luận chính trị (tựa tiếng Anh là "The power of the powerless"
mà có người dịch là "<a
href="http://www.talawas.org/talaDB/showFile.php?res=6321&rb=08">Quyền
lực của không quyền lực</a>"). Tác giả bài nghị luận này
là Vaclav Havel, vị tổng thống của xã hội dân chủ đầu tiên
của Tiệp Khắc, vừa qua đời tháng 12/2011 vừa qua. Bài nghị
luận này được Havel viết từ năm 1978, và được xem là một
bài viết rất quan trọng trong phong trào dân chủ của đất
nước này. Có thể tìm đọc bài viết bằng tiếng Anh <a
href="http://vaclavhavel.cz/showtrans.php?cat=eseje&val=2_aj_eseje.html&typ=HTML">tại
đây</a>.
Còn chỉnh đốn Đảng thì hiện đang là một cuộc vận động
lớn trong Đảng theo lời kêu gọi của Tổng bí thư Nguyễn Phú
Trọng. Tôi không phải là đảng viên, lại cũng đã rời hệ
thống công lập rồi, nên chẳng quan tâm gì mấy, nếu báo chí
và các phương tiện truyền thông không đưa tin dày đặc, tới
tấp như thế. Toàn là những tít lớn trên trang nhất của các
tờ nhật báo lớn của cả nước, nên tôi không thể không
liếc qua. Và vì đã đọc qua những thông tin trên báo chí, nên
tôi cũng (đâm ra) chia sẻ một số những ưu tư, trăn trở của
các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta, đó là làm sao cho
Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh. Bởi vì hiện nay theo
cơ chế của VN mà mọi người dân đều phải tuân theo dù
muốn hay không muốn, đó là VN chỉ có duy nhất một Đảng
Cộng sản Việt Nam mới được phép có vai trò lãnh đạo toàn
diện và triệt để trên mọi mặt của đời sống chính trị,
kinh tế, xã hội, văn hóa vv của đất nước VN vào đầu thế
kỷ 21, thời đại của Internet và của các mạng xã hội với
tốc độ thông tin thần tốc này mà thôi.
Vậy chứ tôi chia sẻ những gì, và điều đó thì có liên quan
gì đến "sức mạnh của thảo dân" mà tôi đã nhắc đến
ở trên? À là như thế này, tôi cảm thấy rất rõ ràng (chẳng
biết có đúng không) là các vị lãnh đạo cấp cao của Đảng
ta đang thực sự mong muốn Đảng được chỉnh đốn, tức nói
theo kiểu "nôm na là cha mách qué" bình dân như tôi là
"gột đi cho sạch hết những nhơ bẩn" của Đảng (ấy
chết, tôi nói thế có nghĩa là của những đảng viên xấu ấy
ạ, chứ theo đúng quan điểm và đường lối của Nhà nước ta
mà tôi luôn quán triệt vì là một công dân tốt thì Đảng làm
sao mà xấu được, chỉ có những ĐV làm sai nên Đảng mới
bị mất niềm tin từ dân chúng như hiện nay mà thôi).
Sự chân thành của các vị lãnh đạo cấp cao thì đã rõ, tôi
nghĩ không cần phải chứng minh, các vị lãnh đạo Đảng –
mà lại là Đảng lãnh đạo – thì trước hết phải bảo vệ
uy tín của Đảng là đương nhiên rồi. Cũng như các vua chúa
thời xưa cần phải bảo vệ vương triều của mình ấy mà,
chắc là không ai có thắc mắc gì nếu ai đó nói rằng các vị
ấy đã xả thân bảo vệ vương triều của mình phải không,
vì đó là lợi ích thiết thân của chính các vị ấy trước.
Tôi chỉ thắc mắc là không hiểu các phương pháp đang được
đưa ra để "chỉnh đốn Đảng" liệu có hiệu quả hay
không, vì tôi thấy chúng chủ yếu vẫn là những phương pháp
cũ đã sử dụng từ rất lâu rồi, đó là phê và tự phê, ngay
ở trong nội bộ Đảng.
Là một người không phải là ĐV và có lẽ rất ngô nghê về
chính trị, tôi trộm nghĩ việc phê và tự phê cũng hơi giống
như trong Đạo Thiên chúa có "bí tích" hòa giải với Thiên
chúa, tức là tự xét mình rồi đi xưng tội với linh mục,
để rồi nhận được sự thứ tha của Chúa và quyết tâm
không làm điều xấu nữa. Quả là hay, nhưng… có rất nhiều
người Công giáo vẫn cứ có đủ loại trọng tội như
thường, vì tất cả mọi việc đều dựa vào tinh thần tự
giác, nên nếu không tự giác thì đến linh mục hay cả thượng
đế có lẽ cũng phải… bó tay chấm com.
Là một người ngoài đảng (và hẳn là suốt đời vẫn sẽ
ngoài Đảng, vì hiện nay tôi đã ở cuối cuộc đời làm việc
rồi, mà hình như người ta vào Đảng trước hết cũng chỉ vì
công việc, hay nói đúng hơn là sự thăng tiến trong công danh,
sự nghiệp mà thôi), tôi cứ băn khoăn mãi về việc, liệu có
phải tất cả đảng viên đều tuyệt đối tin vào những
"tín lý" của chủ nghĩa cộng sản hay không? Vì tôi nghĩ,
lý thuyết của Karl Marx ra đời trong một bối cảnh lịch sử
hoàn toàn khác với hiện nay, nên chắc chắn là có nhiều
điều cần phải xét lại lắm, và chắc chắn là còn nhiều
tranh cãi, như bất kỳ một lý thuyết nào về chính trị - xã
hội. Vì vậy, hẳn là có khá nhiều, nếu không nói là toàn
bộ, các đảng viên không thực sự tin vào hệ thống lý luận
mà họ được trang bị; họ chỉ tuyệt đối trung thành, chấp
hành mệnh lệnh của Đảng, của cấp trên mà thôi, dù trong
bụng họ có tin hay không tin.
Mà nếu vậy, chẳng lẽ các đảng viên của chúng ta đang không
sống thực với những điều mình suy nghĩ? Nếu điều này là
đúng, thì quả là một tình trạng đáng lo ngại cho Đảng, vì
đây chính là chỗ để cho các "thế lực thù địch" nó
tấn công vào đấy, dù nó là ai thì tôi cũng chưa hình dung
được. Vì không lẽ một đất nước VN hòa bình, thống nhất,
tuyệt đối an toàn không có khủng bố, dưới sự lãnh đạo
tuyệt đối và toàn diện của Đảng, lại có lắm "thế lực
thù địch" đến thế hay sao nhỉ?
Quả thật, cứ nghĩ đến đây là trong đầu (thực ra tôi
định nói là trong bụng, nhưng sửa lại vì thấy nếu chỉ suy
nghĩ trong bụng thì chắc là không nghĩ được nhiều) tôi lại
thấy rối rắm không biết giải quyết ra sao. Nhưng hôm nay thì
may quá, tôi lại vớ được bài viết của Havel nói về đất
nước ông thời còn chủ nghĩa cộng sản, trong đó có những
đoạn rất đáng suy nghĩ và dường như là có liên quan đến
những gì tôi đề cập ở đây. Xin trích dưới đây một
đoạn có liên quan đến "sống trong sự thực" và "sống
trong dối trá". Các bạn đọc ở dưới đây:
<div class="special_quote"><em>Các cá nhân bị vong thân với chính
mình là vì trong họ có một cái gì đó cần phải bị loại ra
khiến họ trở thành vong thân. Đối tượng của sự áp bức
chính là cuộc sống chân thật của họ. Vì vậy mà "sống
trong sự thật" được đan cài trực tiếp vào tấm thảm
"sống trong dối trá". Nó là lựa chọn đã bị đè nén, là
mục tiêu thực sự, còn sống trong dối trá chỉ là phản ứng
giả tạo thôi. Chính trên cái nền ấy mà sống dối trá mới
có ý nghĩa: nó tồn tại chỉ vì có cái nền như thế. Sự
bắt rễ đầy đầy chống chế và ảo tưởng của nó trong
trật tự của loài người chỉ là phản ứng trước thiên
hướng tìm về chân lý của con người mà thôi. Dưới bề mặt
có vẻ trật tự của đời sống dối trá luôn ẩn giấu cuộc
sống thực với tất cả những mục tiêu chính đáng vẫn còn
đang ngủ say, luôn mở lòng để đón nhận chân lí.</em>
<em>Quyền lực chính trị phi thường, mãnh liệt và khó lường
trước được của "sống trong sự thật" chính là ở đây:
sống một cách thẳng thắn trong sự thật bao giờ cũng có
đồng minh, tất nhiên là đồng minh vô hình nhưng mạnh mẽ vô
song, đó chính là cái không gian đã bị ẩn giấu ấy. Chính
từ không gian này mà cuộc sống cởi mở trong sự thật mới
có thể phát triển, tiếng nói của nó là nhắm đến không gian
này, và nó tìm được sự cảm thông ở đó. Chỉ có ở nơi
này người ta mới có thể mong đợi khả năng có sự giao tiếp
thực. Nhưng đây lại là nơi bị giấu kín, và vì vậy, nhìn
dưới góc độ quyền lực thì nó rất nguy hiểm. Sự lên men
phức tạp ở không gian này diễn ra trong cảnh tranh tối tranh
sáng; sau một thời gian nó sẽ xuất hiện giữa thanh thiên
bạch nhật với một chuỗi những bất ngờ gây chấn động cho
hệ thống, và thường thì lúc ấy mọi việc đã quá muộn,
không thể che đậy bằng những biện pháp thông thường được
nữa. Chính vì vậy, nó luôn làm cho hệ thống lúng túng, hoảng
loạn và buộc phải phản ứng bằng những biện pháp không
thích hợp. </em></div>
Khá là khó đọc, phải không các bạn, lý luận chính trị mà.
Tôi chỉ rút ra ở đó có một điều thôi, dù mơ hồ, và nó
là như thế này: phải chăng cái "thế lực thù địch" mà
Đảng hay nhắc tới, nó chính là sự khao khát hướng về chân
lý của mỗi con người, kể cả các đảng viên – dù tất
nhiên chưa ai biết chân lý là gì và có bao giờ con người có
thể đạt được đến chân lý tuyệt đối hay không. Chính sự
khao khát ấy nó làm cho người ta có thể suy nghĩ (và sau đó
là hành động) khác đi với những "tín điều" mà người ta
đã được truyền dạy. Mà theo Havel thì sự khao khát ấy đã
nằm ngay bản chất của mỗi con người rồi, là bản năng cơ
bản của loài người, và vì thế thì rất khó, nếu không nói
là không thể, loại trừ nó đi. Và nếu thế, nếu những
người nghĩ khác – và làm khác – với những gì mà Đảng
chỉ đạo (tuyệt đối và toàn diện) đều bị xem là những
kẻ chống đối, thù địch, thì cái lực lượng ấy xem ra sẽ
đông như quân Nguyên, vì nó có khả năng là toàn bộ tất cả
chúng ta – có thể loại trừ một thành phần rất ít ỏi
những người cốt cán nhất và "cuồng tín" nhất. Dường
như đó cũng là thông điệp mà Havel muốn đưa ra trong bài
viết với cái tựa "sức mạnh của thảo dân" đấy.
Quay lại cuộc vận động chỉnh đốn Đảng, chắc hẳn nó sẽ
còn lâu dài và vất vả lắm, có thể sẽ mãi kéo dài song song
với lịch sử tồn tại của Đảng. Tức là, nếu còn Đảng,
thì sẽ còn phải "chỉnh đốn Đảng". Sẽ rất mệt mỏi,
tốn kém, tổn hao sức lực ghê gớm. Mà đó là sự tổn hao
sức lực của toàn xã hội, của cả một dân tộc, một đất
nước, một thời đại. Vì ở VN ta, Đảng là người đại
diện chân chính và duy nhất của toàn dân tộc, là đỉnh cao
của mọi thời đại, mà lại.
Là một kẻ ngây ngô về chính trị (như đã nói ở trên), tôi
trộm nghĩ rằng, sao Đảng cứ phải nhọc công như thế nhỉ?
Cả như tôi, thì tôi cứ làm như thế này, như tôi vẫn đã
làm với các con tôi: Thì mình cũng giáo dục, cũng uốn nắn,
cũng chỉ dạy, cũng "indoctrinate", nhưng mà nó thấm vào
được đến đâu thì vào. Còn thì cũng phải để cho chúng nó
tự nghĩ, tự trải nghiệm, tự chịu hậu quả của những sai
lầm của chúng, hoặc hưởng thành quả của những quyết
định đúng đắn của mình. Chứ hơi đâu mà tôi can thiệp mãi
như thế; phải để cho cây đời mãi mãi xanh tươi được mọc
lên chứ nhỉ?
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/11860), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét