<div class="boxleft300"><img src="http://danluan.org/files/u23/a_vuon.jpg"
/><div class="textholder">Hình minh họa: Con Đường Việt
Nam</div></div>
Thứ 3, mồng 2/4 mới xử vụ án nhà họ Đoàn ở Tiên Lãng,
nhưng từ thứ 6 tuần trước đó, công an khu vực đã vào nhà
tôi. Tôi đang nấu cơm nên anh ấy không vào nhà, cứ đứng nói
chuyện qua cửa sổ bếp.
Sau câu rào trước đón sau, bày tỏ về sự ủng hộ Đoàn Văn
Vươn khiến tôi bất ngờ, đương nhiên là anh ta hỏi tôi có
đi Hải Phòng xem xử án không? Chừng như cũng ngượng ngịu vì
việc tôi đi Hải Phòng hay không chả liên quan gì đến phường
tôi đang ở mà hỏi, anh ấy bẽn lẽn cười bảo, biết tôi hay
quan tâm viết bài bênh vực nông dân, như với bà con bên Văn
Giang chẳng hạn nên mới hỏi thế. Anh ấy bảo thôi thì
người địa phương nào thì cứ để địa phương ấy lo, rằng
ở đó đông người rồi, ý bảo tôi nên ở nhà. Tôi mới
chớp mắt, chưa kịp lên tiếng "ơ hay" thì chắc anh ấy
cũng đoán được tôi định nói gì – hiểu nhau quá mà – nên
gục gặc cái đầu bảo, đi hay không là quyền của chị, là
tôi cũng hỏi vậy thôi, chứ biết chị thể nào cũng đi.
Tưởng thế là xong, tối thứ bẩy, tổ trưởng dân phố gõ
cửa. Ra mở cửa thì lại thấy công an đứng đằng sau. Bực
lắm nhưng vẫn cố không cáu gắt, vì tôi ghét cứ phải nhiều
lời lắm. Lại gì nữa đây?
Đứng nói chuyện ngay ở cửa, chả có gì khác, chỉ là ở
dưới ấy đông lắm… không nói toạc được ra là thì làm sao
nên cứ loanh quanh mãi. Tôi bảo tôi muốn mắt thấy tai nghe
người dân Hải Phòng nói gì, nghĩ gì, chứ không muốn nghe qua
người khác kể lại. Rằng chẳng phải vì tôi đàn bà chậm
chạp, yếu ớt mà tôi vốn chủ trương bất bạo động, nên
sẽ không có màn giằng co hay đấu võ mồm đâu. Anh công an
bật cười nhìn tôi bảo:
- Chị thì sức mấy mà giằng co được?
- Đấy nhé, chính anh cũng thấy thế nhé. Vậy mà anh biết
không? Tôi đang đứng chụp ảnh công an lao vào bắt người đi
bộ trên Bờ Hồ, gây ra cảnh hết sức lộn xộn thì họ ra
chộp lấy tay tôi, đưa tôi về Lộc Hà và vu khống tôi gây
rối trật tự công cộng, rồi bắt các anh giáo dục tôi. Nhưng
tôi nói thật, lần này mà các anh chặn tôi là tôi không để
yên đâu đấy.
Thấy có vẻ lại sa đà vào việc bị "tố" lại, anh công an
lảng ngay sang chuyện khác rồi cáo từ. Tổ trưởng dân phố
chỉ đứng cười ruồi, từ đầu đến cuối đóng vai người
làm chứng.
Lên facebook, thấy một số người bá cáo chuyện bị canh me dữ
lắm, tôi nghĩ đau cả đầu về việc đi Hải Phòng như thế
nào cho trot lọt, liệu có bị cản trở như trước đây không?
Thái độ của công an phường chả ra quyết liệt, cũng chả ra
không quan tâm. Nhưng mấy người quen ở Hải Phòng thì bảo,
các bến xe đầy mật vụ (tên mới chỉ lực lương an ninh).
Các khách sạn và nhà nghỉ dường như đều được viếng thăm
với những lời dặn dò?
Tôi cho là xử gọi là có thôi, chứ hẳn án đã "bỏ túi"
sẵn rồi. Vì vậy tôi dự tính sáng đi tối về, đến tận
nơi mục sở thị xem công an Hải Phòng làm ăn có khác công an
Hà Nội không. Đi lại giữa Hà Nội và Hải Phòng giờ cũng
tiện, không khó khăn lắm. Cái tôi sợ là mấy kẻ giả danh
côn đồ, lợi dụng đàn bà chân yếu tay mềm giựt đồ thôi.
Tối chủ nhật, Xuân Diện hỏi: chị có đi sớm hơn được
không? Nếu đi được thì trưa mai đi cùng bọn em. Tôi không
nghĩ nhiều, trả lời luôn: Được!
Sáng hôm sau, tôi chỉ báo cho bố trước khi đi 2 tiếng đồng
hồ. Chỉ là đi sớm hơn thôi, chứ việc tôi đi Hải Phòng làm
gì, cụ đã biết và đồng tình. Tôi bảo tôi đi sớm để
tránh việc họ lại vào thuyết phục- mệt lắm! Thuốc men của
cụ tôi đã gói vào từng gói nhỏ, dặn dò bố kỹ càng rồi 9
rưỡi sáng ra khỏi nhà. Ba lô túi xách cho tuốt vào một cái
túi nilon, cho giống người đi chợ.
Mấy chị em tôi bắt taxi xuống bến xe Lương Yên, rồi mua vé
xe khách đi Hải Phòng. Xe lắn bánh rồi, tôi mới gọi điện
cho các anh chị, nhờ trông nom bố hộ tôi 2 ngày. Ngồi trên xe,
cảm thấy hơi bâng khuâng. Từ thuở bé, chả bao giờ phải
trốn chui trốn nhủi, đi đâu cũng rình rang, chuẩn bị kỹ
càng, tâm hồn phơi phới. Giờ thì lén lún ra khỏi nhà mình
như một tên trộm, đất nước tự do kiểu gì mà quái đản!
Chúng tôi không chờ đến bến cuối mà xuống dọc đường,
gọi điện cho người quen đến chở vào thành phố, ở nhờ
nhà của một cựu chiến binh. Chủ nhà rất nhiệt tình, bố
trí phòng ốc nghiêm chỉnh, nhưng hầu như cả đêm ngày 1/4,
mấy chị em tôi không ngủ. Mỗi người ôm một máy, theo dõi
hành trình của từng bạn bè trên facebook.
- 7 giờ tối, Sông Quê rời khỏi nhà.
- 9 giờ tối, blogger JB Nguyễn Hữu Vinh ra khỏi nhà.
- Gần nưả đêm, Trương Ba Không và Chí Đức cũng đã có mặt
ở Hải Phòng. Chưa tìm được chỗ ngủ nên đến trước cửa
trại giam anh em Đoàn Văn Vươn chụp ảnh, định hô to "Đoàn
Văn Vươn vô tội", để công an bắt vào đồn, kiếm chỗ
ngủ qua đêm luôn thể.
- 3 giờ sáng, bà con Văn Giang, Dương Nội đã lên đường.
- Hơn 4 giờ sáng, blogger Nguyễn Tường Thụy lên đường.
(trước đó ông thông báo, có 4 mật vụ lập chốt canh cạnh
nhà. Chắc lúc này họ đang la cà đâu đó).
Chúng tôi hóng tin, lo lắng dõi theo hành trình của những
người đang lặn lội trên đường. 4 giờ sáng, tôi mệt quá,
lăn ra giường. Gần 6 giờ sáng, Xuân Diện kêu: bà con bị
chặn ở Quán Toan rồi, cách những gần 20 cây số nên không đi
bộ vào được.
Choàng tỉnh. Bàn phím của Xuân Diện kêu như mưa rào. Trong ban
mai nhợt nhạt của đất cảng, thân hình to lớn như con gấu
của hắn vẫn miệt mài đổ bóng lên màn hình sáng xanh của
chiếc laptop...(lúc trước, tôi bắt hắn bật đèn bàn, tắt
đèn neon đi vì sợ thiên hạ để ý).
Hơn 7 giờ, bà chủ nhà cho lũ trẻ đi học về, bảo công an
đứng đầy đường, chặn lối qua tòa án rồi. Tôi nhờ cô
ấy dẫn ra đó. Vì chỉ thám thính xem binh tình thế nào, nên
tôi mang theo có mỗi chiếc điện thoại rởm, phòng khi bị
trấn lột cũng ko tiếc lắm.
Từ xa đã thấy lố nhố màu áo đặc trưng của công an, mỗi
tốp ít nhất cũng 6 người, chăm chú theo dõi mọi cử chỉ
của mọi người qua lại. Đường Lê Hồng Phong có tới 4 làn
đường. Hai làn giáp phía tòa án được đặt các hàng rào
sắt cấm qua lại, chỉ để dân tình đi qua 2 làn bên kia. Tôi
và bà chủ nhà có lẽ là hai khách bộ hành duy nhất, túc tắc
đi bộ trên phần đường chật hẹp còn lại của vỉa hè, vì
từ hàng cây trở về phía trong của vỉa hè đã bị căng dây
suốt đoạn đi qua tòa án. Khi tôi dừng lại, giả như không
biết gì để hỏi mấy người mặc thường phục đứng bên
đường, hoặc là họ lắc đầu, hoặc là liếc nhìn đầy nghi
kỵ chiếc điện thoại tôi đang cầm trên tay. Bà chủ nhà
bảo, họ nhận ra giọng chị không phải là dân địa phương
nên không trả lời đấy.
Chưa đến giờ xử. Đường phố vẫn chỉ có người đi làm,
ai cũng ngơ ngác khi bị chặn đường. Tôi và bà chủ quay về
theo lối khác. Mặc dù tôi không muốn ăn sáng, nhưng bà chủ
nhất định kéo tôi vào quán bánh đa cua, bảo xuống đến Hải
Phòng không thể không thử món này.
Trong quán người ta đang nhắc đến chuyện nhà Vươn. Chuyện
ngăn sông cấm chợ, ít nhiều cũng khiến người ta tò mò về
nguyên nhân.
Một bà to béo, có tuổi nhưng vẫn son phấn đậm đà, vừa ăn
vừa phán:
- Cả hai bên cùng sai!
- Sai thế nào? Ép người ta quá đáng thì người ta cũng phải
liều mạng chứ.
- Chống lại chính quyền là sai rồi.
- Thế chính quyền sai thì sao?
Bà to béo im. Chủ quán vừa xóc xóc bánh đa trần, vừa bảo:
- Nhà Vươn nó cứu bao nhiêu người đấy. Nó mà không chống
lại thì giờ còn ối người chết.
Những câu chuyện loanh quanh việc bảo xử công khai mà lại
cấm đường, không cả bắc loa ra ngoài cho người ta nghe,
chuyện nhà Vươn bỏ ra bao nhiêu công sức mà giờ bị cướp
mất trắng, chuyện này ai chả biết.
Về đến nhà, bà chủ quay ra chuẩn bị cho làm cơm trưa, bảo
đừng có ra ngoài ăn mà tốn kém, lại không hợp khẩu vị.
Tôi bỏ máy ảnh vào túi khoác, một mình đi bộ trở ra khu
vực đó.
Từ xa đã thấy góc bên kia bùng binh có khá đông người. Lúc
này, phần lớn bà con Văn Giang và Dương Nội đã phải quay
trở về. Tôi cố liên lạc qua điện thoại với mấy người
bạn mà không được vì bị phá sóng. Tôi đứng bên này quan
sát, bắt chuyện với 2 người đàn ông trông vẻ lam lũ đứng
cạnh đó. Hóa ra họ là những người làm thuê cho Đoàn Văn
Vươn ngay từ đầu, cũng đến đây để xem xử án, thế mà
lại ngăn cấm thế này thì xem thế nào được?
Họ khen Vươn đẹp trai, hiền lành, lại có học (kỹ sư nông
nghiệp chính quy đấy). Họ nói ban đầu vất lắm, cứ đắp
lên sóng nó lại vỗ vào, cuốn đi hết. Những chuyện này tôi
đã nghe kể trên báo cả rồi, nhưng nghe chính miệng người
dân nói thì chưa. Đang chuyện trò, một bác đi tới, chưa kịp
nói gì thì mấy người đi xe máy cũng dừng lại, hỏi với
vào:
- Hôm nay có vụ gì thế các bác?
- À, hôm nay xử anh hùng Vươn đấy.
Người mới đến trả lời vậy. Tôi khoái quá, nắm lấy cánh
tay bác ấy:
- Cậu ấy là anh hùng hả bác?
- Chứ sao, nó cứu bao nhiêu người đấy.
Câu này nghe quen quen. Bác làm thuê cho Đoàn Văn Vươn bảo, nếu
nhà Vươn cứ để yên cho chính quyền nó cướp, thì vợ chồng
con cái dắt nhau lên cầu Khuể mà nhảy xuống tự tử cho rồi.
Đằng nào mà chả chết, vì nợ ngân hàng nhiều thế, không có
đất làm ăn thì lấy đâu ra để trả nợ?
Thấy có đông người, xung quanh lại chả có bóng áo xanh nào
vì góc này khá xa, tôi mạnh dạn lôi máy ảnh ra, mở zoom hết
cỡ để lấy hình đám đông tít bên kia bùng binh. Nói thật,
nghe đồn sẽ có lực lượng giả danh côn đồ để tấn công
những ai dám chụp ảnh về phiên tòa, mà tôi thì có một mình,
lạ nước lạ cái, nên cứ đề phòng vẫn hơn. Bấm được
vài kiểu, chợt thấy hai thanh niên đến đứng hơi gần, tôi
cất ngay máy ảnh vào túi rồi đi bộ về nơi nghỉ. Để máy
ảnh ở nhà cho an toàn, đi bộ từ sáng mệt, nên tôi mượn xe
đạp điện của chủ nhà, chạy ngang qua đoạn ở tòa án để
đến nhập vào đám đông. Khá bất tiện khi đám đông lại
đứng bên trong hàng rào bằng dây thừng, chăng sát đường. Có
thể nhân thấy công an và những người mặt mũi lạnh tanh
đứng ngay phía sau dây thừng, còn bà con ta lại dồn cục vào
phía trong vỉa hè. Tôi vừa dừng lại để gọi mấy người
quen thì công an lập tức đến yêu cầu tôi không được đứng
đó. Lúc này cái xe lại trở thành chướng ngại vật. Tôi vòng
qua vòng lại 2 lượt, vẫn chưa tìm thấy người tôi định tìm
nên đành quay về cất xe. Về đến nhà thì nghe tin ngoài đó
có mấy người bị bắt rồi, tan hết rồi.
Lúc này đã gần trưa, chị Sông Quê được một người quen
chở đến. Ông ấy cứ bảo tôi ngồi xuống nói chuyện. Biết
ông ấy từng làm ở Ủy ban nhân dân thành phố, tôi hỏi ông
ấy nghĩ gì về vụ Đoàn Văn Vươn. Ông ấy bảo, nói thật là
chúng tôi đều nghĩ Vươn là người tốt, rất tốt, nhưng cái
sai của Vươn là chống lại bằng vũ khí.
Giá như Vươn cứ chấp hành, rồi tiếp tục khiếu nại thì
hơn. Còn việc chính quyền Tiên Lãng làm sai thì đã bị xử lý
cả loạt rồi.
Tôi hết sức kiên nhẫn nghe ông ta nói xong rồi mới phản
công, rằng thứ nhất, cách đây hơn một năm, báo chí đã loan
tải kết luận chính thức của thủ tướng chính phủ, đây là
một vụ cưỡng chế hoàn toàn trái pháp luật, yêu cầu phải
điều tra lại và xử lý nghiêm minh. Thứ hai, đã là cưỡng
chế sai thì việc chống lại cái sai chính là cái đúng. Thứ
ba, việc bắt và khởi tố ông Khanh là kiểu chữa bệnh không
chữa tận gốc. Chính ông Khanh là người phản đối cưỡng
chế. Việc ông ấy nhận chân trưởng ban cưỡng chế vì ông
ấy giống như một người lính, chỉ làm theo lệnh trên. Thay
vì truy trách nhiệm kẻ ra lệnh cưỡng chế, thì chính quyền
lại sẵn sang thí ông Khanh làm con tốt. Thứ tư, ông bảo nhà
Vươn cứ chấp hành cưỡng chế đi, rồi kiếu nại sau, như
vậy ông thực không biết tý gì về tình trạng của người
dân, ròng rã đi khiếu kiện hàng mấy chục năm trời mà đâu
được giải quyết?
Quên không giới thiệu một người khách, là bạn của chủ
nhà, cũng là dân Tiên Lãng. Khi tôi hỏi, sao không thấy dân
Tiên Lãng hiệp thông ủng hộ nhà Vươn? Anh ta nói: bị chặn
hết ở cầu Khuể rồi. Tôi đi từ hôm trước nên giờ mới
đươc ngồi đây, nghỉ việc để đi xem xử Vươn mà rốt cục
có được vào đâu. Nói về Đoàn Văn Vươn thì dân Tiên Lãng
mang ơn nhiều. Gia đình tôi cũng khai hoang như nhà Vươn, nhưng
xã chỉ giao 2 năm. Gần đến hạn thì xã lại gọi lên làm
luật, không thì bảo sẽ thu hồi để giao cho người khác. 2
năm thì làm được cái gì? Sau vụ Vươn, xã không dám hành dân
như trước nữa.
Đang nói chuyện, Xuân Diện chạy xuống thông báo phiên tòa
tạm nghỉ, vợ chồng nhà Vươn, Quý đã được ôm nhau trong
nước mắt. Mới kể đến đó, Xuân Diên bỗng hu hu rồi chạy
lên gác. Tôi nghe nói vợ chồng họ khóc khi đuợc gặp nhau thì
nước mắt cũng trào ra, thấy Xuân Diện hu hu lại tưởng hắn
đùa, nghĩ hắn đùa thật vô duyên thì chị Sông Quê đi xuống,
bảo Xuân Diện đang gục đầu vào tường khóc nức nở, nên
không dám dỗ nữa, thế là tôi lại càng nước mắt ngắn
nước mắt dài.
Sau này chị Sông Quê kể, lúc tôi vào bếp phụ bà chủ dọn
cơm, ông bạn chị ấy hỏi tên tôi rồi bảo: nói như cô Bích
thì không thể tranh luận được. Hóa ra ông ta cũng chỉ thích
người khác nghe ông ta nói, còn chả thích nghe ai nói cả. Nghe
để đấy, không bày tỏ chính kiến thì nghe làm gì cho phí
thời gian, khác gì robot? Sao không dùng lý để chứng minh, mà
lại phát biểu theo cảm tính là thích hay không thích thế nhỉ?
Chuẩn bị ăn cơm trưa thì liên lạc được với blogger Nguyễn
Tường Thụy. Ông khách người Tiên Lãng xung phong nhận chân đi
đón. Lát sau thấy lão chiến sĩ già, đồ đạc đeo lỉnh kỉnh
khắp người bước vào, tóc tai bơ phờ. Bên mâm cơm, câu
chuyện về họ Đoàn lại như pháo rang. Ăn trưa xong, tất cả
chúng tôi chui vào một phòng. Tôi và chị Sông Quê không muốn
sang phòng khác, bèn mượn cái chiếu rải xuống đất, định
bụng là vừa nằm vừa nói chuyện. Ai dè đặt lưng xuống là
tất cả chìm vào giâc ngủ, quên cả cái sàn nhà cứng và
lạnh.
Giấc ngủ ngắn nhưng rất sâu, tưởng như chưa bao giờ đươc
ngủ ngon như thế. Xuân Diện vẫn là người đánh thức chúng
tôi dậy bằng những thông báo mới nhất trên mạng. Tôi và
chị Sông Quê rủ nhau ra khu vưc tòa án. Không còn bóng một
người dân nào quanh đó. Khi hai chị em vừa mới đi vào vỉa
hè, bên làn đường các phương tiện xe cộ vẫn đang lưu
thông, lập tức công an bu lại, yêu cầu chúng tôi quay trở ra.
Qua thái độ của họ, tôi nghĩ có khi chỉ cần hỏi thêm một
câu, họ sẽ lâp tức đưa chúng tôi về đồn ngay tức khắc
mà chả cần lý do gì.
Chúng tôi loanh quanh một lúc thì cũng đã gần hết giờ chiều.
Liên lạc được với Thương và Hiền. Hóa ra phiên tòa đã
nghỉ, hai chị em họ đã về đến cầu Rào. Chúng tôi bảo hai
chị em dừng lại, chờ chúng tôi đến gặp, nhưng họ nói an
ninh đang theo họ rất đông. Chiều nay tòa mới làm xong phần
xét hỏi, mai mới tranh tụng.
Mấy anh chị em chúng tôi cân nhắc tình huống, thực ra nếu
chỉ để theo dõi kết quả phiên tòa, chúng tôi có thể theo
dõi qua mạng. Cái chính chúng tôi muốn quan sát phản ứng của
người dân và cách hành xử của chính quyền ra sao, trong một
phiên tòa đặc biệt quan trong như thế này. Rõ ràng, mọi
động thái ngăn chặn từ cách xa hàng chục cây số cho đến
phạm vi 200 mét như thế này đã cho thấy, bất chấp dư luận,
họ không muốn cả một "con ruồi" đến gần họ. Họ sợ
không chỉ công lý mà còn sợ cả việc người ta thương yêu,
chia sẻ động viên lẫn nhau trong cơn hoạn nạn. Họ muốn
những người họ Đoàn phải run sợ khi thây không có ai bên
cạnh chăng? Rốt cuộc ai mới là kẻ đang run sợ đây? Kẻ vô
minh thì đâu biết dùng trí nhân để thay cường bạo?
Chúng tôi mừng khi biết những người trong gia đình họ Đoàn
rất kiên cường. Tôi nghĩ ngay cả tình huống xấu nhất là có
bị kết án nhiều năm, lịch sử vẫn sẽ ghi nhận sự hy sinh
của họ một cách xứng đáng.
Chúng tôi quyết định trở về Hà Nội ngay trong đêm mùng 2/4.
Chúng tôi đến đây qua nhiều ngả, nhưng khi trở về, chúng
tôi lại cùng đồng hành trên một con đường, mơ về một
ngày thấy quê hương Tiên Lãng được chào đón những người
con của họ Đoàn trở về, tiếp tục sự nghiệp xây dựng còn
đang dang dở của họ…
Hà Nội ngày 3/4/2013
Đặng Phương Bích (Đặng Bích Phượng)
_______________________________
* Một chi tiết cảm động nữa mà tôi thấy cần phải nhắc
đến, đó là sự có mặt của cụ giáo sư Ngô Đức Thọ. Mặc
dù tuổi cao, cụ vẫn hăng hái đi dự phiên tòa để ủng hộ
gia đình họ Đoàn. Ngay cả khi chúng tôi bận bịu, không lo chu
tất phương tiện đi lại cho cụ, cụ vẫn vui vẻ một mình
bắt xe khách để về Hà Nội. Một bậc cao niên như cụ còn
quan tâm đến xã hội như vậy, mới thấy nỗi vất vả của
chúng tôi chẳng thấm tháp vào đâu.
[*] Tựa đề do Dân Luận đặt
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130404/dang-phuong-bich-vo-chong-a-vuon-khong-don-doc),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét