<em><strong>Lời tác giả:</strong> Bài này đã được đăng trên
blog Quê Choa của nhà văn Nguyễn Quang Lập. Nhưng vì khi đó có
quá nhiều bài về giàn khoan Tàu Cộng nên có vẻ nó ít được
chú ý. Mặt khác, vì từ khi đó đến nay vẫn thấy nhiều
người tiếp tục bàn bạc và góp ý về giáo dục, một việc
mà theo tôi là vô vọng trong bối cảnh hiện nay, nên xin nhờ
blog Lề Trái đăng lại để tôi được nhắn gửi vài lời tâm
sự. NTS</em>
Trong mấy chục năm qua, không biết bao nhiêu tiền của thấm
đẫm mồ hôi nước mắt của các tầng lớp lao động đã đổ
ra để tiến hành những cuộc cải cách rầm rộ trong giáo
dục. Không biết bao nhiêu giấy mực đã tốn để bàn về
việc nâng cao chất lượng giáo dục. Hàng chục quan chức cao
cấp, hàng trăm nhà quản lý giáo dục và các giáo sư, tiến
sỹ, nhà báo, nhà văn,… đã viết những bài rất hay ho về
lĩnh vực cốt tử này. Có những người còn đề cập đến
những vấn đề cao siêu như "triết lý giáo dục", cao siêu
đến mức hình như đa số những người nói đến cụm từ đó
cũng chưa rõ nó là cái gì, nó có vai trò gì trong sự nghiệp
giáo dục của chúng ta, và cần bao nhiêu thập niên với bao
nhiêu ngàn tỉ để tìm ra nó.
Với hiểu biết của một người lao động bình thường, kẻ
viết bài này xin mạo bàn về một "nền giáo dục tử tế",
một khái niệm không có trong khoa học nào. Và tôi xin nói rõ
cái tôi gọi là "nền giáo dục tử tế" đó là gì.
Xin thưa, đó là nền giáo dục đáp ứng được những yêu cầu
hết sức bình thường. Nói ngắn gọn là nó đào tạo được
những con người tử tế, tức là có những phẩm chất cơ bản
sau: có lòng tự trọng và biết tôn trọng người khác (riêng
với cha mẹ, thầy cô và những người cao tuổi còn phải biết
lễ phép, nhưng không tuân theo những đòi hỏi phi lý và phi
pháp), có năng lực lao động để đem lại lợi ích vật chất
hoặc tinh thần cho chính mình và xã hội (có kiến thức và kỹ
năng tốt hoặc đạt yêu cầu về nghề nghiệp), có ý thức
tôn trọng pháp luật (nhưng không tuân theo vô điều kiện
những luật lệ phản động, lạc hậu). Trong lịch sử các dân
tộc phương Đông như Việt Nam, Trung Hoa,… người ta đã diễn
đạt những yêu cầu đó bằng những khái niệm "nhân, nghĩa,
lễ, trí, tín". Chỉ thế là đủ. Chỉ có điều ở thời
đại ngày nay, đừng lồng vào những khái niệm đó những nội
dung như trung thành tuyệt đối với một cá nhân hay nhóm
người nào.
Người tử tế không thể xoen xoét nói những điều nhân nghĩa
nhưng trong hành động thì chỉ làm và sẵn sàng làm mọi việc
vì quyền lợi bản thân, kể cả chà đạp lên quyền lợi
người khác, kể cả lợi dụng quyền lực để đàn áp dân
lành. Người tử tế không thể là kẻ bợ đỡ, liếm gót
những kẻ có quyền lực, đem tiền đi mua bằng cấp, chức
tước, dùng chức tước bòn rút tiền bạc và thành quả lao
động của người khác. Người tử tế không thể bắt hàng
triệu người phải theo mình, phục vụ mình, tôn thờ mình như
thánh. Người tử tế không tự nhận mình là người thông thái
nhất, là đỉnh cao trí tuệ.
Muốn đào tạo được thế hệ trẻ thành những con người tử
tế, trong gia đình và nhà trường, đại đa số người lớn
(cha mẹ và thầy cô) phải là những con người tử tế. Đội
ngũ quan chức trong ngành giáo dục phải là những con người
tử tế. Những người định ra đường lối giáo dục phải là
những con người tử tế. Cả xã hội phải là xã hội tử
tế. Con cái không thể thành người yêu lao động, nếu cha mẹ
trí trá, luôn tìm cách tránh trớ để đỡ phải làm việc
thật sự tích cực. Học trò không thể kính thầy và ham học,
nếu thầy cô thường xuyên làm những việc như soạn giáo án
bằng cách cóp thứ có sẵn trên mạng, viết những bản thành
tích điêu, cho điểm khống để lấy thành tích,… thậm chí
tìm cách bòn rút tiền bạc của cha mẹ học trò. Nhưng chính
thầy cô cũng không thể làm gương cho học trò về cách sống
tốt, nếu thường xuyên bị cấp trên bắt phải làm những
việc giả dối và ngu xuẩn hàng ngày, hoặc những việc không
xấu nhưng bất khả thi. (Hãy về các trường học, hãy tìm
cách tâm sự được với các thầy cô với tư cách bình đẳng
chứ không phải với tư cách quan trên, quý vị sẽ thấy
người giáo viên thời nay bị chính ngành giáo dục bắt phải
làm những việc vô nghĩa và điêu toa như thế nào.)
Không thể có nền giáo dục tử tế, nếu những người có
quyền định ra sách lược giáo dục là những người không
hiểu về giáo dục và chưa từng thực sự làm người học trò
phải vật lộn với từng môn học, là những người nói "xây
dựng xã hội học tập" nhưng bản thân mình không bao giờ
cầm đến quyển sách. Không thể có nền giáo dục tử tế,
nếu bộ máy quản lý giáo dục gồm toàn "cánh hẩu", không
có những người dám đấu tranh quyết liệt vì cái đúng, và
không có những quan chức hàng đầu dám chấp nhận và khuyến
khích những ý kiến trái chiều. Không thể có nền giáo dục
tử tế, nếu "dự án" này, "đề án" nọ chỉ là những
trò chia chác. (Dù quý vị có đưa ra những bản thanh toán, hóa
đơn chứng từ kín kẽ đến đâu, dù người dân có hoàn toàn
bất lực trong việc đưa ra chứng cứ về sự gian lận, thì ai
cũng vẫn hiểu quá rõ rằng tất cả chỉ là những trò ảo
thuật ma mãnh.) Không thể có nền giáo dục tử tế, nếu vẫn
còn những trò "thi đua" nhảm nhí, trong đó những kẻ mà ai
cũng biết là dốt nát năm nào cũng được công nhận là
"giáo viên giỏi", "chiến sỹ thi đua", trong khi những
người có năng lực thực sự lại không bao giờ "đủ tiêu
chuẩn" để được thừa nhận. Không thể có nền giáo dục
tử tế, nếu đội ngũ thạc sỹ, tiến sỹ, phó giáo sư, giáo
sư được đào tạo và trao bằng cấp không phải do năng lực,
mà chỉ để đủ chỉ tiêu số lượng. Không thể có nền giáo
dục tử tế, nếu trường học, đặc biệt là các cơ sở đào
tạo từ đại học trở lên được mở ra tràn lan và tùy
tiện…
Không thể có nền giáo dục tử tế, nếu đến một quý ông
thứ trưởng giáo dục mà đi viết một "bài báo" như
"link" dưới đây. Không thể có nền giáo dục tử tế, khi
một quan chức hàng đầu của ngành này nói mà không ai hiểu
ông ta nói gì (kiểu như: "Phương pháp đọc sách của tôi
gồm ba bước: tập luyện, tu luyện và tinh luyện" – Ô trời
ôi!).
Không thể có nền giáo dục tử tế khi tất cả những thứ
gọi là cuộc vận động học theo cái này cái nọ gây lãng phí
ngân sách hàng ngàn tỷ đồng, trong khi người ta thừa hiểu
rằng nó chỉ có tác dụng ngược: nhân rộng sự giả dối,
điêu toa, làm con người đổ đốn thêm. Không thể có nền
giáo dục tử tế khi môn học được coi là quan trọng nhất
để xây dựng "con người mới" lại là một thứ "học
thuyết" cổ hủ, hão huyền. Không thể có nền giáo dục tử
tế khi việc đánh giá con người không dựa trên hệ thống giá
trị phổ quát mà nhân loại đã xây dựng nên, mà dựa vào
những giá trị phù phiếm và thói bợ đỡ, xu thời.
Chừng nào những con người bất hảo còn chi phối ngành giáo
dục và những trò nhiễu nhương kể trên còn được dán những
cái nhãn mỹ miều, thì bất kỳ cuộc đổi mới hay cải cách
nào cũng đều vô tác dụng. Thậm chí những cuộc cải cách
đó chỉ làm giáo dục càng xuống cấp thêm. Và tất cả những
góp ý, hiến kế của những người tâm huyết đều vô ích!
NGUYỄN TRẦN SÂM
<strong>P.S.</strong> Xin tham khảo bài viết của/về quan chức cao
cấp trong ngành giáo dục:
1-
http://daohieu.wordpress.com/2011/03/18/dan-giau-dan-m%E1%BA%A1nh-dan-thong-thai/
2-
http://vietnamnet.vn/vn/giao-duc/17660/bo-truong-giao-duc-cung-ham-doc-sach.html
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140618/nguyen-tran-sam-phai-the-nao-thi-moi-co-the-hy-vong-co-mot-nen-giao-duc-tu-te),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét