công bằng, văn minh, luật pháp và nhân quyền được tôn
trọng, người dân chỉ cần sống và làm việc theo đúng pháp
luật là hầu như không có gì phải lo lắng.
Nếu không có tiền học nghề, học đại học, có thể mượn
nợ nhà nước. Mua xe mua nhà cưới xin... đều có thể mượn
nợ hoặc mua trả góp. Nếu đau yếu, tàn tật, già cả, thất
nghiệp, có thể trông vào những chính sách an sinh xã hội của
chính phủ.
Mọi người không phải làm việc cật lực để dành tiền lo
việc học cho con, lo tuổi già hoặc tai ương xảy đến cho
mình. Không phải hối lộ ai, không phải vất vả chạy bằng
mua "ghế", không phải nói dối, không lo bị kết tội phản
động, bị tù đày vì những chính kiến của mình... Từ đó,
con người có thể sống một cách trung thực, bình thản, lương
thiện và tử tế.
Ðiều đó lý giải tại sao ở nhiều quốc gia, ví dụ như các
nước Bắc Âu, phần lớn người dân lương thiện, tử tế, là
vì mọi quyền tự do dân chủ đều được bảo đảm, mọi
chế độ an sinh phúc lợi xã hội đều có, họ không cần
phải "ác", phải chụp giựt, vơ vét về phần mình... mới
có thể tồn tại.
Tại sao người Mỹ có thể sống thẳng thắn với những suy
nghĩ của mình ngay từ lúc còn ngồi trên ghế nhà trường,
hoặc có tinh thần công dân rất cao, bất cứ chuyện gì họ
cũng gọi cảnh sát, thấy người khác làm sai, cho dù là sếp
của họ hay ông Tổng Thống, họ cũng lên tiếng. Ðó là vì
họ không phải sợ hãi điều gì kể cả chính quyền, họ có
niềm tin rằng người dân được tự do ngôn luận, tự do bày
tỏ chính kiến một cách ôn hòa.
Khi động đất và sóng thần cùng lúc đổ ập xuống đất
nước Nhật Bản vào tháng 3.2011, một lần nữa, người Nhật
đã chứng tỏ cho thế giới thấy sự điềm tĩnh, quả cảm,
đức hy sinh, tinh thần cao thượng, ý thức vì cộng đồng...
của họ.
Những câu hỏi vì sao người Nhật có thể ứng xử tuyệt vời
khi thảm họa xảy ra cũng đã được nêu ra và lý giải theo
nhiều cách: Vì dân Nhật đã quen và được chuẩn bị tốt cho
những tình huống tai họa, vì văn hóa, nền tảng giáo dục
luân lý, tính cách của họ và nhất là, vì dân Nhật tin vào
chính phủ của họ đang sát cánh cùng nhân dân trong thảm họa,
đang và sẽ làm những gì tốt nhất có thể, cho nhân dân,
đất nước... Ai cũng cố gắng sống tốt bởi vì mọi người
chung quanh đều như thế.
Ngược lại, khi phải sống trong một môi trường xã hội mà
cái ác cái xấu sự không tử tế trở thành chuyện bình
thường, phát triển tràn lan như cỏ dại, còn cái thiện cái
đẹp sự tử tế trở thành bất bình thường, hiếm hoi, tâm
hồn, tính cách con người cũng sẽ dần dần bị nhiễm độc,
méo mó.
Sau những năm tháng dài dằng dặc sống trong một chế độ
độc tài đảng trị được điều hành bởi những kẻ chỉ
biết đặt quyền lợi của đảng, phe nhóm và cá nhân lên trên
hết, bỏ mặc nhân dân, đất nước trong một tình trạng vô
pháp luật từ trên xuống dưới, cái giá phải trả của dân
tộc Việt Nam không chỉ là sự tụt hậu, thua kém các nước
về nhiều mặt. Từ kinh tế, thành tựu khoa học kỹ thuật
công nghệ cho tới văn hóa nghệ thuật. Không chỉ là việc tài
nguyên của quốc gia bị khai thác đến cùng kiệt, môi trường
thiên nhiên, môi trường sống bị ô nhiễm nặng nề, một nền
giáo dục lạc hậu...
Mà nặng nề nhất, là những hậu quả để lại trên bao thế
hệ con người. Sự tha hóa, xuống cấp về mặt đạo đức xã
hội. Sự méo mó về mặt nhân cách.
Càng ngày chúng ta càng đọc/nghe thấy những câu chuyện về
cái ác, sự hèn nhát hay thói vô cảm trong xã hội Việt Nam.
Về sự độc ác, mới đây, là câu chuyện một bà chủ bắt
người làm phải xăm hình con rết lên mặt và ngực hay một bà
chủ khác bạo hành người giúp việc đã gần 60 tuổi như
thời Trung Cổ: Ðánh đập, bắt ăn ớt, ăn phân, xối nước
nóng vào người... Trước đó, đã từng có những vụ tương
tự như hai vợ chồng một chủ tiệm phở bạo hành cô gái
Nguyễn Thị Bình trong 10 năm trời bị đưa ra xét xử năm 2008,
hai vợ chồng một chủ trại tôm giống hành hạ dã man em Hào
Anh bị đưa ra xét xử năm 2010...
Những câu chuyện về cái ác ở mức độ khác nhau nhưng vô
cùng đa dạng. Cha mẹ bạo hành với con cái. Thầy giáo bạo
hành với học sinh kể cả ở lứa tuổi mầm non. Học sinh sử
dụng bạo lực với nhau, đánh nhau, làm nhục nhau, quay thành
clip tung lên mạng...
Vì sao người VN bây giờ trở nên độc ác với nhau như vậy?
Chẳng có gì lạ khi con người cả cuộc đời phải quay cuồng
với cơm áo gạo tiền, phải chụp giựt, vơ vét, chà đạp lên
nhau để mà tồn tại, phải đối phó với muôn ngàn nỗi lo,
nỗi sợ, từ có lý đến phi lý mà không thể trông chờ vào
bất cứ sự hỗ trợ nào của nhà nước, cũng không thể tin
cậy vào pháp luật. Quá nhiều nỗi lo âu căng thẳng dồn nén,
những bức xúc trước vô vàn cảnh trái tai gai mắt, bất công
trong xã hội mà không biết giải tỏa vào đâu cũng không làm
sao giải quyết được. Thế là con người dễ trở nên tức
tối và độc ác.
Cùng với sự độc ác, sự vô cảm cũng là một hiện tượng
xã hội đã đến hồi báo động. Thấy xe bị lật đổ bia ra
đường hoặc người bị giựt tiền, tiền rơi tung tóe ngoài
đường, không giúp đỡ mà còn xúm nhau vào hôi của. Thấy
người bị nạn làm lơ. Hàng loạt vụ tài xế đã tông xe xong
còn lùi lại cán qua người cho nạn nhân chết hẳn thay vì cứu
giúp, v.v.
Và sự hèn nhát. Một chế độ độc tài chuyên sử dụng bạo
lực để trấn áp người dân đã khiến người dân trở nên
hèn nhát. Mọi người đều né tránh những vấn đề liên quan
đến chính trị. Biết bao nhiêu điều bất công phi lý diễn ra
hàng ngày nhưng người dân vẫn im lặng chịu đựng như không
nghe không thấy. Không ai muốn làm điều tốt vì chỉ gặp
phiền hà.
Ai cũng nghĩ, tố cáo tiêu cực như thầy giáo Ðỗ Việt Khoa,
kỹ sư Lê Văn Tạch, phản ứng lại cách hành xử thô lỗ của
công an ngành hàng không như huấn luyện viên Lê Minh Khương...
cuối cùng sẽ nhận được gì? Viết bài chống tham nhũng thì
bị vào tù như nhà báo Nguyễn Văn Hải (báo Tuổi Trẻ),
Nguyễn Việt Chiến (báo Thanh Niên), tổng biên tập của các
tờ báo này thì bị bay chức.
Và mới đây, là nhà báo Hoàng Khương (báo Tuổi Trẻ) chuyên
viết những bài phóng sự điều tra về nạn tham nhũng, mãi lộ
của cảnh sát giao thông, bị công an bắt về tội "đưa hối
lộ" khiến dư luận xôn xao.
Sự việc nhà báo Hoàng Khương bị bắt, đúng sai như thế nào
đã có nhiều nhà báo, nhiều blogger phân tích, chỉ xin nói về
thái độ của ban biên tập báo Tuổi Trẻ khi phóng viên của
báo bị "tai nạn nghề nghiệp".
Trong nhiều năm dài, Tuổi Trẻ là một tờ báo đã giành
được niềm tin yêu của người đọc vì sự dũng cảm dấn
thân của các phóng viên và những người đứng mũi chịu sào
trước những vấn đề gai góc của xã hội để lên tiếng
bảo vệ người dân. Về mặt nghiệp vụ báo chí, giữa hoàn
cảnh khó khăn của nghề báo trong một chế độ độc tài,
Tuổi Trẻ thường được các báo bạn cũng như người đọc
khen ngợi vì rất biết cách đưa thông tin mà vẫn giấu được
quan điểm chính kiến để "không bị chụp mũ", một kiểu
viết để cho người đọc có thể hiểu "giữa hai hàng
chữ".
Thế nhưng, Tuổi Trẻ cũng là tờ báo bị "thay máu" nhiều
nhất. Bao nhiêu đời tổng biên tập, phóng viên giỏi đã phải
ra đi vì đã lỡ viết bài "trật ra khỏi lề đảng" hoặc
đơn giản, chỉ vì đụng chạm đến quyền lợi của một cá
nhân, một nhóm lợi ích nào đó. Tuổi Trẻ ngày càng ngoan
dần, nhạt nhẽo dần.
Và bây giờ khi phóng viên của mình bị bắt, ban biên tập của
báo Tuổi Trẻ đã hoàn toàn im lặng.
Cái gì đã làm cho một tờ báo từng nổi tiếng dũng cảm nay
thành ra như thế? Cũng lại là sự sợ hãi. Sự hèn nhát.
Còn gì đáng buồn hơn nếu nhận xét về xã hội VN ngày nay,
một người nước ngoài nào đó sẽ nêu ra những nét nổi
bật: Sự độc ác, thói vô cảm hay sự hèn nhát?
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/11248), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét