<center><img
src="https://www.danluan.org/files/u1/sub03/b95dc75797a33499297e09d0e313eb5e.jpg"
width="500" alt="b95dc75797a33499297e09d0e313eb5e.jpg" /></center>
<center><em>Tượng tưởng niệm Nelson Mandela ở Howick KwaZulu-Natal,
Nam Phi [*].</em></center>
Bộ phim "Invictus" được lấy cảm hứng từ nhân vật có thật
trong lịch sử Nelson Mandela - cố tổng thống Nam Phi, người
từng được trao giải Nobel Hòa bình. Phim lấy bối cảnh là 4
năm sau khi được trả tự do, người đàn ông vĩ đại Nelson
Mandela (<em>do Morgan Freeman thủ vai</em>) trở thành tổng thống
điều hành đất nước Nam Phi.
Tại thời điểm ấy Nam Phi phải đối mặt với mọi vấn đề
mà một quốc gia có thể vấp phải: kinh tế trì trệ, chính
trị khủng hoảng, tỉ lệ tội phạm liên tục gia tăng, sự
thù hằn giữa người da đen và da trắng đẩy đất nước này
đến bờ vực của cuộc nội chiến. Những người da trắng lo
sợ sẽ bị trả thù còn những người da đen với sự giận
dữ bị kìm nén suốt bao năm giờ được dịp bùng nổ muốn
đòi lại những gì họ đã bị cướp. Vậy làm thế nào để
Nelson Mandela có thể xoa dịu những người da đen đang đắm
chìm trong cơn thịnh nộ và dung hoà yêu cầu của những người
da trắng? Đến đây ta có thể thấy tình hình ở Nam Phi bấy
giờ rất giống với tình hình ở Ukraina, khi mà phe đối lập
sau khi lật đổ nhà độc tài Yanokovic đã không thể dung hoà
lợi ích của người dân miền Đông (muốn thân Nga) và người
dân miền Tây nước này (muốn ngả về phía EU).
Đầu tiên Mandela gây bất ngờ cho tất cả các nhân viên trong
nội các khi không sa thải hay trả thù những nhân viên da
trắng, trái lại ông còn trọng dụng họ. Không những thế ông
còn bổ nhiệm những vệ sĩ da trắng bên cạnh mình bất chấp
những lời can gián của người vệ sĩ da đen trung thành... Lúc
này ở Nam Phi, môn thể thao được mọi người yêu thích là
bóng bầu dục (rugby) chứ không phải bóng đá (soccer). Đội
tuyển quốc gia khi ấy là Springboks vấp phải làn sóng phản
đối mạnh mẽ từ những người da đen Nam Phi. Lý do không chỉ
bởi thành tích thi đấu quá tệ hại của đội bóng mà đấy
còn là biểu tượng của nạn phân biệt chủng tộc apartheid -
một vết nhơ của lịch sử nhân loại, bởi hầu hết các cầu
thủ trong đội tuyển đều là người da trắng. Bằng sự nhạy
cảm chính trị vốn có, Nelson Mandela đã nắm bắt ngay cơ hội
này để thực hiện tiến trình hòa giải hòa hợp dân tộc
trên đất Nam Phi bởi ông tin rằng chức vô địch bóng bầu
dục là cách nhanh nhất khiến người dân đoàn kết lại. Ông
đã mời đội trưởng Francois Pienaar (Matt Damon thủ vai) đến
phủ tổng thống để uống trà và tặng cho anh bài thơ ông
sáng tác trong thời gian ở tù nhằm động viên tinh thần của
anh và đồng đội trong giải đấu sắp tới. Mandela cũng cố
gắng nhớ tên từng cầu thủ trong đội tuyển, tranh thủ đến
thăm họ, tận dụng khoảng thời gian nghỉ ngơi để cập nhật
kết quả giải đấu... Có thể nhiều người sẽ cho rằng
việc Nelson Mandela làm là không đúng vì thể thao không phải là
chỗ dành cho những toan tính chính trị (mới đây FIFA đã cấm
Nigeria tham gia các giải đấu bóng vô thời hạn vì chính phủ
nước này, cụ thể là tổng thống Goodluck Jonathan đã có hành
động can thiệp vào bóng đá và điều này không được FIFA cho
phép) nhưng ông cho rằng đây không phải là toan tính chính trị
(political calculation) mà là những tính toán về con người (human
calculation).
Xuyên suốt 134 phút phim là những cố gắng không ngừng nghỉ
của Nelson Mandela trong việc đưa đất nước Nam Phi thoát khỏi
sự thù hằn, là những tháng ngày miệt mài luyện tập không
biết mệt mỏi của đội tuyển quốc gia Springboks trên con
đường chinh phục chức vô địch và người dân Nam Phi. Hình
ảnh người da trắng ôm hôn người da đen ngay trên khán đài
sân vận động hay người đàn ông giàu có ôm chặt đứa bé
đánh giày để ăn mừng chiến thắng thật sự là hình ảnh
đẹp về hòa giải dân tộc và đánh dấu sự thành công của
tổng thống Nelson Mandela.
Ở "Invictus" không mang màu sắc liêu trai như "Abraham Lincoln -
thợ săn ma cà rồng" hay hàn lâm, khô khan như "Lincoln" (2013) mà
là sự kết hợp nhẹ nhàng giữa chính trị, lịch sử và thể
thao. Người góp phần làm nên thành công cho bộ phim chính là
diễn viên gạo cội Morgan Freeman. Chính sự dí dỏm, chân thật,
vui vẻ ở ông đã khắc họa thành công chân dung tổng thống
Nelson Mandela, một người bình tĩnh nhưng rất thông minh. "Ông
già gân" Freeman cũng góp mặt trong rất nhiều bộ phim nổi
tiếng như "The Shawshank Redemption" (1994), "Bruce Almighty" (2003), "The
Darknight Rises" (2012), "Now You See Me" (2013)... "Invictus" từng nhận
2 đề cử Oscar cho hạng mục nam diễn viên chính, phụ xuất
sắc nhất và được IMDB chấm điểm 7.4/10.
<blockquote>"Thưa các anh, các chị và các đồng chí: Ngày hôm nay
tôi đứng ở đây vì tôi cho rằng mọi người đang đưa ra
một quyết định sai lầm vì thiếu thông tin và tầm nhìn xa
trông rộng. Tôi biết là mọi người đã bỏ phiếu cho tôi.
Tôi cũng biết đó là sự nhất trí ủng hộ. Tuy nhiên, tôi tin
rằng chúng ta nên khôi phục lại đội bóng Springboks, khôi
phục lại tên tuổi của đội, khôi phục lại biểu tượng và
màu áo của đội, ngay lúc này. Để tôi nói cho mọi người
biết lý do vì sao. Khi còn ở nhà tù Pollsmoor trên đảo Robben,
tất cả bạn tù của tôi đều là người Afrikaner. Trong suốt
27 năm tôi đã học theo họ, nói ngôn ngữ của họ, đọc sách
và thơ của họ. Tôi cần phải hiểu rõ kẻ thù của mình
trước khi đánh bại chúng. Và tất cả chúng ta đều đã đánh
bại kẻ thù, đúng không? Giờ đây kẻ thù của chúng ta không
còn là những người Afrikaner nữa. Giờ họ là những người
đồng minh Nam Phi, trong thể chế dân chủ. Và họ trân trọng
đội bóng bầu dục Springboks. Nếu chúng ta giải tán đội
bóng, chúng ta sẽ mất những người đồng minh vì chúng ta đã
cho họ thấy chúng ta chính là nỗi sợ của họ. Chúng ta cần
làm tốt hơn thế. Chúng ta phải làm họ cảm thấy ngỡ ngàng
bởi lòng trắc ẩn, sự kiềm chế và tấm lòng hào hiệp mà
chúng ta có. Tôi biết rõ họ đã tước đoạt của chúng ta
những gì. Nhưng đây không phải là lúc để trả thù vặt vãnh
mà là lúc để chúng ta cùng xây dựng đất nước, sử dụng
từng viên gạch mà chúng là ta sẵn có ngay cả khi nó được
bọc trong lá cờ xanh - vàng. Các bạn đã bầu tôi làm lãnh
đạo. Vậy hãy để tôi dẫn đường cho các bạn."
Đây là bài phát biểu của tổng thống Nelson Mandela trong cuộc
họp với Uỷ ban Thể thao Nam Phi khi làn sóng kêu gọi tẩy chay
đội Springboks đang diễn ra mạnh mẽ. Người đàn ông vĩ đại
này đã rất khôn khéo khi khuyên nhủ mọi người không nên xóa
sổ đội Springboks vì ông lo lắng rằng điều này sẽ làm tăng
thêm sự thù hằn sắc tộc.
Đặc biệt hơn, Nelson Mandela đã thể hiện rõ ý muốn hòa
giải - hòa hợp dân tộc thông qua lời kêu gọi "Giờ là lúc
để chúng ta cùng nhau xây dựng đất nước, sử dụng từng
viên gạch mà chúng ta có, ngay cả khi nó được bọc trong màu
xanh - vàng (ám chỉ những người da trắng Nam Phi - người
dịch)".
Đây thực sự là một toan tính về con người của Nelson Mandela
khi ông giải thích sau này: "Nhóm thiểu số [da trắng] đó vẫn
còn nắm cảnh sát, quân đội và một phần rất lớn của nền
kinh tế. Nếu chúng ta đánh mất sự ủng hộ của họ, chúng ta
không thể giải quyết được các vấn đề lớn khác của
đất nước. Nếu chúng ta tước đoạt của họ thứ mà họ
nâng niu, đội bóng Springboks, và quốc ca của họ -- chúng ta
sẽ chỉ làm cái vòng tròn thù hận và sợ hãi giữa người da
đen và da trắng thêm trầm trọng. Tôi sẽ làm tất cả để
phá bỏ vòng tròn này, hoặc nó sẽ hủy hoại tất cả chúng
ta."</blockquote>
[*] Tác giả bức tượng là Marco Cianfanelli: Ông đã dùng 50 cái
cột kỷ niệm cho 50 năm ngày Nelson Mandela bị bắt ở Howick
KwaZulu-Natal. Khi bước đi giữa những cột này, hình dạng
tưởng như ngẫu nhiên của những chiếc cột gợi cho người ta
cảm giác như vết đạn súng hoa cải, biểu tượng cho sự
đấu tranh chính trị của Đại hội dân tộc Phi (ANC). Nhưng khi
đứng đúng vị trí 35m trước mặt bức tượng, hình dáng của
Nelson Mandela hiện ra qua sự kết hợp của những chiếc cột.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140714/athena-invictus-mot-nhan-cach-mot-cuoc-doi),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét