Giáo sư Carl Thayer - Những gì đằng sau vụ Vinalines

<img
src="http://wscdn.bbc.co.uk/worldservice/assets/images/2012/05/23/120523093231_dung_yen464.jpg"
/>

<em><center>Dư luận đang chú ý vào ông Dương Chí Dũng và bà
Đặng Thị Hoàng Yến</center></em>

<strong>Trong nhiều năm nghiên cứu chính trị Việt Nam, tôi chưa
bao giờ chứng kiến một nỗ lực kiểm soát thông tin về các
động thái nội bộ của Đảng Cộng sản Việt Nam chặt chẽ
như trong những năm gần đây.</strong>

Giới chức cộng sản đã thành công trong việc làm nhụt chí
báo giới nước ngoài ở Việt Nam, và ít ai trong số phóng viên
thường trú ở Hà Nội nay dám cả gan tường thuật về chính
trị nội bộ Việt Nam như những người đi trước, thí dụ
Murray Hiebert (Far Eastern Economic Review) và Robert Templer (AFP).

Đảng gia tăng kiểm soát các cơ quan tuyên truyền và hạn chế
truyền thông Việt Nam tiếp cận các hội nghị và họp hành
của Đảng.

Nhận định của tôi về kiểm soát thông tin quanh các quyết
định nội bộ trong Đảng được đúc kết ra từ tường
thuật các tranh luận hiện thời về việc sửa đổi Hiến
pháp, cũng như chiến dịch chống tham nhũng và chỉnh đốn
Đảng.

Toàn bộ các tường thuật của báo giới Việt Nam về kết
quả Hội nghị Trung ương 5 vừa rồi đều thiếu vắng chi
tiết. Điều này, theo tôi, chỉ dấu rằng đang có mâu thuẫn
lớn trong nội bộ Đảng về cả các chính sách và các cá
nhân.

<h2>Mạng lưới quyền lực</h2>

Việt Nam hẳn đang bấn loạn vì các bê bối nhiều tỉ đôla
liên quan các tập đoàn khổng lồ của nhà nước là Vinashin và
Vinalines. Hai bê bối này có liên hệ trực tiếp tới trọng tâm
chính trị Việt Nam hiện nay vì chúng dính líu tới mạng lưới
ngầm của quyền lực về kinh tế và chính trị.

<div class="boxright200"><div class="quotebody"><div class="quoteopen"><img
class="quoleft" src="/misc/quoleft.png"/></div>Rõ ràng là phong cách
lãnh đạo tùy hứng của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, vốn
khiến cho quyền lực tập trung ngày càng nhiều vào tay thủ
tướng, đã khiến Đảng và các cơ quan của Đảng bị giảm
quyền lực để có thể giám sát và kiểm soát hiệu quả.
Mạng lưới sâu rộng của Thủ tướng vừa là cầu thủ vừa
là trọng tài trong nền kinh tế Việt Nam.<img class="quoright"
src="/misc/quoright.png"/> <br class="quoteclear"></div><div
class="quoteauthor"></div></div>

Nói cách khác, Vinashin và Vinalines không chỉ dính líu tới các
chủ tịch, giám đốc, nhân viên của hai tập đoàn, mà các ông
bầu chính trị đằng sau họ.

Các tập đoàn này đã được tung hoành mà không cần minh bạch
và thiếu giám sát có hiệu quả. Năm ngoái, Thủ tướng Nguyễn
Tấn Dũng đã phải xin lỗi trước Quốc hội vì bê bối
Vinashin.

Rõ ràng là phong cách lãnh đạo tùy hứng của Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng, vốn khiến cho quyền lực tập trung ngày càng
nhiều vào tay thủ tướng, đã khiến Đảng và các cơ quan của
Đảng bị giảm quyền lực để có thể giám sát và kiểm soát
hiệu quả. Mạng lưới sâu rộng của Thủ tướng vừa là cầu
thủ vừa là trọng tài trong nền kinh tế Việt Nam.

Cần nhớ rằng chính ông Nguyễn Tấn Dũng đã thành lập Ban
Chỉ đạo Phòng chống Tham nhũng do ông đứng đầu, sau khi ông
được bầu làm Thủ tướng nhiệm kỳ đầu tiên.

Tại Hội nghị Trung ương 5, quyết định thành lập một Ban
Chỉ đạo Trung ương mới chống tham nhũng có vẻ là một trong
các bước đầu tiên của Đảng nhằm tái lập kiểm soát với
chính phủ.

Nếu các tin tức là chính xác, Thủ tướng sẽ thôi chức
trưởng ban và thay vào đó là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Ban Nội chính Trung ương sẽ đóng vai trò thường trực của Ban
Chỉ đạo mới.

<h2>Hai trường hợp</h2>

Nếu chính trị Việt Nam hiện thời phản ánh cả chính sách
lẫn cá nhân, nó có thể giải thích cơn khốn khó của đại
biểu Quốc hội Đặng Thị Hoàng Yến và lệnh bắt ông Dương
Chí Dũng, cựu lãnh đạo Vinalines.

Bà Hoàng Yến được đồn là thân cận với Chủ tịch nước
Trương Tấn Sang. Sự nghiệp kinh doanh lên như diều gặp gió
của bà được đánh dấu bằng nhiều lần xuất hiện trước
công chúng với các bức hình chụp cùng ông Sang.
Ông Dương Chí Dũng và Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (đứng sau)
<div class="boxright200"><img
src="http://wscdn.bbc.co.uk/worldservice/assets/images/2012/05/23/120523074625_duong_chi_dung_304x171_vinalines.vn.jpg"
/><div class="textholder">Một số người xem vụ điều tra ông
Dương Chí Dũng (trái) là nhắm đến Thủ tướng Nguyễn Tấn
Dũng (đứng sau)</div></div>


Đơn xin từ nhiệm của bà bị Thường vụ Quốc hội bác bỏ
với lý do các đại biểu đánh mất lòng tin nhân dân chỉ có
thể bị Quốc hội bãi nhiệm. Nếu bà Yến từ nhiệm, câu
chuyện đã kết thúc. Nay bà sẽ phải đối diện cuộc bỏ
phiếu gây hổ thẹn tại Quốc hội.

Thủ tướng Dũng, về phần mình, thì phải chịu trách nhiệm
đối với toàn bộ các tập đoàn kinh tế nhà nước. Lệnh
bắt ông Dương Chí Dũng và các quan chức khác của Vinalines có
thể được xem là nhằm giảm bớt phe cánh của Thủ tướng,
tương tự như khi các lãnh đạo Vinashin bị truy tố.

Cuộc đấu tranh nội bộ ngầm hiện tại giải thích vì sao
đang có một đợt trấn áp đáng kể nhắm vào các blogger và
phóng viên kể từ sau Đại hội Đảng XI.

Giới chức an ninh, sau khi đã thuần phục truyền thông nước
ngoài, quay sang bịt miệng các nguồn thông tin khác duy nhất còn
lại nói về chính trị nội bộ của Việt Nam.

Chính phủ cần đưa ra các quyết định lớn về cải cách, tái
cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, sở hữu đất đai và chống
nạn tham nhũng. Các quyết định này sẽ tác động tới mạng
lưới quyền lực và bảo trợ ở các cấp độ.

Nếu vụ Đặng Thị Hoàng Yến và Dương Chí Dũng báo trước
một sự chia rẽ nội bộ trong Đảng vì các chính sách và các
cá nhân, thì Việt Nam dường như sẽ bước vào một giai đoạn
bất an về chính trị. Tình hình này sẽ lại càng trầm trọng
thêm vì nền kinh tế yếu kém.

<em>Bài viết phản ánh quan điểm riêng của tác giả, một
chuyên gia nghiên cứu lâu năm về Việt Nam và hiện là giám
đốc hãng tư vấn Thayer Consultancy ở Úc.</em>

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12707), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét