chỗ ăn trưa, ăn xong ra xe, thấy đôi gương đã bị vặt như
con voi bị cắt tai. Hai bên dây điện vẫn còn lòng thòng, trông
thê thảm vô cùng. Xe mới, mất gương, trông xấu tệ, nhưng
mỹ thuật chỉ là một chuyện, chuyện quan trọng hơn, không có
gương, không thể lùi được vì chẳng có ai xi nhan cho mình
cả.
Đang loay hoay không biết tính sao, nghĩ ngay đến ông bạn thạo
đời, gọi cho hắn, hắn phán luôn: Coi như ông mất một số
triệu và 1 ngày cho xe vào xưởng, còn gương thay thế, dễ ợt.
Ông chạy ngay ra chợ trời (giời), chỉ khoảng hơn 1 tiếng sau
khi xe ông bị vặt, ông sẽ mua lại được chính đôi gương
đó.
Nghe lời ông bạn, mình chạy ra chợ Giời và quả là
"<em>nhân bảo như thần bảo</em>", lượn một vòng, tìm
đến sạp phụ tùng ô tô, sau khi nói yêu cầu xe hãng nào, năm
sản xuất, chủng loại, chủ cửa hàng có ngay cặp gương theo
yêu cầu.
Thực ra thì đây không phải là lần đầu tiên mình ra chợ
Giời. Hồi còn sinh viên mình cũng đã một vài lần đến đó
mua phụ tùng xe đạp, lắp ráp, mang về quê bán kiếm được
chênh lệch mấy đồng bù tiền tàu xe. Ngay từ khi đó thì chợ
Giời đã có lịch sử lâu rồi, thậm chí trước khi mình sinh
ra. Chợ Giời là tên gọi bình dân của chợ Hoà Bình, khu chợ
tạm lâu năm nhất và có quy mô lớn nhất ở Hà Nội có tuổi
đời già nửa thế kỷ.
Theo những người dân ở đây, thời bao cấp, chợ Giời là nơi
tiêu thụ những mặt hàng "vỉa hè", vốn không được tiêu
thụ hợp pháp bằng tem phiếu tại các cửa hàng mậu dịch,
trong đó có một tỷ lệ không nhỏ là đồ ăn cắp. Công bằng
mà nói, thời kỳ này, chợ Giời đóng vai trò là lãnh địa
cuối cùng ẩn náu của cơ chế kinh tế thị trường, cái mà
người ta đang quyết tâm tiêu diệt.
Rồi khi đất nước đi vào ngõ cụt và đứng trên bờ vực
của sự sụp đổ, người ta bỗng chuyển hướng sang
"<em>nền kinh tế thị trường định hướng XHCN</em>" do Party
(Tiệc) ta khởi xướng và lãnh đạo. Tất nhiên là Tiệc lờ
tịt đi ai là người đã nhiều năm trời tiêu diệt cái cơ
chế thị trường đã có sẵn cả trăm năm trước đó.
Chợ Giời chỉ là nơi biểu hiện sinh động của đời sống
kinh tế nước nhà, nơi đó người ta còn lưu giữ nhiều câu
chuyện về một thời. Rằng ở đó đã có những kẻ đổ cả
thùng sơn đi để lấy chiếc thùng về đựng gạo, vì đó là
tài sản XHCN. Rằng có kẻ tháo cả những thanh giằng cột trụ
cầu Chương Dương chỉ để mang ra chợ Giời bán sắt vụn
lấy mấy đồng tiêu chơi… Các loại vật tư quý hiếm thuộc
diện quản lý của nhà nước bạn đều có thể tìm mua ở
chợ Giời.
Một anh bạn vừa du học ở Mỹ về nói với tôi: ở bên đó
nếu thấy ai đó phạm luật mà không tố cáo có thể bị truy
tố với tội danh: "<em>Che dấu tội phạm</em>". Vì thế,
trong các hành vi ứng xử, bạn cần phải cẩn thận xem có bị
luật pháp cấm hay không. Bạn cũng đừng hy vọng rằng, khi cơ
quan bảo vệ luật pháp không nhìn thấy sẽ thoát tội, vì bất
cứ công dân Mỹ nào thấy bạn vi phạm, họ đều có thể báo
cảnh sát. Không chỉ ở Mỹ mà ở các nước châu Âu, hay Nhật
bản người ta cũng ứng xử theo cách ấy. Cũng vì thế, nên ở
bên đó, xe họ đỗ vô tư, bạt ngàn mà chẳng lo bị vặt
gương như ở xứ ta.
Một vài lần đi sang các nước láng giềng, đặc biệt là
những nước không có tiệc lãnh đạo mình cũng thấy hiện
tượng ấy. Ở nước ta, có thời kẻ cắp hiên ngang hoạt
động ở các bến xe, bến tàu với sự chứng kiến của hằng
trăm người mà vẫn không sao. Thậm chí đã có những băng
đảng hoạt động trong một thời gian dài, gây ra biết bao hậu
quả mới bị truy tố. Những vụ án như Khánh Trắng, Phúc Bồ,
Năm Cam… khi bị đưa ra pháp luật người ta mới thấy sự kỳ
lạ của cách ứng xử ở VN.
Ngày nay, ai đó đổ lỗi cho những tiêu cực của đời sống
là do: "Cơ chế thị trường" vậy thì chuyện của người
Mỹ, hay người châu Âu phải chăng họ không có "cơ chế thị
trường"? Cái khác của chúng ta là cái đuôi ở phía sau cái
cơ chế ấy.
Dẫu sao thì tôi cũng cám ơn cái chợ Giời XHCN, nơi đó tôi có
thể tìm thấy cặp gương của chính mình vừa bị vặt trộm.
Hơn thế, đó là nơi còn lưu giữ nhiều câu chuyện sinh động
của đời sống xã hội hôm nay.
Phan Thế Hải
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/5679), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét