tới sự trung thực, công bằng, khách quan, thì cũng có hàng
loạt bài trên nhiều tờ báo khác vi phạm những nguyên tắc
đạo đức báo chí, kể cả nguyên tắc luật pháp căn bản:
chừng nào chưa có phán quyết cuối cùng của một tòa án hợp
lệ, chừng đó không thể coi ai đó là có tội".</strong>
<center><img src="http://danluan.org/files/u1/1294170578.nv_.jpg" width="600"
height="398" alt="1294170578.nv_.jpg" /></center>
<center>TS. Cù Huy Hà Vũ (phải) và Đại tướng Võ Nguyên
Giáp</center>
Đầu tháng 11, TS Cù Huy Hà Vũ bị bắt trong một "vụ án bao
cao su" bí ẩn, sau đó bị khởi tố về tội "tuyên truyền
chống phá Nhà nước".
<h2>TS Luật Cù Huy Hà Vũ bị bắt và khởi tố</h2>
Cần nói rõ rằng tôi không có bất kỳ lợi ích hoặc tình
cảm cá nhân nào liên quan đến ông Cù Huy Hà Vũ. Tôi cũng
không đủ độ "liều" và thời gian để tranh luận về tính
hợp pháp, hợp lệ trong vụ việc này. Tuy nhiên, vụ bắt ông
Cù Huy Hà Vũ làm nổi lên một số điều đáng chú ý liên quan
tới truyền thông và dư luận xã hội tại Việt Nam.
<span class="underlined-text">Thứ nhất</span> là thói ngụy biện
của rất nhiều người Việt, với một lỗi ngụy biện rất
phổ biến: tấn công cá nhân. Ông Cù Huy Hà Vũ đã phát ngôn
những gì, chính kiến của ông sai ở đâu, lập luận sơ hở
ở điểm nào, cơ sở pháp lý của vụ bắt giữ ông, thì không
thấy ai phân tích cụ thể.
Người ta chỉ ồn lên chuyện "tay này từng kiện cả bố
đẻ", "thằng hoang tưởng, tự tranh cử Bộ trưởng, kiện
Thủ tướng", v.v... Ngay việc ông Vũ bị bắt trong phòng cùng
một phụ nữ cũng dẫn đến những lời bình phẩm như "chết
vì gái", hoặc tấn công cá nhân một cách tầm thường, kiểu
"tưởng đi với ai, hóa ra chơi cái con xấu bỏ mẹ".
Với cách nhìn nhận như thế, họ không thấy được những
vấn đề xa hơn. Vì sao việc một công dân kiện Thủ tướng
(cũng là công dân) lại bị coi là hoang tưởng? Vì sao cơ quan an
ninh bắt giữ Cù Huy Hà Vũ ở TP HCM vì "có hành vi đồi
bại" mà lại kiểm tra máy tính và tư gia của ông ở Hà
Nội?
Có cái gì đó như dấu hiệu lạm quyền, mà ít nhất cũng là
sự không minh bạch ở đây, và một việc làm như thế của cơ
quan công quyền mà không bị đặt dấu hỏi, không bị phản
ứng, thì rồi chuyện gì sẽ xảy ra nữa?
Nghe ra thì có vẻ như cơ quan công quyền phải chịu cái nhìn
đầy khắt khe và định kiến từ dư luận xã hội… nhưng
biết làm sao được, bởi vì đó là nguyên tắc; nguyên tắc
ấy nói rằng công an – cảnh sát – an ninh điều tra bao giờ
cũng phải là lực lượng gương mẫu, lực lượng đi đầu
tuân thủ luật pháp trong xã hội, và luôn phải nhận phần khó
phần thiệt về mình trong quan hệ với nhân dân.
<span class="underlined-text">Thứ hai</span> là sự vi phạm đạo
đức nghề nghiệp của báo chí. Một trong các nguyên tắc mà
bất kỳ nhà báo nào cũng phải thấu triệt và thực hiện
nghiêm ngặt là: trung thực, công bằng, khách quan.
"Trung thực" có nghĩa là viết đúng sự thật. "Công bằng,
khách quan" nghĩa là phản ánh đầy đủ ý kiến các bên (nhà
báo thực hiện "đúng sự thật" bằng cách sử dụng nguyên
vẹn, chính xác thông tin từ một bên nào đó, là chưa đủ, vì
như thế là đưa tin một chiều, không khách quan). Ở điểm
này, cả báo chí "lề trái" lẫn "lề phải" đều không
phải lúc nào cũng giữ được đạo đức.
Trung thực, công bằng, khách quan đòi hỏi nhà báo dùng những
từ ngữ đúng mực khi phản ánh thực tế, không dùng ngôn từ
có tính miệt thị, hạ thấp nhân phẩm; không gọi nhân vật
là "y, thị, hắn" hoặc trống không.
Trung thực, công bằng, khách quan còn đòi hỏi nhà báo tuân
thủ luật pháp: chừng nào chưa có phán quyết cuối cùng của
một tòa án hợp lệ, chừng đó không thể coi ai đó là có
tội. Mọi thông tin do cơ quan điều tra cung cấp theo hướng
bất lợi, hay nhằm chống lại "đối tượng" đều chỉ có
tính tham khảo.
Không nên nghĩ hoặc viện cớ rằng cơ quan an ninh điều tra có
thể đã có những lời nói, hành vi áp đặt đối với báo chí
để buộc báo chí phải đưa tin theo hướng chống lại ông Vũ
và ủng hộ công an. Nếu không, đã chẳng có <a
href="http://vnexpress.net/GL/Phap-luat/2010/12/3BA24599/">bài báo sau
đây của "VnExpress"</a>, mà theo tôi là tờ báo thường đưa
tin rất đúng mực về các vụ việc liên quan tới tòa án.
Có thể thấy, trong bài này, "VnExpress" giữ thái độ khách
quan, khi đưa bất kỳ thông tin nào chống lại ông Vũ họ đều
nêu rõ: "theo cáo trạng", "cơ quan an ninh điều tra cho
rằng"... "VnExpress" cũng không làm cái việc "đá cố"
thêm một phát vào cuối bài như nhiều báo khác, chẳng hạn
nói Cù Huy Hà Vũ không phải luật sư, từng có tiền sự về
tội hành hung, từng kiện bố đẻ hay làm việc gì có tính
"tiêu cực" khác.
Thay vì thế, "VnExpress" lại viết một cách… trọng thị:
"Ông Cù Huy Hà Vũ, 53 tuổi, là con trai của nhà thơ Huy Cận,
con nuôi thi sĩ Xuân Diệu. Ông có bằng thạc sĩ văn chương,
tiến sĩ luật tại Pháp; đồng thời tốt nghiệp Học viện
Quốc tế Hành chính công của Pháp. Chưa được cấp chứng
chỉ hành nghề luật sư nhưng ông Vũ từng tham gia bào chữa
nhiều vụ án".
Và trong khi có những bài báo cố gắng đạt tới sự trung
thực, công bằng, khách quan như thế trên "VnExpress", thì
cũng có hàng loạt bài trên nhiều tờ báo khác vi phạm những
nguyên tắc đạo đức báo chí, kể cả nguyên tắc luật pháp
căn bản đã nhắc tới ở trên: chừng nào chưa có phán quyết
cuối cùng của một tòa án hợp lệ, chừng đó không thể coi
ai đó là phạm tội.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/7481), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét