GS Vũ Quốc Thúc: "Việt Nam cần quy chế trung lập để bảo toàn lãnh thổ"

<strong>Thanh Phương</strong>

<div class="boxright200"><img
src="http://www.viet.rfi.fr/sites/viet.filesrfi/imagecache/rfi_43_large/sites/images.rfi.fr/files/aef_image/Vu%20Quoc%20Thuc.JPG"
/><div class="textholder">Giáo sư Vũ Quốc Thúc trả lời phỏng
vấn RFI ngày 08/03/2012.
Thanh Phương</div></div>

<strong>Trong thời gian gần đây, Trung Quốc đã liên tiếp có
những hành động nhằm khẳng định hơn nữa chủ quyền của
họ trên hai quần đào Hoàng Sa và Trường Sa. Ngày 26/04/2012,
chính phủ Trung Quốc thông báo đồng ý với kế hoạch phát
triển du lịch và đánh bắt cá trong khu vực Biển Đông của
tỉnh Hải Nam. Trong kế hoạch này, có việc xây dựng cầu
cảng lớn tại quần đảo Hoàng Sa. </strong>

Trước đó, tại một hội nghị về du lịch ở Hải Nam ngày
24/04/2012, phó tỉnh trưởng tỉnh này, ông Đàm Lực, thông báo
là quần đảo Tây Sa (tức là quần đảo Hoàng Sa của Việt
Nam) sẽ đón khách du lịch trong năm 2012. Một thông tin trên
mạng gần đây cho biết là hai máy bay khu trục Trung Quốc ngày
01/05/2012 vừa qua đã xâm phạm không phận Việt Nam tại khu
vực bán đảo Cam Ranh và phía bắc tỉnh Ninh Thuận. Tin này
chưa được chính thức xác nhận, nhưng được biết là trong
tháng Tư vừa qua, khi đoàn đại biểu Đà Nẵng đi thăm
Trường Sa, máy bay Trung Quốc đã bay bên trên để đe dọa,
tức là coi như đã xâm phạm không phận Việt Nam.

Ấy là chưa kể sự kiện ngày 23/03/2012, hai tàu của Trung
Quốc, mà báo Việt Nam chỉ dám gọi là <em>"tàu nước
ngoài"</em>, bị phát hiện hoạt động trái phép ở vùng biển
quân sự vịnh Nha Trang. Có điều cho tới nay, đã hơn một
tháng, vẫn chưa biết là những chiếc tàu nói trên bị xử lý
ra sao.

Trong bối cảnh đó, ngày 23/04/2012, hải quân Hoa Kỳ và Việt
Nam đã mở các cuộc thao diễn chung kéo dài trong năm ngày tại
Đà Nẵng với sự tham gia của ba chiến hạm thuộc Đệ thất
hạm đội Mỹ. Nhưng trong cùng ngày 23/04/2012, chiếc tàu huấn
luyện mang tên Trịnh Hòa của Trung Quốc lại cập bến cảng
Sài Gòn để thăm <em>"hữu nghị"</em>.

Hai sự kiện diễn ra cùng ngày này cho thấy là Hà Nội vẫn
như là người đi trên dây giữa hai siêu cường, rất muốn
dựa vào Mỹ, nhưng vẫn ngán ngại láng giềng phương Bắc.
Đối với giáo sư Vũ Quốc Thúc ở Paris, thế đi dây này không
thể kéo dài mãi và để bảo toàn chủ quyền quốc gia, kể
cả chủ quyền biển đảo. Việt Nam cần phải chọn một quy
chế trung lập <em>"theo công pháp quốc tế"</em>. Điều này
có nghĩa là gì? Sau đây mời quý vị nghe phần phỏng vấn với
giáo sư Vũ Quốc Thúc:

<strong>RFI</strong>: <em>Xin kính chào Giáo sư Vũ Quốc Thúc.
Trước hết Giáo sư có nhận định như thế nào về những
hành động gần đây của Trung Quốc trên Biển Đông?</em>

<strong>Giáo sư Vũ Quốc Thúc:</strong> Những hành động mới
đây của Trung Quốc, như kế hoạch đưa du khách đến Hoàng Sa,
là nhằm đặt chúng ta trước việc đã rồi. Đó là thủ
thuật của những kẻ, khi mà thế giới chưa chú ý đến địa
điểm ấy, cứ làm theo ý họ, để sau này mọi người phải
chấp nhận những chuyện đã xảy ra. Họ đang tạo nên ấn
tượng đất này là đất của họ, mà họ đã nắm chắc rồi,
thành ra du khách có thể thăm dễ dàng. Vì vậy ta phải phá cái
ấn tượng đó đi. Ít nhất là ta phải tỏ cho thấy rằng đây
vẫn là đất của Việt Nam còn đang ở trong vòng tranh chấp.

Còn về chuyện Trung Cộng đưa tàu chiến đến vùng Trường Sa
có thể là để chuẩn bị cho một cuộc chiếm đóng và tất
nhiên là họ trù liệu sẽ có xung đột giữa hải quân của
họ với hải quân Việt Nam. Đấy cũng có thể là một hành
động khiêu khích. Nhưng mà, như ta đã thấy đó, Trung Quốc
nếu chỉ đối phó với Việt Nam thì có thể lấn át mình,
nhưng họ sợ rút dây động rừng, nhỡ các bạn đồng minh
thế giới can thiệp ngăn chận thì sẽ bùng nổ lớn. Thành ra
tôi nghĩ đây chỉ là thủ đoạn biểu dương lực lượng, hù
doạ.

Một lý do nữa, mà theo tôi có vẻ đúng hơn, đó là họ đang
chuẩn bị hồ sơ, thiết lập những chứng cứ xác định chủ
quyền của Trung Quốc trên những đảo đang tranh chấp đó.
Rất có thể họ tin rằng rồi đây sẽ phải có những cuộc
thương thuyết đa phương và trong cuộc thương thuyết đa
phương ấy, họ phải đưa ra những chứng cứ vững chắc. Nếu
có đưa vấn đề ra trước một cơ quan tài phán quốc tế, thì
ít ra họ có những chứng cớ: đây, ngày đó, tháng đó, chúng
tôi đưa tàu chiến đến đó mà không có phản ứng gì của
phía Việt Nam cả, như thế thì Việt Nam đã xác nhận quần
đảo này là thuộc về Trung Quốc.

Dù là lý do gì đi nữa thì chúng ta cần phải có phản ứng và
nếu cần, phải chứng tỏ rằng mình cũng có hải quân và dám
đối đầu, ít nhất phải chứng tỏ sự không sợ hãi của
mình, để đề phòng sau này vấn đề được đưa ra bàn cãi
ở các hội nghị quốc tế hoặc trước một cơ quan tài phán
quốc tế.

<strong>RFI</strong>: <em>Thưa Giáo sư, gần đây hải quân Việt Nam
đã thao diễn chung với hải quân Mỹ. Phải chăng là Hà Nội
muốn dựa hơn nữa vào Mỹ để đối đầu với Trung
Quốc?</em>

<strong>Giáo sư Vũ Quốc Thúc</strong>: Việc thao diễn ở Đà
Nẵng với sự tham dự của ba tàu chiến của Mỹ quả thật là
một dấu hiệu rất tích cực, để cho thấy nhà cầm quyền Hà
Nội muốn hợp tác với Mỹ, coi Mỹ là một đồng minh trong
trường hợp xảy ra xung đột giữa hải quân Việt Nam với
hải quân Trung Quốc. Đây là điều tôi rất hoan nghênh. Bởi
vì mình yếu, nhưng mình đâu có cô đơn. Nếu mình có đồng
mình thì đây là lúc phải hợp tác chặt chẽ với đồng minh,
trong khi lực lượng hải quân của mình chưa đủ sức đối
phó với hải quân Trung Cộng.

Tuy đối với ta là mạnh thật đấy, nhưng hải quân Trung Quốc
đối đầu với hải quân Mỹ thì không khác gì trứng chọi
với đá. Vì vậy tôi tin chắc là những kẻ cầm đầu hải
quân Trung Quốc chưa dám để xảy ra xung đột với một siêu
cường rất mạnh về hải quân như Hoa Kỳ.

Cuộc thao diễn chung ở Đà Nẵng không chỉ chứng tỏ Hà Nội
có thiện chí hợp tác với Hoa Kỳ, mà nó cũng chứng tỏ là
Hoa Kỳ sẵn sàng cộng tác với Việt Nam trong trường hợp
phải đối đầu với hải quân Trung Quốc. Như thế nó xác
nhận sự trở lại của Mỹ ở Đông Nam Á và Biển Đông.

Nhưng cũng chính vì thế mà chúng ta cần cảnh giác, bởi vì ta
không nên quên rằng, nếu ta làm Trung Quốc mất thể diện, thì
họ sẽ tìm cách trả đũa. Trong lúc này, Hoa Kỳ và Trung Quốc
không nước nào muốn có xung đột. Nhưng nếu có hành động
gây hấn của Trung Quốc trên lục địa, thì lúc đó chỉ có
một mình ta đối phó với Trung Quốc. Vẫn biết là trong
trường hợp đó chúng ta chẳng sợ gì họ, nhưng cũng không
quên rằng tình hình bây giờ không giống như vào năm 1979, khi
chúng ta phải đối đầu với họ. Lúc đó quân đội họ chưa
mạnh như bây giờ. Nhưng cũng không phải vì thế mà phải
khoanh tay chấp nhận cái sự đàn áp của Trung Quốc. Nếu cần
thì ta vẫn phải chống lại.

<strong>RFI:</strong> <em>Thưa Giáo sư, dù có muốn dựa hơn nữa
vào Mỹ, thì về mặt lịch sử và chính trị thì Việt Nam vẫn
lệ thuộc vào Trung Quốc, nhất là do quan hệ đặc biệt giữa
hai đảng Cộng sản. Trung Quốc đang chuẩn bị thay đổi lãnh
đạo với Đại hội Đảng cuối năm nay. Đây có phải là
thời cơ để Việt Nam thoát được phần nào ảnh hưởng của
Trung Quốc?</em>

<strong>Giáo sư Vũ Quốc Thúc:</strong> Nhận định của ông là
rất đúng. Đây là thời cơ rất thuận lợi để chúng ta thoát
khỏi sự áp chế về mặt ý thức hệ và về mặt tổ chức
đảng phái từ năm 1990, khi ở Thành Đô Đảng CS Việt Nam
chấp nhận theo đúng đường lối của đàn anh Trung Quốc.

Phải lợi dụng lúc Trung Quốc đang bối rối, với nhiều
chuyện cho thấy là trong lòng chế độ Trung Hoa đang lủng
củng, rối ren, như vụ luật sư mù Trần Quang Thanh, hay vụ
Bạc Hy Lai ở Trùng Khánh. Những vụ đó chứng tỏ là giữa
cấp trung ương với cấp tỉnh có nhiều mâu thuẫn, có những
phe phái đang xung đột nhau, tranh giành nhau quyền lợi.

Những rối ren đó khiến Đảng CS Trung Quốc trong lúc này chưa
dám, hay chưa rảnh tay đối phó với Việt Nam. Ngay cả Bắc
Triều Tiên Trung Quốc vẫn chưa nắm được. Họ đang lúng túng
thì chúng ta phải lợi dụng thời cơ để lấy lại quyền
độc lập, để gạt bỏ hai sự ràng buộc về ý thức hệ và
cũng như ràng buộc về Hiến pháp. Thời cơ này không kéo dài
đâu.

Nếu ta tưởng rằng có thể chờ đợi tình hình Trung Quốc
rối ren hơn nữa, thì điều đó nguy hiểm lắm. Một khi họ
đã thỏa hiệp được với nhau trong Đại hội Đảng đó, đã
ổn định được tình hình, thì bấy giờ họ sẽ rảnh tay
để đối phó với ta. Đảng CS Việt Nam lúc đó có muốn thoát
khỏi sự kềm tỏa thì e rằng sẽ rất khó. Thời gian còn lại
của chúng ta không nhiều đâu

<strong>RFI:</strong> <em>Giáo sư vẫn chủ trương một nước Việt
Nam trung lập để không phụ thuộc một ngoại bang nào, nhưng
trong bối cảnh Đảng CS Việt Nam vẫn nắm độc quyền thì làm
sao có thể đi đến quy chế trung lập đó?</em>

<strong>Giáo sư Vũ Quốc Thúc</strong>: Người ra thường hai lẫn
lộn chính sách trung lập với quy chế trung lập. Chính sách
trung lập là chính sách có tính chất giai đoạn, mà bất cứ
chính quyền nào cũng có thể áp dụng trong bất cứ hoàn cảnh
nào. Nhà cầm quyền Hà Nội từ nhiều năm nay áp dụng chính
sách mà người ta gọi là đi dây giữa hai siêu cường Trung
Quốc và Hoa Kỳ. Cái chính sách này là chính sách giai đoạn,
nước nào cũng thi hành được. Nhưng không nên lẫn lộn nó
với cái mà tôi đề nghị, tức là quy chế trung lập theo quốc
tế công pháp. Nó có tính chất lâu dài, nếu không muốn nói
là vĩnh viễn.

Tôi vẫn luôn nêu lên tiền lệ Áo quốc. Áo quốc trước đây
bị nhập vào Đức quốc xã. Nhưng sau chiến tranh, Áo quốc đã
lấy lại cá tính quốc gia của mình. Nhưng lúc đó bốn cường
quốc là Mỹ Anh Pháp và Liên Xô có thể chia nước Áo thành 4
phần, nhưng như thế thì mất sự thống nhất, mà lại không
có độc lập.

Vì vậy, các cường quốc lúc đó phải thỏa hiệp với nhau,
không còn coi đó là nơi giao tranh đẫm máu giữa đồng minh Tây
phương với Liên Xô và cũng chính vì thế đã để cho nước
Áo trung lập. Nhưng cũng còn có sự hiện diện của lực
lượng quân sự của hai bên. Trung lập trong vòng 10 năm đã
đưa đến việc trả lại toàn vẹn chủ quyền cho nước Áo.
Đó là phương tiện dẫn đến sự độc lập hoàn toàn.

Nước Việt Nam muốn thoát khỏi sự đô hộ gián tiếp của
Trung Quốc thì phải trung lập. Trung lập là con đường đi tới
độc lập. Nhưng tôi xin nhắc lại: đây là quy chế trung lập
theo quốc tế công pháp. Muốn có quy chế trung lập ấy thì
phải có một hội nghị quốc tế. Khi ta chấp nhận quy chế
trung lập, thì chính nhà cầm quyền Việt Nam phải cam kết
không để Việt Nam được dùng làm cứ điểm cho một phe nào
để đánh phe kia, chẳng hạn như để Hoa Kỳ làm cứ điểm
để đánh Trung Quốc, mà cũng không để cho Trung Quốc dùng
Việt Nam như một tiền đồn để ngăn chận Tây Phương.

Được hưởng quy chế trung lập như thế có nghĩa là ngoại
quốc phải tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của mình, không chỉ
trên đất liền, mà cả trên hải phận, trên các quần đảo.
Cái sự bảo đảm này coi như là phần đền bù cho việc chúng
ta cam kết không đứng về phe nào.

Nhiều người hoài nghi cái sự bảo đảm quốc tế ấy thì
cũng đúng thôi, bởi vì một nước nào cứ hung hăn, nhất
định đi xâm lấn nước khác thì nó chẳng nề hà gì. Nhưng
mà ít nhất trước khi dùng đến binh, thì ta phải dùng đến
lễ. Đằng nào chúng ta cũng phải dùng phương pháp ngoại giao.
Mà cho dù có đánh nhau đi nữa, thì cũng phải kết thúc bằng
thương lượng, tức là bằng ngoại giao.

Như vậy, ngay từ đầu chúng ta phải cố vận động trên
trường ngoại giao. Hiện thời Việt Nam tham gia nhiều tổ chức
quốc tế lắm. Tại sao lại không lợi dụng những diễn đàn
quốc tế đó để vận động quốc tế công nhận chúng ta là
một nước trung lập vĩnh viễn?

Cam Bốt ngay từ năm 1992, tuy vẫn thuộc ảnh hưởng Việt Nam,
nhưng đã ghi trong Hiến pháp một điều khoản khẳng định Cam
Bốt là một nước trung lập. Cam Bốt đã dám làm, thế thì
tại sao chúng ta lại cứ sợ đàn anh Trung Quốc? Đằng sau có
ẩn tình gì hay không? Tôi xin chính thức nêu vấn đề đó để
sau này các nhà viết sử xét thấy đó có phải là một tội
nặng với dân tộc hay không?

Quốc gia Việt Nam đâu có phải chỉ là quyền sở hữu của
một đảng? Nên nhớ rằng chính cái đảng đó đã coi mình như
là đại diện cho nhân dân mà thôi. Tai sao cứ luôn lẫn lộn
Đảng là Nhà nước, Đảng là nhân dân? Cứ nhập nhoạng dựa
vào Hiến pháp để nắm độc quyền lãnh đạo, rồi hiểu cái
độc quyền lãnh đạo đó một cách trái với tinh thần dân
chủ. Người ta có thể lãnh đạo về đường lối, về chính
sách, nhưng quyền cai trị thật sự phải là của dân. Trong
cuộc tuyển cử nào, nếu thật sự Đảng CS Việt Nam được
lòng dân, thì vẫn nắm được đa số.

Nhưng không phải nắm được đa số là nắm độc quyền lãnh
đạo. Tinh thần dân chủ có nghĩa là các tổ chức, các hội
đoàn, các tôn giáo, nói chung là các tổ chức của nhân dân,
đều ngang hàng nhau. Nếu không chỉ là vỏ dân chủ thôi. Nếu
chúng ta có can đảm đi đến độc lập thật sự, trung lập
thật sự, thì cũng phải có can đảm gạt bỏ những ảo
tưởng được xây dựng nên bởi danh từ đã bị lạm dụng
đó.

<strong>RFI:</strong> <em>Xin cám ơn Giáo sư Vũ Quốc Thúc.</em>



***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12610), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!