<b>1. Sự kiện và truyền thông </b>
Câu chuyện thầy bói xem voi cho ta một chiêm nghiệm thú vị
về lĩnh vực sự kiện và truyền thông. Mỗi thầy bói đã
truyền thông cho mọi người biết con voi nó thế nào? Thầy thì
cho rằng con voi như cái quạt nan, thầy cho như cái cột đình,
thầy cho như cái chổi xuề,… và tất nhiên các thầy đều
nói thật. Hoàn toàn các thầy không có động cơ gian dối chi
phối. Vậy tại sao một con voi mà có nhiều hình dạng vậy?
Bỡi vì mỗi thầy có một cách "nhìn" và cảm nhận khác
nhau.
Con voi là một sinh vật hữu hình, tuy bị truyền thông chưa
đúng nhưng con người vẫn biết các thầy muốn nói đến cái
gì, và con voi đầy đủ như thế nào. Nếu "con voi" là một
"vật" vô hình, rộng lớn như hiện tượng xã hội thì
người ta chỉ có thể cảm nhận nó qua truyền thông và sự suy
luận logic, kết nối các vấn đề mà thôi. Do vậy, nếu một
bên có ưu thế truyền thông mạnh thì có thể tác động lên
nhận thức xã hội. Xã hội có thể lầm tưởng rằng đó là
cả "con voi". Ví dụ một thế lực muốn bêu xấu "con
voi", họ chỉ cần zoom thật gần ống kính truyền thông vào
đít "con voi", và truyền thông hình ảnh đó phủ khắp xã
hội. Khi đó cả xã hội sẽ ngộ nhận mà cho rằng "con voi"
là một cái gì đó rất xấu xí, ghê tởm. Họ đâu biết rằng
dù đó là sự thật chân thực nhưng là một phần vô cùng nhỏ
của "con voi".
Một số khác lại thấy "con voi" ở góc độ khác và xảy ra
tranh cãi. Ai cũng có cái lý của mình, khó mà bác bỏ. Trong
một xã hội mà thông tin bị kiểm soát, dân trí thấp thì sẽ
dẫn đến mất phương hướng, không biết nên tin ai, theo ai. Xã
hội không tập trung được sức mạnh để giải quyết vấn
đề.
<b>2. Động cơ của con người </b>
Con người là một sinh vật có lý trí, luôn có động cơ trong
hành động. Động cơ nào thúc đẩy con người hành động thì
vô vàn: vì miếng ăn, vì tiền, vì tình yêu, vì lý tưởng, vì
sự ngây thơ trong sáng,… Chỉ riêng chuyện này mà nhiều
người cãi nhau bất tận và nguyên nhân cãi nhau có thể cũng
vì động cơ khác nhau. Ví dụ người CS cho rằng họ muốn lãnh
đạo đất nước là vì động cơ yêu nước, muốn mang lại
hạnh phúc cho muôn dân, trong khi người chống đối thì cho
rằng động cơ lãnh đạo là muốn bảo vệ quyền lợi, bổng
lộc phe nhóm. Đó, cuộc đời vô cùng phức tạp.
Suy khi chiêm nghiệm, tôi cho rằng động cơ chính thúc đẩy con
người hành động là quyền lợi. Cũng vì quyền lợi mà cuộc
sống không có kẻ thù mãi mãi hay tình bạn mãi mãi.
Tôi từng tham gia nhiều cuộc tranh luận và nhận thấy rằng
tranh luận với người ngộ nhận, chưa hiểu biết hay tự ái
bao giờ cũng dễ chịu hơn tranh luận với người bị động cơ
quyền lợi thúc đẩy. Họ tranh luận bằng mọi giá, miễn sao
bảo vệ quyền lợi của mình là được. Nhiều khi rất phi lý
và chày cối. Nếu phải tranh luận với người mà họ buộc
phải nói, phải bảo vệ điều đó cho một "ông chủ" cao
hơn đứng sau cánh gà, trong khi ông chủ có quyền đập bể
nồi cơm gia đình họ bất cứ lúc nào thì khổ nữa. Bảo
đảm dù bạn có dùng đến nguyên lý Einstein, bạn không thuyết
phục được họ. Đơn giản họ chỉ là lưỡi gỗ. Âu, cũng
là vì nồi cơm mà họ phải làm thế.
Tranh cãi với những đối tượng như vậy chỉ tốn công sức
mà thôi, nếu có thắng thì cũng không vì thế mà chân lý
được thực thi. Chúng ta cần phải thông minh hơn, tìm kiếm
giải pháp khác.
<b>3. Bài học từ Nga</b>
Nước Nga sau khi Xô Viết sụp đổ, tình hình hết sức rối
ren. Các vị nhân sĩ trí thức suốt ngày tranh luận nhau: thế
nào là dân chủ, thế nào là một bản hiến pháp tốt, nên có
câu nào, nên bỏ câu nào,… trong khi một nhóm nhỏ âm thầm
thâu tóm hoặc bán rẻ mạt đống tài sản quốc doanh đang suy
sụp. Cả xã hội, ít ai chú đến vấn đề này, họ mãi cãi
nhau chuyện cao đẹp hơn. Cuối cùng họ cũng có bản hiến
pháp, có bầu cử, có tranh cử tự do,… nhưng dân chủ thì mãi
không đến với họ. Đơn giản là ai giữ "nồi cơm",
người đó có quyền. "Nồi cơm" của cả dân tộc rơi vào
tay một nhóm nhỏ. Bản hiến pháp đẹp rõ ràng không mang lại
được dân chủ.
Dân tôc Nga vĩ đại nhưng lẩn quẩn vì có nhiều trí thức
lớn mà có ít trí thức thực tế. Dân tộc nào có nhiều trí
thức lớn nhưng không thực tế thì luôn lạc lối vì mơ mộng.
(Nhiều trí thức ủng hộ CNCS thuộc trí thức lớn nhưng
"ngây thơ" trước thực tế cuộc đời).
Tình hình nước Nga lúc đó đúng là "muôn dân không nhìn ra
thế trận. Trí thức sa đà chuyện viển vông".
<b>4. Kết luận </b>
Thời gian rồi, trên diễn đàn nóng chuyện góp ý sửa đổi
hiến pháp của 72 vị nhân sĩ trí thức, các vị đã làm rất
bài bản theo một qui trình mà công dân được quyền làm.
Lương tâm trí thức buộc họ phải lên tiếng. Họ còn vận
động được hơn 10.000 chữ ký ủng hộ qua mạng để gia tăng
trọng lượng tiếng nói, gây sự chú ý của dư luận. Phương
pháp này cũng như các quá trình điều tra dư luận xã hội
khác, luôn có độ chính xác ở một mức nhất định.
Phát hiện sự hạn chế, chính quyền đã dùng cơ quan truyền
thông khổng lồ, zoom vào "<a target="_blank"
href="http://www.youtube.com/watch?v=M6tnKF5u23U">đít con voi</a>". Công
chúng thì hoang mang, không biết đâu là thực vì dân, đâu là
ảo vì động cơ khác?
Không phải tự nhiên mà nhà cầm quyền lại mở hội
"g<b>ó</b>p ý sửa đổi hiến pháp" lúc này. Tình hình Việt
Nam hiện nay gần giống như Xô Viết năm xưa. Các tập đoàn
kinh tế nhà nước thi nhau sụp đổ, quá trình bán đổ bán
tháo là khó tránh khỏi. Nhiều đại gia quốc tế chuyên "ăn
xác chết doanh nghiệp" đã <a target="_blank"
href="http://www.gocnhinalan.com/bai-cua-khach/tpg-ngh-qunh.html">đổ
dồn</a> về Việt Nam. Nhiều thương vụ đã được <a
target="_blank"
href="http://nld.com.vn/20121227030435186p0c1014/vietinbank-ban-20-co-phan-cho-ngan-hang-nhat-ban.htm">xác
lập</a>. Nồi cơm của muôn dân có thể được bán đi rất rẻ
mạt, miễn có chút tiền qua cơn hoạn nạn này.
Gameshow "<b>góp ý sửa đổi hiến pháp</b>" có thể là một
chiêu thức của giới cầm quyền nhằm đánh lạc hướng dư
luận, kéo trí thức vào một cuộc tranh luận bất tận để
rảnh tay thâu tóm nốt phần nồi cơm còn lại của dân.
Các vị trí thức hãy dùng trí tuệ của mình để hướng dẫn
dân nghèo cách thức giữ lại được nổi cơm, không bị bọn
cá mập trong nước hoặc bọn kền kền ngoài nước cướp
mất. Đừng mãi sa đà cãi nhau, quên mất nồi cơm.
Giữ được nồi cơm cho muôn dân thì không lo gì dân chủ
không đến! Dân có tiền, chắc chắn dân có quyền!
P.S: Bài viết thể hiện một góc nhìn khác của tác giả về
thời cuộc. Tác giả ủng hộ tất cả các hành động, dù là
hình thức gì để góp phần thúc đẩy dân chủ. Tác giả có
tham gia ký tên vào bản kiến nghị 72.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130324/nguyen-van-thanh-cai-nhau-ma-lam-gi),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét