<center><img
src="http://gdb.voanews.com/DFB78235-EE41-4D02-9FBB-13AA861EC16D_w640_r1_s.jpg"
/></center>
<center><em>Bìa bộ tiểu thuyết gồm hai cuốn của nhà văn Thiên
Sơn (ảnh: Bauxite Vetnam)</em></center>
Cục Xuất bản thuộc Bộ Thông tin - Truyền thông Việt Nam
vừa nhấn thêm một lát cắt lợi ích vào thân thể tàn tạ
của nền văn học đương thời quốc nội: đình chỉ cuốn
tiểu thuyết <em>Đại gia</em> của nhà văn Thiên Sơn, người
cùng quê hương với cuộc cách mạng Xô Viết Nghệ Tĩnh.
"<em>Trí óc ông cứ trở đi trở lại với những nghịch lý
trớ trêu ấy. Thực ra nó là cả một mâu thuẫn lớn trong tâm
hồn. Nó là những mặt đối lập trong suốt cuộc đời ông,
nó biến ông thành một kẻ dối trá. Nó khiến ông trở thành
một con người hành động không nhất quán. Tóm lại, ông là
một cõi chiến trường, là nơi giằng xé của những điều
không thể dung hoà được…</em>" – như một trích đoạn
thấm đẫm uẩn ức trong <em>Đại gia</em>.
Nhân vật dối trá được gọi bằng "ông" như thế đã mòn
rệu dối lừa từ gần hai chục năm qua, nếu lấy mốc thời
điểm của cuốn tiểu thuyết tiền đề <em>Cõi người rung
chuông tận thế</em> của Hồ Anh Thái vào 1996. Vào những năm
sau thời kỳ Mở cửa, giới quan chức nhà nước đã được
cây bút sắc sảo như Hồ Anh Thái đặc tả bằng bút pháp trào
lộng, châm biếm và sâu cay của một văn sĩ Bắc Hà, tạo nên
một ấn tượng không thể phai tàn trong đầu óc phản tỉnh
của người dân Hà thành.
"<em>Nội dung bộ tiểu thuyết miêu tả những mối 'quan
hệ' làm ăn kiểu xã hội đen của một số tập đoàn kinh
tế với các quan chức cấp cao của nhà nước và những thủ
đoạn, mánh khóe trong công tác tổ chức cán bộ. Cùng với đó
là sự tha hóa, biến chất, tham ô, tham nhũng của bộ máy quan
chức các cấp từ Trung ương đến địa phương. Qua tác phẩm,
người đọc thấy một "tam giác ngầm" mà ở đó, quyền
lực, tiền bạc và gái gú câu kết với nhau để bòn rút của
cải xã hội, làm mục rỗng đạo đức xã hội" – </em>như
văn phong chỉ đạo của một quan chức có tên là Chu Văn Hòa,
Cục Xuất bản trong công văn vào tháng "cô hồn" năm 2013
gửi đến nhà xuất bản Lao Động và Alpha Books, đề nghị hai
đơn vị này "đình chỉ phát hành để tổ chức thẩm định
nội dung bộ tiểu thuyết <em>Đại gia</em>".
Vậy nội dung của <em>Đại gia</em> có gì đáng bàn?
Theo lược tả của trang mạng Bauxite Vietnam, Quỳnh là một cô
gái có sắc đẹp tuyệt trần, nhưng sau những biến cố đau
đớn của cuộc đời, cô trở thành một gái gọi cao cấp
chuyên phục vụ giới đại gia. Cô được Tấn Đạt, Tổng
giám đốc của tập đoàn Đại Á, giới thiệu cho Lê Đức,
một "con voi" của nền chính trị Việt Nam. Đó là chiêu của
Tấn Đạt nhằm lấy lòng Lê Đức để được phép triển khai
dự án Hà Vọng và toàn quyền chiếm Đại Á, đánh bật Lê
Vượng vốn là Chủ tịch Hội đồng quản trị của tập đoàn
này. Từ đó, hàng loạt những kịch tính nổ ra: Lê Đức đắm
chìm trong tình yêu với Quỳnh, cuộc đối đầu giữa Lê
Vượng và Tấn Đạt, những phe phái đối lập tìm cách hạ
bệ và tiêu diệt nhau…
Cuốn tiểu thuyết khép lại trong nỗi nhức nhối về sự
thống trị đen tối của quyền lực và tiền bạc, sự băng
hoại đạo đức xã hội, sự chết dần của những giá trị
tốt đẹp vốn cứu rỗi cho đời sống con người.
Trước sự kiện cấm đoán <em>Đại gia</em> chỉ một tháng,
giới tuyên giáo Việt Nam đã tìm cách ngăn chặn sự phá cách
chính trị của "những kẻ muốn nổi loạn" như nhóm <em>Mở
miệng.</em>
<strong>Mở miệng</strong>
Cuối cùng, sau nhiều năm khép miệng u uất, đã có một ít
người trong giới nhà văn Việt Nam như Thiên Sơn dám bộc lộ
tấm chân tình mà bị Bộ Thông tin – Truyền thông xem là hư
cấu: "<em>Tôi đã viết cuốn sách này bằng tất cả khao khát
chỉ ra cái hiện thực hiểm nghèo, vạch trần nguồn gốc sâu
xa luôn bị che đậy và cảnh báo những điều nguy hiểm đang
đến với xã hội và số phận mỗi con người. Để rồi cuối
cùng, chúng ta hiểu ra những vận động sai lạc, lệch hướng
đã đưa con người đến đau khổ như thế nào. Mong muốn lớn
nhất của tôi là cuốn sách sẽ được bạn đọc thấu hiểu,
sẻ chia và chúng ta sẽ cùng nhau đi đến nhận thức cũng như
hành động chung nhằm mang lại những gì tươi sáng hơn cho
tương lai</em>".
Nhưng não trạng không thay đổi suốt gần bốn chục năm qua
của Cục Xuất bản vẫn là "<em>Việc phản ánh hiện thực
xã hội và đề cập đến một số vấn đề 'nhạy cảm'
hiện nay với tính chất cường điệu quá mức, cùng với
những nhận định, đánh giả chủ quan, một chiều của tác
giả sẽ ảnh hưởng không tốt cho bạn đọc và gây bất lợi
cho xã hội</em>".
Song ở một chiều kích gần như đối lập về thế giới quan
và khi viết lời giới thiệu cho cuốn tiểu thuyết <em>Đại
gia</em>, nhà văn Võ Thị Hảo lại bày tỏ chính kiến:
"<em>Tác giả đã đau đớn để nhận biết, để đồng hành,
để cập nhật với nỗi đau của những phận người đông
đảo mà bé nhỏ, bị bóp nghẹt trong thế giới của quyền
lực đen. Một khát vọng cháy bỏng muốn hành động để sự
méo mó, ung hoại này được cắt bỏ và những vết thương
lành lại</em>".
Nhà văn Võ Thị Hảo cũng đau đớn không kém nỗi lòng tác
giả của <em>Đại gia</em> mà đã trở thành cơn ung thư ác tính
và gây hoại tử một phần lớn cơ thể văn hóa của dân tộc.
Quả vậy, so với thời <em>Cõi người rung chuông tận thế</em>
của nhà văn Hồ Anh Thái, khi hố phân hóa giàu nghèo trong xã
hội đã được thống kê độc lập dày hơn ba chục lần giữa
5% số người có thu nhập cao nhất với 5% những người có thu
nhập thấp nhất, tình cảnh bất bình đẳng xã hội Việt Nam
hiện thời có lẽ không kém thua tỷ số 67 lần mà nhà phản
biện độc lập Vuơng Tiểu Lỗ đã chỉ ra về một xã hội
Trung Hoa quay quắt vì nạn hối lộ và đàng điếm.
Điều được nhà cách mạng lão thành Lê Hiền Đức ở Hà
Nội đặc tả là "sự phản bội toàn diện" cũng là những
ung hoại chí tử của chế độ: chưa bao giờ từ Cách mạng
tháng Tám năm 1945 đến nay, xã hội Việt Nam lại rơi vào thảm
cảnh băng hoại toàn phần như ngày nay, từ kinh tế đến giáo
dục và văn hóa, từ sự thống trị tàn bạo của các nhóm
lợi ích, nhóm thân hữu đến nạn tham nhũng và cơ chế tài
phiệt hiện thân cho một thứ "chủ nghĩa tư bản dã man"
lần đầu tiên tồn tại trong lịch sử Đảng Cộng sản ở
Việt Nam, báo trước sự cáo chung trong một tương lai không xa.
<strong>Bằng chứng</strong>
Đứng bên lề một xã hội Việt Nam ngồn ngộn bất công cùng
điều mà dân gian gọi là "không gian chật hẹp cho loài
cừu", vài ba sáng tác mà các nhà văn như Hồ Anh Thái, Võ
Thị Hảo, Thiên Sơn… cố gắng để lột tả bộ mặt thật
của chính giới thật ra chỉ là vài bước chân chập chững
của văn học Việt trong cơn động kinh chưa có lối hồi của
cơn lốc hoại tử. Từ nhiều năm qua, một ít tác phẩm hiện
thực phê phán đã không làm nổi một nét chấm phá đủ ấn
tượng trên bức tranh xã hội nhung nhúc quan tham.
Điều đau đớn tối thiểu phải thừa nhận là văn học đã
bị hiện thực cuộc sống bỏ lại quá xa, còn Hội nhà văn
Việt Nam và những cơ quan định hướng cùng quản lý xuất
bản vẫn còn lâu mới chạm vào được gót chân của nền văn
học nước nhà.
"<em>Hư cấu là công việc của nhà văn và đối với văn
chương, việc hư cấu là không giới hạn. Tác phẩm của tôi
có đề cập những đề tài nóng của xã hội: vấn đề tham
nhũng, quyền lực ngầm... nhưng trong công cuộc chống tham nhũng
của cả xã hội hiện tại thì đó là vấn đề thức thời,
hợp lý và không có gì sai trái</em>" – nhà văn Thiên Sơn
trần thuật sau vụ việc cuốn tiểu thuyết <em>Đại gia</em>
bị đình chỉ phát hành.
Thủ pháp của văn học là hư cấu, nhưng trong một nền chính
trị độc trị và đặc lợi thì thủ đoạn mới là sự biểu
trưng cho hình ảnh hư cấu nổi trội nhất. Rõ như đêm giữa
ban ngày, quyền lực cùng tiền bạc và gái gú đang làm nên
công trạng hư cấu toàn bộ gương mặt xã hội thời nay.
Sứ mệnh của văn học là cải tạo hiện thực, nhưng hiện
thực do các nhóm lợi ích kinh tế và chính trị gây ra lại quá
đủ để làm nên một thể chế máng xối cho "đàn cừu văn
chương".
Không những không giao cảm với hơi thở văn học thời đại,
việc cấm đoán những tác phẩm đầy chất hiện thực như
<em>Đại gia</em> phải chăng một lần nữa, sau quá nhiều
"định hướng" của Ban tuyên giáo trung ương đối với
tiếng nói phản biện của báo chí về hiện tồn đầy khắc
khoải của đất nước, đã trưng thêm một bằng chứng về
sự can thiệp bất chấp nghệ thuật và bỏ mặc dân sinh của
nhóm lợi ích "còn đảng còn mình"?
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130903/pham-chi-dung-dinh-chi-phat-hanh-dai-gia-nhom-loi-ich-can-thiep-vao-cong-tac-xuat),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét