Cánh Cò - Một nền báo chí ngớ ngẩn

<center><img
src="http://www.rfa.org/vietnamese/blog/silly-journalism-07082014080824.html/tthang-600-zing-vn.jpg/image"
width="500" /></center>
<center><em>Cận cảnh hiện trường chiếc trực thăng Mi-171 mang
số hiệu 01 của Trung đoàn Không quân trực thăng 916, Sư đoàn
Không quân 371, thuộc Quân chủng Phòng không - Không quân bị
rơi sáng 7/7. Source Zing.vn</em></center>

Bản tin của mọi tờ báo hôm nay đều loan như nhau về một tai
nạn trực thằng khiến cho 19 người trên phi cơ tử vong và hai
người trong tình trạng nguy kịch.

"Vào lúc 7h53 ngày 7/7, máy bay Mi 171 số hiệu 01 của Trung đoàn
Không quân 916, Sư đoàn Không quân 371 đã bị cháy động cơ,
rơi tại thôn 11 (Thạch Hòa, huyện Thạch Thất, Hà Nội). Lúc
máy bay gặp nạn có 21 người trên máy bay. Sau khi bị rơi, máy
bay đã cháy dữ dội, được lực lượng cứu hỏa dập tắt
lúc 8h20 cùng ngày."

<h2>Dối trá bịp bợm là căn bệnh</h2>

Thông tin chứa đựng trong bản tin này ngắn đến kinh ngạc.
Đáng ra, Bộ Quốc phòng là cơ quan chủ quản phải chủ động
loan tin với những chi tiết chính xác nhất cho người dân, vốn
có quyền được biết mọi thông tin từ chính phủ ngoại trừ
có liên quan đến bí mật quốc phòng. Một phi cơ trực thăng
rơi trong lúc huấn luyện là tin buồn, hoàn toàn do lỗi kỹ
thuật không thể xem là bí mật khi nó rơi đúng vào khu dân cư
Hà Nội. Thông tin mà Bộ quốc phòng đưa ra kịp thời có khả
năng đánh tan mọi suy diễn có tính xuyên tạc làm hại đến uy
tín của đơn vị phòng không, không quân Việt Nam.

Phi cơ dù sản xuất ở đâu nếu gặp tai nạn là chuyện bình
thường. Không công bố chuyện bình thường ấy mới là điều
bất thường. Hơn nữa nếu công bố với những thông tin do
cảm tính và không liên quan gì tới tai nạn là việc làm tắc
trách, thiếu chuyên nghiệp đôi khi đi dẫn tới chỗ dối trá
với quần chúng.

Báo chí lấy lại tin từ Vietnam+ vẽ ra hình ảnh tuyệt vời
của viên phi công trên chuyến bay định mệnh ấy với lời lẽ
như sau:

"trước tai nạn thương tâm, người dân tại hiện trường đã
nhìn thấy máy bay cháy trên không ở ngay trong khu dân cư đông
người, nhưng phi công đã dũng cảm, cố điều khiển máy bay ra
khu đất trống để máy bay không rơi vào khu nhà dân.

Người dân đã đánh giá rất cao tinh thần dũng cảm, sự hy
sinh anh dũng của người lính phi công trong khi đối mặt với
cái chết vẫn bình tĩnh điều khiển máy bay tránh được
thương vong lớn cho người dân." (1)

Đọc bản tin này bất cứ ai có một nhận thức bình thường
cũng thấy là cơ quan báo chí Việt Nam đang đánh lừa người
dân bằng cách trích lời họ (mà không ai biết họ là nhân
vật có thật hay chỉ là sản phẩm tưởng tượng của nhà
báo). "Người dân nhìn thấy máy bay cháy trên không" là đúng,
là những gì đã xảy ra và nhiều người chứng kiến. Thế
nhưng: "phi công đã dũng cảm, cố điều khiển máy bay ra khu
đất trống để máy bay không rơi vào khu nhà dân" là một cách
vuốt đuôi nguy hiểm. Báo chí nếu tự viết câu này là vô
lương tâm nghề nghiệp, nghe người dân nói mà không phân tích
và cứ thế đưa lên là vô trách nhiệm.

Thông thường trong một tai nạn hàng không, người trách nhiệm
sẽ không tuyên bố bất cứ điều gì vì đơn giản họ không
ngồi trên máy bay và chứng kiến những gì đã xảy ra. Họ
phải chờ tìm được chiếc hộp đen của máy bay gặp nạn,
khai thác và phân tích dữ liệu trong đó mới biết được
những gì đã làm cho động cơ hỏng hóc cũng như những báo
cáo cuối cùng của phi hành đoàn trên chiếc phi cơ gặp nạn.

Thứ hai, chỉ có người ngồi gần phi công, chứng kiến và kể
lại hành động của anh ta thì mới có thể tuyên dương hành
động đó. Nếu không mọi đoán định đều mang cảm tính và
thiếu bằng chứng thuyết phục.

Báo chí "ăn cơm dưới đất nói chuyện trên trời" khi dí vào
mồm người dân bình thường diễn tả lại hành vi cực kỳ anh
hùng của một tài xế máy bay chứ không phải phi công, cố lái
ra xa không cho nó rơi xuống chỗ đông dân cư. Rất tiếc
Vietnam+ là một cơ quan thông tấn chính thức của đất nước
lại phao tin nhảm, thiếu logic về một sự việc thương tâm
đang làm dư luận bức xúc.

Đã vậy, Trung tướng Võ Văn Tuấn - Phó Tổng tham mưu trưởng
QĐND lại xác định thêm những điều mà báo chí vẽ ra bằng
cái mà ông gọi là kinh nghiệm của một tướng lãnh. Trung
tướng Võ Văn Tuấn nói: "Phi công là người có trách nhiệm
với dân. Qua hiện trường và kinh nghiệm cá nhân, tôi đánh
giá đây là hành động có trách nhiệm của phi công và phi hành
đoàn. Họ đã cố gắng né tránh tối đa nhất việc có thể
đâm vào nhà dân".

Một đống sắt cháy vụn nói lên điều gì? Ông Tuấn tuyên
bố không khác chút nào với những người hoàn toàn mù tịt
về kinh nghiệm bay vì ông cũng ngồi dưới đất như họ, còn
thua họ ở chỗ lúc ấy ông ngồi xa hiện trường không như
những người dân tại nơi xảy ra tai nạn. Ông nói theo và ông
nói leo.

Đối với quy định bay khi sự cố xảy ra việc đầu tiên là
phi công báo cho đài kiểm lưu dưới đất nếu là dân sự và
trung tâm hành quân của không quân nếu là quân đội. Cùng lúc
ấy phải nghe theo chỉ dẫn của người trách nhiệm về cách
xử lý máy móc, tai nạn. Nếu không thể làm được gì thì
phản xạ của một phi công phải cố hết sức để chiếc máy
bay giảm bớt độ rơi và dĩ nhiên có thể trong một khoảnh
khắc nào đó khi không còn kiểm soát được nữa thì mới nảy
ra ý tưởng tránh thiệt hại cho dưới đất. Phản xạ cuối
cùng này khó mà biết trước bằng đôi mắt thường của một
ông đứng dưới dất, nhất là ông ấy không thể phân biệt
một trực thăng khác với một máy bay phản lực khi rơi như
thế nào.

<div class="boxright220"><img
src="http://www.rfa.org/vietnamese/blog/silly-journalism-07082014080824.html/tt-thang-anh-hung-260.jpg/image"
/><div class="textholder">....Lúc 12h30, sau khi uống thuốc và ăn
được một chút sữa, phi công Hùng đã bình tâm hơn và bắt
đầu ngủ được. Tuy nhiên, anh vẫn chưa nói được, giao tiếp
với mọi người chỉ bằng cách gật hoặc lắc đầu (báo Lao
Động 7/7/2014)</div></div>

<h2>Thêm căn bệnh anh hùng</h2>

Câu chuyện về người phi công anh hùng xem ra để xoa dịu tâm
lý gia đình nạn nhân và vuốt ve niềm tự hào của người bộ
đội. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, gì thì gì cũng anh hùng,
miễn cứ chết là anh hùng.

Lạ một điều xoa dịu cho người chết đã đành, báo chí cũng
không tha cho người còn sống.

Bản tin trên tờ Lao Động tường trình một ông gần giống
như anh hùng khác trong vụ nổ máy bay khiến người có tính
cẩn thận khi đọc tin sẽ rơi vào bất ngờ. Thì ra có tới hai
phi công trên chuyến bay định mệnh ấy chứ không phải một.
Với cái title: "Máy bay trực thăng rơi: Gặp phi công thoát nạn
hi hữu." Phóng viên kể lại những chi tiết mà khi đọc lên
khó khăn lắm mới khỏi thở dài cho cách đặt vấn đề của
tờ báo:

<blockquote>"Phi công Vương Tá Hùng, 30 tuổi, quê ở Phúc Thọ,
Hà Nội là người duy nhất may mắn đã thoát khỏi chuyến bay
gặp tai nạn kinh hoàng. Lý do là chuyến bay đã chốt danh sách
21 người và anh Hùng là người số 22. Khi máy bay bay lên độ
cao khoảng 1000m thì đột ngột hạ thấp độ cao rồi phát nổ
và bốc cháy.

Ở dưới đất chứng kiến cảnh máy bay nổ, anh Hùng chạy
lại khu vực hiện trường và tận mắt chứng kiến đồng
đội bị cháy, bị thương. Không cầm lòng được trước nỗi
đau, nỗi mất mát quá lớn mà đơn vị và các đồng đội
gặp phải, anh Hùng đã ngất xỉu và được người dân đưa
vào Bệnh viện Quân y 105. Rất đông người thân đã vào động
viên tinh thần anh Hùng. Quỹ Tấm lòng vàng Lao Động đã có
mặt tại khoa Nội tâm thần kinh Bệnh viện 105, trao tặng 1
triệu đồng tới gia đình anh Hùng." (2)</blockquote>

Câu chuyện của anh Vương Tá Hùng được trám vào cái khoảng
trống thông tin nghèo nàn mà báo chí được phép loan đi từ
một vụ nổ máy bay rất lớn. Câu chuyện của anh vừa nhạt,
vừa khôi hài mà đáng ra báo chỉ cần đưa một dòng tin là
đủ, chẳng hạn: "Trong tai nạn thương tâm này anh Vương Tá
Hùng may mắn thoát chết nhờ không lên máy bay vào giờ chót.
Cũng là một phi công, anh chứng kiến và bị shock nặng khi bạn
bè đồng đội hy sinh trong chiếc phi cơ oan nghiệt ấy".

Hình như căn bệnh anh hùng đã ăn rất sâu vào tư duy của cả
hệ thống. Cứ "được chết" là anh hùng, bất kể logic câu
chuyện có chứng minh được hai chữ anh hùng gán ghép một cách
miễn cưỡng ấy hay không.

Ngày nay báo chí không có nhiều cơ hội để tạo người hùng
cho xã hội vì ít ra họ đã phần nào hiểu rằng người đọc
thế hệ @ không như vài năm trước, tuy biết là đơm đặt
nhưng họ không buồn "phê bình chỉ điểm". Người đọc tin
bây giờ lướt qua và xem những mẩu tin dạng "ngồi dưới
đất nói chuyện trên trời" là sản phầm của những cây viết
cùn, chấm mực bằng cán và phe phẩy kiếm view.

Từ chiếc máy bay Mi 171 hôm nay của Liên xô, nhớ lại chiếc
UH-1 của Mỹ.

Một phóng sự khác nói về người hùng máy bay trực thăng
được đăng vào năm 2012 của tác già Hạ Nguyên viết về ông
Bùi Minh Kiểm trên báo Phụ Nữ Today:

<blockquote>"Huyền thoại tay không "quật ngã" máy bay trực thăng
UH-1 của Mỹ.

Nhìn người đàn ông tuổi ngoài lục tuần, thân hình nhỏ
nhắn nhưng rắn chắc, khỏe mạnh, ít ai biết được rằng ông
đã từng dùng đôi bàn tay ấy để ghì chặt một chiếc máy
bay UH - 1 của Mỹ xuống mặt đất.

Giữa lúc "dầu sôi, lửa bỏng" ấy, đồng đội của ông
Kiểm, tức ông Nguyễn Phú Thao đã đưa ra một cách đánh táo
bạo. Khi chiếc UH - 1 rà tới chuẩn bị hạ thấp để bắn róc
két thì ông Kiểm lao người lên dùng hai tay ghì càng máy bay
xuống.

Đôi bàn tay thép như chiếc nam châm hút chiếc UH - 1 xuống gần
sát mặt đất. Viên phi công bất ngờ, chưa kịp gạt cần súng
máy thì đã bị anh Thao từ bên dưới bắn thốc lên, thẳng
vào buồng lái. Chiếc máy bay mất thăng bằng loạng choạng lao
xuống, nổ tan xác."</blockquote>

Nhà báo Việt Nam hình như không biết có một thư viện mở
rất thông dụng hiện nay là WikiPedia. Nếu chịu khó hỏi nó
về thông số của chiếc trực thăng UH-1 thì anh ta sẽ không
trở thành tên hề trước công chúng.

Theo WikiPedia cho biết trọng lượng rỗng của UH-1 là 2.365 Kg.
Trọng lượng có tải là 4.100 kg. Trọng lượng cất cánh là
4.309 Kg. Như vậy ông anh hùng Bùi Minh Kiểm phải nặng hơn 4
tấn thì chiếc UH-1 mới không cất cánh được để đồng
đội ông có dịp bắn nó.

Ngớ ngẩn đến mức ấy thì báo cáo nhân quyền trước Liên
Hiệp Quốc của Việt Nam cũng phải chào thua mặc dù kỹ thuật
nói dối của Việt Nam từng nhiều lần làm cho quốc tế mắt
tròn mắt dẹp.

(1) http://www.vietnamplus.vn/

(2)
http://laodong.com.vn/xa-hoi/may-bay-truc-thang-roi-gap-phi-cong-thoat-nan-hi-huu-222524.bld

[*] Nội dung bài viết không thể hiện quan điểm của RFA.


***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140709/canh-co-mot-nen-bao-chi-ngo-ngan),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét