chí,
Sau khi Mubarak ra đi, sự tiếp tục nắm quyền của phe quân
đội đã khiến một số người cho rằng cuộc cách mạng dân
chủ của nhân dân Ai Cập đã bị lợi dụng. Những cuộc biểu
tình liên tục xảy ra tại Cairo và cuộc bạo động hôm mồng
một tháng hai vừa qua đã biểu hiện sự bất mãn tột độ
của quần chúng Ai Cập. Người dân VN sẽ học được gì cho
tiến trình dân chủ hoá đất nước mình?
Kính mời quí vị đọc bài viết "Tại Sao Dân Chủ Chưa Đến
Với Người Dân Ai Cập?" của ông Lý Thái Hùng và kính mong
được tiếp tay phổ biến.
Trân trọng,
Mai Hương
Trưởng Ban Liên Lạc Truyền Thông Việt Ngữ</div>
Sự bỏ trốn khỏi xứ Tunisia của Tổng thống Ben Ali vào ngày
14 tháng 1 năm 2011, sau 23 năm độc quyền thống trị, đã không
chỉ mang lại thắng lợi cho cuộc cách mạng dân chủ tại đây
mà còn kích lên làn sóng dân chủ tại Ai Cập và nhiều quốc
gia khác như Libya, Syria, Bahrain, Yemen… trong khối Á Rập. Tuy
nhiên chỉ có diễn biến tại Ai Cập trải qua 18 ngày đấu
tranh của hàng trăm ngàn người tại công trường Tahrir được
coi là khí thế nhất và đúng như câu mà Wael Ghonim, một thanh
niên đã sử dụng mạng Facebook để kêu gọi người dân Ai
Cập theo gương Tunisia vùng dậy chấm dứt ách độc tài của
Tổng thống Mubarak đã đi vào lịch sử: "<em><strong>Quyền lực
của người dân mạnh hơn người nắm quyền.</strong></em>" (The
power of people is stronger than the people in Power).
Thế nhưng, những phức tạp của nội tình chính trị tại Ai
Cập sau khi ông Mubarak ra đi, nhất là sự tiếp tục nắm quyền
của phe quân đội trong một năm qua, khiến một số người cho
rằng đây không phải là cuộc cách mạng dân chủ mà là cuộc
đảo chánh khi phe quân đội lợi dụng sự bất mãn của
người dân để lật đổ chính quyền Mubarak. Đúng là trên bề
mặt, phe quân đội vẫn còn nắm quyền nhưng các tướng lãnh
đã không thể tập trung quyền lực vào trong tay một hay vài
người để kiểm soát độc quyền như dưới thời Mubarak cách
nay 3 thập niên.
Nói cách khác, các tướng lãnh trong quân đội Ai Cập tuy đang
cầm quyền nhưng là sự cầm quyền chuyển tiếp để hình
thành một chính quyền dân sự dựa trên ý chí của dân chúng,
qua sự tham gia của các đảng phái. Những cuộc biểu tình
diễn ra liên tục gần đây tại thủ đô Cairo và nhất là
cuộc bạo động tại sân vận động khiến cho gần 80 người
thiệt mạng tại thành phố Port Said hôm mồng 1 tháng 2 đã là
tín hiệu biểu hiện sự bất mãn tột độ của người dân
nếu quân đội không nhanh chóng chuyển giao quyền lực cho chính
quyền dân sự vào cuối tháng 6 tới đây, sau khi tổ chức xong
bầu cử Tổng thống.
Tại sao những diễn tiến dân chủ hóa tại Ai Cập đã không
xảy ra suông sẻ như ở Tunisia hay tại Đông Âu sau khi chế
độ độc tài sụp đổ trong một năm vừa qua?
Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần điểm lại những
diễn biến xảy ra trong 18 ngày: từ ngày 25 tháng 1 đến 11
tháng 2 năm 2011.
Sau vụ tự thiêu của sinh viên Mahamed Bouazizi vào ngày 17 tháng
12 năm 2010 ở Tunisia thì tại Ai Cập cũng có 3 vụ tự thiêu
phản đối các đàn áp của chính quyền Mubarak xảy ra liên
tục trong hai ngày 17 và 18 tháng 1 năm 2011. Tuy nhiên những cuộc
tự thiêu này đã bị ém nhẹm và vì thế không tạo một làn
sóng chống đối mạnh như ở Tunisia.
Chiều ngày 19 tháng 1, từ xứ Qadar, nơi mà Wael Ghonim làm việc
với trách vụ giám đốc tiếp thị Công ty Google tại vùng Trung
Đông đã bay về Thủ đô Cairo, Ai Cập, để cùng với một số
bạn bè dùng trang Facebook "Tất Cả Chúng Ta là Khaled Said"
để vận động mọi người xuống đường tranh đấu. Đây là
trang Facebook mà Wael đã lập ra hồi năm 2010 để vinh danh thanh
niên Khaled Said bị công an bắt giữ vì tham gia phong trào ủng
hộ công nhân đình công và bị đánh chết trong lúc giam giữ
ở thành phố Alexandria vào mùa hè năm 2010.
Trên trang Facebook này, Wael Ghonim đã kêu gọi thanh niên sinh viên
Ai Cập cùng tham dự buổi tưởng niệm sinh viên Khaled Said tại
công trường Tahrir vào ngày 25 tháng 1 năm 2011. Trang Facebook
"Tất cả Chúng ta là Khaled Said" liền bị chính quyền Mubarak
ra lệnh đóng cửa tức khắc.
Wael Ghonim không chịu thua, anh đã huy động bạn bè tiếp tục
chuyển thông tin kêu gọi biểu tình lên Twitter, BlackBerry và các
mạng Internet đến hàng triệu người. Vào lúc này mục tiêu
chính của cuộc biểu tình là đòi Bộ trưởng nội vụ từ
chức vì đã đàn áp dân chúng và yêu cầu giới hạn nhiệm
kỳ Tổng thống.
Một số đảng phái, tổ chức chính trị đã lên tiếng ủng
hộ và tham gia cuộc biểu tình ngày 25 tháng 1 gồm có Lực
lượng Thanh niên cho Công lý và Tự do, Liên đoàn Thanh niên
cách mạng; Phong trào Dân chủ để Thay đổi; Đảng Ghad El
Thawara, Mặt trận đấu tranh Dân chủ; Huynh đệ Hồi giáo; Phong
trào Trẻ 6 tháng 4.
Hơn 80 ngàn người đã tham gia cuộc biểu tình tại công
trường Tahrir vào ngày 25 tháng 1, vượt ra ngoài sự uớc tính
của nhóm Wael Ghonim và nhất là của các đảng phái Ai Cập vào
lúc đó. Lo sợ làn sóng chống đối có thể lan rộng khắp
nơi, chính quyền Mubarak đã một mặt ra lệnh tắt mạng Internet
và điện thoại cầm tay trong hai ngày 26 và 27 tháng 1, mặt khác
bắt giữ Wael Gohmin dẫn đi mất tích.
Việc bắt giữ Wael Gohnim và ngăn chận Internet của chính quyền
Mubarak đã bị phản ứng ngược khi hàng triệu người dân
không thể truy cập mạng Internet và điện thoại di động, cùng
nhau túa ra đường phản đối. Ngày 28 tháng 1, hàng trăm ngàn
người đã cùng nhau tụ họp và chiếm đóng công trường
Tahrir. Khẩu hiệu đưa ra vào lúc này chỉ có một nội dung duy
nhất: "Mubarak phải từ chức".
Khí thế đấu tranh của quần chúng có thể nói là ào ạt và
lớn mạnh bất ngờ. Từ ngày 28 tháng 1 kéo dài cho đến khi
Mubarak chấp nhận rút lui vào 6 giờ tối ngày 11 tháng 2, thủ
đô Cairo hoàn toàn rơi vào tình trạng hỗn loạn. Hình ảnh
hàng trăm ngàn người chiếm đóng công trường Tahrir đã trở
thành điểm hội tụ không những trên toàn quốc Ai Cập mà cả
Trung Đông và trên toàn thế giới.
Thế nhưng, các đảng phái và tổ chức chính trị tại Ai Cập
vào lúc đó không nghĩ là Mubarak sẽ từ nhiệm sớm khi quân
đội vào lúc đó vẫn còn lên tiếng hẫu thuận gia đình
Mubarak. Đa số nghĩ rằng ông Mubarak sẽ cầm cự đến tháng 9
năm 2011 cho đến hết nhiệm kỳ và sau đó sẽ rút lui, tổ
chức bầu cử Tổng thống. Vì thế, nhiều đảng phái đã tham
dự các cuộc họp với phó Tổng thống Omar Suleiman, người
được ông Mubarak bổ nhiệm vào ngày 28 tháng 1 để tìm biện
pháp cải tổ chính phủ và chuẩn bị bầu cử Tổng thống.
Ngày 6 tháng 2 năm 2011, trước áp lực của thế giới, Wael
Ghonim được trả tự do, cục diện chính trị tại Ai Cập thay
đổi sang một hướng khác. Nhóm thanh niên của Wael Ghonim và
Phong trảo trẻ 6 tháng 4 đã liên kết kêu gọi mọi đảng
phái, lực lượng chính trị chấm dứt các cuộc thương thảo
với chính quyền Mubarak và đòi hỏi Murabak phải từ chức ngay
tức khắc. Lời kêu gọi này đã làm phân hóa hàng ngũ lực
lượng đối kháng với hai khuynh hướng: đa số thì đòi Mubarak
từ chức; một số nhỏ tiếp tục tham dự các cuộc họp với
phó thủ tướng Omar Suleiman.
Tuy nhiên, phía đòi hỏi Mubarak từ chức tức khắc càng ngày
càng được quần chúng ủng hộ và đến ngày 10 tháng 2, số
người chiếm đóng công trường Tahrir lên đến non nửa triệu
người thì phía quân đội đã thay đổi thái độ, quay sang áp
lực Tổng thống Mubarak phải từ nhiệm.
6 giờ chiều ngày 11 tháng 2, Phó tổng thống Omar Suleiman tuyên
bố ông Mubarak từ chức tổng thống và trao quyền điều hành
quốc gia cho Thượng Hội đồng Quân Lực Ai Cập.
Những diễn tiến nói trên cho chúng ta rút ra ba điểm:
Thứ nhất là Wael Ghonim và những thanh niên Ai Cập đã khai
dụng mạng xã hội để qua đó truyền đạt lời kêu gọi của
họ đi kèm với hình ảnh và âm nhạc sống động nên đã có
thể tác động một cách mạnh mẽ lên ý chí của quần chúng
mà chính quyền Mubarak không thể nào ngăn cản được. Chính
nhờ những kỹ thuật mới đã thu hút số đông quần chúng tham
gia như sóng trào dâng một cách bất ngờ vượt ngoài ước
tính của ban tổ chức.
Thứ hai là những đảng phái và lực lượng chính trị đối
lập đã bị cuốn vào trong làn sóng nổi dậy của quần chúng,
hoàn toàn không có sự chủ động ngay từ lúc đầu để điều
hướng quần chúng theo những thế trận tấn công chính quyền
Murabak. Ngay ở đoạn cuối khi cao trào đấu tranh lên cao điểm
tại quảng trường Tahrir, những người lãnh đạo các đảng
phái, tổ chức chính trị đã không tạo được thế liên kết
khai dụng sức mạnh quần chúng áp lực Tổng thống Mubarak và
quân đội trao trả quyền lực cho người dân.
Thứ ba là quân đội đã giữ thế trung lập không tiếp tay
chính quyền Mubarak để đàn áp người dân, dập tắt các cuộc
biểu tình; nhưng khi thấy chính quyền Mubarak không trấn áp
nổi cao trào nổi dậy của quần chúng, thì quân đội đã khôn
ngoan chuyển quyền lực cho mình. Đây là điều không tính
trước của các đảng phái, lực lượng đối lập tại Ai Cập
nên vì thế mà đã không chiếm được ưu thế chính trị sau
khi ông Mubarak ra đi.
Sau cùng, nhìn lại diễn biến của 18 ngày tranh đấu, từ ngày
khởi động cuộc xuống đường đầu tiên - 25 tháng 1 năm 2011
- đến lúc Tổng thống Mubarak từ chức – 11 tháng 2 năm 2011,
phải nói là nhờ những kỹ thuật vận động mới của mạng
xã hội, phe dân chủ đã huy động làn sóng căm phẫn của
người dân tuôn tràn quá nhanh; trong khi các đảng phái, lực
lượng chính trị tại Ai Cập đã thiếu sự tổ chức để
lãnh đạo ngay từ đầu, hầu điều hướng cuộc đấu tranh
theo đúng sức bật của quần chúng. Do đó mà người dân Ai
Cập sẽ còn phải mất nhiều nỗ lực để thu hồi lại quyền
tự do dân chủ của mình hầu đưa tới cuộc bầu cử Tổng
Thống công bằng và tự do vào tháng 6 tới đây.
<em>Lý Thái Hùng
Ngày 11/2/2012</em>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/11622), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét