src="http://wscdn.bbc.co.uk/worldservice/assets/images/2012/03/17/120317092122_hoang_sa_304x171_reuters_nocredit.jpg"
/><div class="textholder">
Việt Nam muốn đòi lại Hoàng Sa, nhưng Trung Quốc không chịu
đàm phán</div></div>
<strong>Những sự kiện gần đây nói rõ lên sự nhức nhối
của vấn đề Hoàng Sa đối với Việt Nam.</strong>
Ngày 30/3/2012, Bộ Ngoại giao Việt Nam phản đối chính quyền
tỉnh Hải Nam tổ chức cuộc đua thuyền buồm "Cúp Ty Nam"
xuất phát từ Tam Á đến quần đảo Hoàng Sa.
Ngày 21/3/2012 Việt Nam đòi Trung Quốc thả vô điều kiện 21
ngư dân Việt Nam mà Trung Quốc đã bắt tại khu vực Hoàng Sa.
Ngày 15/3/2012 Việt Nam phản đối các hoạt động của Trung
Quốc ở Hoàng Sa, bao gồm đấu thầu các lô dầu khí, thao
dượt bắn đạn thật, và các hoạt động du lịch, văn hóa và
thể thao.
<h2>Nan giải</h2>
Tranh chấp Hoàng Sa-Trường Sa-Biển Đông vốn đã là nan giải
cho Việt Nam, nhưng trong các tranh chấp đó, tranh chấp Hoàng Sa
là nan giải nhất. Thứ nhất, Trung Quốc đang chiếm đóng hoàn
toàn Hoàng Sa. Thứ nhì, Trung Quốc không chịu công nhận rằng
tồn tại tranh chấp chủ quyền trên quần đảo này. Thứ ba,
trong tranh chấp với Trung Quốc về Hoàng Sa, Việt Nam hoàn toàn
đơn độc.
Tranh chấp Hoàng Sa, không những đã là nan giải nhất, lại còn
giữ chìa khóa cho một số tranh chấp khác ở Biển Đông.
Ở phía Bắc Biển Đông, Việt Nam và Trung Quốc đang trong quá
trình đàm phán phân định khu vực ngoài của vịnh Bắc Bộ.
Cùng lắm hai bên chỉ có thể phân định một phần khu vực
này, trước khi đường phân định tiến đến gần quần đảo
Hoàng Sa, khi quan điểm đối kháng của hai bên về quần đảo
này sẽ làm cho không thể tiếp túc việc phân định biển. Như
vậy, tranh chấp Hoàng Sa sẽ làm bế tắc việc phân chia biển
từ phía Bắc Biển Đông.
Ở phía Nam Biển Đông, một trong những giải pháp có hứa hẹn
cho việc quản lý tranh chấp là xác định phạm vi vùng biển
thuộc tranh chấp Trường Sa. Bên ngoài vùng tranh chấp đó sẽ
dứt khoát thuộc về Việt Nam hoặc Indonesia, Malaysia, Brunei,
Philippines. Bên trong vùng tranh chấp thì các nước trong tranh
chấp sẽ phải tìm một giải pháp tạm thời nào đó để
quản lý tranh chấp cho đến khi tranh chấp Trường Sa được
giải quyết hoàn toàn.
Bất kể mỗi người chúng ta có quan điểm thế nào về giải
pháp khai thác chung vùng tranh chấp Trường Sa đi nữa, điều
không thể chối cãi được là nếu Trung Quốc được khai thác
chung vùng Trường Sa trong khi không chấp nhận cho Việt Nam khai
thác chung vùng Hoàng Sa thì điều đó sẽ là vô cùng cay đắng
cho Việt Nam.
<h2>Gạt khỏi đàm phán?</h2>
Với thế mạnh của Trung Quốc, khả năng là trong tương lai họ
sẽ đòi hỏi gạt Hoàng Sa ra khỏi đàm phán với ASEAN bằng
cách đề cập đến Trường Sa một cách cụ thể nhưng không
đề cập đến Hoàng Sa. Và khả năng là các nước ASEAN kia sẽ
không ủng hộ Việt Nam trong việc chống lại đòi hỏi đó, có
nghĩa Việt Nam sẽ ngày càng cô độc trên bàn đàm phán trong
vấn đề Hoàng Sa.
<div class="boxright200"><img
src="http://wscdn.bbc.co.uk/worldservice/assets/images/2011/09/19/110919041605_luong_thanh_nghi_304x171_mofa_nocredit.jpg"
/><div class="textholder">Việt Nam cần những biện pháp khác hơn
là chỉ phản đối 'chay'?</div></div>
Tranh chấp Hoàng Sa cũng không phải là mối quan tâm của các
nước ngoài khu vực. Họ có thể lên tiếng về tranh chấp
biển hay tranh chấp Trường Sa, nhưng hầu như không lên tiếng
về Hoàng Sa.
Không ít bản đồ trên thế giới ghi Hoàng Sa là của Trung
Quốc. National Geographic Society đã từng làm điều đó, nhưng
sửa lại sau khi Việt Nam phản đối. Google Maps hiện nay cũng
đang ghi Hoàng Sa là của Trung Quốc.
Giới học giả quốc tế biết rõ là Hoàng Sa là lãnh thổ trong
tình trạng tranh chấp chủ quyền, nhưng họ đề cập đến hay
phân tích tranh chấp Hoàng Sa ít hơn so với tranh chấp Trường
Sa hay tranh chấp biển.
Trong bối cảnh đó thì trả lời của Thủ tướng Việt Nam
Nguyễn Tấn Dũng cho Quốc hội, "Việt Nam chủ trương đàm
phán giải quyết, đòi hỏi chủ quyền đối với quần đảo
Hoàng Sa bằng biện pháp hòa bình", rất khó thực hiện. Một
bên thì chủ trương đàm phán giải quyết, bên kia thì cho rằng
không có gì để giải quyết, đàm phán: nếu như thế mãi thì
không thể đi đến đâu. Không những thế, dù có đàm phán thì
đàm phán cũng khó có thể làm cho Trung Quốc trả Hoàng Sa lại
cho Việt Nam.
<h2>Trọng tài</h2>
<div class="boxright200"><div class="quotebody"><div class="quoteopen"><img
class="quoleft" src="/misc/quoleft.png"/></div>Trong bối cảnh đó thì
trả lời của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng cho Quốc
hội, "Việt Nam chủ trương đàm phán giải quyết, đòi hỏi
chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa bằng biện pháp hòa
bình", rất khó thực hiện.<img class="quoright"
src="/misc/quoright.png"/> <br class="quoteclear"></div><div
class="quoteauthor">» </div></div>
Nơi duy nhất có thể làm cho Trung Quốc trả Hoàng Sa lại cho
Việt Nam là trước một trọng tài. Nhưng Trung Quốc không chấp
nhận đưa tranh chấp cho trọng tài phân xử. Trong Thỏa thuận
về những Nguyên tắc Cơ bản Chỉ đạo Giải quyết Vấn đề
trên Biển với Trung Quốc, Việt Nam cũng đồng ý "Đối với
tranh chấp trên biển giữa Việt Nam-Trung Quốc, hai bên giải
quyết thông qua đàm phán và hiệp thương hữu nghị", tức là
không đưa tranh chấp Hoàng Sa cho trọng tài. Như vậy thì không
thể nào đòi lại được Hoàng Sa. Cách cần thiết để đòi
lại Hoàng Sa là chọn thời điểm thích hợp và thách Trung
Quốc đưa tranh chấp chủ quyền ra trước một trọng tài.
Theo một số nguồn tin, khi Việt Nam và Trung Quốc tranh cãi về
số phận của các ngư dân Việt Nam, phía Việt Nam đã khẳng
định rằng Hoàng Sa là của Việt Nam và nếu Trung Quốc có quan
điểm khác thì hai bên có thể đưa vấn đề ra tòa án quốc
tế, và phía Trung Quốc đã im lặng không trả lời. Việt Nam
cần phải chọn thời điểm thích hợp và thách Trung Quốc
thường xuyên hơn, công khai hơn.
Cho đến ngày xa vời khi Trung Quốc chấp nhận đưa tranh chấp
chủ quyền đối với Hoàng Sa ra trước một trọng tài, Việt
Nam cần tìm các phương án để quản lý tranh chấp, không để
cho Trung Quốc hoàn toàn thao túng và mình thì chỉ phản đối
chay.
Một trong những phương án cần xem xét là đưa việc Trung Quốc
bắt ngư dân và các hoạt động dầu khí của Trung Quốc trong
khu vực Hoàng Sa ra cơ chế giải quyết tranh chấp của UNCLOS
theo quy trình sau:
Việt Nam sẽ viện thủ tục bắt buộc trong các Điều 286-296
của UNCLOS để đưa ra cho một trong những trọng tài mà UNCLOS
quy định vấn đề: Yêu cầu trọng tài xác định phạm vi vùng
biển bị tranh chấp vì tranh chấp Hoàng Sa tồn tại, với mục
đích trả lời câu hỏi "Các hoạt động của Trung Quốc làm
có nằm trong vùng biển bị tranh chấp hay không?"
Trung Quốc sẽ viện Điều 298 và khước từ với lý do họ đã
bảo lưu quyền không chấp nhận dùng thủ tục bắt buộc để
giải quyết các vấn đề ranh giới biển.
Việt Nam sẽ tiếp tục theo đuổi với lập luận rằng, theo
Điều 298, để bảo lưu quyền không chấp nhận dùng thủ tục
bắt buộc để giải quyết các vấn đề ranh giới biển, Trung
Quốc phải chấp nhận thủ tục hòa giải của UNCLOS.
<div class="boxright200"><div class="quotebody"><div class="quoteopen"><img
class="quoleft" src="/misc/quoleft.png"/></div>Cho đến ngày xa vời khi
Trung Quốc chấp nhận đưa tranh chấp chủ quyền đối với
Hoàng Sa ra trước một trọng tài, Việt Nam cần tìm các phương
án để quản lý tranh chấp, không để cho Trung Quốc hoàn toàn
thao túng và mình thì chỉ phản đối chay.<img class="quoright"
src="/misc/quoright.png"/> <br class="quoteclear"></div><div
class="quoteauthor">» </div></div>
Để tránh thủ tục hòa giải, Trung Quốc phải viện lý do
Hoàng Sa là lãnh thổ trong tình trạng tranh chấp chủ quyền nên
họ không bắt buộc phải chấp nhận thủ tục hòa giải của
UNCLOS.
Trước hết, việc Trung Quốc công nhận Hoàng Sa là lãnh thổ
trong tình trạng tranh chấp chủ quyền sẽ là một điều có
lợi cho Việt Nam hơn là họ khăng khăng rằng không tồn tại
tranh chấp chủ quyền trên quần đảo này.
Thứ nhì, Việt Nam có thể bác bỏ lập luận của Trung Quốc
với lý do: để giải quyết vấn đề "xác định phạm vi
vùng biển bị tranh chấp vì tranh chấp Hoàng Sa tồn tại"
đưa ra trước trọng tài, không cần phải giải quyết tranh
chấp đảo, cho nên Trung Quốc bắt buộc phải chấp nhận thủ
tục hòa giải của UNCLOS.
Nếu thủ tục hòa giải của UNCLOS dẫn đến kết luận rằng
các hoạt động của Trung Quốc, bao gồm cả xâm phạm bắt ngư
dân Việt Nam, xảy ra trong vùng biển đang bị tranh chấp (chứ
không phải là của Trung Quốc) thì quan điểm của Việt Nam
rằng Trung Quốc không có quyền xâm phạm ngư dân Việt Nam,
không có quyền khai thác dầu khí, sẽ được bênh vưc.
Giả sử như trọng tài của UNCLOS có khước từ giải quyết
vấn đề Việt Nam đưa ra với lý do Hoàng Sa là lãnh thổ trong
tình trạng tranh chấp chủ quyền đi nữa, thì mệnh đề
"Hoàng Sa là lãnh thổ trong tình trạng tranh chấp chủ
quyền" của trọng tài cũng sẽ bác bỏ quan điểm của Trung
Quốc rằng không tồn tại tranh chấp Hoàng Sa.
Cả hai điều trên đều có thể làm cho Trung Quốc bớt ngang
ngược về khu vực và quần đảo Hoàng Sa. Điều đó sẽ góp
phần bảo vệ ngư dân và cho việc tìm biện pháp quản lý tranh
chấp. Nó cũng góp phần khuyến khích các công ty dầu khí quốc
tế không hợp tác với Trung Quốc trong vùng biển có tranh
chấp, và khuyến khích các nhà xuất bản bản đồ không ghi
Hoàng Sa là của Trung Quốc.
Với tình hình Hoàng Sa bất lợi cho Việt Nam như hiện nay và
trong tương lai, các nhà hoạch định chính sách Việt Nam nói
riêng và trí thức Việt Nam nói chung cần phải nghiên cứu và
phân tích các phương cách khác nhau để đưa vấn đề Hoàng Sa
ra trước một trọng tài quốc tế.
<em>Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, một nhà
nghiên cứu về Biển Đông hiện sống tại Oxford, Anh Quốc.
</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/12182), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét