Việt dưới "thiên đường xã hội chủ nghĩa VN" có quá
nhiều nỗi lo nỗi sợ, kể từ khi mới sinh ra cho đến khi
nhắm mắt xuôi tay.
Quá nhiều nỗi lo: Khi còn nhỏ thì phải lo học ngày học đêm,
học không có thời gian nghỉ ngơi giải trí bồi bổ thêm cho
đời sống tinh thần, không có mùa hè không có tuổi thơ,
dưới sức ép của gia đình, nhà trường, điểm số, những
kỳ thi (nhìn sang các nước Mỹ, châu Âu, chả có nước nào mà
trẻ con phải đi học thêm từ khi mới vào cấp một, và suốt
thời trung học như ở nước mình). Nỗi lo lớn nhất là thi
rớt đại học. Vì ở VN, rớt đại học là rất bi kịch,
thời buổi bằng cấp rẻ như bèo, cử nhân thạc sĩ còn thất
nghiệp, huống hồ chỉ có một mảnh bằng trung học phổ
thông.
Lớn hơn một chút thì lo kiếm việc, lo cày bừa như trâu để
kiếm tiền, vừa nuôi thân mình, nuôi gia đình vừa lo cho tương
lai học hành của con cái, còn phải để dành phòng khi ốm đau
bệnh tật, khi thất nghiệp lúc tuổi già…VN không có chế
độ an sinh xã hội, còn bảo hiểm y tế hay lương hưu đều
rất tượng trưng chẳng ăn thua gì, nên người dân phải tự lo
cho mình, có bất cứ chuyện gì xảy ra nếu không có tiền thì
đành bó tay chờ chết. Một đời người toàn là nỗi lo.
Và nỗi sợ: Đi học sợ bị điểm kém, bị thầy cô trù dập,
bị ba mẹ mắng nếu kết quả không cao. Đi làm thì sợ xếp.
Ăn uống thì sợ chất lượng thực phẩm không an toàn, mất
vệ sinh, có ngày lại bị trúng độc, mà nếu không trúng độc
chết ngay thì cứ mỗi ngày độc tố ngấm dần vào người,
dần dà cũng bị ung thư các kiểu. Ra đường thì sợ tai nạn
giao thông (mỗi năm có đến 12-13 ngàn người Việt chết vì tai
nạn giao thông chưa kể bị thương tật, tàn phế, còn hơn cả
thời chiến), sợ cây gãy trúng đầu, sụp hố tử thần, dây
điện không an toàn gây điện giật khi trời mưa…Có muôn ngàn
tai họa trời ơi đất hỡi khác nhau xảy ra do cung cách làm ăn
gian dối, vô trách nhiệm của con người.
Rồi nỗi sợ công an, sợ chính quyền, đến nỗi từ lâu
người dân nhìn chung không dám quan tâm bàn luận đến những
chuyện chính trị xã hội vì nếu bị khép tội phản động,
tuyên truyền nói xấu chế độ lại ngồi bóc lịch dài cổ
v.v…
Không chỉ nhiều nỗi lo nỗi sợ, người Việt còn khổ tâm vì
phải chạy theo những giá trị ảo, giá trị dỏm. Chẳng hạn,
bằng cấp là một giá trị. Nhưng ở VN nhiều khi nó là giá
trị ảo/dỏm. Thứ nhất, bởi chất lượng giáo dục không
tương xứng với bằng cấp, thứ hai, ngày càng có người bỏ
tiền ra chạy bằng, mua bằng…nên giá trị của bằng cấp
càng rẻ. Chả ở đâu mà giáo sư tiến sĩ nhiều cả rổ như
ở VN.
Trong một xã hội mà mọi cái ghế, chức vụ thơm tho đều là
do chạy, mua, dàn xếp, hoặc do con ông cháu cha mà có, người
thực học, có thực tài sẽ rất khó với được những chỗ
như vậy. Còn những kẻ thiếu tài thiếu đức nhưng ngồi trên
đầu thiên hạ lại nhan nhản. Cuối cùng bằng cấp, chức vụ
không tương xứng với người đang có được cái bằng, cái
chức vụ đó, bằng cấp chỉ là vật trang trí, nhưng mà phải
có cho oai, không có thì "không cơ cấu" được vào chỗ này
chỗ kia. Cứ nhìn vào các quan to quan nhỏ từ cấp huyện, xã,
thành phố cho đến trung ương, Bộ chính trị…người nào cũng
phải cố sắm vài cái bằng để lòe thiên hạ thì hiểu.
Người ta chạy theo bằng cấp, chạy theo đồng tiền. Giá trị
con người không được xét theo năng lực, phẩm chất, tư cách
thật sự của người đó mà được cân đong đo đếm bởi cái
hình thức vật chất bên ngoài, từ những thứ người đó mang,
mặc trên người hoặc sử dụng cho đến cái nhà to, xe hơi
"khủng" v.v…
Không chỉ người lớn mà trẻ con, thanh thiếu niên cũng bị
tác động bởi cuộc sống chỉ chạy theo/tôn sùng những giá
trị ảo này. Ở lứa tuổi đang học phổ thông cho đến đại
học, các em phải đua theo hai cuộc đua diễn ra suốt năm này
sang năm khác.
Với những em siêng năng, coi trọng việc học thì đó là cuộc
đua về học hành-điểm số, những cuộc thi, làm sao vào
được trường chuyên lớp chuyên, trường công loại A hoặc
trường quốc tế. Ngoài giờ học lại phải đi học thêm văn
hóa, nếu gia đình có tiền thì còn phải học thêm ngoại ngữ
tiếng Anh tiếng Pháp, học đàn piano, violon, múa ballet, khiêu
vũ, thể thao, bơi lội…Nghĩa là phải trở thành một người
hoàn hảo! Bởi không thiếu những bậc phụ huynh nghĩ rằng họ
có tiền và mong muốn con được trang bị đủ kiến thức mà
chính họ ngày xưa không có điều kiện. Rồi các bậc phụ
huynh còn phải đua nhau cho con đi du học nước ngoài. Trước kia
phần lớn các em đi du học sau khi học xong bậc phổ thông, bây
giờ ngày càng có nhiều gia đình cho con đi học từ khi đang
học lớp 9, lớp 10, thậm chí sớm hơn nữa.
Với những em gia đình khá giả, sẵn tiền, thích ăn diện thì
lại là cuộc đua về mức độ chưng diện, tiêu xài, thể
hiện đẳng cấp con nhà giàu. Giới trẻ VN ở các thành phố
lớn bị tác động nhiểu hơn ở nông thôn và tỉnh lẻ, ở
thành phố lớn những gia đình thuộc thành phần khá giả đông
hơn, khoảng cách giàu nghèo rõ rệt hơn, và đời sống chung
quanh cũng bị bủa vây bởi các mặt hàng tiêu dùng, hàng xa xỉ
nhiều hơn. Ngay từ khi còn ngồi ở bậc trung học, bọn trẻ
con nhà có tiền đã so kè nhau từ cái iPhone, iPad, điện thoại
đời mới, những bộ cánh chưng diện đi chơi, những buổi ăn
chơi cuối tuần…Đua nhau xài tiển của bố mẹ cho bạn bè
lác mắt.
Trẻ con học điều đó từ chính cha mẹ, người lớn, từ cách
sống cách nghĩ, các tiêu chuẩn vô hình chung được định ra
trong xã hội VN hôm nay. Những năm sau này giới việt kiều về
nước hoặc người dân ở các nước đã phát triển cũng phải
choáng trước cách xài tiền rất hoang của một bộ phận
người giàu ở VN-một đất nước vẫn thuộc hàng nghèo, lạc
hậu trên thế giới. Hàng hiệu, mỹ phẩm đắt tiển, rượu
ngoại…cho đến những dòng xe hơi đời mới nhất, đắt tiền
nhất cũng đã có ở VN. Nhiều đại gia, người nổi tiếng ở
VN sở hữu hàng chục bất động sản đất đai, với những
ngôi nhà sang trọng chẳng thua gì tỷ phú ở nước ngoài.
Đặc biệt là giới showbiz-ở bất cứ nước nào vốn dĩ cũng
là một tầng lớp quen sống trong một môi trường hào nhoáng,
lấp lánh danh, sắc, nhưng trong một xã hội chuộng những giá
trị ảo, hình thức bên ngoài như Việt Nam, những "căn
bệnh" đó sẽ càng đậm đặc hơn với giới showbiz. Nếu theo
dõi những hoạt động của giới showbiz Việt thì sẽ thấy,
những cuộc tranh đua lành mạnh vể tài năng thật sự thì ít
mà đua vì những cái danh ảo bên ngoài thì nhiều. Cộng thêm
sự vô tình hay hữu ý góp sức của những tờ báo mạng có
khuynh hướng giật gân, câu khách, thường xuyên đăng tải
những thông tin kiểu như cùng ngắm nhà đẹp của nghệ sĩ A,
nghệ sĩ B tậu xe khủng, ca sĩ C cặp kè với đại gia, ca sĩ D
diện váy, túi hàng hiệu, nữ diễn viên E "lộ hàng", nam
diễn viên G bị tố là người thứ ba v.v…
Chính vì vậy, nhiều ca sĩ diễn viên mới nổi hoặc không có
thực tài bao nhiêu đã chọn con đường gây scandal để nổi
tiếng, hoặc đi đường tắt các kiểu để có thể có được
một chút tên, hoặc cặp kè với đại gia để thoải mái chưng
diện. Chính xã hội chung quanh đang cổ vũ cho cách sống đó.
Báo chí lá cải đang cổ vũ cho cách sống đó. Ngược lại,
người có tài thật, mà sống lương thiện, trung thực, khiêm
tốn quá thì sẽ thiệt thòi.
Như vậy, một đời người Việt đã phải đối mặt với
nhiều nỗi lo, nỗi sợ- trong đó phần lớn là những nỗi lo,
sợ phi lý do cái cái thể chế chính trị hiện tại gây ra cho
người dân, lại phải vất vả chạy đua theo những giá trị
ảo, là quá mệt mỏi.
Ngay cả những người giàu có ngồi trên hàng đống tiền cũng
có những nỗi lo, sợ. Làm ăn trong một môi trường kinh tế
không ổn định, luật pháp không rõ ràng minh bạch lại hay thay
đổi xoành xoạch và lắm kẻ xài luật rừng như ở VN, có gì
đảm bảo không bị thua lỗ, bị lừa đảo, phá sản như chơi.
Cả quan to chức lớn cũng không thật sự yên tâm. Luôn phải
quỵ lụy cấp trên, kéo bề kết cánh để giữ ghế, trăm mưu
nghìn kế để đối phó với bao nhiêu kẻ dòm ngó cái ghế
của mình, chưa kể phải đối mặt với sự oán ghét của
người dân. Nói tóm lại người giàu, người có chức, người
có tiếng ở VN cũng chưa chắc trong tâm đã thực sự bình an.
Trong khi đó, ở những quốc gia đã phát triển đồng thời là
những nước tự do dân chủ, văn minh, người dân không phải
đối phó với quá nhiều nỗi lo sợ vô lý, lại không phải bon
chen tranh giành những giá trị ảo-mà chỉ phải cố gắng để
có được những giá trị thật, do chính năng lực, phẩm chất
con người mình tạo dựng nên. Một cuộc sống như vậy, ắt
hẳn phải nhẹ nhõm hơn, bình an hơn.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/11872), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét