trang nhất của các ấn phẩm báo chí lớn nhất của khu vực
và thế giới, đặc biệt là các tạp chí chuyên về kinh doanh,
kinh tế. Vinaxhin là tên của một đại công ty của xứ Biệt
Nam vừa năm thứ ba liên tiếp lọt vào bảng xếp hạng 50 công
ty có tính sáng tạo và minh bạch nhất thế giới do tạp chí
Pusinessweek bình chọn. Vinaxhin hoạt động đa lĩnh vực: sản
xuất công nghiệp, thương mại và dịch vụ. Các sản phẩm và
mặt hàng kinh doanh của Vinaxhin rất đa dạng và khác biệt từ
sản xuất tàu biển, tàu vũ trụ cho đến môi giới đầu tư,
quản lý khách sạn, kinh doanh xe máy và là chủ sở hữu của
hàng trăm các sáng chế khác nhau. Vinaxhin hiện đang là mẫu
mực cho sự táo bạo, sáng tạo nhưng rất minh bạch, trách
nhiệm cộng đồng trên thương trường toàn cầu. Tuy nhiên, cái
tên Vinaxhin đã có một thời đồng nghĩa với một vụ đại
phá sản, đục khoét tiền dân khổng lồ của xứ Biệt Nam.
Vụ việc xảy ra cách đây đã khá lâu (hoặc chưa lâu lắm,
tùy theo quan niệm của mỗi người). Năm đó, không hiểu sao
đúng vào lúc tiết trời rất nóng, dư luận ở xứ Biệt Nam
lại xôn xao khi biết có một đại công ty nhà nước tên là
Vinaxhin làm thất thoát rất nhiều tiền và tài sản của
người dân (khi đó vẫn hay gọi một cách mỹ miều là
"<em>lạm dụng ngân sách nhà nước</em>"). Biển lận tiền
dân và thậm chí biển lận lãnh thổ quốc gia không còn là
chuyện lạ ở xứ Biệt Nam khi đó. Nhưng lần này, người dân
hết sức bối rối và choáng váng khi nhìn hàng chữ số dài
dằng dặc biểu hiện số tiền của mình bị Vinaxhin làm cho
"biến mất". Nhiều người không thể đọc nổi, vì cả
đời chưa bao giờ gặp con số nào dài đến thế. Vinaxhin cũng
như hàng chục các đại công ty nhà nước khác của xứ Biệt
Nam lúc đó, thực chất, chỉ là những nơi để các "bố
già" và tay chân của họ rút tiền dân một cách đàng hoàng
và hợp pháp mà thôi. Bằng chứng là ngay báo chí của chính
các "bố già", không hiểu vì lý do gì, cũng từng viết:
"<em>…Với tỷ suất lợi nhuận trên vốn quá thấp hay thậm
chí thua lỗ triền miên, nhưng các công ty và các tập đoàn nhà
nước vẫn tồn tại và…tiếp tục được Nhà nước rót
tiền và dành cho nhiều ưu đãi.</em>" Điều oái ăm là vụ
Vinaxhin lại nổ ra đúng vào lúc cuộc đua tranh giành quyền
được thu gom và sử dụng tiền thuế của dân giữa các "bố
già" trong (băng) đảng hợp pháp duy nhất đang vào hồi quyết
định. Nghe nói các "bố già" của Vinaxhin đã tìm mọi cách
để biến báo, giấu nhẹm sự vỡ lở tai hại tại Vinaxhin,
kể cả phải nhờ cậy sự trợ giúp của các đại công ty
của các "bố già" chiến hữu và các "bố già" xứ láng
giềng có biệt hiệu "bốn tốt", nhưng đều bất lực. Dư
luận của xứ Biệt Nam cứ cuộn lên, sôi sục khắp nơi, nhất
là những vùng hoang hóa, tiêu điều do Vinaxhin để lại. Dư
luận dâng cao đến mức không chỉ đòi phải mở tung Vinaxhin
và tất cả các đại công ty nhà nước khác cho nhân dân
(những người vẫn được các "bố già" gọi là "ông bà
chủ") xem mà còn có nguy đòi được xem nhiều vấn đề khác
to lớn hơn nhưng khó hình dung hơn nhiều. Có người dân huỵch
toẹt luôn: "<em>Thượng bất chính thì hạ nó mới loạn
chứ!</em>" Có người lại rất chua chát: "Thế mà tự vỗ
ngực là đạo đức, là văn minh đấy!" Có người lại đùng
đùng: "<em>Cứ lôi cổ bọn chóp bu ra hỏi tội là xong
hết.</em>"
Các "bố già" đối thủ của Vinaxhin cũng không ngờ sự
việc lại trượt xa đến thế. Cuối cùng, các "bố già"
của Vinaxhin và các "bố già" khác đành ngồi lại với nhau,
đánh bài ngửa, tìm cách đưa "dư luận" trở về với sự
"ổn định" thường thấy. Sau những cuộc cãi vã hết sức
căng thẳng, tất cả các "bố già" lại đi tới nguyên tắc
"cùng thắng" và cam kết phối hợp chặt chẽ như các vụ
tương tự đã từng xảy ra. Hệ thống truyền thông (hợp phát
duy nhất) của các "bố già" bắt đầu đồng loạt phát các
tuyên bố, phát biểu hết sức bức xúc và nghiêm khắc của
các "bố già" về vụ Vinaxhin. Nào là "<em>Phải điều tra
và xử lý nghiêm những cán bộ đã gây thất thoát vốn ngân
sách nhà nước tại Vinaxhin.</em>" Nào là "<em>Nhất quyết
không thể để những con sâu làm rầu pho lịch sử bằng vàng
của Đảng ta.</em>" Rồi là "<em>Phải hết sức lắng nghe ý
kiến của quần chúng nhân dân nhưng cũng phải cảnh giác với
các âm mưu chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc</em>."
Có "bố già" còn đích thân xuất hiện trên truyền hình, cam
kết không để vụ Vinaxhin bị chìm xuồng như các vụ PiCI hay
TiC 2 và "<em>quyết tâm xứng đáng với vai trò là người
đầy tớ trung thành của nhân dân.</em>" Gần một trăm lãnh
đạo lớn nhỏ của Vinaxhin lần lượt được đưa vào nhà tù.
Dân tình đa phần đều hỉ hả, nhưng cũng có người thờ ơ
hay ngờ vực: "<em>Tù thì cũng có năm bảy loại tù!</em>"
Các cơ quan tố tụng và hệ thống tuyên truyền đồ sộ của
các "bố già" được huy động hết công suất, phối hợp
nhịp nhàng để kéo dư luận bu hết vào mấy tên có hành vi
"lạm dụng chức vụ" hay "vi phạm các nguyên tắc quản lý
tài chính" ở Vinaxhin. Cùng với việc triển khai những biện
pháp tế nhị hoặc thiếu tế nhị để chặn, để dập hết
tất cả những gì dám vượt khỏi "lề phải", dư luận về
vụ Vinaxhin trở nên nhạt dần. Đám nhân sỹ của xứ Biệt Nam
lại im lặng đưa mắt nhìn nhau, rồi quay đi… nhìn vào xa xăm.
Nhưng bỗng "đùng" một cái, xứ Biệt Nam xảy ra những thay
đổi hết sức đặc biệt. Nói "đặc biệt" là so với
chính xứ Biệt Nam thôi, chứ đối với nhiều xứ khác thì
những cái gọi là "đặc biệt" đó đã là điều bình
thường từ rất lâu rồi. Trong những điều thay đổi đó,
đáng phải kể trước tiên, và nhiều người đồng ý cho là
cơ bản nhất, là cả hệ thống công quyền và mọi tổ chức
trong xã hội của xứ Biệt Nam được thoát khỏi sự khống
chế, ràng buộc của các "bố già" hay nói một cách chữ
nghĩa là xứ Biệt Nam không còn bị đặt dưới sự "lãnh
đạo tuyệt đối và toàn diện" của bất cứ tổ chức,
đảng phái nào nữa. Các báo, đài phát thanh, phát hình từng
phải chui lủi, vượt "tường lửa", vượt "sóng" để
đến với công luận, đã xuất hiện đàng hoàng trên các sạp
báo, được phát một cách tự do trên các làn sóng vô tuyến
phủ khắp xứ Biệt Nam. Những cái tên như dalawas.org,
poxitvn.net, thongluat.org, noithoaionline.org, tanluan.org, xkafe.org,
danchimbiet.com, dcbonline.net, nguoi-biet.com, nuvuongkongly.net,
dcctbn.net…hay Tổ Đuốc, Tự đo Ngôn Luận,…AFA, RFY, BOA, PPC,
Chân Trời Nới, SBTM… không còn xa lạ hay gây e ngại cho những
người thờ ơ với xã hội hay những người nhút nhát nữa.
Giới blogger được tự do gõ phím, dốc mọi tâm sự đang u
uất hay phấn chấn trong lòng ra blog. Hệ thống truyền thông do
các "bố già" để lại, sau một hồi choáng váng và chập
choạng, cũng phát triển thành các cơ quan truyền thông độc
lập hoặc biến mất. Những cái tên như QDND, ND, An ninh Ghế
giới hoặc Hanh Niên, Tuổi Tẻ, BTB1, BTB3, BTB4, BOB… vẫn tồn
tại nhưng ở dưới các măng-sét đều ghi thêm dòng chữ
"hoàn toàn không như trước", nhỏ nhưng đậm. Làng báo chí
tại xứ Biệt Nam bỗng chốc trở nên sống động, hấp dẫn
và bổ ích. Các tổ chức, đoàn thể xã hội của các "bố
già" như chỉ chờ đến lúc này là tự tan vỡ hoặc biến
thành các tổ chức, đoàn thể hoàn toàn mới. Một Hiến pháp
mới được toàn bộ dân của xứ Biệt Nam, không kể trong hay
ngoài nước, đóng góp xây dựng và bỏ phiếu thông qua trong
một cuộc trưng cầu dân ý lịch sử (lần đầu tiên trên toàn
cõi Biệt Nam). Hiến pháp mới qui định rõ ba nhánh quyền lực
độc lập của hệ thống nhà nước (lập pháp, hành pháp, tư
pháp) và các quyền tự do của người dân theo đúng các giá
trị phổ quát của nhân loại. Chắc vẫn còn bị ám ảnh bởi
Điều 4 Hiến pháp thời "bố già", nên ngay Điều 1 của
Hiến pháp mới ghi rõ: "<em>Đất nước Biệt Nam là của chung
của tất cả mọi người Biệt Nam. Không ai được độc quyền
bày tỏ lòng yêu nước Biệt Nam hoặc thiết lập sự lãnh
đạo, điều khiển độc tôn trên đất nước Biệt Nam với
bất kỳ lý do gì.</em>" Trong các doanh trại quân đội tiếng
hô của các binh sỹ cứ vang rền: "<em>Chỉ Trung thành với
Tổ quốc</em>". Trong các trụ sở công an chỉ còn thấy treo
một dòng chữ rất to: "<em>Chỉ bảo vệ Nhân dân</em>" .
Sau lần thay đổi đặc biệt, xứ Biệt Nam cũng có xảy ra một
số việc đáng buồn như dân nghèo nổi dậy đập phá, hôi
của của một số gia đình viên chức cũ hay người dân tự
trừng trị những viên chức tàn ác trong ngành an ninh thời
"bố già" hoặc một số viên chức cũ bỏ lại nhà cửa,
đem cả gia đình ra nước ngoài sống. Nhưng hệ thống thực thi
pháp luật đều nhanh chóng lập lại trật tự, trừng phạt
những hành động xâm phạm tùy tiện tài sản, thể xác, nhân
phẩm người khác, bảo vệ mọi tài sản vắng chủ và tạo
điều kiện để mọi người được tự do lựa chọn nơi cư
trú. Lại có cả những cảnh rất lạ như có những đoàn
người rất đông, lẳng lặng cứ đi vòng quanh quảng trường
nổi tiếng nhất ở thủ đô, chốc chốc lại đồng loạt mỉm
cười rồi lại đồng loạt chảy nước mắt dàn dụa. Mấy
triệu người Biệt Nam xa xứ trên khắp thế giới đều tổ
chức ăn mừng và náo nức trở về thăm quê. Tự nhiên tất
cả những người Biệt Nam trở về đều được gọi khác hẳn
với trước. Các phương tiện truyền thông đều đồng loạt
gọi họ là "Đồng bào xa xứ". Thỉnh thoảng có người
vẫn còn dùng từ "Biệt kiều", nhưng từ "Biệt kiều yêu
nước" thì mất hẳn. Những cuộc đoàn tụ gia đình cũng xúc
động không kém cảnh những bà con ở hai miền Nam-Bắc của
xứ Tiều Tiên được gặp lại nhau sau hàng chục năm ly biệt.
Xứ Biệt Nam như được thay da, đổi thịt hoàn toàn. Tuy nhiên,
vụ Vinaxhin, cũng như nhiều vụ án dang dở khác, vẫn phải
chờ ngày ra tòa để đối diện với Công lý. Nhóm bị cáo
trong vụ Vinaxhin gần như hoảng loạn, họ tự coi như đã đến
ngày tận số. Lời hứa "Cứ yên tâm sống tạm trong "đó"
một thời gian." đã bay cùng với các "bố già" đi tỵ
nạn hết. Dư luận hết sức nóng lòng và hồi hộp chờ đợi
ngày phán xử các bị cáo Vinaxhin. Nhưng tất cả các bị cáo
và thân nhân đều hết sức ngỡ ngàng khi tiếp xúc với các
viên chức mới, gọi là mới nhưng có nhiều người đã từng
là viên chức thời "bố già". Các bị cáo được đối xử
đúng với tinh thần "suy đoán vô tội", được tôn trọng,
được gặp gỡ và bàn thảo thoải mái với các luật sư trong
quá trình điều tra lại. Khi nhận ra sự hoang mang của các bị
cáo, các viên chức của chế độ mới đã nói: "<em>Chúng ta
mới chỉ đang vận dúng đúng như những gì mà luật tố tụng
của các "bố già" đã qui định thôi mà</em>." Thân nhân
được vào trại giam thăm gặp, trao đổi thường xuyên và
không thấy ai gọi điện hay gặp gỡ để vòi vĩnh hay dọa
nạt. Thậm chí có tờ báo lỡ gọi họ là tội phạm theo thói
quen thời báo chí "bố già" thì lập tức bị các tờ báo
khác lên tiếng phê phán, đính chính ngay. Các bị cáo vẫn hết
sức căng thẳng, phấp phỏng và chuẩn bị đón nhận những
điều xấu nhất. Nhưng đến khi ra tòa thì những phấp phỏng,
hoang mang biến dần. Phiên tòa xét xử các bị cáo Vinaxhin là
phiên tòa có rất nhiều cái đầu tiên trong lịch sử nước
Biệt Nam thống nhất. Lần đầu tiên giới báo chí, trong cũng
như ngoài nước, cùng với giới ngoại giao được đến chứng
kiến trực tiếp một phiên tòa công khai mà không cần phải có
giấy mời hay xin phép trước. Lần đầu tiên cử tọa được
vào dự khán xét xử một cách tự do, không ai bị xét hỏi.
Lần đầu tiên bị cáo và luật sư được ngồi ngang hàng với
bên công tố. Lần đầu tiên bên bị cáo được tranh luận
hết sức thoải mái và bình đẳng với bên công tố và hội
đồng xét xử. Lần đầu tiên người ta thấy hội đồng xét
xử trấn an các bị cáo: "Đề nghị Ông X (Bà Y) cứ bình
tĩnh trình bày cho thật đầy đủ và rõ ràng, không sợ thiếu
thời gian." Không thấy ông thẩm phán hay hội thẩm nhân dân
nào gọi các bị cáo bằng cái tên trọc lốc cả. Các nhân
viên giữ trật tự cho tòa từ ngoài vào trong đều mặc sắc
phục đồng màu, mẫn cán, nghiêm khắc nhưng lịch thiệp. Không
còn thấy những người có hình dạng đủ loại, với những
ánh mắt dò xét, lấc láo, đứng ngồi rải rác khắp tòa và
quanh khu vực tòa án của thời "bố già". Nhiều người
đến xem phiên tòa cứ tấm tắc: "<em>Được xử như thế này
thì có bị chặt đầu kể cũng hả.</em>" Nhưng có người tỏ
ra rất bất bình: "<em>Đ… ai lại đi tử tế với bọn hút
máu dân như thế chứ</em>."
Kết quả của phiên tòa sau đó còn gây ra nhiều tranh cãi hơn
nữa. Nhóm luật sư của các bị cáo Vinaxhin đã biện luận
thành công, thuyết phục được Hội đồng xét xử đồng ý
hoàn toàn với quan điểm của mình. Với chất vấn: "<em>Tại
sao Vinaxhin lại dám bổ nhiệm những người mới tốt nghiệp
đại học tại chức hoặc chưa có kinh nghiệm quản lý vào
những chức vụ quan trọng như thế?</em>", luật sư của
Vinaxhin trả lời: "<em>Kính thưa Hội đồng xét xử, tài năng
đâu có đợi tuổi hay phụ thuộc vào bằng cấp. Nếu cứ
thành kiến như câu hỏi mà Hội đồng xét xử vừa đặt ra
thì làm sao tin được một anh chàng nói năng còn ngọng nghịu,
học hành chưa ra đâu vào đâu mà làm chủ cả một hãng hàng
không nổi tiếng thế giới hoặc có những cậu thanh niên choai
choai nhưng lại lập nên một đại công ty lừng lẫy thế
giới. Vậy chúng tôi xin được phản đối câu hỏi vừa nêu
của Hội đồng xét xử.</em>" Với chất vấn: "<em>Tại sao
chức năng chính là đóng tàu thủy mà Vinaxhin lại đầu tư dàn
trải sang rất nhiều lĩnh vực khác, chẳng liên quan gì đến
tàu thủy?</em>", luật sư của Vinaxhin đáp lại: "<em>Kính
thưa Hội đồng xét xử, mặc dù chúng tôi rất tôn trọng và
cảm kích trước sự uy nghiêm và rộng lượng của Hội đồng
xét xử đã dành cho chúng tôi nhưng chúng tôi không thể không
thấy câu hỏi của Hội đồng xét xử đã lặp lại sự hời
hợt nóng vội của nhóm dư luận thiếu suy xét. Theo chúng tôi,
trong một thế giới đã chứng kiến sự sáng tạo của con
người là vô giới hạn, thì việc một công ty dám mạo hiểm
sang nhiều lĩnh vực kinh doanh khác nhau là chuyện hết sức bình
thường. Nếu muốn phê phán thì chúng ta chỉ có thể đặt
vấn đề vào tính hiệu quả của những đầu tư đó mà thôi.
Do vậy chúng tôi cũng xin phản đối câu hỏi không mang nhiều
ý nghĩa đó của Hội đồng xét xử.</em>" Đặc biệt, sau khi
các bị cáo phải thừa nhận và Hội đồng xét xử chấp
thuận các chứng cứ của bên công tố rằng các bị cáo đã
tham nhũng một số tiền tương đương với tổng thu nhập trong
hai năm của tỉnh BH (một tỉnh lớn) tại Biệt Nam lúc đó,
nhóm luật sư của Vinaxhin lên tiếng:
<div class="special_quote">"Kính thưa Hội đồng xét xử và tất
cả các quí vị, xét dưới góc độ trách nhiệm của một công
dân và là những người đã tự nhận là "đày tớ" của
nhân dân thì thân chủ của chúng tôi đáng nhận tội chết cho
những hành vi tội lỗi của họ. Và nếu lại nhìn thêm vào
đời sống còn hết sức cơ cực của đa số người dân chúng
ta hiện nay hay nhìn vào tình trạng xuống cấp, quá tải của
các bệnh viện, các trường học ở khắp Biệt Nam chúng ta,
thì thân chủ của chúng tôi phải đáng tội chết hai hay ba
lần cũng xứng đáng.
Tuy nhiên, với tư cách là những luật sư đã từng hành nghề
trong thời kỳ đất nước chúng ta nằm dưới sự quản lý
của các "bố già", chúng tôi kính xin Hội đồng xét xử
hãy xem xét lại bối cảnh chính trị và môi trường kinh doanh
của các bị cáo. Theo chúng tôi, nếu phải kết các bị cáo
vào tội chết một lần thì chúng ta cần phải kết tội chết
cho cái chế độ đã tạo điều kiện và dung dưỡng các hành
vi tham nhũng mười lần. Kính thưa Hội đồng xét xử, chúng
tôi dám chắc rằng bất kỳ ai khi ở trong vị trí của các bị
cáo lúc đó cũng khó có thể tránh được hành vi tham nhũng.
Trong lĩnh vực quản lý tài chính người ta thường nói, một
cách hình ảnh, rằng "đồng tiền cần phải đặt dưới một
bóng đèn bật sáng". Bóng đèn bật sáng đó tượng trưng cho
sự giám sát độc lập, minh bạch từ bên ngoài. Thế nhưng,
như Hội đồng xét xử và toàn thể các quí vị đã rõ, trong
chế độ trước đây hệ thống quản lý nhà nước từ thấp
đến cao đều không có bất cứ một "bóng đèn" nào. Cả
hệ thống đó đều đã "tối om" dưới "bàn tay" của
các "bố già". Chúng ta chắc chưa thể quên, công tác thanh
tra (dù không có tính độc lập) đối với Vinaxhin còn bị các
"bố già" cho dừng ngay khi vụ việc bị vỡ lở.
Xin Hội đồng xét xử và các quí vị đừng cho rằng những
biện giải vừa rồi của chúng tôi là muốn chạy tội cho
những kẻ tham nhũng hay không đấu tranh triệt để với tham
nhũng. Không, ngược lại, chúng tôi hết sức căm thù tham
nhũng, chính chúng tôi đã là nạn nhân của tham nhũng và, do
nghề nghiệp, chúng tôi hiểu sự tai hại vô cùng lớn của
nạn tham nhũng đối với xã hội và từng cá nhân. Nhưng chúng
tôi rất muốn chúng ta không nên quên rằng gốc rễ của nạn
tham nhũng, hay chính xác hơn là nạn tham nhũng không thể kiểm
soát, là do tính chất phi dân chủ, chuyên quyền của hệ thống
quyền lực nhà nước. Nói một cách khác, một chế độ chính
trị phi dân chủ, chuyên quyền, độc đảng thì không thể
chống được tham nhũng.
Nếu tạm gác lại trách nhiệm cá nhân của mỗi con người
đối với xã hội thì, theo chúng tôi, tất cả chúng ta, các
bị cáo Vinaxhin và kể cả các "bố già", đều đã cùng là
nạn nhân của cái chế độ chính trị tai quái do chính các
"bố già" tạo nên. Cái chế độ đó đã đẩy lùi nước
Biệt Nam chúng ta về phía sau của lịch sử, đã gây ra bao đau
thương, oan trái cho người dân chúng ta và cũng chính chế độ
đó đã cầm tù những kẻ đã sinh ra và dung dưỡng nó trong
sự tham lam, hận thù và sợ hãi. Rất may, cái chế độ tai
quái đó đã vừa bị chúng ta tiễu trừ, vậy thì chúng ta có
cần thiết phải tiêu diệt cả những nạn nhân-thủ phạm của
cái chế độ đã chết rồi đó không?
Chúng ta đang xây dựng một hệ thống quản lý nhà nước, một
môi trường xã hội tự có sức đề kháng tham nhũng. Vậy
việc loại bỏ cuộc sống của những kẻ tham nhũng trước
đây có thể là điều không cần thiết vì những người đó
sẽ khó có thể tái tham nhũng trong môi trường mới. Chưa kể
đến việc khi người dân thấy chế độ mới hành xử khắc
nghiệt với những người làm việc cho chế độ cũ thì sẽ
không tránh được sự liên tưởng ngay tới cách hành xử nhỏ
nhen, hẹp hòi, nông cạn và tàn ác của thời "bố già. Khi
đó nhân tâm lại xáo động, lòng người lại nghi ngại, dè
dặt, sợ hãi. Chắc chắn điều đó sẽ làm tổn hại tới quá
trình hòa giải, hòa hợp, phi hận thù đang có chiều hướng
rất tích cực trong toàn xã hội của chúng ta.
Kính thưa quí vị, chúng tôi cũng hiểu sự bức xúc, căm phẫn
của tầng lớp dân nghèo đối với các viên chức tham nhũng
của thời "bố già" trước đây vẫn rất sôi sục. Nhưng,
một chế độ xây dựng lòng tin và uy thế bằng cách chiều
theo những đòi hỏi, bức xúc nông nổi của dân chúng sẽ chỉ
làm cho chế độ đó rời xa sự chính trực, công bằng và tính
dân chủ - những điều tối thiểu cần cho một vị thế lịch
sử đáng trân trọng của một chế độ. Vậy, chúng tôi thiết
tha đề nghị Hội đồng xét xử hãy cân nhắc giữa việc bắt
các bị cáo Vinaxhin phải đền tội bằng mạng sống của họ
với việc tìm cho họ một cơ hội sống để họ được chuộc
lại lỗi một cách tích cực.
Chúng tôi tin rằng công luận ở khắp nơi và con mắt của
lịch sử đang cùng trông đợi vào sự sáng suốt của lý trí
và lòng nhân từ trong trái tim của toàn thể các thành viên
trong Hội đồng xét xử ngày hôm nay. Cuối cùng, chúng tôi xin
phép Hội đồng xét xử và tất cả các quí vị cho chúng tôi
được nhắc lại lời nói của Melson Nandela - một con người
đã trở thành biểu tượng cho đấu tranh vì tự do, hòa giải,
hòa hợp của nhân loại: "Tự do không chỉ là việc giành
được tự do cho bản thân mà còn phải biết mang lại tự do
và sự yên bình cho người khác." Xin cảm ơn Hội đồng xét
xử và toàn thể quí vị."</div>
Diễn biến phiên tòa được báo chí xứ Biệt Nam và quốc tế
tường thuật, phân tích, mổ xẻ đến từng chi tiết nhỏ. Các
tranh luận, cãi vã cứ ào ạt nổ ra quanh các chi tiết do báo
chí đưa tin. Có những tranh luận không thể đi đến sự ngã
ngũ như: con người "đẻ" ra cơ chế hay cơ chế "đẻ" ra
con người? Ai cũng thấy háo hức và thoải mái vì được nói
thoải mái những điều mình nghĩ. Nhưng những phát biểu chỉ
hơi có tính dọa nạt hay thách thức bạo lực là đã bị Ủy
ban gìn giữ Hòa bình (một cơ quan mới thành lập thay cho KA25
thời "bố già') nhắc nhở ngay. Nếu sau 3 lần nhắc nhở mà
vẫn tái phạm thì đương sự sẽ phải chịu hình phạt không
được tham gia tất cả các diễn đàn trong 3 tháng.
Sau mấy ngày phiên tòa phải dừng để nghị án, Hội đồng
xét xử đã ra một phán quyết gây bất ngờ, sửng sốt cho
tất cả mọi người. Tất cả các bị cáo Vinaxhin được tự
do nhưng phải quay trở lại điều hành Vinaxhin dưới sự giám
sát chặt chẽ của một Ủy ban đặc biệt (dĩ nhiên là độc
lập) với mục tiêu phải tạo ra lợi nhuận để bù đắp lại
những thiệt hại mà họ đã gây ra. Thời hạn cuối cùng để
hoàn thành mục tiêu sẽ do Ủy ban đặc biệt quyết định,
nhưng không quá 30 năm.
Tinh thần tranh biện của cả xứ Biệt Nam lại bùng lên sau
phán quyết của Phiên tòa Vinaxhin. Gần như đi đâu người ta
cũng nghe nói đến Vinaxhin. Báo chí, đài phát thanh, đài truyền
hình, blog liên tục đăng tải các tranh luận về Phiên tòa
Vinaxhin. Thậm chí trong các phiên họp của Quốc hội (đa
đảng) mới cũng bàn luận về Phiên tòa Vinaxhin, nhưng Quốc
hội không thể can thiệp vào các phán quyết của tòa án. Đa
phần người dân đều nghi ngại với phán quyết được cho là
"quá nhẹ, quá nhân từ". Nhưng hầu như tất cả mọi
người đều thừa nhận, sau Phiên tòa Vinaxhin, trong mỗi người
tự nhiên xuất hiện một cảm giác hết sức đặc biệt, cảm
giác mà chưa bao giờ họ thấy kể từ khi hai miền Nam, Bắc
được nối liền. Cảm giác đó rất khó gọi tên vì nếu nói
ngay ra theo phản xạ thì mỗi người lại sợ người khác hiểu
nhầm với tính lấp lửng của từ ngữ thời "bố già".
Nhưng vẫn không thể tìm được từ nào khác ngoài từ: Tin.
Các cựu bị cáo Vinaxhin cũng thế, họ thấy hết sức choáng
ngợp đến mức hơi choáng váng vì cảm giác mới mẻ ngập
tràn trong lòng. Có "bố già", sau khi theo rõi Phiên tòa
Vinaxhin từ nơi tỵ nạn, đã đánh tiếng muốn sớm quay trở
lại Biệt Nam, sẵn sàng đối diện với Công lý của chế độ
mới. Cả xứ Biệt Nam như được tưới một tinh thần mới,
hào hứng, thân thiện, đầy tin tưởng.
Các cựu bị cáo của Phiên tòa Vinaxhin (đã trở nên nổi
tiếng khắp thế giới) hăm hở, bắt tay ngay vào công việc –
án phạt dành cho họ. Tất cả đều tự cam kết với Ủy ban
đặc biệt sẽ không nhận lương cho đến khi Vinaxhin có lãi và
họ đề xuất sẽ đóng góp vào Vinaxhin một số vốn bằng 90%
tổng giá trị tài sản hiện có (đã được tòa án thẩm
định). Tòa án chấp thuận đề xuất đó sau khi dự tính chắc
chắn các cựu bị cáo và gia đình của họ có thể yên tâm
sống thoải mái như công dân có mức sống trung bình tại các
xứ như Tụy Điển hay Núc-Xăm-Bua trong 30 năm tới với 10% tài
sản còn lại. Chỉ sau một thời gian không lâu, Vinaxhin đã
hồi phục trở lại và thành công nhanh chóng. Vinaxhin đã không
chỉ hoàn đủ số tiền khổng lồ mà các cựu bị cáo đã
nhũng lạm mà còn trở thành một đại công ty Vinaxhin với uy
tín và danh hiệu lừng lẫy về sáng tạo và minh bạch như ngày
hôm nay.
Hôm qua, trong một cuộc phỏng vấn dành cho chương trình
"Người Tương thời" của đài truyền hình tư nhân BNTN nổi
tiếng, trả lời câu hỏi "Điều gì đã giúp cho Vinaxhin đạt
được sự thành công mà mọi người thường gọi là "thần
kỳ" như hiện nay?", Tổng giám đốc của Vinaxhin trả lời:
"Rất khó kể đủ các yếu tố đã dẫn đến thành công của
một doanh nghiệp. Nhưng theo chúng tôi có ba yếu tố cơ bản
không thể thiếu để một doanh nghiệp có thể phát huy tối đa
tiềm năng của mình: Thứ nhất là một môi trường cạnh tranh
để làm động lực cơ bản. Thứ hai là một hệ thống hành
chính và pháp luật minh bạch để đảm bảo sự cạnh tranh
diễn ra công bằng, văn minh. Và thứ ba là một tinh thần dám
chinh phục những điều không thể. Vinaxhin thời chế độ mới
đã có cả ba yếu tố đó."
- "Khả năng tài chính không quan trọng sao, thưa ông?",
- "Không, hoàn toàn không quan trọng. Cốt lõi là ý tưởng kinh
doanh độc đáo, kèm theo một kế hoạch thực hiện khả thi. Khi
có hai điều đó, các nhà băng, các quĩ đầu tư và công chúng
sẵn sàng cung cấp vốn tài chính cho chúng ta."
- "Thế còn sự "thần kỳ"?"
- "Thần kỳ ư?", "Nếu có sự "thần kỳ" thì điều
đó nên dành cho chế độ mà chúng ta mới có. Tôi không hiểu
lắm về chính trị, nhưng từ khi sống trong chế độ mới
đến nay tôi thấy hình như tất cả chúng ta đã tin nhau hơn và
niềm tin vào những điều tốt đẹp đã lớn hơn trước rất
nhiều. Ngay như bản thân chúng tôi là những người lẽ ra đã
phải chịu tội chết hay bị người đời khinh bỉ, xa lánh
thế mà vẫn được những người cầm quyền mới tôn trọng,
tin cậy. Có lẽ chính niềm tin đó đã giúp chúng tôi vượt qua
những điều tưởng chừng không thể. Và không phải chỉ có
chúng tôi mới thành công, cả đất nước chúng ta đã có
những tiến bộ mà trước đây chắc không ai dám nghĩ đến.
Chúng ta đâu còn bị đất nước láng giềng bắt nạt nữa hay
các con em của chúng ta đâu còn phải sợ hãi mỗi khi đến
trường. Hình như người xưa đã từng nói ý rằng sự tin cậy
lẫn nhau và sự tự tín là báu vật của quốc gia."
(Chú thích dành riêng cho các độc giả của xứ Bắc Tàn, Tung
Quốc hay Cu-Pa: chữ "đùng" trong câu chuyện này chỉ nhằm
mô tả đúng cảm giác hết sức bất ngờ của chúng tôi-những
người đã luôn cho rằng xứ Biệt Nam mãi mãi chỉ là xứ của
những con người hồn hậu, dễ dãi và cam chịu. Đến nay chúng
tôi đã phải thay đổi lại gần như tất cả mọi suy nghĩ
từng có về họ.)
Phạm Hồng Sơn
07/07/2010
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/5602), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét