Vụ án anh Đoàn Văn Vươn xảy ra lúc tôi còn trong tù. Đầu
tiên nghe tin trên VTV nói rằng có một việc chống người thi
hành công vụ rất táo tợn tại Hải Phòng, hung thủ dùng súng
tự chế gây thương tích cho lực lượng công an. Bản tin không
nói rõ vụ việc này xuất phát từ việc cưỡng chế đất đai
nên lúc đầu chúng tôi tưởng đây là sự táo tợn của các
tội phạm hình sự. Nhưng không lâu sau đó cũng trên VTV phát
một phóng sự cho biết sự việc liên quan đến chính quyền
địa phương tổ chức cưỡng chế thu hồi đất đai và có
nhiều sự khuất tất trong cách hành xử của quan chức. Ngay khi
xem xong phóng sự này anh Trần Huỳnh Duy Thức nói với tôi
rằng anh Vươn không phải là tội phạm mà là nạn nhân của
cường quyền nhân danh "chính quyền" và "đất đai thuộc sở
hữu toàn" để cưỡng đoạt tài sản của người dân. Rồi anh
Thức dẫn lời Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền: "Nếu không
muốn người dân phải vùng lên như một biện pháp (hoặc một
chỗ dựa) cuối cùng để chống lại cường quyền và áp bức
thì bắt buộc phải bảo vệ quyền con người bằng pháp
luật". Rồi anh phân tích rất nhiều để cho thấy rằng anh
Vươn là một người dũng cảm đã dám vùng lên chống lại
cường quyền khi mà mọi biện pháp bằng đấu tranh pháp lý
không giúp được cho gia đình anh và những người nông dân
bảo vệ được quyền lợi chính đáng của mình. Pháp luật
không còn là chỗ dựa cho người dân lành thì tất yếu như quy
luật "tức nước vỡ bờ", họ phải sử dụng vũ khí để
tự vệ chính đáng nhằm bảo vệ mình và gia đình.
Lúc đó anh Thức kể tôi nghe câu chuyện về nhân vật vĩ
đại, huyền thoại Nelson Mandela. Ông xuất thân từ dòng dõi
quý tộc, đã có thể thừa kế vương vị của một bộ tộc
lớn nhất của Nam Phi. Dù có một giai đoạn khó khăn ngắn sau
khi cha mất, nhưng sau đó ông được một nhiếp chính vương
triều, người nhận ơn từ cha ông, đỡ đầu và sống một
cuộc sống đầy đủ. Ông được cho học những trường tốt
nhất của Nam Phi thời đó. Nhưng khi sắp tốt nghiệp trở
thành luật sư thì ông chấp nhận bị đuổi học chứ không
chịu thỏa hiệp với sự sắp đặt cho một cuộc bầu cử dân
chủ giả hiệu để đưa ông lên làm lãnh đạo sinh viên. Đây
là bước ngoặt đã đưa chàng thanh niên Mahiba (tên theo bộ
tộc của Nelson Mandela) dấn thân vào con đường đấu tranh cho
quyền công dân của người da màu ở Nam Phi. Ông gia nhập phong
trào Đại hội Dân tộc Phi (ANC) – một phong trào đấu tranh
bất bạo động vốn đã từng được lãnh đạo bởi chính
ngài Gandhi. Nhiều năm đầu ông kiên trì theo đuổi các hành
động phi bạo lực như biểu tình, bất tuân dân sự, thỉnh
nguyện thư. Cuộc đấu tranh này đã dẫn đến nhiều cao trào
được quần chúng ủng hộ mạnh mẽ nhưng vẫn không buộc
được chính quyền phân biệt chủng tộc Nam Phi chấp nhận thay
đổi để tôn trọng quyền công dân cho người da màu. Mỗi
lần các phong trào quần chúng phát triển đến cao trào thì
chính quyền ra tay đàn áp và bỏ tù
những lãnh đạo của các phong trào này bằng những thủ đoạn
vu vạ cho họ sử dụng bạo lực. Chính Nelson Mandela trong giai
đoạn đó đã từng bị đưa ra xét xử theo kiểu như vậy
nhưng cuối cùng được trắng án nhờ sự ủng hộ và bảo vệ
nhiệt tình của rất nhiều luật sư da trắng tiến bộ.
Sau biến cố trên Nelson Mandela đã suy nghĩ rất nhiều và dẫn
đến một nhận định rằng không thể ôn hoà để đấu tranh
giành lại quyền chính đáng đó với một chính phủ cường
quyền như vậy. Tất cả mọi biện pháp hợp pháp theo pháp
luật của chế độ này đều bị đàn áp và chà đạp. Pháp
luật đó không phải là chỗ dựa của đa số nhân dân Nam Phi
để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Ông buộc phải
tin rằng không thể phi bạo lực với một chính phủ chỉ biết
dùng vũ lực của an ninh để đáp ứng đòi hỏi của người
dân. Và dù vẫn tôn trọng nguyên tắc bất bạo động cho đích
đến cuối cùng, ông quyết định lập ra nhóm vũ trang có tên
gọi là MK nhằm mục tiêu đánh phá các cơ sở kinh tế của
nhà cầm quyền độc tài Nam Phi lúc đó. Ông chủ trương tránh
các khu vực có thể ảnh hưởng đến dân cư. Dù vậy đó vẫn
là một tổ chức có tính chất khủng bố cho dù nó vì mục
tiêu chính đáng. Bởi điều này mà sau đó ông bị bắt và
cuối cùng bị kết án tù chung thân. Bản án này biến ông trở
thành người một người hùng của thanh niên da đen nói riêng
và của cả dân tộc da màu ở Nam Phi nói chung. Từ đó, dù ở
trong tù nhưng ông trở thành một biểu tượng để các phong
trào và lực lượng đấu tranh vì quyền công dân cho người da
màu ở Nam Phi duy trì hoạt động trong suốt 26 năm ông bị tù
đày. Trong suốt thời gian đó ông luôn kiên định lý tưởng
và mục tiêu của mình và không chịu từ bỏ phương thức
đấu tranh vũ trang cho đến khi tổng thống Botha của Nam Phi lúc
đó chấp nhận đối thoại với ông để tìm kiếm một giải
pháp chính trị cho đất nước. Sự kiện này cuối cùng đã
dẫn đến kết quả là tổng thống De Clerk, người kế nhiệm
Botha buộc phải thả ông trước áp lực trong nước và quốc
tế và khởi đầu cho tiến trình hoà giải dân tộc, dẫn đến
bầu cử tự do vào năm 1994. Chính sự kiện này đã mang đến
giải Nobel Hoà bình cho cả hai ông Mandela và De Clerk. Cuộc bầu
cử tự do đã trao chức tổng thống cho Mandela và phó tổng
thống cho De Clerk.
Từ nhỏ Nelson Mandela được biết đến như một thiếu niên
hiền lành, có phần rụt rè. Lớn lên ông là một thanh niên ôn
hoà, cư xử rất đúng mực. Chính sự cường quyền của chế
độ phân biệt chủng tộc đã buộc ông phải sử dụng vũ
lực như một chỗ dựa cuối cùng để đấu tranh loại bỏ
chế độ độc tài cường quyền. Câu chuyện của ông là một
minh chứng cho tính tất yếu của quy luật "tức nước vỡ
bờ" mà Liên Hiệp Quốc đã thừa nhận là không thể tránh
khỏi nếu những kẻ cầm quyền không tôn trọng và bảo vệ
chính đáng quyền con người cho con người.
Sau khi ra tù tôi tìm đọc lại hồi ký "Đường dài đến
với tự do" của Nelson Mandela. Điều làm tôi thật xót xa là
những sự cường quyền, bạo ngược mà ông lên án về chế
độ độc tài phân biệt chủng tộc ở Nam Phi thời đó còn
thua xa những gì đang xảy ra trên đất nước Việt Nam của
mình. Những người da màu ở Nam Phi dù không được công nhận
quyền công dân trong việc bầu cử và ứng cử vào bộ máy
cầm quyền nhưng hầu hết các quyền con người của họ đều
được tôn trọng. Họ có quyền biểu tình bất bạo động
bất kỳ lúc nào họ muốn. Họ có nhiều tờ báo tư nhân của
cả người da màu lẫn da trắng để hỗ trợ người da màu
thực hiện quyền tự do ngôn luận của mình. Không có sự
kiểm soát và đàn áp tôn giáo nào xảy ra trong thời gian đó.
Người da màu dù không được đối xử công bằng trong việc
quy hoạch một số các vùng đất tốt ưu đãi cho người da
trắng nhưng họ vẫn có quyền sở hữu đất đai của mình và
không có chuyện bị thu hồi, tước đoạt bất kỳ lúc nào
ngoài ý muốn của họ và cộng đồng của họ. Chính Mandela khi
bị đưa ra xét xử trong vụ án mà ông phải lãnh án tù chung
thân nói trên đang là một tù nhân chính trị trong một vụ án
khác trước đó. Nhưng tất cả mọi quyền con người của ông
trong quá trình điều tra và xét xử được tôn trọng và bảo
vệ một cách nghiêm túc. Ông được tạo mọi điều kiện cần
thiết và đầy đủ để thực hiện quyền tự bào chữa của
mình. Cho dù lực lượng an ninh Nam Phi tìm mọi cách để hạn
chế quyền của ông nhưng toà án nước này vẫn bác bỏ các
yêu cầu của an ninh để bảo đảm quyền và điều kiện tự
bào chữa cho ông. Phiên toà của ông có đến hàng ngàn người
ủng hộ đến tham dự mà cành sát Nam Phi được lệnh toà án
phải thực hiện mọi biện pháp cần thiết để đảm bảo cho
họ được tham dự một cách trật tự. Không một ai bị đòi
hỏi phải có giấy mời được vào phiên toà dù vụ án này
thuộc loại an ninh quốc gia. Trên đường dẫn giải vào phiên
toà những người ủng hộ ông hát vang các bài ca tranh đấu mà
không cảnh sát nào được quyền ngăn chặn quyền bày tỏ đó
của họ. Điều rất đáng chú ý là ông được cung cấp đầy
đủ sách luật các loại, giấy viết và phòng làm việc để
ông có thể viết ra bản tự biện hộ cho mình mà an ninh lẫn
cai tù không ai được phép can thiệp, xem trước. Và dù đoán
biết trước rằng ông sẽ tận dụng bản tự biện hộ để
viết thành một bản cáo trạng lên án chính quyền và chế
độ phân biệt chủng tộc, nhưng an ninh Nam Phi cũng không có
quyền ngăn cản ông chuyển văn bản đó trực tiếp cho con gái
của mình cầm ra khỏi nhà tù.
Vào ngày mà ông đứng trước toà đọc bản biện hộ đó thì
cùng lúc ấy con gái ông đứng trước công chúng đọc bản cáo
trạng đó cho hàng chục ngàn người đang xuống đường tuần
hành ủng hộ ông. Ngay lập tức hàng loạt tờ báo lớn ở Nam
Phi đã đăng tải bản tự biện hộ kiêm cáo trạng này. Không
một ai bị bắt hoặc sách nhiễu vì đã thực hiện các quyền
tự do ngôn luận như thế của mình. Nhờ những áp lực dư
luận trong nước như vậy và sự lên án của quốc tế mà ông
đã thoát án tử hình.
So sánh với những phiên toà bị gọi là an ninh quốc gia ở
Việt Nam hơn nửa thế kỷ sau vụ án trên của Nelson Mandela,
cảm xúc không chỉ xót xa mà còn hổ thẹn cho ngành tư pháp và
những quan toà chỉ biết phán theo chỉ thị. Có một chi tiết
"thú vị" là khi bắt đầu phiên toà, Nelson Mandela đã yêu
cầu thay đổi một thẩm phán vì ông cho rằng người này không
thể đảm bảo sự vô tư vì đã từng có mối quan hệ với
bộ Tư pháp Nam Phi. Vị thẩm phán này đã phải thừa nhận và
xin lỗi rồi xin rút lui. Ngay phút đầu tiên của phiên toà sơ
thẩm xét xử chúng tôi, anh Thức đã yêu cầu thay đổi toàn
bộ hội đồng xét xử bằng những người không phải đảng
viên đảng Cộng sản Việt Nam với những lập luận chặt chẽ
từ bộ luật tố tụng hình sự. Hội đồng xét xử này đã
đáp lại yêu cầu của anh bằng việc bác bỏ "vì không có
đủ căn cứ pháp lý" trong khi đó bộ luật tố tụng hình
sự mà họ căn cứ để xét xử chúng tôi ghi rất rõ rằng
những người tiến hành tố tụng (bao gồm thẩm phán, hội
thẩm, thư ký, kiểm sát viên,…) Không được có quyền lợi
và nghĩa vụ liên quan đến các bên tham gia tố tụng (gồm bị
cáo, người/đối tượng xâm phạm mà trong trường hợp này là
chính quyền của đảng Cộng sản Việt Nam) Ấy vậy mà cáo
trạng lẫn bản án đã cáo buộc chúng tôi lật đổ "chính
quyền nhân dân" bởi vì đã cố gắng loại bỏ vai trò lãnh
đạo của đảng Cộng sản Việt Nam.
Không chỉ các vụ án chính trị, mà trong hầu hết các vụ án
hình sự ở Việt Nam quyền con người đều không được tôn
trọng. Điều trớ trêu là trong những vụ án như vậy công dân
nước ngoài còn được bảo vệ quyền con người nhiều hơn là
công dân Việt Nam ngay trên tổ quốc của mình. Quyền công dân
của người Việt Nam chỉ tồn tại trên danh nghĩa. Còn trên
thực tế thì nó được dùng để hợp thức hoá sự cầm
quyền của đảng Cộng sản Việt Nam trong những cuộc bầu cử
cho những người do đảng lựa chọn. Sự lựa chọn duy nhất
mà người dân có được trong những cuộc bầu cử đó là
chọn giữa "tự nguyện" từ bỏ quyền công dân và quyền
con người của mình với bị đánh mất sự bình yên, an toàn
vì miếng cơm manh áo. Chọn lựa nào cũng là sự hạ thấp nhân
phẩm. Trong một xã hội như Nam Phi thời phân biệt chủng tộc,
người ta còn phải vùng lên với vũ khí trong tay. Đừng nói
đến một xã hội bị bóp nghẹt bởi toàn trị như Việt Nam.
Chúng ta không khuyến khích bạo lực. Chính sự cường quyền
đã thúc đẩy bạo lực, buộc những người dân lành phải sử
dụng nó như một chỗ dựa cuối cùng và duy nhất để bảo
vệ mình. Trong các bức thư bác Trần Văn Huỳnh gửi cho chính
phủ Việt Nam và các nước để kêu gọi trả tự do cho anh
Trần Huỳnh Duy Thức, bác viết rằng khi chính phủ kết tội
những người đã đấu tranh đòi quyền con người bằng cách
bất bạo động là những tội phạm âm mưu "diễn biến hoà
bình" thì chính phủ đó đang khuyến khích bạo lực và cổ
vũ cho chiến tranh.
Anh Đoàn Văn Vươn là một nông dân hiền lành, chất phát,
chịu thương chịu khó. Anh cùng với anh em và gia đình mình đã
chấp nhận rủi ro và gian khổ hàng chục năm trời để khai
hoang đầm lầy, rừng thiêng nước độc thành những vùng
đất, ao hồ nuôi sống gia đình mình và đóng góp lợi ích cho
quốc gia. Nhưng những thành quả đó đã bị tước đoạt
không thương tiếc, đẩy cả đại gia đình anh và những bà con
nông dân ở đó vào chỗ khốn cùng.
Anh và bà con đã tin tưởng luật pháp gửi đơn khiếu nại
khắp nơi nhưng chỉ nhận được sự phũ phàng. Còn chỗ dựa
nào khác ngoài sự cam chịu hoặc vùng lên. Anh Vươn và các anh
em mình đã chọn làm người để vùng lên bảo vệ quyền con
người và lợi ích của gia đình mình nói riêng và của hàng
triệu người dân oan nói chung. Đó là sự hy sinh to lớn của
anh để gióng lên những nỗi lòng của dân chúng và những lời
cảnh báo đối với cường quyền.
Chúng ta, những người yêu chuộng tự do và nhân phẩm, cần
tiếp sức với anh để gióng vang xa những gì anh đã phải
đánh đổi sự an nguy của mình để có được. Chúng ta cần
kêu gọi cộng đồng trong nước và quốc tế lên tiếng bảo
vệ anh và các anh em của anh trước phiên toà sơ thẩm sắp
tới mà đọc qua bản cáo trạng đã có thể thấy trước sự
bất công đã được dàn xếp sẵn để áp đặt lên các anh.
Anh xứng đáng là biểu tượng của hàng chục triệu dân oan
đang hàng ngày phải khiếu kiện đòi công bằng trước những
luật lệ bất công. Chúng ta hãy cùng nhau lên tiếng mạnh mẽ
để những người cầm quyền thấy rằng nếu họ áp đặt
một bản án tàn nhẫn lên các anh thì đó cũng sẽ là một cáo
trạng cho chính họ và biến anh thành người anh hùng, một
biểu tượng của sự dũng cảm dám vùng lên để bảo vệ lợi
ích và quyền con người, truyền cảm hứng và sức mạnh cho
cuộc đấu tranh vì tự do, công bằng và nhân phẩm.
31/03/2013
Lê Thăng Long
Đồng khởi xướng và sáng lập phong trào Con đường Việt Nam
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130401/le-thang-long-doc-nelson-mandela-nghi-doan-van-vuon),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét