đầu nhắc lại vụ án nước hoa Thanh Hương hồi cuối những
năm 80. Tháng 3-1990, khi vụ Thanh Hương đổ bể, số nợ huy
động trong dân chúng lên tới con số khủng khiếp: 37 tỷ
đồng. Để dễ hình dung mức độ khổng lổ của con số và
cơn sốc xã hội bấy giờ, có thể đối sánh với giá gạo,
khoảng 900đ/kg, thu nhập bình quân đầu người khoảng 227 USD
và tỷ giá 4.500 đồng/USD.
"Phương thức nợ Thanh Hương" sau này được tổng kết là
"kiểu lừa rất cổ điển": Thương hiệu ảo - Lãi cao. Với
10.000 đồng lãi trên mỗi 1.000.000 đồng vốn và một thương
hiệu mà cứ mỗi giờ vàng lại có những ca sĩ nổi tiếng hát
những bản nhạc được sáng tác riêng cho Thanh Hương, cả TP
HCM lên cơn sốt khi dường như ai cũng là chủ nợ của Thanh
Hương.
Bối cảnh của vụ án nước hoa Thanh Hương, và ngay trước đó
là vụ đổ vỡ hàng loạt các HTX tín dụng, có lẽ là giai
đoạn bất ổn nhất trong lịch sử kinh tế Việt Nam: Tỷ giá
tồn tại phi thực tế và trong 9 năm đã tăng 450 lần, từ 10
đồng/1 USD năm 1981 lên 4.500đ/1 USD tháng 3-1989. Do ảnh hưởng
bởi giá lương tiền, tỷ lệ siêu lạm phát xảy ra chưa từng
có trong suốt các năm 1986 - 1989. Từ kỷ lục về lạm phát
453,3% năm 1986, đến trước thời điểm Thanh Hương vỡ nợ,
lạm phát "vẫn còn" 95,3%. Cần phải nhấn mạnh là để đối
phó với lạm phát, Nhà nước bấy giờ cho... đổi tiền- nhấn
mạnh thêm, là sau khi in tiền không xuể.
Cho tư nhân vay với lãi suất cao hơn lạm phát, rất đơn giản,
chính là một hình thức giữ tiền của dân.
Một nghiên cứu của tướng Công an Phạm Minh Chính, người
đang đương chức Ủy viên TƯ Đảng, Bí thư tỉnh ủy Quảng
Ninh nếu ví dụ: Năm 1988, 1 lô đất ở khu vực Láng Thượng
(Đống Đa- HN) được giao dịch với giá 2 chỉ vàng. 2 năm sau,
lô đất này được giao dịch lại với giá 7 lượng vàng. Cao
gấp 35 lần giá cũ. Đến năm 1993, giá đã là 120 cây vàng,
gấp 17 lần giá 3 năm trước và 600 lần so với giá cách đó 5
năm. TS Chính cho rằng: Tâm lý muốn đảm bảo tiền bằng nhà
và đất xuất hiện vào đầu những năm 90.
Sau vụ Thanh Hương, tâm lý trú ấn khiến người dân tiếp tục
giữ tài sản của mình bằng cách đầu tư vào đất đai, và
vàng, thay vì là gửi tiền vào ngân hàng như Nhà nước mong
muốn. Không phải ngẫu nhiên là đúng vào năm 1990, Việt Nam
lần đầu tiên buộc phải cho nhập khẩu vàng. Không phải là
ngẫu nhiên mà giá đất từ 1990 lên theo chiều thẳng đứng và
cơn sốt đất đầu tiên xảy ra năm 1993.
Sách "Kinh tế Việt Nam: Thăng trầm và đột phá" của cặp đôi
TS Phạm Minh Chính và Vương Quân Hoàng cho biết: Kinh tế tư
nhân bấy giờ không tiếp cận được nguồn vồn ngân hàng,
phổ biến là do không có tài sản thế chấp và chính sách
không khuyến khích của Ngân hàng đối với những khoản vay
này. KT tư nhân, trong điều kiện hầu bao bị bót nghẹt trông
phần lớn vào hình thức "Hụi". Và lẽ đương nhiên, thị
trường tín dụng phi chính thức ra đời, thậm chí rất phát
triển, nhằm đáp ứng nhu cầu từ hai phía dư vốn và thiếu
vốn.
Hụi họ, tín dụng phi chính thức vẫn tồn tại từ đó đến
giờ như một kênh huy động vốn "dân gian". Và vỡ nợ chỉ
xảy ra khi nền kinh tế "có vấn đề".
Không khó để chỉ ra những vấn đề của nền kinh tế hiện
nay và đó là những vấn đề đã từng tồn tại trong thập
niên 80 của thế kỷ trước.
Khi nguồn vốn bị bóp nghẹt với lãi suất vượt quá định
mức lợi nhuận thông thường, khi mà thị trường chứng khoán,
kênh huy động vốn liên tục trong tình trạng đèn đỏ, mà con
số gần 47 ngàn doanh nghiệp giải thể hoặc phá sản chỉ là
một mặt của vấn đề, thì người ta phải trông chờ vào tín
dụng đen, hoặc không làm gì cả. Khi niềm tin vào đồng nội
tệ suy giảm, người ta phải chuyển đổi tiền đồng vào
đất, vào vàng, vào ngoại tệ. dù bất động sản đang đóng
băng, dù vàng cao hơn giá thế giới cả triệu đồng mỗi
lượng, dù tỷ giá thậm chí được "điều chỉnh" 3 lần trong
chỉ 7 ngày. Và khi mà lạm phát cao hơn mức lãi suất ngân hàng
tới cả chục %, người ta sẵn sàng chấp nhận rủi ro với
tín dụng phi chính thức để bảo toàn tài sản của mình.
Đã có một cách nhìn nhận rất ác tâm xung quanh câu chuyện
vỡ nợ: "Lòng tham và cả tin"; "Chung quy chỉ tại lòng tham";
"Lòng tham đang được sát hạch"...
Nhưng vỡ nợ không đơn giản chỉ bởi lòng tham.
Nguyễn Văn Mười Hai đã ra tù và bắt đầu một cuộc đời
mới. Nhưng chắc chắn những Mười Ba, Mười Bốn sẽ xuất
hiện. Rất sớm thôi.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/10334), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét