Khải Đơn - Ai xứng đáng với tự do?

<strong>Cuộc sống của chúng tôi, những đứa trẻ sinh ra cuối
thập niên 80 đã không còn một sóng gió nào quá lớn, nếu so
với cả một con đường dài quá mỏi mệt và đầy mâu thuẫn
của những người cùng dân tộc sau chiến tranh Việt
Nam.</strong>

<center><img
src="http://www.thanhnien.com.vn/Pictures201405/VuBang/giai-phong-mien-nam-7.jpg"></center>
<center><em> Bà mẹ cùng các con ở Quy Nhơn (Bình Định) vượt
sông để tránh bom của máy bay Mỹ. Bức ảnh đoạt giải
thưởng Pulitzer năm 1966 - Ảnh: Kyoichi Sawada</em></center>

Không có bom, không có ấp chiến lược, không có cả những
cuộc hành quân rùng mình với hàng triệu tuổi xuân ra đi.
Chúng tôi tuyệt nhiên không nếm những nỗi khốn khổ của quá
khứ.

Trong nhiều cuộc gặp gỡ, có bà lão ở Sài Gòn nhìn vào mắt
tôi và nói: "Tôi quá buồn". Bà nói bà không thể chịu
được cảm giác một ngày nọ cả nhà bà phải đi ra đường,
để nhường chỗ cho người xa lạ vào ở trong ngôi nhà, đứa
con nhỏ của bà chết bệnh trên vùng kinh tế mới.

Một lần, ở Dương Minh Châu (Tây Ninh), tôi nghe một bác già
chậm nước mắt lưng tròng, nói con bác hi sinh cả 2 đứa. Một
ông bác rất già đang hùng hồn kể chuyện đi đánh giặc ở
Tây Bắc, bỗng nhiên lặng đi, nấc lên và nói: "Bác ân hận
mãi, bạn của bác chết vì mìn cóc, anh em chưa kịp chạy ra
khiêng xác nó, thì bom rơi, xác nó tan tành".

Những người già ấy khóc trước mắt tôi. Họ giống những
người kể chuyện trong các bộ tộc ngày xưa, rầm rì bên
đống lửa, truyền lại thứ tinh thần mà họ đã sống với
bạn bè, anh em, đồng đội, giữa cay đắng, khổ sở, giữa
vinh quang, mất mát. Họ có một điểm giống nhau đến lạ
lùng, dù ở phe bên này hay bên kia, là không bao giờ chỉ vẽ
những đứa trẻ như tôi phải đứng lên để đánh đập một
cái gì. Có ông kể xong còn kết luận: "Kể vậy để tụi
bây hiểu chuyện gì cực chứ mình cố gắng làm cũng được,
đừng có sợ". Triết lý cuộc đời của những người đã
mất con, mất chồng, mất nhà, mất đồng đội trong cuộc
chiến đơn giản lắm. Họ muốn những người nhỏ tiếp tục
sống một cuộc đời hiền hòa và thanh thản bởi vì họ đã
gồng mình lên, đi ra khỏi mất mát để nuôi lũ con cháu này
lớn lên, và để cho chúng hưởng sự hòa bình hiếm hoi này.

Nhưng tự do hay hòa bình là cái gì, mà sau 39 năm rồi, vẫn có
những thầy cô đứng thao thao giảng trên lớp học: "Quân ta
tiêu diệt địch", vẫn có những người lớn đập bàn nói
về "kẻ địch", "ngụy quyền", "Việt cộng" cả ở
Việt Nam và những cộng đồng ở nước ngoài.

Tôi không dám chắc những người lớn ấy đã sống bao nhiêu
phần trong chiến tranh, giống như những người già đã kể
chuyện cho tôi nghe. Không biết có ai trong số họ đã ở trong
tận cùng của địa ngục xung đột, nơi người yêu thương
mất nhau, gia đình chia lìa, tan vỡ, nơi bà mẹ mất con cái
mình... Hay có thể bởi vì họ không ở trong trung tâm của nỗi
đau thương, họ mới hùng hồn mạnh miệng vẽ lên trong đầu
óc người trẻ chúng tôi những khái niệm đầy ác cảm và chia
cắt, cả ở đây và ở nơi họ gọi là "phía bên kia"?
Những bài học lịch sử, những câu chuyện kích động không
còn chút đáng tin nào nữa, nó giáng vào tim của những người
trẻ một sự nặng nề đầy ác cảm và khiến họ không nhìn
thẳng vào mắt nhau và tự chia cắt bằng một lằn ranh vô
hình.

<center><img
src="http://www.thanhnien.com.vn/Pictures201405/VuBang/ky1a.jpg"></center>
<center><em>Ông Roy Mike Boehm (người dân Sơn Mỹ, Quảng Ngãi gọi
theo lối Việt hóa là "ông Mai"), một cựu binh Mỹ, đang chơi
chơi vĩ cầm trong lễ tưởng niệm nạn nhân vụ thảm sát Sơn
Mỹ. Ông Mai là nhân vật chính trong một bộ phim tài liệu nổi
tiếng về chiến tranh Việt Nam của đạo diễn Trần Văn Thủy:
<em>Tiếng vĩ cầm ở Mỹ Lai</em> - Ảnh: Trần Đăng</em></center>

</td> </tr> </tbody> </table> Vậy ai mới xứng đáng với tự do?
Người Việt Nam mình dễ dàng tha thứ cho người ngoại quốc
bao nhiêu, dễ dàng tay bắt mặt mừng với "bè bạn quốc
tế" Pháp, Mỹ nhanh chóng bao nhiêu, mà không thể thở một
hơi nhẹ nhàng và nhìn vào mắt của những người cùng một
tiếng nói, cùng một vùng đất mà mình đã từng chĩa súng vào
đầu nhau. Họ quên quá nhanh những đau thương cũ và thù giận
quá lâu cho một quá khứ không thể nào cải biên (cho đẹp
hơn) được.

Nhiều người lớn lên trong hòa bình và vẫn lớn tiếng chửi
đổng người đã chết trong chiến tranh, gọi họ là thằng này
con kia, phe này phe nọ. Họ đâu có ở bên ngoài cuộc chiến
đó như những người già mất con, mất chồng kia, sao không
biết trân trọng hòa bình? Sao cứ phải thì thầm vào tai con
trẻ những cụm từ đầy chia cắt và ác cảm?

Và những người đã đến tận châu Âu, châu Mỹ, đã tận
hưởng và uống bầu không khí của bình an, sao không để
những chuyện buồn cũ lại và giúp con cái mình lớn lên với
cảm xúc hòa nhã và bớt đau khổ hơn?

Những người lớn giận dữ ấy không chịu hiểu rằng, nếu
cuộc sống quá khứ của họ tràn đầy thiếu thốn, căm giận,
là mất quê hương, nơi ở, thì lẽ ra giờ đây, con cái họ có
thể và xứng đáng có một cuộc sống tốt đẹp hơn, và không
cần phải thở trong bầu không khí giận dỗi đầy ngột ngạt
ấy nữa. Chỉ vừa rời khỏi cuộc chiến tranh, người ta đã
mờ mắt không chịu hiểu về sự quý giá của cuộc sống yên
bình. Họ không chịu gieo những hạt mầm an lành mới vào trái
tim con cái mình.

Trẻ con không xứng đáng phải sống với di sản của chiến
tranh và chết chóc. Sẽ đến một lúc khi đủ bình tĩnh, những
đứa trẻ sẽ đi tìm gương mặt của lịch sử mà chúng muốn
hiểu biết, chứ không phải là lớn lên trong những câu chuyện
kể của những người lớn đầy chia cắt và phẫn nộ.

Ngày hòa bình, xin đừng gieo thêm nỗi giận buồn nữa...

<center><img
src="http://www.thanhnien.com.vn/Pictures201405/VuBang/vietkieu_22.jpg"></center>
Nụ cười của kiều bào trong đợt về Việt Nam ăn Tết đầu
tháng 1.2014, tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, TP.HCM - Ảnh:
Độc Lập

<strong>Khải Đơn </strong> (*)

<em>(*) Bài viết thể hiện văn phong và góc nhìn của tác giả,
một người làm báo đang sống và làm việc tại TP.HCM</em>


***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140502/khai-don-ai-xung-dang-voi-tu-do),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!