Những kẻ đứng đầu của các cơ quan chống tham nhũng tại
Việt Nam, các Thanh Tra của Chính Phủ, cả ngàn người trong đó
đại đa số là đảng viên của đảng Cộng Sản Việt nam
hằng năm thường xuyên điều tra về tội phạm tham những tại
mọi miền đất nước, Bắc, Nam, vùng Cao Nguyên Trung Phần,
Đồng Bằng Sông Cửu Long, cho đến các cuộc điều tra xẩy ra
bất ngờ, không một cán bộ nào tìm thấy tội phạm tham
nhũng, mặc dầu họ đã cất công tìm kiếm ở rất nhiều nơi
và tốn không biết bao nhiêu tỉ đồng chi phí cho những công
tác này. Theo họ thì có thể tham nhũng tồn tại ở các nơi
khác nhưng không bao giờ ở những nơi họ đã thanh tra. Các quan
chức nhà nước nghĩ là có thể tham nhũng có thể đã xảy ra
tại các cơ sở thấp hơn như quận huyện chứ không phải ở
nơi chính quyền trung ương.
Chắc phải đúng như vậy bởi vì Việt Nam ngày nay đã tạo ra
được những người như tỉ phú Đoàn Nguyên Đức hay được
gọi là Bầu Đức. Ông là người kinh doanh Việt nổi tiếng
như là một "ông bầu" trong làng bóng đá và là một doanh nhân
thành đạt qua thương hiệu nổi tiếng là Hoàng Anh Gia Lai. Cho
đến cuối năm 2009 thì tổng giá trị tài sản ròng của Tập
đoàn Hoàng Anh Gia Lai, một tập đoàn đa số về địa ốc lớn
nhất Việt nam trị giá 28.4 tỉ đồng VND - khoảng $1.48 tỉ
dollars. Không những thế ông Đức là người Việt Nam đầu
tiên có máy bay riêng, không những vậy ông còn tuyển ông Đại
Tá "anh hùng" không quân đã về hưu Nguyễn Thành Trung về lái
máy bay riêng cho mình (ông Nguyễn Thành Trung là người ném bom
vào dinh Độc Lập trong những ngày cuối của chính quyền VNCH).
Ông Đức còn tuyên bố là: "Tôi mua hoàn toàn bằng tiền cá
nhân và trước hết xuất phát từ nhu cầu làm ăn, kinh doanh
chứ chẳng dại gì mà bỏ ra tới 7 triệu USD để chơi ngông"
và chắc chắn là ông ta không bao giờ bỏ tiền mua chuộc cán
bộ hoăc tạo ra các cơ hội cho quan chức Việt Nam tham nhũng
cả.
Chuyển qua cách nhìn bao quát về đầu tư và kinh tế Việt Nam
ngày nay. Cuối năm ngoái công ty đầu tư Indochina Capital Advisors
Ltd. đã quyết định thanh lý và đóng cửa Quỹ Cổ Phần Việt
Nam,quỹ này được buôn bán trên Thị trường tại London, lý
do: Mất giá trị hơn 50%. Trong tháng Mười Một năm ngoái, công
ty Capital LLC có trụ sở chính tại San Francisco đóng cửa Quỹ
Đầu tư (chủ yếu là bán đầu cơ - hedge fund) chuyên về mua
bán bất động sản tại Việt Nam và Campuchia.
Gần đây điểm chuẩn của Thị trường giao dịch chứng khoán
VN-Index tại thành phố Hồ Chí Minh, đại diện cho một biểu
hiệu tốt nhất của kinh tế châu Á trong năm 2006, đã sụt
giảm 66 phần trăm trong năm 2008 chỉ vì lạm phát và tiếp theo
là suy thoái kinh tế toàn cầu đã phá hủy sự tự tin trong
giới đầu tư của Việt Nam. Chỉ số này tăng ngược trở
lại 57% trong năm 2009. Và nó đi lên 3.5% tính tới tháng 3 năm
nay. Chỉ có các nhà đầu tư vẫn còn có gan để tiếp tục ở
lại Việt Nam đầu tư nhưng đa số đã lặng lẽ rút đi. Một
trong sô những người có gan là Mark Mobius, Chủ tịch công ty
Templeton Asset Management Ltd, một công ty đã có $24 triệu dollars
đầu tư ở trong nước tuyên bố trong tháng Hai, "Nó (Việt Nam)
vẫn còn có thể là nơi kiếm tiền trong đó có 86 triệu
người sẵn sàng cung cấp bạn những gì mà thị trường muốn,
nhưng có lẽ bạn phải bỏ qua những lời lo ngại trên thị
trường." Ông ta tiếp tục ca ngợi là "Các nhà đầu tư sẽ
thấy giá trị thực sự của nó nếu không bị thúc đẩy bởi
tình cảm chi phối," Mobius nói. "Các khu vực tư nhân tiếp tục
phát triển và đã trở thành tụ điểm quan trọng trong sự
phát triển của nền kinh tế Việt Nam."
Kinh tế Việt nam hiện này biểu hiệu một hiện thực mới sau
một thập kỷ của nền kinh tế sau thời kỳ "đổi mới" của
Việt Nam. Từ khi chuyển sang một thị trường kinh tế theo
định hướng trong năm 1986, với các cam kết đầu tư trực
tiếp từ nước ngoài tại Việt Nam đã đi từ số không đến
một đỉnh cao là $60 tỉ trong năm 2008, gấp ba lần ngoại tệ
dự trữ của Việt Nam vào cuối năm 2008. GDP trong nước tăng
rộng với tỉ lệ trung bình là 7.2% trong thập niên 2000s, tỉ
lệ này làm cho Việt Nam được liệt vào nền kinh tế phát
triển nhanh nhất ở châu Á sau Trung Quốc và Campuchia, theo số
liệu từ Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF). Chính phủ Việt nam dự
báo tăng trưởng GDP là 6.5% cho năm 2010. Theo ông Nguyễn Sơn Nam,
quản lý đối tác của Việt Nam Capital Partners, người đã cố
vấn hơn $30 tỉ cho các nhà đầu tư toàn cầu trong tài chính
và là người đứng đầu trước đây của ngân hàng Citigroup
Inc bộ phận đầu tư tại Việt Nam thì "Việt Nam đã được
xem như là biên giới cuối cùng của châu Á", và "Không ai muốn
bỏ lỡ một cơ hội kiểu Trung Quốc tiếp theo."
Nhưng thực tế hiện nay thì sao? Thay vào đó, nhà đầu tư thế
giới đã mua vào một cái bong bóng mà tất cả đều đắt
đỏ. Tiền thế giới đổ vào và chính phủ Việt Nam thiếu
kiểm soát công thêm tham nhũng làm cho đời sống người dân
cảm thấy đắt đỏ thêm. Lạm phát đã lên đến 28.3% trong
Tháng Tám năm 2008. Và ngân hàng trung ương Việt Nam phải tăng
lãi suất ba lần trong năm 2008 lên tới 14% để làm chậm lạm
phát và kết quả là một số nhà đầu tư đã phải mệt mỏi
với lạm phát kiểu Việt Nam này. Cổ đông của quỹ Indochina
Capital vốn chủ sở hữu cổ phần công ty Việt Nam trong tháng
Chín năm ngoái đã bỏ phiếu và quyết định đóng cửa sau khi
giá trị tài sản ròng của nó đã sụt giảm tới $243 triệu
lúc 30/06/2009 so với trước đó 2 năm là khoảng $ 500 triệu vào
tháng 3 năm 2007. Hãng Passport Capital, nắm khoảng 13% cổ phần
trong quỹ bất động sản JSM Indochina Capital Ltd, đã thành công
trong việc thay thế 3 Giám Đốc của công ty này và bắt đầu
trả lại tiền chưa đầu tư. Từ khi bắt đầu thành lập từ
tháng 6 năm 2007, quỹ đầu tư Indochina Capital Vietnam đươc liệt
kể trên Thị Trường London's Alternative Investment Market mất 70%
tính đến 11/18/2008. Nó tiếp tcj mất giá 29% tính đến tháng
10, 2009 cho đến khi hãng Passport Capital phản ứng. Ông Bill Nolan,
Giám đốc về tiếp thị đã từ chối bình luận thông qua một
phát ngôn viên.
Sự thiếu nhẫn nại của người đầu tư bắt đầu gia tăng
và theo đó mất niềm tin cũng tỉ lệ thuận theo. Không cứ
vậy tình trạng kinh tế thế giới ảnh hưởng thêm vào kinh
tế Việt Nam, trong bối cảnh đó các quốc gia như Việt Nam
rất dễ bị tổn thương. Khi ông Nguyễn Tấn Dũng lên nắm
quyền vào tháng 7 năm 2006, tổng số các công ty niêm yết trên
thị trường chứng khoán Việt Nam của hai đã tăng hơn 11 lần
đến 486. Nhưng tư nhân hóa vẫn dậm chân tại chỗ. Khi nhậm
chức ông Dũng nói là ông ta hoan nghênh đầu tư nhiều hơn vào
Việt Nam, nhất là các công ty quốc doanh, nhưng cho tới nay vẫn
là sự hứa hẹn về việc tư nhân hóa các công ty nhà nước
như Việt Nam Airlines Corp. Theo luật lệ hiện nay của Việt Nam
thì người nước ngoài bị giới hạn và chỉ được phép mua
tới 30% cổ phiếu tại các ngân hàng địa phương, nhưng họ
đã giành được một số lợi ích nếu thiết lập doanh nghiệp
mới. Như trong tháng 9 năm 2008, ngân hàng HSBC Holdings Plc và
Standard Chartered Plc lấy được giấy phép để hoạt động hoàn
toàn sở hữu các đơn vị tại Việt Nam, đây là giấy phép
đầu tiên trong 5 giấy xin phép. Đối với các người đầu tư
ngoại quốc không hiểu tập quán tham nhũng và ăn nhậu của
Việt Nam hiện nay thì thật là nhức đầu cho họ. Là một
người Việt sinh ra ở miền Nam Việt Nam nhưng lớn lên ở
Canada, ông Don Lâm nói là người quản lý Việt Nam của ông
thường phải bỏ ra 18 tháng để xây dựng mối quan hệ với
chủ sở hữu trước khi ngỏ ý buôn bán quan hệ với bất cứ
quan hệ đối tác nào. "Khoảng 80% thoả thuận của tôi, chỉ
được ngã ngũ qua bữa ăn tối," ông nói. "Đó là lý do tại
sao nó quan trọng như vậy để có một đội cấp cao người
Việt Nam để thương lượng mà không cần thông dịch viên."
Nói đến đầu tư ở Việt Nam mà không nhắc đến VinaCapital
là cả một thiếu sót. Với vốn $774 triệu và với tên là
Quỹ Vietnam Opportunity Fund, VinaCapital đầu tư vào các công ty
tập trung về người tiêu dùng; bao gồm công ty Vietnam Dairy
Products Joint-Stock Co. đứng hàng thứ ba theo giá trị của thị
trường chứng khoán; công ty Kinh Đô Corp, hãng đứng đầu sản
xuất kẹo; và Ngân hàng Vietnam Export-Import Commercial Joint-Stock
Bank. Công ty VinaCapital đã bỏ vào Việt Nam $1.7 tỉ dollars cho
đến tháng 3 so với $ 10 triệu trong năm 2003. Nhiều người
chấp nhận đầu tư tại Việt Nam hơn so với các quốc gia khác
trong vùng là vì Việt Nam sống trong chế độ độc tài, chính
phủ Việt Nam kiểm soát đuợc nguồn lao động của họ. Các
biểu tình và đình công như đòi gia tăng lương bổng hay đấu
tranh cho đời sống của nhân công sẽ bị ngăn chặn. Do đó
đối với các công ty đầu tư thì Việt Nam thì tương đối an
toàn hơn cho vốn của họ. Tại Việt Nam lần đầu tiên Tư
Bản và Cộng Sản hợp tác với nhau và thành công trên mồ hôi
và nhân công lao động Việt Nam. Hai tập đoàn đầu tư tại
Việt Nam là Fullerton với quỹ đầu tư Vietnam Fund vốn là $30
triệu, lỗ 30.4% kể từ khi bắt đầu hoạt động vào tháng
4/2007 mặc dầu nó có đi lên trở lại năm ngoái là 58%. Và
Temasek mở văn phòng tại Việt Nam năm 2005 (từ chối tiết lộ
là họ đầu tư những gì ở Việt Nam). Nhưng điều tra cho
biết là họ bỏ tiền vào công ty hải sản Minh Phu Seafood
Joint-Stock Co, chung vốn vào công ty vận tải Vietnam Sun Corp. và
Kinh Do.
Khi Bắc Việt bắt đầu chiếm đóng toàn thể Việt Nam, trong
những năm hỗn loạn sau 1975 và thiếu đầu óc lãnh đạo của
chính phủ Việt nam, hơn một triệu người Việt đã rời bỏ
đất nước mà theo tài liệu của Liên Hiệp Quốc cho biết là
việc chẩy máu chất xám đã đóng góp vào sự kinh tế lụn
bại và cô lập kinh tế tại Việt Nam. Nhìn tấy sai lầm của
họ và cộng thêm sự tan rã của chủ nghĩa Cộng Sản tại
Đông Âu, Việt Nam đã dùng chính sách "Đổi mới" để thay
đổi chính sách kinh tế tại đây. Họ cho phép hạn chế quyền
sở hữu của các công ty tư nhân, cắt giảm trợ cấp nhà
nước, dỡ bỏ kiểm soát giá cả và cuối cùng đã mở cửa
cho đầu tư nước ngoài. Tám năm sau đó, Tổng thống Mỹ Bill
Clinton dỡ bỏ lệnh cấm vận thương mại Hoa Kỳ đối với
Việt Nam và trong năm 2000 đã trở thành nhà lãnh đạo Mỹ
đầu tiên đến thăm Việt Nam kể từ khi chiến tranh đã kết
thúc. Tây Phương đầu tư đến Việt Nam, thu nhập bình quân
đầu người gần như tăng gấp ba đến $1.042 trong năm 2008 so
với $375 vào năm 1999, và nó tạo cơ hội cho hàng triệu người
Việt Nam để đủ tiền mua một số xe gắn máy, đồ gia dụng,
quần áo.
Quan hệ bình thường với phương Tây, Việt Nam gia nhập vào
Tổ chức Thương mại Thế giới thu hút nhiều người Việt
Kiều, hoặc ngoài nước Việt Nam, trở về Việt Nam làm ăn.
Họ đã gặp khó khăn lúc ban đầu nhiều người đã thất bại
nhưng cũng có những người khác tiếp tục làm ăn tại Việt
Nam như Trung Dung thành lập Công ty TNHH MobiVi, công ty MobiVi giúp
các công ty vận tải, thương nhân và các ngân hàng giải quyết
các khoản thanh toán điện tử. Hay David Thai, Việt Kiều tại
Seattle mở một chuỗi quán cafe Tây Nguyên phục vụ cà phê cho
khách hàng cao cấp. Một ly cà phê nhỏ tốn khoảng 44.000
đồng, hay khoảng $2.25 dollar, tương đương với một bữa tối
thịt bò bún riêu cho hai người. Với 80 các cửa hàng Tây
Nguyên khác được trang bị máy lạnh, tivi màn hình phẳng và
kết nối Wi-Fi Internet. Vào tháng Giêng, David Thái đã tốn hơn
$2 triệu dollar để mở một tiệm Việt Nam Hard Rock Cafe đầu
tiên tại TP Hồ Chí Minh.
Nông nghiệp và lâm nghiệp vẫn nguồn thu hút lao động lớn
tại Việt Nam. Nó chiếm khoảng một nửa nhân công của toàn
thể Việt Nam, 22 triệu người làm việc tại nông thôn tính
đến tháng 7 năm 2008, theo số liệu từ Tổng cục Thống kê
Việt Nam. So với lao động tại các hãng xưởng thì tính từ
năm 2000 đến năm 2008, công ăn việc làm tại đây tăng gấp
đôi đến 6,3 triệu, chiếm 14 phần trăm lực lượng lao động.
Công ty điện tử Mỹ là Intel Corp lên kế hoạch để mở một
nhà máy khoảng 1 tỷ USD vào TP Hồ Chí Minh năm nay, trong khi
General Electric Co xây một nhà máy điện khoảng $61 triệu cho
Việt Nam. Samsung Electronics Co, công ty đứng hàng thứ hai trên
thế giới về điện thoại di động, mở một nhà máy sản
xuất thiết bị cầm tay tốn $670 triệu tại gần Hà Nội vào
tháng mười, 14 năm sau khi họ giúp đỡ đài truyền hình tại
TP Hồ Chí Minh. Hãng Microsoft Corp cũng đã thuê nhân công Việt
Nam hoạt hình kỹ thuật số và làm mẫu cho các trò chơi vi
tính của mình tại Việt Nam. Nhưng tich thu giấy phép với các
công ty hoạt động tại Việt Nam cũng bắt đầu gia tăng. Như
vào tháng 9, chính phủ Việt Nam nói rằng họ có thể thu hồi
giấy phép cho một dự án cao hồ sơ khai thác mỏ tungsten thuộc
sở hữu của tập đoàn Dragon Capital Group tại TP Hồ Chí Minh
vì không thể bắt đầu sản xuất đúng tiến độ.
Các công ty nước ngoài cũng gặp phải một hình thức tham
nhũng kinh khủng ở Việt Nam, theo tổ chức Minh Bạch quốc tế
(Transparency International) có trụ sở ở Berlin, một nhóm để ý
đến điều kiện kinh doanh. Theo họ thì Chỉ số nhận thức
về tham nhũng (Corruption Perceptions Index) về môi trường kinh
doanh trên toàn cầu thì Việt Nam xếp hạng thứ 120 trên 180
quốc gia vào năm 2009, sau Trung Quốc, Thái Lan và Indonesia. Khi
nghiên cứu về Việt Nam thì tổ chức Transparency International
nói là "Hối lộ là bất hợp pháp nhưng phổ biến," và báo
cáo gần đây nhất tiết lộ. "Mặc dù gần hai thập kỷ về
cải cách, quan liêu và tệ quan liêu đến giấy tờ phản ảnh
trung thực đến phần lớn đến xã hội và đời sống kinh
doanh tại Việt nam, Nếu có những quan hệ đúng người và
tiền bạc - thì mọi việc sẽ trôi chẩy hoàn tất." Theo giám
sát quốc tế, tham nhũng đang lan tràn ở Việt Nam, Ngay cả
những nhà lãnh đạo của Đảng Cộng sản đã cảnh báo các
nguy cơ gây ra có thể mất đi sự chính đáng của họ qua tình
trạng tham nhũng. "Tham nhũng đe dọa sự sống còn của chế
độ của chúng tôi," Theo lời của Nông Đức Mạnh đã nói
với đảng viên tại Đại hội Quốc gia. "Quan chức hàng đầu
phải chịu trách nhiệm về những thiếu sót, tham nhũng và lãng
phí trong ngành, địa phương và các đơn vị," và "chống tham
nhũng và lãng phí là một nhiệm vụ quan trọng để củng cố
niềm tin của nhân dân và phát huy sức mạnh của đoàn kết
dân tộc lớn cho sự nghiệp xây dựng và quốc phòng." Ngay cả
một Thứ trưởng nhận xét trong việc tường trình tại Quốc
hội rằng một số lãnh đạo địa phương "rõ ràng giả vờ
không có tham nhũng ở tất cả mọi nơi trong các cơ quan của
họ."
Tuy nhiên, tham nhũng trong mắt của nhân viên nhà nước là
những gì? Mức lương chính thức của cán bộ tại Việt Nam
được nổi tiếng là thấp. Mức lương tối thiểu cho công
nhân viên nhà nước đã được nâng lên gần 30 phần trăm -
nhưng tối thiểu là vẫn chỉ 28 đô la mỗi tháng. Kết quả là
nhiều lao động trên các khu biên chế của chính phủ sẽ nhận
được tiền hối lộ bất kỳ cách nào họ có thể làm.
Hối lộ và tham nhũng... là sinh kế của người khác.
"Chúng ta đang sống trong một xã hội mà chúng ta phải nói dối
với nhau. Mọi người nhận lương nhưng không thể sống nổi
với số lương ấy. Do đó tham nhũng đã trở thành một thói
quen hằng ngày ", Phó Chủ tịch Quốc hội, trong một cuộc
phỏng vấn với tờ báo Thanh Niên, một tờ báo chính thức
của các thanh niên Việt Nam Đoàn. Trong bối cảnh này, ông cho
biết, nhà nước sẽ thường xuyên mất đi một số tiền trong
bất cứ điều gì trong công việc của hằng ngày qua câu nói,
"Cơ cấu nhà nước và cơ chế hiện nay đang tạo kẽ hở cho
những người tham nhũng để cướp ngân sách nhà nước."
Thanh tra chính phủ được thành lập một bộ phận chống tham
nhũng trong thời gian qua. Theo một nghị định của chính phủ,
Thủ trưởng cơ quan, đơn vị sẽ được tổ chức chịu trách
nhiệm về bất kỳ trường hợp xảy ra tham nhũng và sẽ theo
dõi của họ. Nhưng nó sẽ không làm ngạc nhiên nếu các sáng
kiến chống tham nhũng không đạt được mục tiêu của họ.
Thực tế là luật pháp tại Việt Nam nhìn tốt trên giấy tờ,
nhưng đó lại là điều mà các người thi hành không thèm để
ý tới và rất yếu kém. Cơ quan nhà nước biết chơi trò và
chơi đúng luật, các kẽ hở này không bao giờ được áp dụng
cho người bình thường nhưng tại các cơ quan chính phủ thì tha
hồ. Làm sạch sẽ chống tham nhũng thì chỉ là các biển rôn
nhưng các đảng viên và nhân viên nhà nước không bao giờ xúc
động khi nghe nhũng khẩu hiệu này.
Theo bán báo cáo của GS Nguyễn Đình Cư, các tác giả chính
của cuộc khảo sát tham nhũng đầu tiên của Việt Nam, cho
biết ông rất ngạc nhiên rằng rất nhiều các Bộ và các
tỉnh là, "Chỉ có hai trường hợp có thể giải thích điều
này: thứ nhất, có tham nhũng nhưng không được phát hiện,
hoặc không có tham nhũng nên tham nhũng tất nhiên là không
được báo cáo. Bản thân tôi tin rằng trong trường hợp đầu
tiên: tham nhũng tồn tại nhưng không được phát hiện."
Và trong một văn phòng lịch sự đẹp đẽ, có một nơi rất
trang trọng treo bức ảnh của chủ tich Hồ Chí Minh - người
lãnh đạo du kích cộng sản được gọi là "Bác Hồ" của
người Việt Nam - người đuợc đảng và nhà nước tô bóng và
bắt nhân dân Việt Nam học tập đời sống trong sạch của ông
thì cũng tại văn phòng này nhiều người đã họp hành tìm
hiểu làm sao để họ có thể bôi trơn nhân viên chính phủ hay
chính các quan chức Việt Nam chia chác các dich vụ và che dấu
không để cho các thanh tra chính phủ biết đến chuyện tham
nhũng này.
MartianMobile
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4547), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét