chung : thành phần chủ đạo của các cuộc xuống đường là
thành trí thức phần trẻ, không tham gia đảng phái chính trị.
Vũ khí của họ là facebook, điện thoại di động. Nói chung là
internet. Điểm đáng chú ý khác là hầu hết các biểu ngữ
xuống đường đều có nội dung đơn giản và dứt khoát: đòi
hỏi chấm dứt chế độ. Hiếm thấy biểu ngữ nào yêu cầu
dân chủ, nhân quyền, tự do ngôn luận... Việc tương tự đang
xảy ra tại các xứ Ả Rập khác.
Điều này xem ra rất thực tế, đáng được cho tuổi trẻ các
nước độc tài khác lưu tâm. Bởi vì dân chủ chỉ có thể
bắt đầu khi chế độ độc tài cáo chung.
Nguyên nhân cuộc biểu tình tại Tunisie bắt đầu bằng việc
tự thiêu của một người bán rau. Người này bị cảnh sát
bức hiếp như đòi phải trả tiền hối lộ mới được tiếp
tục bán. Khi xe bán rau bị tịch thu, người này khiếu nại lên
các cấp trên, nhưng cũng không được giải quyết. Uất ức,
người này tự thiêu trước tòa Tỉnh để phản đối. Tại
Tunisie, nạn tham nhũng, quan chức ức hiếp dân đen, xã hội
bất công… đã trở thành nếp sống. Công lý như thế bị chà
đạp. Trong khi tầng lớp quan quyền thì cuộc sống đế vương,
còn người dân đen thì đồng lương làm ra bữa nào xài đủ
cho bữa đó. Xã hội như thế trở thành một « lò thuốc súng
» có thể bùng nổ bất cứ lúc nào. Người ta nói « nơi nào
có áp bức là nơi đó có đấu tranh ». Vấn đề là khi nào «
áp bức » vượt quá mức độ cho phép để xã hội bùng nổ.
Nhưng nguyên nhân cốt lõi lại đến từ các việc tầm thường
khác. Không có các việc này, giả sử có 10 người bán rau tự
tử cuộc cách mạng vẫn chưa chắc xảy ra.
Thứ nhất là vấn đề vật giá leo thang. Giá nhu yếu phẩm
tại các nước Ải Rập trong vòng một tháng mà lên 100%, trong
khi tiền lương vẫn đứng nguyên.
Nguyên nhân việc nhu yếu phẩm tăng giá trước hết là do thiên
nhiên. Hè năm 2010 đặc biệt nóng, nhất là tại xứ Nga. Hạn
hán tại đây làm cho nông nghiệp mất mùa, lúa mì thất thâu
nặng. Nước Nga từ một nước xuất khẩu lớn, lại trở
thành một nguồn nhập lúa mì quan trọng. Lương thực trên thế
giới đầu năm 2011 trở nên thiếu. Theo luật « cung, cầu »,
khi mức « cung » ít đi hay mức « cầu » tăng lên thì giá cả
sẽ gia tăng. Nhưng nạn « đầu cơ » trên thị trường thế
giới đã làm cho giá cả lương thực tăng cao hơn. Tháng giêng
năm 2011 các nước Ả Rập, phần lớn lương thực chính ở
đây là lúa mì, giá lương thực trong vài ngày tăng 50%, sau đó
80%, thậm chí 100%. Kết quả làm cho người dân các nước này
trở nên ngèo, tiền lương không đủ sống. Thành phần nghèo
trong các xã hội tại đây lại chiếm phần lớn dân số.
Thứ hai là mô hình phát triển của Tunisie đã phá sản, mặc
dầu mô hình này được sự « khen ngợi » của FMI hay các
định chế tài chánh quốc tế. Việc tăng trưởng GDP không
liên quan gì đến việc cơm no áo ấm của đại đa số người
dân. Đây cũng là mô hình phát triển của Trung Quốc cũng như
của nhiều xứ độc tài khác. Mới đây, đại hội đảng CS
Trung Quốc, ông Ôn Gia Bảo đã có những tuyên bố về sự phát
triển thiếu đồng bộ tại TQ cũng như nhiều vấn đề bất
công xã hội khác. Ông này đã thấy được nguyên nhân đưa
đến cách mạng « hoa lài » tại Tunisie do đó đã có những ý
kiến nhằm chặn đầu, hy vọng xoa dịu nỗi bất bình chỉ mong
chờ ngày bùng nổ của dân chúng TQ.
Mô hình kinh tế phá sản của Tunissie có thể thấy được qua
việc tỉ lệ thất nghiệp rất cao của lớp trẻ vừa tốt
nghiệp đại học. Con số này năm 2000 là 20%; năm 2010 là 50%.
Người bán rau tự thiêu châm ngòi cho cuộc cách mạng xảy ra
cũng là một trí thức khoa bảng tốt nghiệp đại học nhưng
không có việc làm.
Một đất nước mà số trí thức khoa bảng mới đào tạo
thất nghiệp đến 50% cho thấy những nhà lãnh đạo hoàn toàn
bất tài. Nói chung là lãnh đạo nước này đã không có một
chiến lược phát triển đúng đắn phù hợp.
Cuộc cách mạng xảy ra hoàn toàn do tuổi trẻ tự lãnh đạo.
Cuộc cách mạng thành công vì bộc phát đúng thời điểm.
Người dân nghèo bất mãn trước nạn vật giá gia tăng do đó
đông đảo xuống đường tham gia biểu tình, góp phần lớn lao
cho cuộc cách mạng thành công. Ở đây sự bất mãn của giới
trẻ và mọi tầng lớp trong xã hội giống nhau: người lãnh
đạo. Các cuộc biểu tình ôn hòa không hề có đòi hỏi về
chính trị như dân chủ, nhân quyền, mà chỉ đơn giản đòi
hỏi người lãnh đạo từ chức. Đòi hỏi này hoàn toàn chính
đáng vì người lãnh đạo đã không làm tròn được nhiệm vụ
của mình. Khi người lãnh đạo không làm tròn bổn phận thì
cũng đánh mất luôn tư cách lãnh đạo (hay thiên mạng). Giả
sử, khẩu hiệu của những người trẻ này là đòi hỏi « dân
chủ », « nhân quyền »… những yêu cầu nặng về chính trị,
thì chưa chắc được sự ủng hộ đông đảo của hầu hết
dân chúng trong xã hội. Hơn nữa, nếu nhóm (hay người) lãnh
đạo đáp ứng các đòi hỏi của quần chúng (về dân chủ,
nhân quyền…) thì vấn đề vẫn không giải quyết. Bởi vì
các vấn nạn đã đem đến hiện trạng cho các nước độc tài
Ả Rập (và một số nước khác) là người (hay nhóm) lãnh
đạo, tức các việc điều hành quốc gia và tổ chức xã hội.
Hiện nay ở một số nước Ả Rập khu vực Trung Đông, những
người lãnh đạo tự động tuyên bố cởi mở về dân chủ,
đây là một mục tiêu chính trị hy vọng tránh được một
cuộc cách mạng như tại các xứ Bắc Phi. Một điều quan
trọng khác đưa đến cuộc cách mạng thành công là thái độ
« trung lập » của quân đội. Đây là một điểm son cho những
cấp chỉ huy quân đội các nước Ả Rập. Vì họ ý thức
rằng quân đội chỉ nhằm bảo vệ dân và bảo vệ đất
nước chứ không phải để bảo vệ một chế độ chính trị
thối nát với những nhà độc tài bạo tàn.
Nhiều người cho rằng cuộc cách mạng xảy ra là do niềm tự
hào của dân tộc Ả Rập bị chà đạp hay bị thách thức.
Thực ra, niềm tự hào của người Ả Râp đã bị thách thức
từ khi đế quốc Ottoman sụp đổ trước những phát minh khoa
học kỹ thuật của Tây Phương, vào cuối thế kỷ 19, chấm
dứt qua Thế chiến thứ I. Niềm tự hào của họ cũng bị
thách thức khi tất cả các chế độ được thiết lập trên
nên tảng văn hóa Hồi Giáo (với các tín điều Charia) đều
không thành công (như tại Iran, Afghanistan, Soudan…), nếu không
nói là suy kém. Trong khi các đảng phái (Hồi giáo) khác thì chia
rẽ.
Cuộc cách mạng của tuổi trẻ Ả Rập thành công hôm nay không
phải vì họ « tự hào » hơn cha anh của họ. Tuổi trẻ hôm
nay thành công vì họ có « ngôn ngữ » và cách thức làm việc
riêng của họ mà « người lớn » hay người làm chính trị
không làm được. Các tổ chức chính trị hay tôn giáo không
hề có ảnh hưởng chút nào đến các cuộc cách mạng này. Tôi
tin rằng tuổi trẻ Ả Rập hay tuổi trẻ Việt Nam cũng đều
như nhau. Họ có tiếng nói riêng của họ. Họ có những rung
động riêng mà « người lớn » hay người làm chính trị chưa
thấy ai giải mã được. Các chế độ tương lai của các
nước này là đáp số của cuộc cách mạng (hoa lài).
Nhiều người hiện nay cũng vội cho rằng « chính phủ cách
mạng » ở Tunisie « sụp đổ » khi thấy ông thủ tướng
Mohamed Ghannouchi từ chức. Thật là một sai lầm lớn khi nói
đến một « chính phủ cách mạng » tại Tunisie và Ai Cập.
Tại các nước này, cuộc cách mạng dân chủ thành công không
hề dựa trên một đảng phái chính trị hay một thế lực tôn
giáo nào. Do đó không hề có « chính phủ cách mạng ». Bộ
máy nhà nước vẫn còn, tuy mất đầu, nhưng vẫn sinh hoạt theo
những điều đã được hiến pháp qui định. Hơn nữa đây là
một cuộc cách mạng đúng nghĩa tự phát. Người dân sẽ phản
đối cho tới khi có một chính phủ mà theo họ là xứng đáng.
Nhưng đôi khi việc này lại gây khoảng trống chính trị cho
Tunisie mà đây là điều không tốt cho nền kinh tế.
Ông Mohamed Ghannouchi là một lãnh tụ Hồi Giáo lưu vong (20 năm
tại Anh), nguyên là lãnh đạo đảng Ennahda (có nghĩa là Tái
Sinh). Ông này chỉ là phụ trách lãnh đạo một chính phủ
chuyển tiếp, do quốc hội tạm thời chỉ định, hay theo đúng
các điều lệ của hiến pháp, để bảo đảm sự liên tục
của nhà nước. Một cuộc bầu cử sẽ xảy ra, có lẽ vài
tháng nữa, sẽ chỉ định ai là người lãnh đạo chính đáng
(légitime) tại Tunisie (và Ai Cập). Nhưng việc ông Mohamed
Ghannouchi từ chức cho thấy ảnh hưởng của Hồi Giáo không
lớn trong xã hội Tunisie. (Tương tự như ở Ai Cập. Nhóm Hồi
Giáo có thế lực ở đây là nhóm Hồi Giáo Anh Em – Les Frères
Musulmans thì không hề được sự ủng hộ của dân chúng.
Tiếng nói của đại diện tổ chức này thường bị phản
đối trong các buổi mít tinh). Việc này cho thấy đe dọa về
Hồi giáo hiện nay chưa đáng lo ngại.
So sánh với Việt Nam, ta thấy cũng có nhiều điểm đáng nói.
Hiện nay có một số nhân sĩ, đảng phái chính trị kêu gọi
người dân xuống đường đòi hỏi dân chủ, nhân quyền. Tôi e
rằng sẽ khó thành công.
Ta thấy lãnh đạo các nước Ả Rập cũng tương tự như đảng
đang lãnh đạo tại VN. Họ đã tự đánh mất tính chính thống
của người lãnh đạo. Khi họ không làm tròn được các việc
như lo cơm no áo ấm cho người dân, tạo công ăn việc làm cho
người dân… họ đã đánh mất tư cách lãnh đạo. Riêng VN
thì còn tệ hơn, không những họ không lo được cơm no áo ấm,
công ăn việc làm cho người dân mà họ còn không bảo vệ
được sự vẹn toàn của lãnh thổ. Mặt khác, cái nghèo đói
và chậm tiến tại VN là do đảng CSVN gây ra. Nếu không có
đảng CSVN thì dân mình đâu đã nông nỗi? Tính chính thống mà
đảng CSVN tự nhận là họ có tư cách duy nhất để lãnh đạo
là một điều láo khóet, bịp bợm từ hơn 60 năm nay. Tại sao
lại không bỏ công giải thích cho mọi người hiểu về sự
láo khóet này? Khi mọi người dân biết rằng đảng CSVN không
có (hay không còn) tư cách lãnh đạo nữa thì họ sẽ lật đổ
đảng này xuống mà thôi. Điều khó là làm thế nào để nói
lên sự thật cho người dân khi mà người dân, kể cả thành
phần tinh hoa, vẫn còn mông muội (ignorance) trong cái ảo tưởng
rằng họ là một trong những dân tộc « hạnh phúc » nhất
trên thế giới?
Riêng tôi thì nghĩ rằng, cuộc cách mạng dân chủ sẽ đến
Trung Quốc trước, sau đó mới đến VN. Dân tộc TQ là một dân
tộc lớn, nền văn minh của họ, tương tự nền văn minh Ả
Rập, đã từng sáng chói hơn mọi nền văn minh khác trên thế
giới. Trí thức và người dân TQ có truyền thống thường nổi
dậy lật đổ chính quyền. Tôi cho rằng cách mạng dân chủ
sẽ đến TQ vì lòng tự hào của trí thức và người dân
nước này, hơn là những tuyên truyền hay giật dây đến từ
bên ngoài. Thời điểm của cuộc cách mạng này sẽ là lúc mô
hình kinh tế Trung Quốc sụp đổ mà việc này có thể đến
trong một thời gian gần đây. Các yếu tố gia tăng giá cả về
nguyên liệu và năng lượng hiện nay có thể là tiếng chuông
báo hiệu, vì sẽ khiến cho các mặt hàng của TQ không còn năng
lực canh tranh (vì giá cao), mà xương sống nền kinh tế nước
này là xuất khẩu, do đó kinh tế sẽ suy thoái. Việc này chắc
chắn đưa đến khủng hoảng xã hội nếu chính sách kinh tế
ngũ niên « hướng nội » vừa được đảng CSTQ đề ra không
sớm thành công. Một cuộc cách mạng chắc chắn sẽ xảy ra.
Mà lịch sử nước này, tương tự như lịch sử VN, mỗi lần
thay đổi chế độ chính trị là một lần có đổ máu lớn.
Hai đảng CSVN và đảng CSTQ đã thấy thông lệ của lịch sử
do đó cố tìm cách trấn áp mọi phản đối của người dân.
Nhưng việc này sẽ là vô vọng: không sức lực nào ngăn
được sức bật dậy của những người dân khi mọi hy vọng
của họ về tương lai đều bị tập đoàn cầm quyền tước
đoạt.
TNT
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/8068), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét