Nội quy phiên tòa gây khó nhà báo

So với quy định của Luật Báo chí và Nghị định 51/2002,
thông tư của TAND Tối cao đã hạn chế quyền tác nghiệp của
nhà báo.

<blockquote> <strong>LTS:</strong> Hôm nay (16-6), Thông tư 01/2014 của
TAND Tối cao về nội quy phiên tòa có hiệu lực. Theo đó, nhà
báo muốn dự tòa để đưa tin phải cùng lúc trình thẻ nhà
báo và giấy giới thiệu công tác của cơ quan. Quy định này
vô hình trung đã gây khó khăn cho nhà báo, gián tiếp hạn chế
quyền được thông tin của công chúng về hoạt động xét xử
của tòa. </blockquote>

Ba ngày trước khi thông tư 01/2014 của TAND Tối cao có hiệu
lực, quy định của nó đã được một thẩm phán chủ tọa
phiên tòa ở tỉnh Bình Phước áp dụng nhằm hạch sách phóng
viên.

Phải chăng có một bộ phận thẩm phán lâu nay khó chịu với
hoạt động của báo chí? Phải chăng công cụ công khai, minh
bạch này nhiều khi đã đem lại sự phiền toái cho công việc
của họ? Chẳng thế mà tại cuộc họp lấy ý kiến về dự
thảo pháp lệnh xử lý các hành vi cản trở hoạt động tố
tụng của TAND tổ chức năm ngoái, nhiều thẩm phán đã xem
việc "đưa tin sai sự thật về hoạt động tòa án" và
"tác nghiệp khi chưa được phép" là hành vi nghiêm trọng,
cần xử lý nghiêm minh. Dự thảo pháp lệnh này sau đó bị dư
luận xã hội phản ứng gay gắt và không được Ủy ban
Thường vụ Quốc hội thông qua do các điều khoản nói trên
đã "lấn sân" hoạt động quản lý nhà nước của Bộ
Thông tin và Truyền thông, vốn được quy định tại Luật Báo
chí và các nghị định liên quan.

<center><img
src="http://plo.vn/uploaded/thanhtung/2014_06_15/8-chot_ctqi.jpg?width=500"></center>
<center> <em> Các nhà báo đợi vào tác nghiệp trước cửa phòng
xử án tại TAND TP.HCM. Ảnh: HTD </em> </center>

Nhưng lần này TAND Tối cao lại đưa vào Thông tư 01/2014 một
số thủ tục mới cho hoạt động báo chí. Từ nay nhà báo
muốn tác nghiệp tại tòa buộc phải được thẩm phán chủ
tọa cho phép. điều kiện để cho phép là nhà báo phải xuất
trình thẻ nhà báo và giấy giới thiệu công tác do cơ quan báo
chí cấp để tham dự phiên tòa!

Thực tế ai cũng biết Nghị định 51/2002 hướng dẫn thi hành
Luật Báo chí đã nói rõ nhà báo tác nghiệp "chỉ cần xuất
trình thẻ nhà báo". Khi tác nghiệp tại tòa, nhà báo được
bố trí chỗ ngồi, được gặp gỡ những người tiến hành
tố tụng và tham gia tố tụng để phỏng vấn... Một số phóng
viên mới vào nghề, chưa được cấp thẻ nhà báo chỉ cần
xuất trình giấy giới thiệu.

Dù luật quy định như vậy nhưng tình trạng đẻ ra thủ tục,
"giấy phép con" trong hoạt động báo chí vẫn diễn biến
phức tạp.

Trong lĩnh vực tư pháp nói chung và xét xử nói riêng, gần
đây xuất hiện nhiều vụ việc oan khuất, sai sót gây chấn
động dư luận, như những vụ tù oan ở Bắc Giang, Sóc Trăng
hay nương nhẹ tội phạm ở Phú Yên. Các vụ việc này ít
nhiều đều do báo chí phát hiện, phân tích, cảnh báo và đã
được cơ quan tố tụng tiếp thu. Chính vì thế trong chiến
lược cải cách tư pháp, việc tham gia của người dân, báo chí
trong công tác giám sát được coi là một trong nhiều giải pháp
để phòng, chống oan sai.

Trở lại với Thông tư 01/2014 của TAND Tối cao, rất nhiều
phóng viên thường trú tại địa phương của các báo đã vô
cùng lo lắng. Lo lắng vì họ dù có thể có thẻ nhà báo nhưng
họ không thể đào đâu ra giấy giới thiệu "nóng hổi"
của cơ quan báo chí khi ở cách xa cả ngàn cây số. Bởi ngay
trong văn bản này tòa đã nói rõ: "Lực lượng cảnh sát bảo
vệ phiên tòa có nhiệm vụ bảo vệ trật tự phiên tòa và thi
hành quyết định của chủ tọa phiên tòa về việc buộc rời
khỏi phòng xử án hoặc bắt giữ người gây rối trật tự
phiên tòa theo quy định của pháp luật". Mà nhà báo ghi âm,
chụp ảnh khi chưa thực hiện thủ tục nói trên rất dễ bị
tòa coi là "người gây rối" hay đại loại như thế.

Một thông tư chắc chắn không thể đẻ ra thủ tục và giấy
phép mới so với nghị định, không thể đi ngược lại tinh
thần của Luật Báo chí, càng không thể trái với quy định
của Hiến pháp. Thiết nghĩ chánh án TAND Tối cao, các thành
viên của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần xem xét, chỉ đạo
sửa đổi thông tư này. Có như thế mới tạo điều kiện
thuận lợi cho tác nghiệp, thông tin đến bạn đọc, góp phần
tuyên truyền, phổ biến pháp luật và tham gia giám sát hoạt
động điều tra, truy tố và xét xử của cơ quan tố tụng.

<strong>BẰNG LĨNH</strong>

<blockquote> <strong>Đã từng góp ý khi công bố dự thảo</strong>

Ngày 12-3, TAND Tối cao công bố dự thảo thông tư ban hành nội
quy phiên tòa. Theo đó, tại Điều 2 nội quy phòng xử án quy
định: "Các nhà báo, phóng viên được tham dự phiên tòa để
đưa tin, đưa hình khi được sự đồng ý của chánh án tòa án
nơi giải quyết vụ án hoặc thẩm phán chủ tọa phiên tòa
nhưng phải xuất trình thẻ nhà báo, thẻ phóng viên cho thư ký
phiên tòa…".

Ngày 19-3, báo <em>Pháp Luật TP.HCM</em> có bài <a
href="http://http://plo.vn/phap-luat-chu-nhat/du-thao-noi-quy-phien-toa-lam-kho-nha-bao-454839.html">"Dự
thảo nội quy phiên tòa làm khó nhà báo"</a>. Bài báo nêu băn
khoăn của nhiều chuyên gia về việc quy định này hạn chế
quyền hành nghề của báo chí, cản trở quyền được thông tin
và giám sát của người dân, dễ gây tùy tiện và lạm quyền
đối với các cơ quan tố tụng.

Ngày 28-4, TAND Tối cao chính thức ban hành Thông tư 01/2014/TT-CA
kèm nội quy phiên tòa. Trong đó, ở Điều 4 về hoạt động
thông tin, báo chí tại phiên tòa quy định:<strong><em> Nhà báo
tham dự phiên tòa để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải
xuất trình thẻ nhà báo và giấy giới thiệu công
tác</em></strong> cho thư ký phiên tòa…

____________________________________

Theo tôi, quy định báo chí tác nghiệp tại tòa phải có thẻ
nhà báo và giấy giới thiệu công tác là không thể hiện đúng
tinh thần của Luật Báo chí, làm hạn chế quyền hành nghề,
từ đó dẫn đến hạn chế sự giám sát của truyền thông và
xã hội.

Đối với phóng viên chưa được cấp thẻ thì giấy giới
thiệu được xem như một thẻ hành nghề do cơ quan cấp để
có thể tác nghiệp với tư cách nhà báo. Còn đã xuất trình
thẻ nhà báo mà đòi thêm giấy giới thiệu nữa thì giống như
một loại đòi hỏi "giấy phép con".

Thẻ nhà báo là một chứng nhận hành nghề rồi. Nhà báo
được quyền hành nghề trên toàn quốc, tư cách nhà báo tồn
tại trong mọi lĩnh vực xã hội. Tại sao trong lĩnh vực pháp
đình, tòa án lại đặt ra những quy định hạn chế quyền
hành nghề? Tại sao tòa lại đặt ra quy định khác biệt? Tuy
rằng lĩnh vực này có phần đặc thù nhưng chính bản thân tòa
cũng cần tuyên truyền phổ biến pháp luật mà. Quy định mới
này khi còn là dự thảo đã có nhiều ý kiến góp ý, phản
biện không đồng tình nhưng không hiểu sao lại không được
tiếp thu.

Luật sư-nhà báo<strong> NGUYỄN MINH TÂM</strong><em>,
Tổng Biên tập tạp chí </em>Luật Sư

<strong>Người bị thiệt là công chúng</strong>

Theo tôi, quy định mới này sẽ gây thêm khó khăn cho hoạt
động tác nghiệp của nhà báo, đặc biệt là các phóng viên
trên lĩnh vực nội chính, pháp đình. Theo thông tư này, ngoài
giấy giới thiệu, phóng viên muốn tác nghiệp tại tòa bắt
buộc phải có thẻ nhà báo. Như vậy những phóng viên mới vào
nghề hay chưa đủ điều kiện cấp thẻ nhà báo sẽ không có
cơ hội tác nghiệp tại tòa.

Bên cạnh đó, việc yêu cầu nhà báo phải có thêm giấy giới
thiệu của cơ quan báo chí mới được tác nghiệp tại tòa là
một hình thức "giấy phép con" - một thủ tục hành chính
gây thêm nhiêu khê.

Tất nhiên, trong những sự kiện lớn như Đại hội Đảng
toàn quốc, họp Quốc hội…, các nhà tổ chức thường có quy
định về hoạt động báo chí và hình thức "giấy phép"
hoạt động cho nhà báo chính là thẻ đeo. Ngành tòa án cũng
từng tổ chức họp báo và cấp thẻ cho PV tham dự các phiên
tòa đặc biệt. Nhưng với các phiên tòa bình thường, theo tôi
phóng viên chỉ cần có thẻ nhà báo hoặc giấy giới thiệu là
được dự tòa.

Tôi lo ngại tinh thần của thông tư có thể bị lạm dụng
hoặc vận dụng sai và người chịu thiệt thòi không phải là
nhà báo mà chính là công chúng khi quyền được thông tin của
họ vô tình bị tước đoạt.

ThS-nhà báo<strong> PHAN VĂN TÚ</strong>, <em>
khoa Báo chí-Truyền thông ĐH KHXH-NV TP.HCM</em>

<strong>Sao phải ngại nhà báo?</strong>

Nhà nước đang có xu hướng đơn giản thủ tục hành chính
nhưng quy định này lại "đẻ" thêm thủ tục.

Nó không chỉ làm khó cho phóng viên mà còn gây phiền cho cả
tòa nữa. Nếu vụ án có 20 phóng viên hoặc hơn nữa đến dự,
chẳng lẽ trước khi xử tôi phải kiểm tra tới 20 thẻ nhà
báo và 20 cái giấy giới thiệu à? Tôi nghĩ làm vậy là không
cần thiết.

Một phiên tòa công khai, mọi thứ phải minh bạch, nếu một
HĐXX làm tròn trách nhiệm của mình thì sao phải ngại nhà báo?
Chẳng phải nhờ họ mà sự thực được phơi bày sao, mình sai
thì phải thẳng thắn thừa nhận và tiếp thu chứ.

Còn cứ lo giấu giếm thì những người trong ngành tố tụng
làm sao hoàn thiện, giỏi nghề được. Phóng viên không có thẻ
nhà báo, chỉ có giấy giới thiệu phải nhờ đồng nghiệp thay
thế vô tình đẩy họ phải lách luật...

<em>Một thẩm phán ở tỉnh Đồng Nai</em>

<strong>P. Loan - N.N </strong></blockquote>


***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140616/noi-quy-phien-toa-gay-kho-nha-bao),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét