Phạm Thị Hoài - Tội và lỗi

Bản án kịch khung 18 năm tù cho Lê Văn Luyện đang gây phẫn
nộ trong dân chúng. "<em>100 % người dân đồng tình xử tử
Lê Văn Luyện</em>" là ý kiến <a
href="http://vnexpress.net/gl/phap-luat/2012/01/nhan-chung-duy-nhat-se-vang-mat-tai-phien-xu-le-van-luyen/">một
độc giả trên VnExpress</a>. Vô số độc giả trên khắp các
diễn đàn khác hô "Giết! Giết!". Thất vọng vì giới hạn
của luật pháp, họ tìm ra những hình phạt khác. Người đề
nghị, phải "treo nó lên ngoài phố, mỗi người đi qua xẻo
một miếng, bao giờ nó chết thì ném xuống sông", "phải
tháo khớp rút gân cho nằm đó chờ chết", "giam chung nó
với giang hồ miền Nam Á cho nếm mùi địa ngục mỗi ngày trong
suốt 18 năm trời. Sau đó thả nó về với đời nhưng công khai
và không có bảo vệ để sau 18 năm địa ngục, người dân cho
nó nếm mùi tử thần". Người tiên đoán, "<em>tên Lê Văn
Luyện sẽ được xóa sổ trong một ngày gần nhất. Nếu y
không nhận được bản án thích đáng từ pháp luật thì cũng
bị bạn tù làm thay cái điều mong muốn của bạn đọc.</em>"
Trên trang Facebook "<a
href="http://vi-vn.facebook.com/TUHINHLEVANLUYEN">Một triệu chữ ký
đề nghị tử hình Lê Văn Luyện</a>", một thành viên đưa ra
giải pháp: "<em>Tòa không xử tử hình thì chém bỏ mẹ tòa
đi</em>".

Như để góp phần hoàn thiện hệ thống tòa án hiện hành vốn
đầy thiếu sót, mỗi chúng ta đều sốt sắng làm một vị quan
tòa tự phong, vị quan tòa chính trực và nghiêm minh nhất,
đồng thời đóng luôn vai đao phủ nếu vai này còn trống. Ở
Việt Nam đầu thế kỉ 21, rất nhiều chức quan tòa và đao
phủ ngoài biên chế như vậy đang trông chờ ngày trở về của
Luật Hồng Đức. Xuy, trượng, đồ, lưu là những hình phạt
tối thiểu. Trong trường hợp Lê Văn Luyện, họ coi phanh thây
còn là nhẹ. Sự dã man trong hành vi gây án ở tiệm vàng Ngọc
Bích bị trừng trị. Sự dã man trong tư duy và cảm xúc của
dân chúng có vẻ như được tán đồng. Tôi sợ hậu quả từ
đám đông hơn.

Một bên là tội ác. Một bên là hình phạt. Bản chất của
tội ác là muôn thuở. Nhưng thái độ của một cộng đồng
trước tội ác phải là thành tựu mang tính thời đại của
toàn bộ các nhận thức về tội ác và nỗ lực chống tội
ác. Điểm đến cho hành trình đối diện cái Ác của chúng ta
hôm nay, dù bao nhiêu lần đáng lật lại, nhất định không
thể là thời Trung cổ.

Đằng sau mỗi hệ thống luật hình sự là một hay tổng hợp
của nhiều triết lý về tội lỗi và sự trừng phạt. Với quy
định không áp dụng án tử hình cho người phạm tội vị
thành niên, luật hình sự Việt Nam, ở điểm này, đã dựa
trên cùng một triết lý xuyên suốt những bộ luật hình sự
ở các quốc gia tiên tiến: <em><strong>câu hỏi về
<strong>lỗi</strong> đứng trước câu hỏi về
<strong>tội</strong></strong></em>. Nói cách khác, luật pháp hiện
đại xác định kích thước của hình phạt trước hết trên
cơ sở độ lớn của lỗi, bởi số đo của lỗi không nhất
thiết trùng với số đo của tội. Bản thân tội có thể
tương đối nhẹ, nhưng lỗi lớn vì người phạm tội cố tình
tái phạm nhiều lần. (Nhân đây nói thêm, khi giảm nhẹ hình
phạt cho những tội phạm được coi là "<em>có nhân thân
tốt</em>", hay "<em>gia đình có nhiều cống hiến cho cách
mạng</em>", các tòa án Việt Nam lại làm một phép tính lạ:
phép trừ thay vì phép cộng vào lỗi.) Ngược lại, tội có
thể rất nặng nhưng người phạm tội không có lỗi vì hoàn
toàn mất năng lực trách nhiệm hình sự, hay chỉ có lỗi trong
một chừng mực nhất định, chẳng hạn khi chưa có đầy đủ
năng lực đó, như Lê Văn Luyện còn vị thành niên ở thời
điểm gây án. Tại Đức, mức án cao nhất dành cho tội phạm
vị thành niên là 10 năm và có thể áp dụng đến hết tuổi
20. Tôi không nghĩ rằng thanh thiếu niên Đức chậm trưởng
thành hơn thanh thiếu niên Việt Nam.

Song bên ngoài các bộ luật, câu hỏi về lỗi trong trường
hợp Lê Văn Luyện lẽ ra phải chiếm tít lớn trên mặt báo,
thay vì những cái tít kích động thêm sự cuồng nộ của dân
chúng. Khi chạy tít về sự dửng dưng, vô cảm và tàn nhẫn
của người thanh niên này, nhà báo không nghĩ rằng chính những
tính cách đó, không hơn không kém, đang khắc họa sâu sắc
diện mạo của cái xã hội đã nuôi lớn Lê Văn Luyện và đang
hung dữ đòi đào thải vĩnh viễn sản phẩm của mình?

Một trăm lần phanh thây xé xác Lê Văn Luyện có thể xoa dịu
nỗi sợ và khao khát trừng trị, nhân danh công lí, của đám
đông trong vài khoảnh khắc. Nhưng đám đông ấy sẽ làm gì
trước hiệu ứng Lê Văn Luyện sinh ra từ những ngày này? Đã
có gần 1,5 triệu lượt truy cập clip "<a
href="http://www.youtube.com/watch?v=XgutoqfZYME&feature=related">Lê Văn
Luyện trở thành Hotboy của teen Việt Nam</a>" trên YouTube.

© 2012 pro&contra

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/11284), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét