<em> Mọi so sánh đều khập khiễng, tuy nhiên quan hệ giữa bá
quyền Trung Quốc và Việt Nam có một vài khía cạnh rất giống
với quan hệ giữa Nhà nước công an trị và người dân Việt
Nam.</em>
Điểm tương đồng thứ nhất là, trong cả hai mối quan hệ
ấy, luôn luôn có một bên hành xử kiêu ngạo, hiếu thắng,
hung hãn, bất chấp mọi thủ đoạn để giành phần lợi, phần
thắng về phía mình; còn một bên nhược tiểu, yếu đuối,
thụ động.
<strong>
"Nhất định thắng"</strong>
Trước hết ta nói về Trung Quốc. Dẹp bỏ tinh thần quốc gia
chủ nghĩa, tránh tất cả những yếu tố có thể "kích động
hằn thù dân tộc", thì vẫn phải xác định rằng Trung Quốc
mang nặng tư tưởng của kẻ bá quyền, và trên thực tế,
chúng ta cũng thấy đầy đủ các điều kiện để họ trở
thành bá quyền: Trung Quốc có sức mạnh quân sự; Trung Quốc
là nước lớn trong một khu vực châu Á vô chính phủ, không
nước nào tin nước nào (cụ thể là Đông Nam Á); Trung Quốc
coi sự tồn vong của mình là quan trọng nhất. (1)
Tư tưởng bá quyền của Trung Quốc thể hiện đặc biệt rõ
ràng trong quan hệ với Việt Nam. Một nhà ngoại giao Việt Nam
từng tiết lộ với báo chí, đại ý rằng Trung Quốc không bao
giờ chịu nhường Việt Nam một điều gì; trong mọi cuộc tranh
cãi, đấu khẩu, Trung Quốc bao giờ cũng phải là bên nói câu
cuối cùng. "Báo chí bạn thường xuyên có những bài nói xấu
ta… Tờ Hoàn Cầu từng làm một điều tra thăm dò ý kiến
độc giả về "suy nghĩ của bạn về người Việt Nam", với
những câu "gài" rõ rệt: Bạn cho người Việt Nam là thế
nào? A. Vong ân bội nghĩa. B. Độc chiếm biển Hoa Nam. C. Tham
lam… rồi cuối cùng mới tới D. "láng giềng hữu nghị",
"bốn tốt"".
Vị cán bộ này cho biết thêm: "Mà phương án "láng giềng
hữu nghị" cũng chỉ có không phẩy mấy phần trăm đánh dấu
vào thôi. Trong khi đó thì báo chí ta quán triệt rất tốt
đường lối chung…".
<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjd6EdFPGG2bwpmSLDTV7flRRK9RWM5vCc23UMuri4wG6nxWYyEFAD3JZc8a4PVY8Xj986YeuUTiaT-Wrv3zPTB_vWxZtHZSsz-8yQynEFnnthpsRU3MkBoMjDRdXG6XKJ3oQ4Qc79mESo/s320/John+Overymer+-+Newsart+-+the+star.jpg"
/>
Gián điệp mạng ở Trung Quốc. Biếm họa của John Overymer.
Nguồn: Newsart, The Star. </center>
"Báo chí bạn", ở đây bao gồm cả báo chính thống
(truyền thông quốc doanh, ví dụ như tờ Hoàn Cầu) lẫn phi
chính thống (mạng xã hội, blog, ví dụ như Sina). Khi cần
"chiến" với Việt Nam, Trung Quốc sẵn sàng huy động tổng
lực cả hai loại. Thật là giống với cách làm của… công an
Việt Nam, hay nói đúng hơn, với Nhà nước công an trị ở
Việt Nam: Khi cần "đấu tranh với các thế lực thù địch",
Nhà nước huy động cả các cơ quan ngôn luận chính thức như
báo Quân Đội Nhân Dân, Công An Nhân Dân, An Ninh Thủ Đô v.v.
lẫn đội ngũ dư luận viên phủ sóng trên mạng bằng hàng
chục blog và hàng nghìn comment từ mỉa mai, khiêu khích tới
mạt sát, chửi rủa.
Tất cả chỉ cho thấy sự hiếu thắng đến điên cuồng như
một côn đồ vị thành niên, thay vì hành xử một cách trưởng
thành và có trách nhiệm, ở bá quyền Trung Quốc và công an
Việt Nam.
<strong>
Xin lỗi ư? Hoang đường</strong>
Trong lịch sử hàng nghìn năm đô hộ, kéo dài sang hàng chục
năm khống chế, can thiệp, xung đột vũ trang dưới thời hai
chính quyền cộng sản, Trung Quốc chẳng bao giờ xin lỗi Việt
Nam một lời. Tương tự, từ ngày thành lập ngành đến giờ,
công an Việt Nam cũng không có tiền lệ xin lỗi dân. Nói cách
khác, trong quan hệ với Việt Nam, Trung Quốc không bao giờ sai,
và công an Việt Nam cũng vậy trong quan hệ với nhân dân.
Từng có hàng chục vụ dân thường bị hành hung, đánh đập,
thậm chí bị thiệt mạng trong đồn công an. Và đó chỉ là
những vụ mà dư luận được biết, thông qua báo chí hoặc
truyền thông mạng, rất có thể còn hàng trăm trường hợp bị
đòn oan, chết oan, không ai hay. Nhưng cho dù thế nào thì ngành
công an đều không bao giờ xin lỗi. Trung tá Vũ Văn Ninh, kẻ
gây ra cái chết "vì không đội mũ bảo hiểm" của ông
Trịnh Xuân Tùng (tháng 2-3/2011), và cấp trên, đều chưa từng
một lần công khai xin lỗi gia đình nạn nhân.
Trong những cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở Hà Nội và Sài
Gòn năm 2011-2012, chỉ có những người dân bị bắt, bị bóp
cổ, bẻ tay, đưa về đồn hoặc về trại phục hồi nhân
phẩm, rồi bị xử lý về tội "gây rối trật tự công
cộng" mà không cần bằng chứng. Ngược lại, chưa từng có
một nhân viên công lực nào bị xử lý hoặc phải chịu trách
nhiệm về việc để xảy ra những vụ bạo lực nhằm vào dân
thường trong các cuộc biểu tình ở Việt Nam suốt từ năm 2007
đến nay. Đơn giản vì công an không bao giờ sai.
<center><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhkVcapjQw-nQLssV2zQhPwHGq6VQg3jeMdV5R-ieggHT0PU5IqiFrs7eERbcVDCZbJk-4l5VIyivR7ZwLogX0C0FZhDVBH7DiO0A6JoqLdPvdMaG1SOOnd7c9-SytFFB2pGu0tJ1zb-tA/s320/b%E1%BA%A1o+l%E1%BB%B1c.jpg"
/>
Bạo lực dưới mọi hình thức đều phải bị lên án và
trừng phạt.
Nhưng bạo lực do công an gây ra, thì không!</center>
Tương tự như Trung Quốc trong quan hệ với Việt Nam, công an
trong quan hệ với người dân cũng mang nặng tư tưởng của kẻ
bá quyền, và thực tế là họ cũng có đầy đủ điều kiện
để trở thành một dạng "bá quyền": 1. Công an có sức
mạnh; 2. Công an hiện giờ là giới mạnh nhất ở Việt Nam,
Bộ Công an là một dạng "siêu Bộ", ở một đất nước
trong tình trạng gần như vô chính phủ; 3. Công an coi sự tồn
vong của chế độ là quan trọng nhất.
Tình trạng gần như vô chính phủ ở Việt Nam là chuyện có
thật. Ngay từ năm 2000, ông Nguyễn Gia Kiểng, một nhà nghiên
cứu chính trị người Việt ở Pháp, đã viết trong cuốn Tổ
quốc ăn năn: "Hiện nay nước ta đang hỗn loạn, và – hơn
thế nữa – đang rất hỗn loạn. Trộm cướp hoành hành như
chỗ không người. Buôn lậu có kho nhà nước, tàu chiến, xe
tăng. Móc ngoặc, tham nhũng, hối mại quyền thế trở thành
một nếp sống. Cây rừng, bờ biển, danh lam thắng cảnh, ngay
cả di tích lịch sử, bị phá hủy một cách vô tội vạ. Chưa
kể loạn sứ quân, bắt người tuỳ hứng, giam giữ, tra
tấn…".
Trong bối cảnh đó, công an, với sức mạnh về chính trị, kinh
tế, vũ lực, quả thật có thừa điều kiện để trở thành
một thứ "bá quyền", kiêu binh, đầy hung hăng, kiêu ngạo
và hiếu thắng.
<strong>Ứng xử với bá quyền</strong>
Điểm tương đồng thứ hai, xuất phát từ điểm tương đồng
kể trên, là: Trong quan hệ giữa kẻ bá quyền và nạn nhân,
không có chuyện bên yếu cứ nhún nhường, nhịn nhục, thì bên
mạnh sẽ buông tha.
"Một điều mà những quốc gia nạn nhân cần đặc biệt lưu
ý, là không có sự mặc cả giữa bá quyền và đối tượng
của bá quyền. Nói cách khác, tham vọng bá quyền của một
nước lớn sẽ không bao giờ dừng lại… Nước nhỏ không
thể thỏa thuận với nước lớn rằng sự bành trướng của
nước lớn sẽ chỉ giới hạn ở một mức độ nào đó để
không ảnh hưởng tới nước nhỏ. Bá quyền luôn không đơn
thuần là sức mạnh bạo lực, vì vậy, để có được bá
quyền, không thể thiếu được cách cư xử mang tính đồng
thuận, chấp nhận và góp phần, một phần hoặc toàn thể,
của những kẻ bị bá quyền" (trích <a
href="http://www.phamdoantrang.com/2012/08/chu-nghia-ba-quyen-va-cach-ung-xu-cua.html">"Chủ
nghĩa bá quyền và cách ứng xử của Việt Nam"</a>).
Tham chiếu vào quan hệ giữa công an và người dân ở một xứ
công an trị, chúng ta sẽ thấy: Người dân ở một nước công
an trị đừng tưởng rằng cứ chấp nhận "thôi thì nhịn
một tí cho nó xong việc" mà những viên công an lạm quyền kia
sẽ buông tha cho họ.
Trong chính trị quốc tế, học giả Frederick Schuman viết rằng,
"nước càng yếu thế về kinh tế - quân sự, thì càng phải
phát triển sức mạnh ngoại giao và sự liên kết với các
nước khác. Điều tối kỵ là một quốc gia vừa nhỏ yếu
vừa bị cô lập trên thế giới". Một học giả khác, người
Việt Nam, TS. Vũ Hồng Lâm (Alexandre Vuving) nhận định, nếu
những sức ép mà Trung Quốc gây cho Việt Nam được dư luận
quốc tế quan tâm thì điều đó sẽ khiến Trung Quốc phải cân
nhắc hơn trong quan hệ với Việt Nam, nhất là khi Trung Quốc
lại luôn muốn tự vẽ mình như một nước lớn thân thiện.
(2)
Trong quan hệ công an - công dân, kinh nghiệm ứng xử cũng tương
tự: Không có sức mạnh, không có khả năng sử dụng vũ lực,
người dân thấp cổ bé họng càng phải biết phát triển sự
đoàn kết, liên kết với nhau, cũng như phát huy vai trò của
truyền thông (không nhất thiết chỉ truyền thông quốc doanh).
Điều tối kỵ là vừa nhỏ yếu vừa lẻ loi, cô độc, không
được dư luận biết đến. Thực tế cho thấy, các nạn nhân
càng im lặng và bị cô lập, thì càng bị đàn áp mạnh, bởi
khi đó những kẻ lạm quyền không hề thấy bị đe dọa hay có
sức ép phải chịu trách nhiệm nào.
Nói đơn giản là, càng thiếu sức mạnh quân sự, càng phải
khôn khéo về ngoại giao - chính trị. Càng yếu về thể chất,
càng phải to mồm. Nếu những việc làm sai trái, lạm quyền
của công an bị phơi bày ra dư luận, thậm chí dư luận quốc
tế, thì điều đó sẽ khiến công an phải chùn tay, nhất là
khi chế độ luôn muốn vẽ mình như một chính quyền của dân,
do dân, vì dân.
Tuy vậy, tất nhiên, sự "to mồm" phải dựa trên nền tảng
kiến thức; và ở đây, kiến thức đó là sự hiểu biết về
pháp luật, chính trị, ngoại giao v.v. Trung Quốc tuy giữ tham
vọng bá quyền, nhưng vẫn còn phải nể nang luật pháp quốc
tế chứ không đến mức ngang ngược như thể một mình một
cõi. Và công an Việt Nam cũng vậy, luôn muốn dư luận tin rằng
họ làm đúng pháp luật – cho dù đó là thứ luật được vẽ
ra để phục vụ chế độ đi chăng nữa. Kiến thức, nhất là
kiến thức về luật, chính trị, xã hội, luôn là điều tối
cần thiết đối với các nạn nhân của kẻ bá quyền.
Giữa một người không hiểu biết về chính trị, pháp luật,
do đó yếu thế và run sợ trước bạo quyền, và một người
đàng hoàng, hiểu biết, ít nhất là biết quyền của mình khi
đối phó với những kẻ ngạo ngược, chúng ta nên chọn là ai
hơn? Và kẻ bá quyền/ kiêu binh sẽ thích "bắt nạt" ai hơn?
Câu trả lời có lẽ đã rõ ràng.
----------
<strong>Chú thích:</strong>
(1) Theo John Mearsheimer và Kenneth Waltz, hai học giả có những
nghiên cứu về chủ nghĩa hiện thực trong quan hệ quốc tế –
tức là trường phái lý thuyết cho rằng các nhà nước, quốc
gia không thể là bạn, mà luôn phải cạnh tranh để giành lợi
thế, giành ảnh hưởng và quyền lực như một cách tự vệ
trong thế giới hỗn loạn và bất an. Bá quyền tồn tại khi: 1.
Các siêu cường là những nhân vật chính, những tay chơi chủ
chốt trong hệ thống chính trị quốc tế vô chính phủ; 2. Các
siêu cường có sức mạnh quân sự; 3. Không nước nào có thể
tin vào nước nào; 4. Các quốc gia coi sự tồn vong của mình là
quan trọng nhất; 5. Các quốc gia hành xử một cách duy lý nhằm
tối đa hoá khả năng sống sót của mình.
Từ "vô chính phủ" ở đây được hiểu là tình trạng hỗn
loạn, không có trật tự của thế giới, không có một nhà
nước, một siêu chính quyền nào đảm bảo trật tự chung.
(2) BBC, 2009
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130827/doan-trang-cong-an-viet-nam-va-ba-quyen-trung-quoc),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét