thông" bằng việc đề xuất cơ chế riêng: Tăng giá bán xăng
cho phương tiện giao thông lên gấp 10 lần hiện nay (tương tự
như đề xuất thu phí ô tô vào nội thành hay tăng lệ phí
đăng ký xe) thì có lẽ người dân chỉ còn cách là đi...
ngựa</em>
Trước khi "công khai giá xăng", TGĐ Petrolimex chém gió rất hăng
là: Nhằm giúp người tiêu dùng có điều kiện giám sát,
xoá tan mọi "nghi ngờ" lĩnh vực kinh doanh xăng
dầu...Nhưng sau khi bảng giá cơ sở bán lẻ giá xăng dầu
được Petrolimex công bố, dù gọi là công khai thì rõ ràng là
Petrolimex gần như đánh đố, thậm chí như thách thức dư
luận. Nhìn vào sự công khai này, ngay cả các chuyên gia kinh tế
hàng đầu cũng chịu, không thể phân định những con số này
là đúng hay sai, hợp lý hay không hợp lý. Chuyên gia kinh tế, TS
Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện quản lý kinh tế trung
ương cho rằng: "Mức độ công khai thì chưa đủ" hoặc có công
khai, chẳng hạn yếu tố định mức chi phí kinh doanh của xăng
A92 là 600 đồng/lít, gấp đôi định mức lợi nhuận, thì lại
không có cơ sở đối chiếu, so sánh. TS Ngô Trí Long, Phó Viện
trưởng Viện nghiên cứu thị trường giá cả- Bộ Tài chính
thì đặt vấn đề liệu "Con số mà Petrolimex công bố có chính
xác hay không!?". Ngay chính quan chức của Viện nghiên cứu hàng
đầu về giá cả, của một bộ quản lý chuyên ngành về giá
cả mà còn cho rằng: " Đưa ra một con số như vậy rất khó
đánh giá", và "Nếu do quản lý không tốt gây thất thoát mà
cũng tính vào các khoản chi phí là không được" thì chắc
chắn người dân không thể giám sát "sự công khai" của
Petrolimex, doanh nghiệp độc quyền đang chiếm tới hơn 60% thị
trường bán lẻ xăng dầu.
Dẫu sao, những con số "công khai một cách bí mật" đó, cũng
cho thấy nhiều điều. Chẳng hạn những người dân có mức GDP
bình quân thấp nhất nhì thế giới, ở một quốc gia có đồng
tiền ít giá trị nhất thế giới, đang phải chịu mức xăng
cao vào loại nhất nhì thế giới. Thực tế hiển nhiên là họ
đang phải chịu tác động kép của việc giá xăng cao đến
bất hợp lý, với tư cách người tiêu dùng trực tiếp, và
với tư cách người bị ảnh hưởng gián tiếp khi xăng dầu là
loại mặt hàng đầu vào, chi phối mang tính quyết định đến
giá thành sản xuất của 112 ngành sản xuất. Giá xăng bán lẻ
ở VN hiện đang ở mức 16.990 đồng/lít (chưa kể các DN xăng
dầu đang kêu lỗ ngót nghét 1000 đồng trên mỗi lít xăng),
trong khi đó, giá xăng tại Mỹ chỉ khoảng 15.340 đồng.
Dân Việt Nam, tính theo GDP, chắc chắn không giàu bằng dân Mỹ
nhưng đang phải chịu một giá xăng cõng quá nhiều các loại
thuế má, chi phí.
Theo công bố của Petrolimex, giá xăng nhập vào Việt Nam chỉ
10.764 đồng. Nhưng mỗi một lít xăng đang phải gánh 20% thuế
nhập khẩu. Mức thuế này là quá cao trong khi xăng dầu không
phải là mặt hàng trong diện kiềm chế để giảm nhập siêu.
Chưa hết, mỗi lít xăng lại chịu thêm 10% thuế giá trị gia
tăng; 10% nữa thuế tiêu thụ đặc biệt và 1.000 đồng cái
gọi là "phí xăng dầu". Để "đảm bảo kinh doanh", các DN tiếp
tục tính thêm 600 đồng gọi là "định mức chi phí kinh doanh"
và 300 đồng khác được gọi là "lợi nhuận định mức". Vẫn
chưa hết, mỗi lít xăng còn phải gánh thêm 300 đồng cho quỹ
bình ổn giá. Với 7 cái "gạch đầu dòng" đổ cả vào mỗi
lít xăng thì giá xăng ở VN không cao đến mức phi lý mới là
bất bình thường.
Nhưng vẫn còn một tin mà chắc người dân chẳng mấy vui vẻ
là mỗi lít xăng còn có nguy cơ gánh thêm khoảng 4 ngàn đồng
phí môi trường. Chưa kể nhiều sáng kiến khác, chủ yếu là
để quản lý, cũng đều đã và đang nhắm vào giá xăng. Chẳng
hạn sáng kiến "thu phí giao thông qua giá xăng". Và nếu như Hà
Nội và TP HCM quyết định "Chống ùn tắc giao thông" bằng
việc đề xuất cơ chế riêng: Tăng giá bán xăng cho phương
tiện giao thông lên gấp 10 lần hiện nay (tương tự như đề
xuất thu phí ô tô vào nội thành hay tăng lệ phí đăng ký xe)
thì có lẽ người dân chỉ còn cách là đi... ngựa.
Đứng trước "ma trận" của những cái gạch đầu dòng này,
Bộ Công thương cũng phải thừa nhận các loại thuế, phí,
khoản thu đang chiếm tỉ lệ khá lớn trong giá xăng dầu hiện
nay. Tức là người dân phải làm nghĩa vụ với nhà nước
bằng cách bỏ thêm 35% chi phí khi mua mỗi lít xăng. "Nếu cân
bằng lợi ích của Nhà nước với kiểm soát lạm phát, lợi
ích của người tiêu dùng, và có thể tính đến lợi ích
của doanh nghiệp có thể điều chỉnh mức thuế để có cơ
hội đưa mặt bằng giá xăng dầu xuống thấp hơn", một quan
chức của Bộ Công thương nhấn mạnh.
Sự bất hợp lý của giá xăng còn ở chỗ, ngoài nghĩa vụ
thuế, người dân còn phải bỏ tiền ra để trả chi phí quản
lý được gọi là tiền "trích quỹ bình ổn giá xăng". Bình
ổn là trách nhiệm của Nhà nước, người sử dụng những
đồng tiền thuế của dân, và của doanh nghiệp, từ số lợi
nhuận kinh doanh mặt hàng gần như độc quyền này. Trong hoàn
cảnh giá xăng đã quá cao, TS Ngô Trí Long đặt câu hỏi: Có
nên trích quỹ bình ổn giá xăng dầu từ người tiêu dùng hay
không? Và ông cũng tự trả lời: Theo tôi, Quỹ bình ổn nên
hình thành từ nguồn trích từ một phần lợi nhuận của DN
chứ không nên thu từ túi người tiêu dùng.
Giá xăng quá cao và liên tục được điều chỉnh tăng, xét ở
tác động vĩ mô, là nguyên nhân không ai chối cãi về nguy cơ
gây tái lạm phát ở mức cao. Để tránh lạm phát, và cũng
để người dân bớt được gánh nặng chi phí, không còn cách
nào khác là phải kiểm tra để xác định được những chi,
những phí, những lãi, những khoản, đang sống ký sinh trên
thân xác tàn tạ của giá xăng.
Chúng ta đã nói quá nhiều đến cơ chế thị trường trong
việc kinh doanh mặt hàng xăng dầu nhưng có thị trường được
hay không nếu như vẫn có những doanh nghiệp chiếm tới 60%
thị phần và được quyền bổ mọi chi phí vào xăng dầu để
hưởng cái quyền cũng mang tính độc quyền là không bao giờ
sợ lỗ. Và trong cái được coi là cơ chế thị trường đó,
điều cực kỳ vô lý là người dân phải trả tiền cho các chi
phí quản lý của Nhà nước. Còn kỳ cục hơn là họ phải
đảm bảo trả cả tiền lãi, dưới danh nghĩa chi phí định
mức, cho một vài người được độc quyền kinh doanh hoặc
được kinh doanh mặt hàng mang tính độc quyền này.
<em>Đào Tuấn</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4462), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét