Một vị trưởng lão trong giang hồ, một giáo sư đáng kính và
là người xưa nay vẫn có thái độ thân thiện với chính
quyền Việt Nam, nói với tôi, giọng kinh miệt, "<em>Chừng nào
hắn [Nguyễn Tấn Dũng] còn ngồi đó thì tôi sẽ không về
Việt Nam</em>".
Có vẻ như nhiều người cũng không muốn ông thủ tướng ngồi
ở đó nữa. Nhiều tiếng nói trên không gian mạng không ngần
ngại bày tỏ công khai điều này. Thái độ hân hoan dè dặt
của một mảnh tin nhỏ trên trang Basam sáng sớm hôm nay, trước
khi thay bằng một mảnh tin khác, cũng chứng tỏ điều đó.
Vì nhiều lý do, cũng dễ hiểu, người ta tin rằng nếu ông
Dũng ra đi thì Đảng và Nhà nước Việt Nam giải quyết được
các vấn đề khủng hoảng hiện nay, trong đó khủng hoảng lớn
nhất vẫn là khủng hoảng tính chính đáng lãnh đạo. Việc
ông Dũng rời khỏi ghế thủ tướng lúc này có thể đem đến
một cảm giác thở phào cho nhiều người nhưng niềm tin cho
rằng có ai đó đến thế chổ ông có khả năng giải quyết
khủng hoảng là một niềm tin không có cơ sở. Khủng hoảng
hiện nay ở Việt Nam là khủng hoảng định chế chứ không
phải khủng hoảng nhân sự. Những người lãnh đạo Đảng
Cộng sản hiểu điều này và nếu họ khôn ngoan thì họ sẽ
để ông Dũng ngồi yên đó.
Ông Dũng ra đi giúp được gì cho Đảng, ngoài việc làm giảm
đi áp lực của bức xúc xã hội trong một thời gian ngắn?
Không giúp được điều gì chắc chắn cả. Đó là chưa nói
đến những rủi ro khác, mà rủi ro lớn nhất là Đảng sẽ
mất luôn khả năng kiểm soát các lực lượng âm binh của ông
Dũng trong an ninh và kinh tế mà từ trước đến nay Đảng vẫn
không kiểm soát được. Đám âm binh này do ông Dũng tạo nên,
ông sống với chúng và hiện nay nếu trong Bộ Chính trị có ai
có khả năng điều khiển chúng thì người đó chính là ông
Dũng. Những người lãnh đạo đảng cộng sản có thể xung
đột đến mức loại trừ nhau nhưng họ chỉ loại trừ nhau khi
không gây rủi ro cho quyền lãnh đạo của đảng. Một khi
quyền lãnh đạo đó bị đe dọa, bởi bất cứ thế lực nào,
thì một sợi dây vô hình sẽ buộc chặt họ lại với nhau.
Lúc này không có lý do gì để tin rằng cái gọi là "trận
chiến Ba-Tư", nếu thật sự có thật một trận chiến như
thế, sẽ đưa đến kết quả làm phân hóa Đảng.
Túm lại: Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ không đi đâu cả.
Và đó là điều tốt.
Sự xuất hiện trở lại của Ban Kinh tế Trung ương và việc
Ban Chỉ đạo Chống Tham nhũng nay thuộc về Đảng là những
tín hiệu xấu cho tiến trình pháp quyền hóa ở Việt Nam. Phải
mất gần hai thập niên, và phải cần đến những vị tổng bí
thư yếu bóng vía như Nông Đức Mạnh, để Việt Nam có thể
chuyển trung tâm quyền lực từ Đảng sang phía hành pháp của
chính phủ. Đây là một bước tiến lớn trong tiến trình pháp
quyền hóa, dù chưa phải là dân chủ hóa, đời sống chính
trị quốc gia. Vấn đề khủng hoảng hiện nay không phải là
vì do một cá nhân nào mà là sự khủng hoảng có tính hệ
thống. Khủng hoảng là do quyền lực tập trung quá lớn vào
chính phủ trong sự thiếu vắng một cơ chế kiểm soát hữu
hiệu. Ở các nước dân chủ, quyền kiểm soát này nằm trong
tay quốc hội. Ở Việt Nam, những người lãnh đạo Đảng
Cộng sản nghĩ rằng qua cơ chế "cung vua – phủ chúa", và
từ các cơ chế của Đảng, họ có thể kiểm soát được
hoạt động của chính phủ. Họ đã sai lầm. Ngay cả khi chính
phủ là do đảng cầm quyền dựng nên trong một nhà nước
độc đảng thì nó luôn vận hành theo một logic chức năng và
quyền hạn mà đảng cầm quyền không thể kiểm soát được.
Chỉ có một hệ thống pháp lý hoàn thiện mới có khả năng
kiểm soát quyền lực của chính phủ. Đưa chức năng kiểm
soát này về lại với Đảng là một bước đi thụt lùi, phản
động.
Có thể trong một thời gian ngắn, bằng một số biện pháp
hành chánh nào đó, như "phê và tự phê" chẳng hạn, Đảng
có thể kìm hãm sự vô độ của chính phủ nhưng về lâu về
dài Đảng sẽ không giải quyết được những khủng hoảng
tiếp theo: khủng hoảng pháp lý! Nên nhớ, Đảng Cộng sản
Việt Nam vẫn tồn tại và hoạt động ngoài vòng pháp luật.
Cho đến giờ phút này vẫn không tồn tại một đạo luật nào
quy định vai trò và trách nhiệm của Đảng đối với chính
phủ.
Đáng lẽ ra, thay vì hoảng hốt đưa các ban bệ với chức năng
kiểm soát chính phủ đó về lại trong các cơ cấu của Đảng,
Đảng nên mạnh dạn chuyển chúng sang cho Quốc hội. Tại sao
phải nặn ra những thứ ban bệ trong khung quyền lực của
Đảng khi mà đã tồn tại những ủy ban tương tự như thế ở
Quốc hội? Tại sao không để Ủy ban Tài chính, Ngân sách của
Quốc hội kiểm soát hoạt động kinh tế, tài chính của chính
phủ? Tại sao phải không giao cho Ủy ban Pháp lý của Quốc hội
trách nhiệm chống tham nhũng?
Đảng phải bước ra khỏi sự sợ hãi mất quyền lực truyền
thống để tiếp tục cố gắng xây dựng một hệ thống pháp
quyền ở Việt Nam. Việt Nam đang đi trên con đường chuyển
từ đảng quyền sang pháp quyền. Quay trở lại lúc này, dù
trong giai đoạn khủng hoảng, chứng tỏ những người lãnh
đạo Đảng thiếu bản lĩnh.
Trở lại với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng…
Ông Dũng cũng chỉ là <em><strong>nạn nhân của quyền lực không
bị kiểm soát</strong></em>. Khủng hoảng do ông gây ra là khủng
hoảng định chế. Cần chuyển hóa định chế chứ không phải
chuyển đổi nhân sự. Định chế phải được chuyển hóa theo
hướng pháp quyền hóa chứ không phải quay trở lại với
đảng quyền hóa đời sống chính trị quốc gia. Những người
lãnh đạo Đảng lúc này phải có đủ bản lĩnh và quyết
đoán để:
<ol><li>Chặt hết những vây cánh do sự lạm dụng quyền lực
tạo nên xung quanh ông Dũng.</li>
<li> Trả lại cho Quốc hội quyền kiểm soát quyền lực
chính phủ, nhanh chóng thông qua những đạo luật có tính hồi
tố để chống tham nhũng.</Li>
<li>Luật hóa sự tồn tại và quyền lực của Đảng để tránh
khủng hoảng pháp lý trong tương lai.</li></ol>
Như đã nói, đảng cầm quyền, ngay cả trong cơ chế độc
đảng, không bao giờ có khả năng kiểm soát quyền lực chính
phủ của chính nó đẻ ra. Những khủng hoảng hiện nay là sự
tiếp tục của chuỗi khủng hoảng mang tính hệ thống đối
với những nhà nước độc tài. <span class="underlined-text">Nếu
không xây dựng được một hệ thống pháp quyền, với sự chia
sẻ và giám sát quyền lực hữu hiệu, Đảng và nhà nước sẽ
đi từ khủng hoảng này đến khủng hoảng khác cho đến khi
sụp đổ.</span>
Canh bạc của Đảng hiện nay không phải là chuyện ai thắng ai
trong "trận chiến Ba-Tư", hay trong bất cứ xung đột quyền
lực và quyền lợi của cá nhân lãnh đạo nào. Canh bạc của
Đảng chính là là sự lựa chọn bản lĩnh và thông minh để
tiếp tục tồn tại và cầm quyền.
Thời gian của sự lựa chọn này không nhiều.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/tin-tuc/20121012/tran-minh-khoi-canh-bac-cua-dang-csvn),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét