<center><img
src="https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/14965_10151310330728359_690592171_n.jpg"
/></center>
Nhìn lại cả quá trình phản biện xã hội về dự án bô xít
Tây Nguyên, rất nhiều nhà khoa học, người dân đã không tiếc
thời gian, công sức nghiên cứu, tìm hiểu đi thực tế, phân
tích đánh giá toàn diện dự án để khuyên can, kể cả lấy
chữ ký kiên trì kiến nghị tập thể của hàng nghìn người
nhưng kết quả như "đàn gảy tai trâu " nên mới tới cơ
sự này.
Mấy hôm nay, lại bùng lên 2 sự kiện là Thủ tướng tuyên
bố dừng cảng Kê Gà và thông tin là làm kiểu gì cũng lỗ!
Thông tin xấu không bưng bít được nữa. Vinacomin chắc cũng
hết "máu" rồi nên đang "giẫy chết" và đang bắt đầu
điệp khúc "chỉ triển khai theo chỉ đạo của Chính phủ "
– tức là đổ tội cho Thủ tướng đây. Trước đây, Thủ
tướng đã có lần đăng đàn nói rõ dự án bô xít là chủ
trương lớn của Đảng. Còn Đảng là ai và có thể đổ tội
cho ai đây?!!! Ngay nhiều vị lãnh đạo chủ chốt đương chức
hiện nay đã từng nói như ra lệnh cho Quốc hội "Đã quyết
rồi"! Liệu có thể lôi ra công luận, và tòa án lương tâm
ông cựu Tổng bí thư Nông Đức Mạnh, cái người cả gan ký
với Tàu năm xưa đã kịp hạ cánh về cưới cô vợ trẻ hay
không?
Có 2 việc quan trọng cần phải làm ngay. Thứ nhất là
thành lập Ban Thẩm định đánh giá độc lập xem xét lại toàn
diện về dự án bô xít. Các số liệu "ma, ảo thuật" liên
quan đến dự án là trách nhiệm cụ thể của ai? Dừng ngay
bây giờ thì còn phúc cho dân tộc, cho dù đã đầu tư tốn kém
đến đâu chăng nữa. Cần phải dừng ngay dự án để xác
định rõ những kẻ tiếp tục "cố đấm ăn xôi" hay ngoan
cố để vụ lợi hoặc chạy trốn trách nhiệm. Thứ hai là
bài học nào từ sự kiện này có thể rút ra cho việc ra các
quyết định chiến lược và lắng nghe phản biện xã hội?
<div class="boxleft320"><img
src="https://danluan.org/files/u1/sub03/413091110micro03.jpg" width="500"
height="333" alt="413091110micro03.jpg" /></div>
Người dân có quyền đặt câu hỏi vì lý do gì khi dự
án bô xít Tây Nguyên biện giải ở trên giấy cũng còn chưa
xong, khía cạnh nào cũng thấy lo "điên đảo luôn" (ngôn
ngữ của Táo quân), giờ thì làm kiểu gì cũng lỗ nữa thì
tại sao lại còn làm? Có mục tiêu thật nào chưa nói ra không?
Tại sao nhìn vào đâu cũng thấy hàm lượng Trung Quốc – công
nghệ Trung Quốc, công nhân Trung Quốc, thị trường tiêu thụ
sản phẩm bô xít gần như duy nhất là Trung Quốc? Chỉ có
điếc và mù mới không biết Trung Quốc đang nhăm nhe muốn
nuốt chửng Việt Nam.
Lý do chính để Đảng và Nhà nước vẫn quyết tâm
thực hiện dự án bô xít lâu nay vẫn là hiệu quả kinh tế
trên giấy. Nay thực tiễn, bước đầu đã bác bỏ thành lũy
cuối cùng của một thứ lập luận lừa dối thiên hạ này.
Các loại VINA lâu nay có làm được cái gì ra hồn đâu ngoài
việc xà xẻo phần trăm các dự án cho vào túi riêng. Các mặt
khác như văn hóa, an ninh quốc phòng, môi trường vv…các chuyên
gia, các nhà khoa học đã nói từ lâu, không ai có thể bào
chữa được nữa về mức độ rủi ro cao và tác động xấu
của dự án. Có điều trước đây người ta vẫn nói theo kiểu
"cả vú lấp miệng em" là do ta nghèo nên vẫn phải chấp
nhận hy sinh một vài thứ để có cái ăn.
Về các bài học thì có lẽ vẫn là về lỗi hệ thống. Về
quyết định chiến lược, lâu nay có một thực tế tệ hại
là đất nước cứ bị mang ra làm trò thí nghiệm. Đất nước
và dân tộc ta đang là một con "chuột bạch" khổng lồ! Có
một loạt việc tày đình được quyết định rất ẩu và
khoác một cái vỏ bọc an toàn là "thí điểm" để có thể
thành công hay không thì kẻ phạm tội vẫn có cửa thoát thân.
Nếu coi những chuyện lớn như vậy là thí điểm thì quả là
người ta đã mang đất nước ra để làm trò đùa. Thí điểm
tập đoàn nhà nước, hút hết máu của nền kinh tế thì là
chuyện thật chứ còn thí điểm gì nữa. Thí điểm 2 nhà máy
bô xit, đây là đầu tư thật cả tỷ đô la và kéo theo một
loạt các hạ tầng phụ trợ , lại là thí điểm. Nếu công
luận không sớm lên tiếng thì quy mô khủng có thể bắt đầu
ngay chứ đâu chỉ giới hạn ở 2 nhà máy.
Lần này, các lãnh đạo Vinacomin còn đang sống sượng, muối
mặt phán bừa rằng biết đâu trong 30 năm nữa thì giá nhôm
sẽ lên cao thì dự án lại hiệu quả!!! Cần phải đánh giá
lại toàn diện dự án để từ đó rút ra bài học về những
sai sót trong việc quyết định làm dự án. Trong việc đánh giá
lại, nên loại bỏ quyết định mang tính chính trị mà phải
xây dựng trên việc đánh giá lợi ích kinh tế và môi trường.
Làm đến đâu, chỉ mang tính thử nghiệm, hay khai thác đáp
ứng nhu cầu của thị trường thì phải xem xét lợi ích kinh
tế như thế nào, có tính đến cả giá của nó trong thời gian
sắp tới. Theo tôi 5 năm trước mắt, giá alumin khó lòng mà đi
lên vì kinh tế thế giới sẽ tiếp tục yếu. Theo bài báo Wall
Street Journal, cung vẫn cao hơn cầu. Họ sản xuất nhưng tồn kho
để giữ giá. Nếu lãi suất tăng, tồn kho sẽ đắt, hàng tung
ra sẽ làm giá xuống nữa, ít nhất 20%. Như vậy, năm 2013-2014
vẫn sẽ đen tối.
<div class="special_quote"><strong>Tin liên quan:</strong>
<ul>
<li><a
href="http://professional.wsj.com/article/SB10001424127887324352004578136901061507138.html?mg=reno64-wsj.">Aluminum
Shielded From Surplus (Nhôm khó có lãi)</a></li>
</ul></div>
Có phương pháp "ngụy luận" khác là thay vì đưa ra
các chỉ số đo lường kết quả và sự thành công, người ta
hay quy về một số chỉ số định tính khó đo lường, mập
mờ. Cần phải tiếp tục cảnh giác với kiểu lập luận đưa
mọi sự vào thế mập mờ để nói thể nào cũng được này
(đã dốt lại còn tỏ ra "nguy hiểm"). Doanh nghiệp nhà
nước làm ăn thua lỗ ở các chỉ số tài chính, kinh doanh thì
đưa ra khái niệm khó đo là điều tiết vỹ mô, điều tiết
thị trường. Chương trình đánh bắt cá xa bờ thay vì cần có
các chỉ số đo lường hiệu quả bền vững của đồng vốn
đầu tư thì lại viện cớ củng cố an ninh quốc phòng mơ hồ.
Cuối cùng cũng đành thú nhận thất bại. Nhà máy Dung Quất
thay vì sử dụng các chỉ số đầu tư đơn giản như NPV, IRR
thì lại nhấn mạnh tới động lực phát triển miền Trung, cố
tình "giật gấu, vá vai" bưng bít, để mỗi năm lỗ 120
triệu đô la, tất cả lại đổ lên đầu tiền thuế của dân
vv…Lợi ích nhóm sẽ tiếp tục hoành hành biến lãnh đạo
thành "hoàng đế cởi truồng" trước bàn dân thiên hạ. Dự
án tỷ đô Cảng Lạch Huyện thì nguy cơ đi theo vết xe đổ
đã hiển hiện rõ ràng.
Tàu cao tốc không làm xuyên Việt được thì cũng dự
định "thí điểm" ở 1 đoạn để thúc đẩy phát triển du
lịch miền Trung. Tới đây, không biết nhà máy hạt nhân có
thí điểm không? Mà nói rộng ra đi lên Chủ nghĩa xã hội mà
chẳng ai biết rõ nó là cái gì thì cũng lại là một cuộc thí
điểm nhiều đời hết ông đến cha, giờ đã đến cháu chắt
rồi. Ai là người đam mê "thí điểm" và tự cho mình có
quyền "thí điểm" nhiều và với quy mô như vậy? Cơ thể
của đất nước, xã hội có thể chịu đựng nổi bao nhiêu
lần thí điểm nữa đây?
Một bài học sâu xa nữa là văn hóa tiếp thu phản biện xã
hội. Không thể không đặt câu hỏi tại sao lãnh đạo đất
nước lại mắc quá nhiều sai lầm như vậy?. Hầu như đụng
đâu, sai đấy, làm đâu, hỏng đấy! Quyết định càng lớn
lại càng sai. Bên cạnh nhiều vị lãnh đạo tầm nhìn, tư duy,
năng lực hạn chế là đội ngũ tham mưu hỏng. Còn chốt kiểm
soát cuối cùng là phản biện xã hội thì lại bị thù ghét
thì còn ai chỉ dẫn, góp ý cho mình nữa. Chuyện xảy ra quá
nhiều lần. Chân lý của quyền lực đã thắng quyền lực của
chân lý hết lần này đến lần khác. Riêng lần này ai có
thắc mắc về dự án bô xít, xin nhớ lại lời của thứ
trưởng Bộ Công thương Lê Dương Quang, còn chụp mũ cho các
trí thức là phản động!? Vấn đề không chỉ nằm trong
việc tiếp thu phản biện xã hội mà chính là hệ thống hiện
hành không dung thứ ý kiến trái chiều với nhà cầm quyền.
Cái gì cũng để Đảng và Nhà nước lo thì lo sao cho thấu. Mưu
sỹ thì toàn lựa đám a dua, lựa theo ý cấp trên mà minh họa
theo thì làm gì còn có khoa học nữa. Trung thần còn có mấy
người? Không chỉ là văn hóa tiếp thu phản biện mà còn là
văn hóa tự chịu trách nhiệm cá nhân. Những người to mồm
về dự án bô xit này đi đâu cả rồi? Ai là người đưa ra
chủ trương lớn? Ai là người xây dựng báo cáo khả thi? Cái
gốc cuối cùng vẫn phải là dân chủ hóa xã hội để mỗi
quyết định quan trọng của đất nước được đưa ra đều
phải có chất lượng dựa trên một quy trình khoa học, chuẩn
mực.
Từ dự án bô xít, (một chuyện trong hàng ngàn chuyện) Đảng
tự đặt mình trên dân tộc, quốc gia rồi, vậy cần gì
Quốc hội, cần gì Hiến pháp? Điều 4 Hiến pháp như khẳng
định: "Cha là chủ gia đình". Đúng, Cha là chủ gia đình,
theo nghĩa ấy mà trị quốc thì là "Nhân trị" chứ không
phải "Pháp trị". Vì có mấy ai làm cha mà có thương ghét
các con công bằng, công tâm đâu. Vì thương ghét là phạm trù
tình cảm, cảm tính. Cả Quốc hội, Chính phủ, Tòa án đều do
một "Cha" quyết thì thà rằng "Cha" làm luôn như trong
chiến tranh, Đảng quyết hết mà có ai nói gì đâu?. Hoàn cảnh
thời bình, tập tành với nền kinh tế thị trường cho nên
phải học kinh nghiệm của những nước tiên tiến. Làm theo
kiểu cũ thì sẽ còn biết bao bô xít, các Vina và những "kỳ
nhân Hoàng Hữu Phước" xuất hiện làm điên đảo nhân quần!
Đã đến lúc người dân không cho phép đem dân tộc ta, đất
nước ta ra làm thí điểm như con "chuột bạch" khổng lồ!
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130223/to-van-truong-dat-nuoc-ta-dan-toc-ta-la-con-chuot-bach-khong-lo),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét