Hoàng Nhất Phương - Mother India - Bà Mẹ Ấn Độ

<center><img src="http://danluan.org/files/u23/bm.jpg" width="600"
height="395" alt="bm.jpg" /></center>

Nói đến điện ảnh, người ta không thể nào quên bộ phim kinh
điển <em>"Mother India,"</em> nguyên tác <em>"Bharat Mata"</em>
của đạo diễn Mehboob Khan dàn dựng năm 1957. Là một trong
những kiệt tác không chỉ của Bollywood mà còn của cả thế
giới, <em>"Mother India"</em> được xem là <em>"Gone With The
Wind - Cuốn Theo Chiều Gió"</em> của Ấn Độ. Nữ tài tử
huyền thoại Nargis đóng vai Radha, một phụ nữ nông thôn bình
thường đã vượt qua nhiều nghịch cảnh có trong đời, trở
thành nguồn động lực thôi thúc dân làng chiến đấu bảo vệ
mảnh đất của họ. Radha và được tôn xưng là Bà Mẹ Ấn
Độ, biểu tượng vô cùng tự hào của đất nước Hindu.
<em>"Mother India"</em> là cây cầu giới thiệu với thế giới
nền văn hóa cổ xưa, và tinh thần dân chủ mới của người
Ấn Độ.

<em>"Mother India"</em> mở đầu bằng hình ảnh tươi mát
đầy sức sống của con kênh nước ngọt tuôn chảy khắp thôn
quê. Dân làng trân trọng mời bà Radha, bà mẹ tôn quý của họ
đến chủ tọa nghi thức khai trương đập nước. Ngắm nhìn
màu đỏ phù sa (hay là màu máu lệ) hòa nhập làm một với
giòng nước trắng ngần, quá khứ bi thương hiển hiện trong ký
ức của Radha. Bà nhớ lại thời con gái, nhớ lại ngày chồng
bà là ông Shamu (Raaj Kumar) đón bà về nhà bằng một hôn lễ
linh đình, sang trọng. Ngay trong ngày cưới cô dâu Radha đã
biết để có thể tổ chức bữa tiệc lớn như vậy, mẹ
chồng cô phải mượn tiền của người chuyên cho nặng lãi
Sukhilala. Hy vọng sớm trả dứt nợ, Radha và Shamu cố gắng
làm việc rất vất vả. Chẳng may khi đang cày xới canh tác,
đôi bàn tay của Shamu bị tảng đá nghiền nát. Mặc cảm là
người tàn tật ăn bám, Shamu ra đi biệt tích, bỏ lại Radha và
ba đứa con thơ dại.

Radha cắn răng chịu đựng mọi khốn khó, một mình xoay sở
nuôi ba đứa con trong cảnh khó nghèo. Sukhilala say mê Radha đem
gạo tiền dụ dỗ, nhưng cô từ chối <em>"bán mình."</em>
Một trận bão kinh hoàng phá hủy mùa màng, cuốn phăng làng
xóm, khiến nhiều người phải chết trong đó có cả đứa con
trai nhỏ của Radha. Đứng trước đống đổ nát, Radha kêu
gọi mọi người bình tâm xây dựng lại nơi ăn chốn ở. Cùng
với dân làng, gia đình Radha sống sót sau khi trải qua muôn vàn
thống khổ. Hai đứa con trai của bà trưởng thành, tâm tính
hoàn toàn trái ngược. Ramu (Rajendra Kumar) ngoan ngoãn hiền lành
đã lập gia đình. Birju (Sunil Dutt) ngang tàng, bướng bỉnh, hay
trêu ghẹo các cô gái, và là một kẻ liều lĩnh nguy hiểm.
Ngày con gái của Sukhilala lấy chồng, Birju giết chết ông ta
cướp cô dâu mang đi. Radha đã hứa không để Birju làm hại cô
gái, chính bà bắn Birju. Chàng trai ngã xuống đất, chết trong
vòng tay của mẹ…!

Sinh ra và lớn lên trong ngôi làng nhỏ có truyền thống văn hóa
tốt đẹp, đồng thời cũng có nhiều luật lệ nghiệt ngã
tạo ra khoảng cách xa vời vợi giữa người giàu và người
nghèo, giữa người dân hiền lành và các địa chủ độc tài
cay nghiệt, đạo diễn Mehboob Khan có dư đầy kinh nghiệm để
tái tạo lại một làng quê Ấn Độ thật như sự thật trên
màn bạc, bằng tài năng của riêng ông khi sử dụng những kỹ
thuật chuyên môn của ngành điện ảnh. Khan đã cải biến bộ
phim đầu tiên <em>"Aurat (1940)"</em> không mấy thành công của
mình, thành bộ phim sử thi tuyệt tác <em>"Mother India."</em>
Người dân của sông Hằng tự hào vì <em>"Bà Mẹ Ấn
Độ"</em> vừa là biểu tượng của văn hóa Ấn Độ, vừa
là biểu tượng của nền điện ảnh Bollywood. <em>"Mother
India"</em> được trao giải thưởng <em>"Nation Film Award for
Third Best Feature Film"</em> năm 1958, và cũng là bộ phim đầu
tiên của Ấn Độ được trao giải đề cử phim nước ngoài
hay nhất <em>"Academy Award for Best Foreign Language Film"</em> cũng
trong năm 1958.

Thời gian đi không đợi, 55 năm đã trôi qua nhưng <em>"Mother
India"</em> vẫn khiến khán giả phải rơi lệ, khi xem lại bộ
phim trình chiếu cuộc đời đau khổ của mẹ Radha. Hình ảnh
Radha ngâm mình dưới giòng nước đầy rắn rết, đội trên
đầu mảnh ván có ba đứa con, cố giữ cho con của mình không
bị giông tố cuốn đi là hình ảnh bất hủ của tình mẫu
tử. Hình ảnh Radha cào cấu bùn đất, bi lụy thống thiết
bất lực nhìn các con đói khát, là hình ảnh đẫm lệ của
lòng mẹ tha thiết yêu thương con. Hình ảnh Radha đói cơm rách
áo vẫn một lòng khước từ sự quyến rũ của giàu sang phú
qúy, là hình ảnh cao khiết trung trinh của tâm hồn mẹ. Thật
phải thán phục một phụ nữ hiền lành thùy mị sống trong
đất nước trọng nam khinh nữ, lớn lên trong cảnh khó nghèo
như Radha, lại có thể kiên định và tự tin đến như vậy, khi
cương quyết bảo vệ sự thanh bạch và độc lập của bản
thân mình nói riêng, của làng quê nói chung.

Đức hạnh cao quý của Radha không chỉ giúp bà vượt qua
nghịch cảnh, mà còn khích lệ dân làng sống và vui sống với
ý niệm <em>"lá lành đùm lá rách, đói cho sạch rách cho
thơm."</em> Là người có nhan sắc, Radha có thể lấy Sukhilala
hay <em>"bán mình"</em> để hưởng vinh hoa phú qúy, để không
phải chân lấm tay bùi, nhưng bà đã khước từ. Bởi vì bà
không muốn tự do tư tưởng, tự do sinh sống, tự do tình cảm
của bà bị áp chế. Điều này thể hiện nhân sinh quan rất
mới của người dân Ấn, muốn từ bỏ nếp sống bị lệ
thuộc vào thực dân Anh, muốn thể hiện chủ quyền của bản
thân nói riêng, và của đất nước nói chung. Khán giả có thể
nhận ra phong cách canh tân phảng phất hương đồng gió nội Ý
Đại Lợi trong <em>"Mother India."</em> Đồng thời khán giả
cũng đặc biệt cảm nghiệm rằng, nhạc sĩ thiên tài Naushad Ali
đã thổi vào bộ phim <em>"Bà Mẹ Ấn Độ"</em> linh hồn
huyền bí của sông Hằng, qua những vũ khúc và những bài hát
trữ tình, lãng mạn thể hiện bằng âm nhạc cổ điển Ấn.

Trong đau khổ và bất hạnh, lòng mẹ từ nhân đã giúp Radha
nuôi con khôn lớn. Trong đau khổ và bất hạnh, sự cương
nghị và lòng tự tin của bà là động lực quy tụ dân làng
thành một khối, chống lại luật lệ cay nghiệt của những
ông chủ gian tham, keo kiệt, độc ác như Sukhilala. Trong đau khổ
và bất hạnh, bà đã bắn chết con để bảo vệ cô gái vô
tội, cho dẫu cô gái ấy là con của kẻ đã đưa gia đình bà
vào bước đường cùng của sinh ly tử biệt. Giòng sông tình
yêu trong lòng mẹ Radha cuồn cuộn trào dâng như giông tố, như
mùa bão nổi làm thành cơn đại hồng thủy tuôn chảy trên thi
hài của Birju, cũng là cơn đại hồng thủy rửa sạch mọi
vết nhơ sân hận giữa con trai của bà với cõi đời này.
<em>"Mother India - Bà Mẹ Ấn Độ"</em> xứng đáng là một
trong số những bộ phim Châu Á hay nhất của mọi thời đại,
đúng như sự đánh giá của đài truyền hình CNN ngày 23-09-2008.
(<em>"Pick the best Asian films of all time."</em> By CNN's Mairi
Mackay).

<strong>Hoàng Nhất Phương</strong>

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12652), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!