cuộc cách mạng trên thế giới quần chúng có đông đảo
xuống đường làm thành một biển người đối kháng với bộ
máy cầm quyền độc tài hay không sẽ tùy thuộc vào một yếu
tố duy nhất: cảm nhận của quần chúng về khả năng thành
công của một cuộc cách mạng. Cảm nhận đó của quần chúng
lại tùy thuộc vào ảnh hưởng của những xung động lực
đến từ 3 tác nhân: nhà cầm quyền, lực lượng đối kháng,
và quần chúng.
Về phía nhà cầm quyền độc tài chuyên chế thì lúc nào họ
cũng (a) tỏ rõ thái độ không bao giờ tự động rời bỏ
hoặc chuyển giao quyền lực; (b) sẵn sàng sử dụng bộ máy
cầm quyền để đè bẹp các thế lực đối kháng; (c) ngăn
chận thông tin đến từ phía đối kháng; (d) ép nhẹm những
thông tin bất lợi cho bộ máy cầm quyền; (e) tuyên truyền ồ
ạt với thông tin một chiều để thuyết phục quần chúng
rằng nhà cầm quyền đất nước rất được quần chúng tín
nhiệm, rất có chính nghĩa và rất vững chắc; (f) tung hỏa mù
bằng cách đưa ra những sự kiện/ vấn đề nóng nhằm làm cho
quần chúng và những người đối kháng với bộ máy cầm
quyền bị lạc đường, mất định hướng, phân tán lực
lượng, hoài nghi lẫn nhau, bị cuốn hút vào những hứa hẹn
hay mục tiêu nhảm nhí, có ảo tưởng rằng bộ máy cầm quyền
sẽ tự sửa sai và làm tốt hơn; (g) dựng lên một kẻ ngoại
thù để khơi dậy lòng yêu nước, để răn đe là sẽ bị mất
nước nếu không hợp tác với nhà cầm quyền, hoặc để trấn
áp với lý do vì an ninh quốc gia.
Ở một mặt khác thì nhà cầm quyền độc tài lại rất bất
an: (a) vì biết rằng đại đa số quần chúng sẽ không bao giờ
công khai ý nghĩ chống đối của mình để cho nhà cầm quyền
biết, bộ máy cầm quyền càng độc tài chuyên chế thì dân
càng giỏi che dấu, cho nên khó biết dân thực sự đang nghĩ gì
và sẽ làm gì nếu có cơ hội; (b) vì không biết quần chúng
tin ai hơn, tin vào tiếng nói của nhà cầm quyền hay tin vào
tiếng nói của thành phần đối kháng; (c) vì không biết giữa
"tâm trạng của quần chúng" với "suy đoán của nhà cầm
quyền về tâm trạng của quần chúng" có khoảng cách bao xa
và khoảng cách đó có đủ để kích nổ một cuộc cách mạng
hay không; (d) vì nếu có cuộc cách mạng nổ ra không biết là
bộ máy cầm quyền có chịu nỗi áp lực và có khả năng sống
còn hay không; và (e) vì khi đã có một cuộc cách mạng nổ ra
thì nhà cầm quyền sẽ có hai sự chọn lựa là (e1) nhường
nhịn và đáp ứng phần nào yêu sách của quần chúng hoặc là
(e2) thẳng tay đánh dẹp nhưng, khổ nạn là, cả hai sự chọn
lựa đều có khả năng làm cho quần chúng quyết tâm hơn trong
việc giải thể chế độ độc tài.
Về phía đối kháng với nhà cầm quyền thì họ (a) chủ
tâm thu thập thông tin, nhất là thông tin mật từ phía nội bộ
nhà cầm quyền, nên có nhiều thông tin hơn quần chúng; (b)
biết rõ về bản chất, thực chất, và những vấn nạn của
bộ máy cầm quyền hơn là quần chúng; (c) cố gắng thuyết
phục quần chúng rằng một cuộc cách mạng đổi mới đất
nước là cần thiết; (d) cố gắng thuyết phục quần chúng
rằng một cuộc cách mạng đổi mới sẽ có nhiều cơ hội
thành công; và (e) kêu gọi quần chúng hành động. Những
người đối kháng chỉ ra mặt khi (1) tin rằng quần chúng sẽ
nghe theo và (2) tin rằng có thể giật sập được bộ máy cầm
quyền.
Khả năng quần chúng có nghe theo lời kêu gọi hay không tùy
thuộc vào uy tín của lực lượng đối kháng. Ở trong môi
trường dễ xuống đường thì lời kêu gọi của lực lượng
đối kháng khó thuyết phục quần chúng rằng nhà cầm quyền
đang yếu thế. Tuy nhiên, môi trường như vậy sẽ dễ khuyến
khích lực lượng đối kháng xuống đường hơn vì ít nguy
hiểm hơn. Ngược lại ở trong môi trường càng khó xuống
đường chừng nào thì lời kêu gọi của lực lượng đối
kháng càng có uy tín đối với quần chúng. Khả năng trừng
trị của nhà cầm quyền càng mạnh chừng nào thì sự kêu gọi
của lực lượng đối kháng càng có uy tín chừng ấy đối
với quần chúng, vì quần chúng tin rằng đó là dấu hiệu cho
thấy nhà cầm quyền đã suy yếu rồi nên những nhà đối
kháng mới dám ra mặt. Dấu hiệu "nhà cầm quyền đã suy
yếu" khuyến khích sự tham dự của quần chúng.
Thông thường thì thành phần đối kháng với nhà cầm
quyền sẽ "trốn kín" cho đến khi họ thấy có cơ hội
thành công mới ra mặt đối kháng và kêu gọi quần chúng
xuống đường làm một cuộc cách mạng đổi mới. Đặc biệt
là những người đối kháng nằm bên trong hệ thống cầm
quyền, những người một thời đã từng là công thần cao cấp
của chế độ. Họ có rất nhiều thông tin về sự rạn nứt
bên trong và thấy rõ cái bệ rạc của hệ thống cầm quyền.
Sự đánh giá của họ về tình hình sẽ chính xác hơn là
những người quan sát từ bên ngoài. Theo đó, ước tính của
họ về thời điểm hành động cũng đáng tin cậy hơn. Vì
thành phần đối kháng với nhà cầm quyền độc tài luôn bị
đe dọa bởi hiểm họa ở cấp độ cao nhất cho nên họ phải
"trốn kín" là điều đương nhiên. Nhưng một khi họ đã
dám ra mặt chống đối nhà cầm quyền thì quần chúng có thể
nhận ra là thời cơ đã tới và rất có thể sẽ đáp ứng
lời kêu gọi xuống đường làm một cuộc cách mạng đổi
mới đất nước.
Về phía quần chúng, họ tiếp cận thông tin từ cả hai phía,
phía nhà cầm quyền và phía đối kháng, rồi dùng thông tin đó
để ước đoán tình hình và làm quyết định. Thông tin từ
phía đối kháng thì cố gắng thuyết phục quần chúng đứng
lên chống nhà cầm quyền còn phía nhà cầm quyền thì làm
ngược lại. Dưới một bộ máy cai trị độc tài, quần chúng
ít được tiếp cận với thông tin trung thực và càng khó tiếp
cận với thông tin đối kháng. Do đó, kết quả là đại đa
số quần chúng sẽ có khuynh hướng thờ ơ.
Nếu như phía đối kháng có giỏi đưa thông tin đến quần
chúng, nếu như quần chúng có thể liên tục tiếp cận thông
tin đối kháng, và nếu như thông tin đối kháng thuyết phục
được quần chúng rằng một cuộc cách mạng đổi mới là
cần thiết... thì quần chúng sẽ ấp ủ giấc mơ đổi mới và
giữ kín trong lòng chờ cơ hội. Nhưng quần chúng sẽ không
hành động nếu như họ không nhìn thấy khả năng thành công.
Họ phải nhìn thấy dấu hiệu "nội bộ nhà cầm quyền đang
bị rạn nứt, rớt vào khủng hoảng, sắp bị sụp đổ."
Họ phải nhìn thấy "chính quyền đã suy yếu." Họ phải
nhìn thấy "có một lực lượng đối kháng có thực lực"
đang đứng sau lưng quần chúng vận động lật đổ nhà cầm
quyền. Quần chúng có được những cái "thấy" như vậy
thì mới hy vọng họ chịu xuống đường, mới dám biến giấc
mơ đổi mới đã ấp ủ và giữ kín trong lòng thành hành
động cụ thể.
Sự thật là: quần chúng không biết được sức mạnh thực
sự của nhà cầm quyền, vì thông tin này chỉ đến từ biến
cố thật. Hay nói một cách khác là, quần chúng chỉ thực sự
biết nhà cầm quyền có sức mạnh tới đâu sau khi đã có một
cách mạng nổ ra. Sự thật là: nhà cầm quyền độc tài cũng
không biết được sức mạnh thực sự của quần chúng, vì
thông tin chỉ đến từ biến cố thật. Hay nói một cách khác
là nhà cầm quyền thực sự biết quần chúng có đủ sức
mạnh để giải thể đổ chế độ độc tài hay không chỉ sau
khi đã có một cách mạng nổ ra. Biến cố thật là cái giá
rất cao, cho cả hai phía, để có được thông tin này. Vắng
mặt "biến cố thật" để sự thật tự phơi bày thì chỉ
còn lại "sự thật theo cảm nhận" tác động lên cán cân
chính trị. Cán cân nghiêng về phía nhà cầm quyền độc tài
hay nghiêng về phía lực lượng đối kháng sẽ tùy thuộc vào
sự cảm nhận của quần chúng. Do đó, tận dụng thông tin
để gây ấn tượng "như thật" là một cuộc chiến tiền
biến cố. Muốn quần chúng xuống đường, phía đối kháng
phải thắng trận chiến thông tin tiền biến cố, phải tạo
ấn tượng "như thật."
Một cuộc cách mạng chỉ có thể xảy ra khi có đủ hai
điều kiện: (1) quần chúng phải tin là cần phải có một
cuộc cách mạng đổi mới và đáng để tham gia và (2) phải có
một lực lượng đối kháng đứng ra điều hợp, thúc đẩy và
hướng dẫn cuộc cách mạng. Không có niềm tin vào một cuộc
cách mạng đổi mới và không có một lực lượng đối kháng
làm dung môi cho một cuộc cách mạng thì quần chúng khó có
thể tự phát thành biển người đối kháng.
Những cuộc cách mạng mới đây được báo chí nhận xét
là những cuộc cách mạng tự phát và không có lãnh tụ. Cụm
chữ "một cuộc cách mạng tự phát" không đồng nghĩa với
"không có một lực lượng đối kháng làm dung môi cho cuộc
cách mạng" và "cuộc cách mạng không lãnh tụ" không
đồng nghĩa với "không có một lực lượng đối kháng
đứng trong bóng tối hay đứng sau lưng quần chúng để vạch
kế hoạch và điều hợp chương trình hành động." Điều
này có nghĩa là, nói thế nào thì nói nhưng trên thực tế thì
vai trò của một lực lượng đối kháng trong tiến trình dẫn
đến một cuộc cách mạng khẳng định là không thể thiếu.
Nhìn vào tình hình của Việt Nam, người ta có thể hiểu
được tại sao đại đa số quần chúng tỏ vẻ thờ ơ trước
thời cuộc. Dân chúng Việt Nam không hèn nhát cũng không thiếu
tinh thần trách nhiệm như một số người đã nhận xét. Nó
chỉ đúng với những gì quan sát được trên bề mặt. Nhà
cầm quyền độc tài "khoái" cách nhìn này vì họ muốn mọi
người tin là như vậy để tự từ bỏ hy vọng sẽ có một
cuộc cách mạng đổi mới đất nước.
Thật ra, sự thờ ơ của quần chúng trong một đất
nước đang nằm dưới sự khống chế của một bộ máy độc
tài toàn trị cho người ta thấy được hai vấn đề cực kỳ
quan trọng, có thể nói đó là hai điều kiện đang làm "đông
lạnh" sức mạnh của quần chúng. Đó là (1) đại đa số
quần chúng chưa tiếp cận được hoặc chưa tiếp cận đủ
thông tin từ phía đối đối kháng, do đó, chưa cảm nhận
được sự cần thiết của một cuộc cách mạng đổi mới
đất nước; hoặc/và (2) đại đa số quần chúng chưa thấy
những dấu hiệu và do đó chưa cảm nhận được khả năng
thành công của một cuộc cách mạng.
Điều kiện thứ nhất tuy là đang làm đông lạnh quần chúng
nhưng, sau khi đã nhìn thấy, thì chính nó lại là một cơ hội
lớn để cho lực lượng đối kháng hoạch định một chiến
sách khác tích cực hơn để "làm tan đông lạnh" thúc đẩy
một cuộc cách mạng đổi mới đất nước. <span
class="underlined-text">Chiến sách đó có thể là tạo điều kiện
để quần chúng tiếp cận thông tin đối kháng một cách sâu
rộng hơn và liên tục bằng cách tích cực ĐẨY thông tin đến
tay quần chúng thay vì chờ quần chúng tự KÉO thông tin một
cách nhỏ giọt từ những nguồn không được tự do tiếp cận
như tình trạng hiện tại.</span>
Chỉ trông cậy vào những cơ quan truyền thông để thực
hiện chiến sách này thì chưa đủ. Muốn làm được công
việc này cần có sự sáng tạo, có phương án tốt và có sự
tham gia đông đảo của cá nhân. Và cá nhân không phải chỉ
đơn thuần là tham gia truyền tải thông tin mà là tham gia vào
cuộc chiến thông tin để giải phóng đất nước khỏi ách
độc tài toàn trị. Mỗi một cá nhân đủ sức để biến
một hạch nhân thành lực lượng lớn. Một que diêm không cho
đủ lửa nhưng hàng triệu que diêm có thể làm tan cả Bắc
Băng Dương. Phải thắng "cuộc chiến thông tin tiền biến
cố" thì lực lượng đối kháng mới có hy vọng động viên
được quần chúng xuống đường làm một cuộc cách mạng
đổi mới đất nước.
Một chiến sách tích cực hơn cho một cuộc chiến thông tin
tiền biến cố thôi cũng chưa đủ. Cần phải có một lực
lượng đối kháng có thực lực. Không có một lực lượng
đối kháng đủ thực lực đứng ra vận động, quần chúng khó
có thể cảm nhận được khả năng thành công của một cuộc
cách mạng. Hai học giả Jack A. Goldstone và John Hazel cũng đồng
ý về điểm này. Hai ông nói, trong bài viết Understanding the
Revolutions of 2011, một cuộc cách mạng có thể thành công cần
phải hội đủ một số yếu tố. Thứ nhất, quần chúng phải
nhìn thấy chính quyền là một đại họa cho tương lai của
đất nước. Thứ hai, công thần cao cấp của chế độ, đặc
biệt là trong quân đội, đang bất mãn hoặc không còn muốn
chống đỡ cho chế độ nữa. Thứ ba, một đám đông quần
chúng kết hợp diện rộng (tham dự của mọi giai tầng, mọi
tôn giáo, mọi sắc tộc) phải được "ai đó" động viên
để xuống đường đối kháng với chính quyền. Và, sau cùng
là những quyền lực quốc tế sẽ không nhúng tay trợ giúp cho
nhà cầm quyền độc tài (nếu được họ đứng ra bênh vực
quần chúng thì càng tốt).
Với hiện tình của đất nước, thành lập một liên minh
tôn giáo và một công đoàn lao động đại diện cho công nhân
có lẽ là con đường nhanh nhất để có được "ai đó"
đứng ra vận động quần chúng. Một liên minh tôn giáo và
một công đoàn lao động cũng sẽ cho lợi thế và cơ hội
nhiều nhất trong vai trò là lực lượng đối kháng để quần
chúng cảm nhận được khả năng thành công của một cuộc
cách mạng đấu tranh bất bạo động. Một công đoàn lao động
cần có sự tham gia của các luật sư và chuyên gia am tường
về nhân sự và luật lao động, đang làm việc trong quốc nội
và tại hải ngoại, để hướng dẫn công nhân đấu tranh.
Một liên minh tôn giáo đã từng được hình thành trong quá
khứ đấu tranh của đất nước. Hình thành một liên minh tôn
giáo cho nhu cầu khẩn thiết của đất nước ngày hôm nay không
phải là một khái niệm lạ và cũng không phải là việc khó
thực hiện.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8634), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét