>Bằng chứng mới nầy gồm 80 công điện mật hoặc
tối mật mà phần lớn do Chu Ân Lai tường trình về Mao
Trạch Đông, Lưu Thiếu Kỳ và Ủy Ban Trung Ương Đảng Cộng
Sản. Đây chỉ là một số tài liệu của Bộ Ngoại Giao
tại Bắc Kinh va một số con bị cắt xén. Toàn bộ tài
liệu của Bộ Ngoại Giao chưa được công bố. Tài liệu
của Bộ Chính Trị Đảng Cộng Sản Trung Quốc, tức là cơ
quan đầu não quyết định chính sach, thì hoàn toàn chưa
được công bố.</i>

(Trong phần Ghi Chú sẽ là Tài liệu PRC [Doc no…] ngày…).

Woodrow Wilson Center, Cold War International History Project No.16, The
Geneva Conference of 1954 – <i>Russian Documents on the 1954 Geneva
Conference </i>[8 documents].

<i>Từ phia Liên Xô, có 8 tài liệu mà phần lớn là Nhật
Ký mật (secret Journal) của V. M. Molotov và do các phụ tá của
Molotov ghi lai dưới hinh thức tóm lược.</i>

(Trong phần Ghi Chú sẽ là Tài liệu USSR [Doc no…]
ngày…).

[1971] The Pentagon Papers, Gravel Edition
Volume 1, Chapter 3, <i>"The Geneva Conference, May-July, 1954"</i>
(Boston: Beacon Press, 1971) Section 1, pp 108-146.

[1971] The Pentagon Papers, Gravel Edition
Volume 1, Chapter 3, <i>"The Geneva Conference, May-July, 1954</i>"
(Boston: Beacon Press, 1971) Section 2, pp 146-178.

<b>Ghi Chú:</b>

[1] Tài liệu PRC [Doc 1] - Mật Điện do Ủy Ban Trung Ương
Đảng Cộng Sản Liên Xô gởi Ủy Ban Trung Ương Đảng Cộng
Sản Trung Quốc qua Đại sứ Liên Xô tại Bắc Kinh ngày
26.02.1954. ("<i>Previously we already informed you that "other related
countries" in Indochina, according to our understanding, should be the
Democratic Republic of Vietnam and the…Chief (Quoc Truong)] Bao Dai's
[State of] Vietnam, Laos and Cambodia. We know that the Vietnamese friends
are concerned about the convening of the Geneva Conference, and whether they
will attend the conference. We believe that the CCP Central Committee will
agree to our opinion</i>.").

[2] Bảo Đại, trang 499.

[3] Wikipedia Tiếng Việt: Trần Canh (<i>Chen Geng</i>; 1903 -1961),
là một Đại tướng <a
href="http://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%C3%A2n_Gi%E1%BA%A3i_ph%C3%B3ng_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Trung_Qu%E1%BB%91c">Quân
giải phóng nhân dân Trung Quốc</a> và là một trong những
tướng lãnh được <a
href="http://vi.wikipedia.org/wiki/Mao_Tr%E1%BA%A1ch_%C4%90%C3%B4ng">Mao
Trạch Đông</a> tin cậy nhất. Ông đã từng giữ chức Thứ
trưởng Quốc phòng. Ông là Trưởng Phái bộ Cố Vấn Quân
Sự Trung Quốc của Việt Minh từ ngày 07.07.1950.

[4] Bảo Đại, trang 510.

[5] Bảo Đại, trang 500, 518, 527, 538-539.

[6] Eden, trang 24.

[7] Buttinger, trang 53-69 (trao đổi thư riêng giữa tác giả
và Tổng thống Ngô Đình Diệm).

[8] Duncanson, trang 223-224.

[9] Tài liệu PRC:

- [Doc 3] Mật điện của Đại sứ Trung Quốc tại Moscow
phúc trình về Bộ Ngoại Giao tại Bắc Kinh, ngày 06.03.1954
<i>("Molotov emphasized that the United Nations should not be allowed to
get involved").</i>

- [Doc 25] Mật điện Chu Ân Lai gởi Mao Trạch Đông ngày
04.06.1964 <i>("Bao Dai's delegate said at yesterday's eleventh
restricted session on the Indochina issue that only the United Nations could
take charge of the task of supervising. Bidault spoke to support Bao Dai's
delegate…I made statements not only resolutely opposing the United Nations
supervision…"</i>).

– [Doc 46] Biên bản thảo luận giữa Chu Ân Lai và Thủ
tướng Pháp P. Mendès-France tại Đại Sứ quán Pháp ở
Bern ngày 23.06.1054 (Chu Ân Lai nói với Mendès-France: <i>"The
Bao Dai government should approach the Democratic Republic of Vietnam through
discussions and negotiations, instead of opposing it. Unfortunately, his [Bao
Dai's] political proposal aims exactly at opposition, hegemony, and at
inviting the United Nations to intervene. This is unacceptable…").</i>

[10] Wikipedia Tiếng Việt: Quốc Gia Việt Nam / État du Vietnam
&

Zhang Sulin (Ministry of Foreign Affairs Archives, Beijing) – The
Declassification of Chinese Foreign Ministry Archival Documents – A Brief
Introduction (page 11)

Tuy nhiên, bài nầy không thảo luận chi tiết về tư cách
quốc gia của Bắc Việt và Nam Việt Nam theo Công Pháp
Quốc Tế.

[11] Xem <i>The Pentagon Papers</i> có phần tóm lược đầy
đủ về lập trường và mục tiêu của các nước tham
dự Hội Nghị Genève 1954.

[12] Tài liệu PRC [Doc 2] Trích dẫn nhận định và chính
sách do Chu Ân Lai soạn thảo và được Ban Bí Thư Ủy Ban
Trung Ương chấp thuận ngày 02.03.1954.

[13] Tài liệu PRC [Doc 6] Mật điện Chu Ân Lai gởi Mao
Trạch Đông, Lưu Thiếu Kỳ, Ủy Ban Trung Ương, ngày 23.04.1954.

[14] Tài liệu PRC [Doc 64] - Mật điện Chu Ân Lai gởi Mao
Trạch Đông, Lưu Thiếu Kỳ và Uỷ Ban Trung Ương tường
trình phiên họp tại Liễu Châu / Liuzhou với Hồ Chí Minh
và Võ Nguyên Giáp ngày 04.07.1954. Phiên họp nầy quan trọng
vì bao gồm chính sách và thủ tục thương thuyết tại
hội nghị cũng như chính sách và chiến thuật của Đảng
Lao Động Việt Nam ("<i>The question of negotiation—including
policies, procedures,</i>

<i>timing and supervision; the policies and tactics of the Vietnamese
Workers</i>

<i>Party in the future and the tendencies that are in need of
attention"</i>). Tuy nhiên, nội dung không được ghi trong mật
điện.

Tài liệu USSR [Doc 2] Trong cuộc hội kiến với Xử Lý
Thường Vụ Liên Xô tại Bắc Kinh ngày 05.07.1954, Mao Trạch
Đông cũng nói về cuộc thảo luận giữa Chu Ân Lai và
Hồ Chí Minh tại Liễu Châu / Liuzhou nhưng báo cáo của Xử
Lý Thường Vụ Liên Xô cũng không ghi nhận nội dung Liễu
Châu.

[15] Tài liệu PRC [Doc 13] – Biên bản thảo luận Chu Ân Lai
/Anthony Eden, ngày 14.05.1954 - <b>Zhou Enlai:...</b><i>"I meant that
France had not answered Mr. Pham Van Dong's political proposal, while only
recognizing Bao Dai as representing all of Vietnam and unifying Vietnam under
him. This is a completely unreasonable thought."</i>… <b>Zhou Enlai:</b>
<i>"China deserves the status of a great power. This is an existing fact.
We are willing to work with others for world peace, particularly for peace in
Asia…."</i>… <b>Zhou Enlai</b>: <i>"I think that the person who is
asking too much is not Ho Chi Minh but Bao Dai. In their proposal, the
delegates from the State of Vietnam not only asked that Bao Dai be recognized
as the only leader of Vietnam, but also that the United Nations guarantee Bao
Dai's status as Vietnam's only leader after the elections. Ho Chi Minh
has made no such demands."...</i>

[16] Tài liệu PRC [Doc 9] ngày 09.05.1954.

[17] Tài liệu PRC [Doc 27] 05.06.1954 Biên bản (Tối Mật)
thảo luận giữa phái đoàn Trung Quốc và phái đoàn
Pháp Wang/Chauvel [<i>Editor's Note</i>: <i>French Prime Minister Joseph
Laniel had demanded five conditions for a ceasefire: withdrawal of all
communists from Cambodia and Laos, creation of a demilitarized zone aroundthe
Red River Delta, relocation of communists in Vietnam into predetermined
standing zones, removal of all Viet Minh troops in south Vietnam, and
guarantees against reinforcements from abroad].</i>

[18] Bảo Đại, trang 516.

[19] Tài liệu PRC [Doc46] Thảo luận Chu Ân Lai / Mendès-France
tại Đại Sứ quán Pháp, Bern, Thụy Sĩ ngày 23.06.1954 –
<b>Mende</b><b>̀s-France</b>: "...<i>Generally speaking, [our] goals are
not much different in principle….There is one more final point. I am glad
the Premier made such a suggestion: it is the best to go through two steps.
The first is a cease-fire, and the second is a political settlement…This is
a practical solution, it should be reached quickly…There is another
important point. The Premier raised a concern about establishing American
military bases. I fully agree</i>

<i>on this point. I want to make it clear that we don't intend to
establish any American bases in that region. We don't have such a
plan…".</i>

<b>Zhou Enlai: </b>"…<i>You had a very good answer to my last point.
France has no intention to establish any American bases. This is very good
not only for the three countries, but also good for China, France, and
Southeast Asia. All of us hope for a peaceful co-existence and for building a
common foundation for the future…".</i>

[20] Tài liệu PRC

- [Doc 68] Thảo luận Chu Ân Lai / Anthony Eden ngày 13.07.1954.

- [Doc 71] Thảo luận Chu Ân Lai / Mendès-France ngày 17.07.1954.

Và Tài liệu USSR [Doc 5] Thảo luận giữa Molotov, Chu Ân Lai
và Phạm Văn Đồng ngày 16.07.1954 – "<b>Zhou Enlai</b> <i>says
that according to information available to him Britain is taking vigorous
action to create an alliance of countries in Southeast Asia which would be
tied to one another by a system of treaties of the Locarno type. The US is
trying to counter the British plan with their own plan. They are relying on
the basis of an alliance of the five powers taking part in a meeting in
Singapore and creating a military bloc under their aegis including Thailand,
Pakistan, Bao Dai's Vietnam, Laos, and Cambodia, in addition to these five
countries. Zhou Enlai said that we ought to oppose the creation of military
blocs in Asia, taking advantage the existing differences between the US and
Britain in doing this</i>.

<b>Molotov </b>and <b>Pham Van Dong</b> <i>express their agreement with the
opinion of Zhou Enlai."</i>

[21] Tài liệu PRC [Doc 44] ngày 22.06.1954 – Chauval nói với
Chu Ân Lai rằng Pháp và Trung Quốc làm viêc chung với nhau
và cả hai phái đoàn cần duy trì sự họp tác bí mật
nầy (secret co-operation).

[22] Tài liệu PRC [Doc 73] ngày 19.07.1954.

[23] Tài liệu USSR

- [Doc 1] Journal of Molotov (secret) – Thảo luận với Đại Sứ
Trung Quốc tại Moscow ngày 06.03.1954.

- [Doc 3] Journal of Molotov (secret) Thảo luận tay đôi với P.
Mendès-France.

[24] Tài liệu PRC [Doc 78] Mật điện ngày 20.07.1954 tường
trình phiên họp ngày 19.07.1954 giữa Chu Ân Lai, Mendès-France
và Anthony Eden.

[25] Socialist Republic of Vietnam, <i>The Truth about Vietnam-China
Relations over the last 30 Years,</i> Hanoi, Ministry of Foreign Affairs,
1979.

CHXHCN Việt Nam, <i>Sự thật về quan hệ Việt Nam - Trung Quốc
trong 30 năm qua, </i>Nhà Xuất Bản Sự Thật, Hà Nội, 1979,
trang 17-21: Phần Thứ Hai - Chương III- Hiệp Định Giơnevơ Năm
1954 Về Đông Dương Và Sự Phản Bội Của Những Người Lãnh
Đạo Trung Quốc. -/-

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140722/ky-niem-60-nam-hiep-dinh-geneve-1954-2014-bai-hoc-gi-cho-bo-chinh-tri-dang-cong-san),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét