Alan Phan - Thêm Một Cơ Hội Mới Cho Việt Nam

<center><img
src="http://www.gocnhinalan.com/wp-content/uploads/2014/07/new-spring.jpg"
width="400" /></center>

Tôi quyết định quay về kinh doanh tại Mỹ cách đây 3 năm. Kinh
tế Việt Nam đang bước vào một chu kỳ mới mà dân làm ăn
chúng tôi gọi là "day of reckoning" (ngày phán xét?); nôm na là
khi các bong bóng bắt đầu xì hơi, rác rưởi như nợ xấu,
gánh nặng hành chánh, tham nhũng…không còn đủ chỗ để đem
"dấu dưới thảm" được nữa. Ở các nền kinh tế thị
trường khác, những biến cố tương tự cũng không hiếm (chúng
là cá thể của tư bản tham lam)…nhưng những lực đẩy từ
chánh phủ đến tư nhân chung sức điều chỉnh; và sau vài năm,
phần lớn các cấu trúc, vận hành bắt đầu hồi phục.

Việt Nam hơi khác. Trong định hướng CNXH, chánh phủ cố gắng
điều trị theo lối "bôi dầu cù là", hy vọng một phép lạ
nào đó sẽ "úm ba la" chữa lành mọi bệnh tật. Còn tư
nhân thì quen lối làm giàu dựa trên quan hệ với quyền lực
nên không nghĩ đến các giải pháp sáng tạo nào khác ngoài
việc "lobby" để hưởng cứu trợ, khoanh hay giảm nợ. Với
một nhận định như vậy, tôi và nhiều nhà đầu tư ngoại
dài hạn khác write-off (xoá sổ) các khoản tiền đã mất ở
Việt Nam và đi tìm chân trời mới. (Tuy nhiên, một cơn bạo
bệnh kéo dài hơn 1 năm đã làm chậm lại kế hoạch này của
tôi).

Trong khi vài nhà đầu tư vẫn đam mê tiềm năng của các quốc
gia mới nổi, phiêu lưu vào Myanmar, Ấn Độ, châu Phi…tôi
đánh cược vào nền kinh tế Mỹ qua sự năng động của công
nghệ mới, hệ thống pháp trị và những lực chuyển trong hai
thập kỷ tới trên toàn cầu (Xin xem loạt bài về Lực Chuyển
trên web site <i>Góc Nhìn Alan</i>). Sau một năm vất vả để hoàn
thiện các chi tiết của kế hoạch kinh doanh, tiếp cận đối
tác và mentors (thầy đỡ đầu), lấy xong giấy phép…tôi hứng
khởi bắt tay vào việc mới…ở tuổi 69. Tôi đem gia đình đi
nghỉ hè 1 tháng để thu nạp thêm năng lượng.

Trong khi đó, như chúng tôi đã tiên đoán, suốt 5 năm qua,
Việt Nam vẫn tiếp tục tổ chức hội thảo liên miên để bàn
về nợ xấu, tái cấu trúc, cải cách cơ chế, hệ thống ngân
hàng, phương thức bắt kịp các quốc gia láng giềng….Chúng
tôi đều đoán trước kết quả: thành phần có quyền và có
tiền có quá nhiều thứ để mất nếu thay đổi, sợ bứt dây
động rừng, sợ cạnh tranh trên một sân chơi bằng phẳng…
Thành phần bỏ quên bên lề thì vẫn tiêu thụ bia rượu,
thuốc lá, số đề… với nhiều kỷ lục mới và vẫn cho là
mình hạnh phúc nhất nhì thế giới. Bánh xe kinh tế tiếp tục
lăn theo nhịp độ của FDI, kiều hối và ODA. Do đó, điều
kiện đòi hỏi dành cho các dự án FDI càng ngày càng dễ dãi
để lưu giữ dòng tiền đang rò rỉ từ Trung Quốc. (Lý do
chính là vì giá sản xuất tại Trung Quốc cao vụt biến cùng
những tệ nạn về ăn cắp bàn quyền, khích động chánh trị
Hán hoá của chánh phủ và hệ thống phong bì). Khoản tiền ODA
càng vay nhiều càng tốt, lợi lộc càng nhiều…và việc trả
nợ thì đã có thế hệ sau lo.

Ở tầm vĩ mô hơn, Việt Nam vẫn coi mình là đàn em ngoan ngoãn
của Trung Quốc, có một đồng minh chiến lược với Nga, có
những người bạn thân thiết như Bắc Triều Tiên, Cuba,
Venezuela…An ninh nội địa vững vàng với gọng kềm kiểm soát
và mọi chánh sách ngoại giao đều hướng về mục tiêu "làm
vừa lòng mọi người". Nếu đế quốc Mỹ có phàn nàn về
nhân quyền thì ra vài câu tuyên bố lấy lệ, rồi quay lưng
bảo nhau…thằng Mỹ nó giàu mạnh nhưng ngu lắm.

Trong bối cảnh đó, khó mà có thể hình dung Việt Nam biến
thể thành một con chim cánh cụt…nói gì đến hoá rồng. Nếp
sống người dân có thể tăng cao hơn đà tiến chung của nhân
loại vì dân Việt thông minh và láu cá hơn; nhưng kinh tế Việt
Nam sẽ vẫn đội sổ về hiệu năng và vị trí.

Tuy nhiên, lá số tử vi của nhà cầm quyền Hà Nội tốt
thật. Định mệnh lại tình cờ cho họ thêm một cơ hội mới.

Trung Quốc đem giàn khoan vào lãnh hải Việt Nam, Putin Nga quay
mặt ôm hôn Tập Cận Bình, và các bạn thân thiết như Bắc
Triều Tiên, Cuba…hoàn toàn không quan tâm. Một tình thế mới
tạo nên một thực tại mới khá phũ phàng, như khi người vợ
khám phá ra là chồng đang ăn nằm với nhiều bà vợ khác, kể
cả bạn thân của mình. Dĩ nhiên bà vợ vẫn mang nhiều hy
vọng là ông chồng sẽ hồi tâm và quay lại với mình để
nối lại cuộc đời "16 chữ vàng" như xưa.

Đây không phải là điều đáng ngạc nhiên với các chánh trị
gia chuyên nghiệp. Chơi đểu, lừa gạt, tham lam…là bài học
hàng đầu từ Machiavelli, Tôn Tử… Chỉ có những ông già vừa
ngu vừa điên…mới ngạc nhiên. Tuy vậy, một sự kiện làm
tôi và vài chuyên gia "shocked" là sự can thiệp của Mỹ đã
có hiệu lực đến thế nào với Trung Quốc! Vì quyền lợi
của tư bản Mỹ trong thế cân bằng của địa chánh trị tại
Biển Đông, Trung Quốc đã rút giàn khoan sớm hơn dự định,
tránh một cuộc đối đầu bất lợi lúc này với liên minh
Mỹ-Nhật-Úc. Dĩ nhiên, đây chỉ là một bước lùi để lấy
đà tiến lên hai ba bước sau này…nhưng cũng là một chiến
thắng nhỏ cho quyền lực Mỹ.

Quay lại thế cờ mới của Việt Nam. Cách đây vài năm, Myanmar
phải thoát Trung bằng một động thái quyết liệt cần nhiều
can đảm và vốn chính trị của các lãnh đạo. Theo một lời
đồn, khi biết Myanmar muốn ngã về phương Tây, Trung Quốc đã
bật đèn xanh để vài phần tử Miến Điện thân Trung Quốc
thực hiện một cuộc đảo chánh. Âm mưu bất thành và định
mệnh Myanmar bước vào một chu kỳ mới. Việt Nam may mắn hơn.
Với sự tranh chấp công khai hoá toàn diện và với sự bầy
tỏ ý muốn thoát Trung của đa số dân Việt, các phần tử
thân Trung Quốc phải cẩn thận dè chừng trong mọi hành động.

<i>Đây là cơ hội mới hiếm hoi cho những lãnh đạo Việt Nam
muốn rẽ qua một con đường mới.</i>

Nhiều người Việt "tư hào" là mình sẽ không cần theo ai
hay thoát ai. Việt Nam có con đường riêng của mình. Tôi hiểu
đó là con đường xuống bãi sình lầy chúng ta đã tới đích
sau 70 năm cố gắng. Không dựa trên bất cứ một triết thuyết
cao siêu nào về chính trị hay kinh tế, tôi có thể đoan chắc
là trên mọi chiến trường hay thương trường, trừ khi bạn là
một siêu cường, hay một lãnh đạo, bạn "phải" chọn phe.
Không có sức mạnh nội tại mà đòi "trung lập", thì sớm
hay muộn, bạn sẽ bị cả hai phe tiêu diệt (nhiều khi chỉ cho
bỏ ghét).

Tôi thực sự không biết các lãnh đạo Việt Nam sẽ chọn
lựa như thế nào. Sẽ ngã về một nền kinh tế tư bản thị
trường pháp trị của phương Tây như 98% các quốc gia khác
đang làm; hay sẽ theo lời khuyên của hoàng đế cách mạng Fidel
Castro đứng hẳn về một trật tự mới do Trung Quốc và Nga
đang thiết lập? Dù thế nào, nó sẽ không ảnh hưởng gì
đến sinh hoạt và công việc của tôi hay triệu người gốc
Việt trên khắp thế giới.

Tôi chỉ biết rằng ân sủng của Ơn Trên đang cho Việt Nam
một cơ hội mới. Như trong những video games, nút RESET đã
được bấm. Quê hương và dân tộc đang chờ đợi.

Có thể chúng ta lại sẽ chẳng làm gì. Như suốt vài chục
năm qua. Mọi người còn quá bận lo chuyện cá nhân và gia
đình? Mong là định mệnh Việt Nam không hẩm hiu như vậy.

<strong>Alan Phan</strong>

<i>PS: " Không có quyết định nào khó khăn hơn, chịu nhiều
thử thách hơn và khó đoán được thành quả hơn…là nắm cơ
hội để đem đến một trật tự mới – There is nothing more
difficult to take in hand, more perilous to conduct, or more uncertain in its
success, than to take the lead in the introduction of a new order of things.
– Niccolo Machiavelli)</i>


***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140728/alan-phan-them-mot-co-hoi-moi-cho-viet-nam),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét