Vì sao ngành cảnh sát giao thông phải ra quy định cảnh sát giao
thông khi làm nhiệm vụ không được rình, nấp sau gốc cây,
chỗ khuất để "bắt bài" các vụ vi phạm luật giao thông?
Đó không chỉ là vì hình ảnh, tác phong của người cảnh sát
giao thông; đó còn là nguyên lý của luật pháp: làm sao để
người dân hiểu và chủ động chấp hành luật lệ thành một
thói quen cơ hữu chứ không phải vì sợ người đại diện
công quyền mà làm theo. Thói quen đầu tiên sẽ giúp duy trì
trật tự xã hội ở ngay những nơi những lúc không có bóng
dáng cảnh sát giao thông; cái sau sẽ tập thói quen cho người
dân dáo dác nhìn quanh rồi vượt đèn đỏ, chạy lấn tuyến,
đi ngược chiều, chạy lên lề đường mỗi khi vắng bóng
người đại diện công quyền.
Vụ khám xét tiệm vàng Hoàng Mai, từ các thông tin đã được
công khai mấy ngày qua, cho thấy một điều: trong khi nhận thức
của người dân nói chung và báo chí nói riêng đã có sự
chuyển biến tích cực theo hướng tuân thủ pháp luật, dùng
pháp luật để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình thì
cơ quan công quyền vẫn còn giữ tâm lý xưa cũ: hù dọa, rồi
biện bạch, rồi thanh minh cho hành động của mình mà không
thấy lẽ ra nhiệm vụ của họ trước hết là giúp người dân
chấp hành luật pháp.
Giả thử tiệm vàng Hoàng Mai có mua bán ngoại tệ mà không có
giấy phép hay thậm chí mua bán vàng miếng, là hành vi đã bị
cấm sau những thay đổi về luật lệ gần đây thì nhiệm vụ
của cơ quan quản lý là chấn chỉnh để họ không làm trái
pháp luật chứ không phải triệt tiêu con đường kinh doanh hợp
pháp khác của họ như đòi niêm phong luôn vàng nữ trang, là
loại vàng người dân có quyền kinh doanh. Thực tế cho thấy
hành xử của cơ quan công quyền làm người dân hoảng sợ
đến mức ngưng kinh doanh cho đến hết năm nay. Như thế xét
về mặt quản lý cũng như tạo điều kiện để người dân
kinh doanh hợp pháp là đã thất bại.
Những tình tiết liên quan đến vụ việc như dư luận nghi ngờ
người vào mua bán 100 USD là "cài cắm", bên công an phủ
nhận không có chuyện đó; dư luận nghi ngờ ngày ký lệnh khám
xét là ký trước, bên công an nói ghi nhầm ngày… nói cho cùng
chỉ là vấn đề kỹ thuật. Nhưng nó nói lên một điều rất
quan trọng: ý thức của người dân đã được nâng cao, rằng
luật pháp đã quy định rõ chứng cứ nào thu thập không đúng
trình tự, không theo đúng thủ tục sẽ không được xem là
hợp lệ. Ở hướng ngược lại, rõ ràng bước đầu cơ quan
công an Bình Thạnh phải phủ nhận chuyện "cài người",
chuyện ký khống hay ký trước lệnh khám xét vì không thể bỏ
qua trình tự mà pháp luật đã quy định rõ. Trước đây rất
có thể họ sẽ bất kể những trình tự này.
Điều quan trọng hơn nữa, báo chí thông qua các ý kiến xác
đáng của các chuyên gia như luật sư hay đại diện Ngân hàng
Nhà nước đã khẳng định những sai sót của cơ quan công an
như niêm phong 559 lượng vàng mặc dù nó không liên quan gì
đến vụ việc. Nếu như công luận không lên tiếng, sẽ không
thể có chuyện công an phải tháo gỡ niêm phong, trả vàng lại
cho người dân ngay trong vòng mấy ngày.
Và một khi báo chí làm đúng vai trò, làm cầu nối thông tin
giữa các nguồn tin có thẩm quyền và người dân, khả năng
kiến thức luật pháp của người dân sẽ được tăng lên là
rõ ràng. Ví dụ, nay người dân biết rõ chủ tịch UBND quận
huyện không có thẩm quyền ký quyết định về một vi phạm
hành chính mà lại khám xét nơi kinh doanh. Khi nghi vấn có việc
mua bán ngoại tệ trái phép thì chỉ được dừng ở tang vật
liên quan chứ không được khám xét két sắt, hộc tủ, hay nói
cách khác không được lạm quyền.
Như vậy cách quản lý những hành vi liên quan đến kinh tế,
kinh doanh mà làm cho dân sợ để ép tuân thủ sẽ chẳng còn
mấy tác dụng. Ngược lại, một khi ý thức pháp luật của
người dân được nâng lên, những cách hù dọa lại có thể
phản tác dụng.
Ngày hôm qua, tại cuộc gặp giữa Thủ tướng và doanh nghiệp,
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phát biểu: "Doanh nghiệp và
người dân nộp thuế mà khó khăn quá. Tôi là người đứng
đầu Chính phủ xin lỗi nhân dân về việc đó". Thiết nghĩ
cách ứng xử hay nhất là quan chức quận Bình Thạnh, kể cả
bên công an, không nên đôi co nữa; nên học bài học nóng hổi
hôm qua, xin lỗi người dân về những sai sót đã rõ trong vụ
khám xét này và sau đó cứ xử lý nghiêm minh những sai phạm
đã xác minh. Làm được vậy thì người dân sẽ tâm phục,
khẩu phục mà chấp hành luật pháp.
Theo tôi, một xã hội mà khi hữu sự người dân thấy bóng
dáng công an, cảnh sát là mừng rỡ vì sẽ được bảo vệ,
sẽ được người thi hành công lực bảo đảm công lý được
duy trì thì mới là xã hội bình thường. Một xã hội mà
người dân phải lo đối phó, thấy cảnh sát giao thông thì
nghĩ ngay đến phong bì; thấy hải quan nghĩ ngay đến bao thư là
xã hội không bình thường.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20140429/nguyen-vu-de-dan-so-co-nen-khong),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét