thoát 86.000 tỷ đồng gây nhiều hệ lụy. Bản chất sự việc
là một vụ vỡ nợ nhưng phải chăng còn là một sự phá sản
về chiến lược kinh tế quốc gia của Việt Nam?
<h2>Lớn nhất trong lịch sử</h2>
Tính toán theo kiểu dân gian, 86.000 tỷ đồng thất thoát của
Vinashin tương đương 10 triệu tấn gạo xuất khẩu. 86 triệu
dân Việt Nam mỗi đầu người phải gánh nợ 1.000.000đ.
LS Trần Lâm ở tuổi ngoài 80, cựu thẩm phán Tòa án Nhân Tối
Cao hiện sống ở Hà Nội nhận xét vụ việc qua vốn sống và
thời gian phục vụ Nhà nước của ông:
LS Trần Lâm: "Nước ta từ thời lập quốc tới giờ thì chưa
bao giờ có một vụ thiệt hại với số tiền lớn như thế và
bây giờ vẫn còn nợ. Hơn nữa chưa có một vụ nào mà nó
lại cấu thành một hệ thống, một vương quốc riêng. Tất
cả nó làm rung chuyển nền kinh tế làm cho thấy được mặt
trái của nền kinh tế quốc gia do Nhà nước quản lý, tự tung
tự tác và bị những nhóm lợi ích chi phối. Hơn nữa việc
xử trí tới nay vẫn còn lùng nhùng chưa thật dứt khoát vì nó
còn dính tới người này người kia"
Phải chăng Vinashin là sự kiện kinh tế tồi tệ nhất ở Việt
Nam từ trứơc tới nay? TS Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế
độc lập ở Hà Nội trả lời câu hỏi này:
TS Lê Đăng Doanh: "Vinashin là một trường hợp nghiêm trọng
nhất về qui mô với 4,2 tỷ USD đúng là điều hết sức nghiêm
trọng, hơn nữa Vinashin cho đến bây giờ những gì đã làm
được thì dưới xa các yêu cầu. Có lẽ cần có sự đào sâu
và mổ xẻ thật kỹ vấn đề Vinashin, đâu là yếu kém của
Vinashin đâu là yếu kém của quản lý Nhà nước và của những
người khác nữa"
Chỉ 4 năm hoạt động trong cương vị Tập đoàn Nhà nước,
tháng 7/ 2010 Vinashin vỡ nợ 86.000 tỷ đồng bao gồm 750 triệu
USD trái phiếu quốc tế do chính phủ phát hành và cho vay, 600
triệu USD vay của các tổ chức tín dụng nước ngoài, phần
còn lại là nợ vay của các ngân hàng trong nước và nợ của
các đối tác. Tổng vốn của Vinashin là 5.900 tỷ đồng tài
sản Nhà nước, nhưng Tập đoàn này đã thua lỗ cụt vốn từ
cuối 2009, tồn tại trên nợ vay và hoàn toàn mất khả năng chi
trả.
Đối với doanh nhân Nguyễn Trần Bạt một nhà quản lý quỹ
đầu tư tầm cỡ ở Hà Nội, vụ đổ vỡ Vinashin là một vấn
đề thế kỷ.
Trong bài viết được Tạp chí Pháp Lý của Hội Luật gia Việt
Nam đưa lên mạng ngày 23/12/2010, giữa lúc dư luận cả nước
xôn xao về vụ Vinashin từ quán cà phê vỉa hè cho tới diễn
đàn Quốc Hội, ông Nguyễn Trần Bạt nhận định Vinashin không
chỉ liên quan đến kinh tế mà là loại vấn đề liên quan một
cách toàn diện đến tương lai "cấu trúc sống của xã
hội".
Vinashin cũng là một vấn đề chiến lược vì theo ông Bạt, nó
là kết quả của một quá trình thí nghiệm mô hình tập đoàn
kinh tế. Trong khi đó cương lĩnh của Việt Nam nói đến tập
đoàn kinh tế, khu vực kinh tế Nhà nước như là một lực
lượng chủ đạo…
Vẫn theo ông Bạt, vấn đề Vinashin ngoài ý nghĩa thua thiệt
về mặt tiền bạc thuần túy, nó còn có một ý nghĩa rất quan
trọng, đó là vai trò của khu vực kinh tế Nhà nước đối
với toàn bộ tiến trình phát triển kinh tế và xã hội Việt
Nam.
<h2>Phá sản về chiến lược?</h2>
Liệu có thể xem vụ Vinashin là sự phá sản về chiến lược
kinh tế quốc gia với khu vực kinh tế Nhà nước là chủ đạo
hay không. Chúng tôi nêu câu hỏi này với TS Lê Đăng Doanh và
được ông trả lời:
TS Lê Đăng Doanh: "Tôi nghĩ rằng, khái quát hóa vụ Vinashin
thành phá sản toàn diện của khu vực kinh tế Nhà nước thì
có lẽ còn hơi sớm. Bởi vì Vinashin là một trường hợp rõ
ràng là quá thất vọng, còn những doanh nghiệp khác có thể
họ có mặt này mặt khác yếu kém, nhưng các doanh nghiệp họat
động trong môi trường cạnh tranh thì họ hoạt động không
đến nỗi là kém lắm.
Tôi nghĩ chúng ta cần phải xem xét vấn đề một cách cụ thể
khoa học và có những nhận định thật là khách quan. Điều
này không có nghĩa là những vấn đề đối mặt với khu vực
kinh tế Nhà nước là nhỏ hay không nghiêm trọng"
Khi vụ đổ vỡ Vinashin được chính thức công bố, ngay bản
thân ông Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền cũng phải
biểu lộ sự bất bình. Phát biểu với báo chí tại hành lang
Quốc hội ngày 21/10/2010, ông Truyền cho biết Vinashin đã từng
bị thanh tra, kiểm tra, kiểm toán giám sát 14 lần trong vòng vài
năm, nhưng lãnh đạo Tập đoàn này đã báo cáo không đúng
để che giấu sai phạm.
Điều quan trọng nhất, theo Tổng Thanh tra Trần Văn Truyền, là
:"Chính phủ và các cơ quan chức năng không biết, không ai
chịu trách nhiệm. Xã hội và cử tri rất bức xúc cho rằng có
sự bao che cho những việc làm sai trái, vi phạm pháp luật của
Vinashin làm thiệt hại lớn đến tiền và tài sản của Nhà
nước"
<h2>Lỗi hệ thống: trách nhiệm ở Đảng</h2>
Chúng tôi không nhắc lại những sai lầm quá nhiều của Vinashin
cũng như việc các cán bộ lãnh đạo của Tập đoàn bị bắt
giữ chờ ra tòa. Tuy nhiên, xin trích ý kiến từng gây xôn xao
dư luận của nguyên Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn An, được
VietnamNet đưa lên mạng ngày 12/08/2010:
"Vinashin vừa là hậu quả của khủng hoảng kinh tế toàn
cầu, vừa có căn nguyên sâu xa bắt nguồn từ lỗi hệ thống,
lỗi từ gốc, từ chủ trương của Ban Chấp hành Trung ương và
của Bộ Chính trị xuất phát từ quan điểm rằng: xã hội xã
hội chủ nghĩa phải được xây dựng dựa trên… 'chế độ
công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu'. Mô hình này lại
xuất phát từ một lý thuyết cực đoan cho rằng: tư hữu về
tư liệu sản xuất là nguồn gốc của mọi sự bóc lột.
Từ một lý thuyết cực đoan đi tới một mô hình kinh tế
không có động lực mà thực tế cuộc sống đã bác bỏ. Chính
phủ là người thực thi chủ trương đó của Đảng về mặt
nhà nước. Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị có quyền
lớn như vậy thì có phải chịu trách nhiệm gì hay không? Với
thể chế như hiện nay ở Việt Nam thì mọi thành công hay thất
bại đều bắt nguồn từ sự lãnh đạo của Đảng"
Điều gọi là lỗi hệ thống, như nguyên Chủ tịch Quốc hội
Nguyễn Văn An nói, có thể vẫn tái tục vì Chính phủ theo chỉ
đạo của Bộ Chính trị, thay vì công bố phá sản Vinashin theo
luật, đã chẻ nhỏ tập đoàn này thành ba mảnh, tuy vẫn duy
trì một Tập đòan Công nghiệp tàu thủy Vinashin nhưng hai phần
còn lại đưa về các tập đoàn và Tổng công ty Nhà nước
khác.
Do vậy có khả năng hàng chục thành viên cũ của Vinashin và
các chủ quản mới là Tập đòan Dầu khí Việt Nam và Tổng
Công ty Hàng hải Việt Nam có thể phải tham gia tranh tụng ở
Luân Đôn. Nguyên do là một trong các chủ nợ khoản vay 600
triệu USD mà Vinashin không thực hiện nghĩa vụ thanh toán lần
đầu 60 triệu USD vào tháng 12 năm ngoái, đã nạp đơn khởi
kiện Vinashin và 21 công ty con tại tòa án thương mại Luân Đôn
vào đầu tháng 11 vừa qua.
<h2>Tồi tệ nhất trong lịch sử</h2>
Lúc đó, trả lời chúng tôi, TS Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng
Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương ở Hà Nội nhận
định là nguyên đơn khởi kiện Elliot VIN kiện chỉ 9% khoản
nợ tức gần 60 triệu USD và chính phủ nên tìm cách nào đó
để giải quyết, thí dụ như cho Vinashin vay để trả nợ, để
dàn xếp sự việc thay vì để vụ kiện diễn ra. TS Võ Trí
Thành phát biểu:
TS Võ Trí Thành: "Trong hoạt động kinh tế cũng như trong phát
triển, vấn đề đôi khi không nằm ở con số là nhỏ hay to mà
vấn đề là những ý nghĩa và những cách hành xử sau con số
ấy. Tôi nghĩ những thứ ấy nhiều khi nó quan trọng hơn"
Không biết đã có những dàn xếp như thế nào, nhưng theo tin
ghi nhận thì các bị đơn Việt Nam đã nhận được thông báo
của Tòa án Luân Đôn từ ngày 16/11 và như thế vụ kiện đã
chính thức khởi sự về nguyên tắc. TS Võ Trí Thành cũng như
một số chuyên gia khác có chung quan điểm là nếu vụ kiện
diễn ra thì sức lan tỏa nó rất lớn ảnh hưởng các đánh
giá quốc tế đối với chỉ số tín nhiệm nợ của Chính phủ
Việt Nam.
Những hậu quả của vụ vỡ nợ Vinashin đã và đang bắt đầu
trong bối cảnh Chính phủ chuẩn bị tái cơ cấu nền kinh tế,
trong đó có khu vực kinh tế Nhà nước.
Vinashin, gọi nó là sự kiện kinh tế tồi tệ nhất từ trước
đến nay ở Việt Nam quả thật không sai.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/11034), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét