mới đây tuyên bố trên báo chí rằng trình độ bác sĩ VN
chẳng thua các đồng nghiệp nước ngoài. Đọc những phát
biểu của anh tôi phải thốt lên câu nói quen thuộc. Đó là
"ấu trĩ".
Trẻ con là những đứa hay thích khoe khoang. Nếu nghe qua những
tranh cãi trong sân trường chúng ta dễ dàng nhận ra một điểm
chính. Đó là so sánh hơn thua. Chúng không bao giờ chịu thua ai
và lúc nào cũng tự nâng mình cao lên. Chúng tìm mọi cơ sở so
sánh để làm cho mình cao hơn bạn bè. Đứa thì dựa vào cái xe
đạp mới mua để lên mặt. Đứa dựa vào sự thành đạt của
cha mẹ để hạ thấp bạn bè. Chúng ta gọi những so sánh đó
là ấu trĩ, là chuyện trẻ con.
Dĩ nhiên, không ai đánh giá cao những so sánh của trẻ con.
Những so sánh đó không có ý nghĩa nhiều vì tác giả của
chúng là trẻ con. Trẻ con là những đứa "trẻ người non
dạ" hay "ăn chưa no, lo chưa tới" nên có những so sánh
thiếu suy nghĩ. Thiếu suy nghĩ xuất phát từ đầu óc còn non
nớt của chúng, chưa đặt vấn đề trong cái khung rộng lớn
hơn và chưa xem xét hết những tình huống chung quanh. Tuy nhiên,
cái hay của những so sánh trẻ con cũng có ích bởi vì qua đó
chúng ta biết tác giả chúng đích thực là trẻ con.
Chúng ta thử đọc một so sánh sau đây xem có phải là trẻ con
hay không?
"<em>Trình độ điều trị của các bác sĩ trong nước không
thua bất cứ quốc gia nào. Riêng về K, thậm chí bác sĩ Việt
Nam tiếp xúc với nhiều loại ung thư hơn nên còn có nhiều kinh
nghiệm hơn trong chữa trị, điển hình là điều trị ung thư
vú</em>"
Ai là tác giả của câu nói ấn tượng đó? Xin thưa, đó là
câu nói của một đồng nghiệp đàn anh, một người rất nổi
tiếng đình đám trong y giới. Ông là giáo sư. Ông còn được
phong hàm "thầy thuốc nhân dân". Một loại phẩm hàm chỉ
có ở các nước xã hội chủ nghĩa. Là bác sĩ lăn lộn trong
nghề gần 40 năm trời, nghe câu nói đó tôi cũng thấy vui lắm.
Bây giờ tôi mới biết mình là một cá nhân trong tập thể bác
sĩ xuất sắc ở Việt Nam, một tập thể bác sĩ "không thua
bất cứ quốc gia nào", thậm chí còn "có nhiều kinh nghiệm
hơn trong chữa trị". Ôi, những lời nói quá ư ấn tượng,
nó có hiệu quả chẳng khác gì liều thuốc ngủ cho người đau
đầu.
Đau đầu vì tình hình y tế vẫn còn quá ngổn ngang. Bệnh
viện quá tải. Hai ba bệnh nhân nằm chung giường. Hệ thống
đào tạo lăng nhăng, thầy không ra thầy, thợ chẳng phải
thợ. Loạn chuẩn mực dẫn đến một thế hệ thầy cô bất
tài. Thầy cô bất tài đào tạo ra vài thế hệ "bác sĩ"
càng bất tài. Hậu quả là người dân lãnh đủ. Tiền chi cho
dịch vụ sức khỏe không đem lại lợi ích như mong muốn. Lãnh
đạo cao cấp và những người giàu có bỏ chạy ra nước ngoài
điều trị. Họ không còn tin tưởng vào hệ thống y tế mà
chính họ có phần trách nhiệm dựng nên. Trong điều kiện như
thế mà có người tự tin tếu nói rằng chúng ta chẳng thua kém
ai! Thế có phải là ấu trĩ hay không?
Tôi cảm thấy câu tuyên bố của vị đồng nghiệp hoàn toàn
trống rỗng. Vì nó không có ý nghĩa gì cả. Vì nó chẳng có
chứng cứ gì cả. Dựa vào chứng cứ gì để nói rằng chúng
ta – tập thể bác sĩ Việt Nam – không thua kém các đồng
nghiệp ở nước ngoài? Dựa vào tiêu chuẩn gì để nói rằng
chúng ta không thua kém đồng nghiệp nước ngoài? Chẳng lẽ
chúng ta tiếp xúc nhiều với ung thư là chúng ta hơn đồng
nghiệp nước ngoài hay sao? Ôi, thật là một quan niệm hết
sức trẻ con. Chẳng khác gì cách nói "tôi biết bắt cá bằng
cách lặn dưới bùn nên tôi giỏi hơn anh". Người bắt cá
không biết rằng mình còn đi bắt cá trong bùn là vẫn còn ở
vị trí dưới đáy giếng. Ngồi dưới đáy giếng nên không
thấy trên mặt giếng, chẳng thấy ai ngoài mình, và thế là
tự khen mình tài giỏi! Thật là tội nghiệp. Anh bạn đồng
nghiệp ơi! Anh hãy nói cho đồng nghiệp quốc tế biết tỷ lệ
tử vong do bệnh ung thư là bao nhiêu. Anh hãy nói cho đồng
nghiệp quốc tế biết bao nhiêu bệnh nhân anh đã chữa thành
công và bao nhiêu anh đã thất bại để lại di chứng cho
người ta. Anh hãy nói cho đồng nghiệp quốc tế biết tỷ lệ
nhiễm trùng bệnh viện là bao nhiêu. Hãy nhìn kỹ và nhìn
thẳng vào bệnh viện K của anh!
Theo tôi, đó là câu nói phản ảnh trình độ cá nhân. Anh
đồng nghiệp tôi trong thâm tâm có lẽ muốn nói rằng "Trình
độ điều trị của TÔI không thua bất cứ đồng nghiệp nào
trên thế giới. Riêng về K, TÔI thậm chí tiếp xúc với nhiều
loại ung thư hơn nên TÔI có nhiều kinh nghiệm hơn trong chữa
trị, điển hình là điều trị ung thư vú". Anh lộng hình
ảnh của anh cho tất cả bác sĩ Việt Nam, kể cả bác sĩ
chuyên tu và tại chức. Vì anh thấy anh giỏi nên anh nghĩ các
bác sĩ khác cũng giỏi như anh. Anh chỉ nhìn thấy ung thư, nhưng
anh cố gắng phóng đại cho các chuyên ngành khác. Nhưng bình
tâm suy nghĩ, tôi phải hỏi có thật sự anh giỏi không? Trên
đời này có bác sĩ nào so sánh trình độ của mình với đồng
nghiệp khác một cách công khai trên báo chí. Ngày nay, phần
lớn chương trình điều trị đều nương theo những phác đồ
mà đồng nghiệp phương tây soạn thảo dựa vào những nghiên
cứu của họ. Người bác sĩ vừa là một nghệ sĩ vừa là
một nhà khoa học. Chúng ta có thể đo lường khía cạnh khoa
học, nhưng làm sao đo lường được khía cạnh nghệ thuật
của người bác sĩ. Nếu đo lường khoa học thì tôi chắc
rằng anh đồng nghiệp đàn anh của tôi chỉ là một hạt cát
trong sa mạc chuyên ngành ung thư học. Điều này tôi biết rõ.
Hãy đọc sách của vị đồng nghiệp đó thì biết. Còn thành
tựu của anh trong điều trị ung thư thì tôi không có ý kiến
gì nhưng tôi cũng chưa thấy bất cứ chứng cứ nào để nói
anh kém, bằng hay hơn đồng nghiệp khác, nhất là hơn các
đồng nghiệp nước ngoài. Ai dám mở miệng để nói như thế
phải là người có suy nghĩ khá trẻ con.
Tôi tự hỏi có phải đó là một câu nói của những kẻ mắc
bệnh tự ti. Đó là một căn bệnh tâm lý. Người với bệnh
tự ti có mặc cảm rằng mình thấp kém hơn người khác. Từ
mặc cảm đó, người mắc bệnh tự ti muốn san bằng sự thấp
kém bằng cách phóng đại những thành công của mình qua những
phát ngôn ấn tượng. Cách nói của anh đồng nghiệp theo tôi
thể hiện tâm lý tự ti, vì thấy mình kém cỏi nên mới
"nổ" để tự sướng. Tự sướng cũng là một tâm lý của
trẻ con.
Tôi thấy đó cũng là một câu nói an ủi của những kẻ thấp
kém. Điển hình là câu này "<em>Gần đây, tại Hà Nội cũng
như TPHCM, nhiều bệnh viện như Việt Đức, Nhi trung ương,
Bạch Mai, Chợ Rẫy, ĐH Y dược, Từ Dũ… còn giảng dạy cho
nhiều khóa các bác sĩ nước ngoài trong lĩnh vực phẫu thuật
nội soi, hiếm muộn…</em>" Xin hỏi dạy cho ai? Dạy cho đồng
nghiệp Thái Lan, Lào, Campuchea, hay Pháp, Mỹ? Thế nào là
"dạy"? Chỉ mổ minh họa một vài ca cho đồng nghiệp nước
ngoài xem mà gọi là "dạy" thì thật là lộng ngôn. Được
mời nói chuyện 10 phút trong một hội thảo của một nước
láng giềng gồm 50 người tham dự, vậy mà về nước thì
"nổ" là "dạy" là "giảng" thì đúng là quá trẻ con.
Trẻ con vì không hiểu được bản chất và cái tầm của buổi
hội thảo. Đúng là "khôn nhà dại chợ". Đồng nghiệp
được mời đi giảng thật sự không ai khoe một cách trẻ con
như thế.
Đó còn là một nhận xét nguy hiểm. Tự cho rằng chúng ta hơn
người, đã dạy người, làm cho chúng ta tự mãn. Tự mãn nên
không thèm học hỏi ai. Không học hỏi người thì trình độ
chuyên môn sẽ dần dần lùn theo thời gian và theo sự phát
triển của chuyên ngành. Tự mãn là một căn bệnh kinh niên
trong các đồng nghiệp của tôi. Chính vì căn bệnh này mà
kiến thức của bác sĩ Việt Nam còn rất kém, rất thấp và
rất lạc hậu. Không tin thì thử vào các hội thảo khoa học do
các công ty dược tổ chức sẽ thấy các bác sĩ ta làm gì trong
đó? Họ ngủ gục vì họ không hiểu bài giảng. Nhưng họ rất
nhanh nhẩu khi đến giờ ăn trưa và đi thu lượm các quà cáp
của công ty dược!
Riêng cá nhân tôi thì không dám nói mình hơn ai. Thật ra, tôi
thú nhận tôi kém hơn đồng nghiệp ngoại quốc. Nhất là kém
về kiến thức. Những kiến thức tôi gặt hái được trong
trường y sau hai mươi năm bao cấp XHCN không có CME thì làm sao
tôi dám nói hơn ai! Những chữ cái A C T G tôi học lõm bõm 40
năm về trước nay chỉ là kiến thức của trẻ con trung học.
Sách giáo khoa 40 năm trước đến nay không còn phù hợp nữa. Do
đó, tôi dốt. Tôi càng thấy mình dốt hơn khi đi nghe các giáo
sư nước ngoài giảng trong các hội thảo của công ty dược
tổ chức vì có khi tôi không hiểu họ nói gì cả. Nhìn những
bức ảnh histo của họ tôi càng không biết ý nghĩa là gì.
Những giáo sư ngoại quốc đó chắc chắn không điều trị
nhiều bệnh nhân hơn tôi. Họ có thể còn lạ lẫm với những
ca bệnh tôi từng có kinh nghiệm trong gần 4 thập niên qua.
Nhưng tôi không bao giờ dám nói mình không kém hơn họ, càng
không dám nói mình hơn họ. Tôi chấp nhận tôi kém hơn họ.
Tôi chấp nhận như thế để tôi còn có dịp đi học, đi nghe
họ giảng.
Tôi nghĩ không ai đi so sánh trình độ bác sĩ giữa các nước.
Nước nào cũng có một vài bác sĩ nổi tiếng. Nổi tiếng trên
báo chí chứ chưa hẳn trong thực hành. Không ai ngu xuẩn để
đi so sánh trình độ bác sĩ A với bác sĩ B chỉ qua sự nổi
tiếng. Lấy gì để nói bác sĩ A tài giỏi hơn bác sĩ B? Nếu
phải so sánh, người ta so sánh về hệ thống y tế giữa các
nước chứ không ai so sánh giữa các cá nhân. Nếu tập thể
bác sĩ chúng ta tài giỏi và thông minh, tại sao chúng ta không
tổ chức được một hệ thống y tế như Thái Lan? Tài giỏi
gì mà để hàng vạn bệnh nhân tiền mất tật mang? Tại sao
phải gửi một mẫu da qua Mỹ để xét nghiệm nếu chúng ta
quả thật tài giỏi? Nếu ta quả thật tài giỏi, tại sao phải
để các lãnh đạo đi ra nước ngoài điều trị, như ông Võ
Văn Kiệt phải đi Singapore? Lãnh đạo bỏ đi điều trị nước
ngoài có nghĩa là họ không tin vào khả năng của hệ thống y
tế Việt Nam.
Tôi hỏi một anh bạn đồng nghiệp cùng lớp đang hành nghề
ở California rằng bên ấy có đồng nghiệp nào mạt sát người
khác trên báo không, anh cười lớn nói: coi chừng hầu tòa. Ấy
vậy mà ở cái xứ CHXHCN Việt Nam của tôi, có đồng nghiệp
viết trên giất trắng mực đen như sau:
"Việc điều trị cho cháu phải cẩn thận hơn với người
khác bội phần! Theo tôi được biết, trình độ về tâm thần
của thành phố Hồ Chí Minh còn thua kém Hà Nội nhiều lắm",
và "… tôi không phục anh về chuyên môn nên không thể tin
tưởng mù quáng đến mức mà tin vào những lời anh hứa hẹn
được".
Chưa hết, vị "tiến sĩ" này còn không quên quảng cáo cho
… chính anh ta:
"Nếu cần một người có chuyên môn rất cao về tâm thần,
nói giỏi, làm hay và có nhiều nhiệt tình, hãy tìm đến
tôi-Tiến sỹ Bùi Quang Huy, chủ nhiệm khoa Tâm thần-Bệnh viện
103".
Đó là phát biểu của một người tự xưng là tiến sĩ Bùi
Quang Huy. Đó là câu phát biểu hội đủ tất cả điều kiện
của một người với bộ não chưa trưởng thành. Ấu trĩ. Một
con người tự khoe mình có "chuyên môn rất cao", "nói
giỏi", "làm hay", "có nhiều nhiệt tình". Thật chưa
thấy ai trơ tráo hơn. Càng chưa thấy một người có học vị
"tiến sĩ" nào hợm hĩnh như thế. Đây đúng là một loại
sinh vật hiếm cần phải bảo vệ để cho hậu thế trên thế
giới chiêm ngưỡng.
Người tự tin không ai khoác lác và "nổ". Người Việt có
câu "thùng rỗng kêu to" để chỉ những người khả năng
thật thì kém mà nói thì cứ như nổ tạt đạn. Người có tự
tin và khả năng thật cân nhắc biết người biết ta. Biết cái
hay của người và biết cái kém của ta. Biết cái hay của ta
nhưng cũng nhận ra cái kém của người. Công chúng Việt Nam
không cần những bác sĩ nổ; họ cần những bác sĩ có y đức
và có thực tài. Nếu không chịu khiêm tốn học hỏi mà cứ
liên tục nổ như vị đồng nghiệp đàn anh kia hay như sinh vật
hiếm với bằng "tiến sĩ" tôi vừa đề cập, tôi e rằng
đồng nghiệp nước ngoài sẽ nhìn chúng ta như là những đứa
trẻ mắc bệnh tự ti.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/10325), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét