rượu ở chợ ABC – tôi nghe người đứng sau càu nhàu:
"Đ… mẹ, xấu như ma mà cũng bầy đặt…
<em>chảnh</em>!"
Không biết em gái đồng hương nào đó xấu tới đâu,
và chảnh cỡ nào mà bị cằn nhằn như vậy? Tôi chỉ
cảm thấy vui thích khi chợt gặp một từ mới (chắc
mới nhập từ Việt Nam) mà mình "lĩnh hội" được
ngay, dù đang sống đời lưu lạc.
<em>Chảnh</em>, nghe thiệt ngộ và có duyên hết sức.
Ngôn ngữ có đời sống và tuổi thọ riêng của nó.
<em>Phách lối, hách dịch, hợm hĩnh, kiêu kỳ…</em> – phen
này – chắc chết, chết chắc!
Chiều hôm qua, vô mạng <a
href="http://hoiluan.vanhocvietnam.org/?page_id=57">Hội luận Văn học
Việt Nam</a>, tôi lại gặp một từ lạ khác ("Cái cậu X.
dạo này hay <em><strong>diễn</strong></em> quá!") nhưng không
hiểu được ngay, và cũng không chắc rằng mình hiểu
đúng nên xin ghi lại (toàn ngữ cảnh) để rộng đường
dư luận:
"Ông là người nghiêm túc và chân thành với không chỉ đời
sống thơ của cá nhân ông. Ông ghét thói diễn, khi có lần phê
phán cả người bạn thân của ông và nói: 'Cái cậu X. dạo
này hay <em>diễn</em> quá!' Năm nào, giới thiệu truyện Thất
Huyền Cầm ở khách sạn Guomann, tôi mời ông. Lê Đạt nghiêm
túc hỏi: 'Thọ có diễn không?' Tôi bảo, thưa anh, em là
người bộc trực, nghĩ gì viết ấy, nói vậy… Nguyễn Văn
Thọ không diễn.'; 'Ừ, không diễn thì tớ tới!' Lê Đạt
bấy nay chân đau. Ông từ chối người rước, lọ mọ tới
với tôi. Suốt buổi lắng nghe một cách cẩn trọng. Ông lim dim
mắt nghe chăm chú nghệ sĩ ưu tú Hoàng Yến đọc truyện của
tôi. Khi về, ông tới bên tôi, chỉ nói một câu: 'Thọ ơi,
anh dặn, giảm chất thơ ở vài truyện đi!' ("<a
href="http://hoiluan.vanhocvietnam.org/?p=234">Lê Đạt, Dăm điều
muốn nói</a>" – Nguyễn Văn Thọ).
Ngay dưới bài viết, có phản hồi của ông <a
href="http://hoiluan.vanhocvietnam.org/?p=234">Hà Minh</a>: "<em>Bài
viết của ông Nguyễn Văn Thọ rất công phu tỷ mỷ, tuy nhiên
theo tôi nó ra đời… không đúng lúc: trong bài viết có những
đoạn đối thoại giữa ông và nhà thơ Lê Đạt; nhà thơ bây
giờ đã khuất núi, nay ông công bố phần phỏng vấn/đối
thoại quả là… bất tiện cho việc kiểm chứng tính khả tín
của nó…</em>"
Tôi không bận tâm lắm về tính "khả tín" trong mẩu
đối thoại (nếu có) giữa ông Lê Đạt và ông Nguyễn
Văn Thọ. Tôi chỉ sợ là mình hiểu không chính xác nghĩa
(chữ "diễn") của đoạn văn thượng dẫn – dù đã
đọc đi đọc lại đôi lần: "Cái cậu X. dạo này hay diễn
quá!"
Cậu X (nào đó) chắc thuộc loại thích nhi nhô, hay lăng
xăng, làm những chuyện nhố nhăng, rất nặng phần trình
diễn, và thỉnh thoảng lại nổ sảng, nói năng vung vít,
phát ngôn bừa bãi… khiến cho nhiều người phải cau mày
hay đỏ mặt. Nếu cái "thói diễn" có nghĩa là như
thế thì tôi e rằng ông Nguyễn Văn Thọ đã không thật
với ông Lê Đạt, hoặc tự dối lòng, khi nằng nặc cho
là mình không hay diễn.
"<em>Hầu như cứ động đến Việt Kiều là có mặt
Thọ</em>" – theo lời Người Buôn Gió, trong bài "<a
href="http://nguoibuongio.multiply.com/journal/item/402/402">Xem truyền
hình Việt Nam</a>":
<div class="special_quote">"Hôm qua xem thời sự của truyền hình
Việt Nam, bật lên thấy có một bác Việt Kiều mặt dữ dằn
như dân anh chị xã hội đen thao thao trả lời phóng viên
truyền hình nào là nhà nước nào trên thế giới cũng có pháp
luật, nào là dân chủ phải trong khuôn khổ, rồi không được
tự do quá trớn. Chắc anh già này lần đầu được phỏng vấn
trên truyền hình cho đồng bào cả nước xem nói hăng lắm."
"Sau đó đến tay nhà văn Nguyễn Văn Thọ, tác giả của cuốn
tiểu thuyết Quyên mới ra. Tên thường gọi là Thọ Muối. Hầu
như cứ động đến Việt Kiều là có mặt Thọ Muối. Nhà văn
Thọ Muối trước là cựu chiến binh giải phong miền Nam, khi
xuất ngũ về đói quá (tác phẩm Nhà Ba Hộ đoạt giải của
Thọ Muối lột tả những tháng ngày đau khổ này) Thọ Muối
đi xuất khẩu lao động sang Đông Đức. Thời thế nháo nhào
Tây Đông hòa hợp, Thọ Muối thành Việt Kiều Đức nhưng lòng
nhớ các em gái Việt Nam khôn nguôi. Và hơn nữa là sự đam mê
văn chương. Vì những thứ ấy chỉ ở Việt Nam mới đáp ứng
nhu cầu của Thọ Muối. Nên Thọ năng đi về quan hệ với văn
nghệ sĩ và các em út trong nước. Mà muốn đi về thì phải
phát ngôn thế nào thì Thọ tất rõ. Thọ Muối từng giật míc
đọc thơ đón tiếp Tổng Bí Thư Nông khi ngài có dịp sang
Đức quá bộ thăm Kiều bào bên đó."</div>
Vụ ông Thọ "<a
href="http://www.talawas.org/talaDB/suche.php?res=1596&rb=0101">đọc thơ
đón tiếp Tổng Bí thư</a>" xẩy ra đã lâu, nghe đâu từ
hồi tháng 4 năm 2004 lận, nên chi tiết được trao (hay
giật) micro để thực hiện kỳ tích này e không mấy ai
còn nhớ rõ. Nhưng hình ảnh ông Nguyễn Văn Thọ đứng
cúi đầu trước máy vi âm và phát biểu "linh tinh"
(hồi đầu năm 2010) thì được rất nhiều cơ quan truyền
thông phổ biến:
"<em>Thay mặt các đại biểu kiều bào ông Nguyễn Văn Thọ…
ca ngợi những thành tựu mà Đảng ta đã đạt được trong 80
năm lãnh đạo đất nước… Ông cũng cho biết: 'Kiều bào
Việt Nam tại hải ngoại chúng tôi bấy nay vẫn luôn hướng
về tổ quốc, luôn là máu của máu, thịt của thịt Việt Nam.
Bộ phận không bao giờ tách rời khỏi dân tộc như Đảng
khẳng định…' Nhân dịp sinh nhật lần thứ 80 của Đảng,
ông kính chúc Đảng cộng sản ngày càng vững mạnh, chúc Tổng
Bí thư và các vị lãnh đạo Đảng, nhà nước dồi dào sức
khoẻ</em>" – theo như tường thuật của <a
href="http://nguoiviet.de/nv/modules.php?name=News&op=viewst&sid=6919">Người
Việt.de</a>, đọc được vào ngày 2 tháng 2 năm 2010.
<div class="boxright300"><img src="/files/u1/sub01/TNT-400x230.jpg"
width="400" height="230" alt="TNT-400x230.jpg" /><div class="textholder">Ông
Nguyễn Văn Thọ - kiều bào Đức phát biểu ý kiến (Nguồn:
http://nguoiviet.de)</div></div>
Về sự kiện này, trên diễn đàn <a
href="http://www.talawas.org/?p=16666">talawas</a>, blogger Khánh Minh có
ngôn rằng: "<em>Thọ Muối là đồng chí đéo lào mà lịnh
thế</em>."
Ở bình diện cá nhân, ông Nguyễn Văn Thọ diễn ra sao,
<em>lịnh</em> cỡ nào (và kiểu nào) cũng được. Mọi
người đều có quyền lựa chọn một thái độ ở
đời, và tôi tuyệt đối tôn trọng sự chọn lựa này.
Trong một hoàn cảnh xã hội mà "<a
href="http://vnthuquan.net/truyen/truyentext.aspx?tid=2qtqv3m3237n2n1n31n343tq83a3q3m3237ntn">không
có nhân cách người ta vẫn sống, thậm chí còn sống béo tốt
hơn</a>" thì xu phụ – nghĩ cho cùng – cũng không có gì
là trật (lắm). Sĩ thì ích lợi chi, và danh vọng gì
(cơ) chứ?
Tôi chỉ có hơi phiền lòng (chút đỉnh) khi nghe ông
"<em>thay mặt kiều bào Việt Nam tại hải ngoại chúng tôi…
kính chúc Đảng Cộng sản ngày càng vững mạnh, chúc Tổng Bí
thư và các vị lãnh đạo Đảng, nhà nước dồi dào sức
khoẻ…</em>"
"<em>Kiều bào Việt Nam tại hải ngoại</em>" là tập thể
gồm vài triệu người Việt tị nạn cộng sản, hiện
đang sống rải rác khắp năm hâu. Họ đã bỏ phiếu bằng
chính mạng sống của mình, để trốn chạy khỏi một
chế độ chuyên quyền và bạo ngược, với niềm xác
tín (chung) rằng "<em>Đảng tắt thở thì cuộc đời
mới thở.</em>" Vậy mà ông Thọ lại (lanh chanh) thay mặt
người ta để "<em>kích chúc Đảng, nhà nước dồi dào
sức khoẻ.</em>" Thiệt là hư bột, hư đường hết trơn
hết trọi!
Đó là chuyện (hỏng) đối với đám Việt kiều, khúc
ruột xa ngàn dặm. Còn đối với những người ở lại
thì show diễn của ông Thọ trên TV, hôm đầu năm, cũng bị
phàn nàn là đã góp phần làm tăng "<a
href="http://www.thongluan.org/vn/modules.php?name=News&file=article&sid=3761">nỗi
ngán ngẩm thường ngày</a>" của họ.
<div class="special_quote">"Ngán ngẩm vì trên gương mặt, trong
dáng điệu, cử chỉ của ông, tôi nhận ra rất rõ hai điều:
Một là sự mãn nguyện, hả hê trên gương mặt nhạt nhẽo,
hời hợt mà đáng ra phải là sự chín chắn, sâu sắc, sự ưu
tư, trăn trở. Hai là điệu bộ, dáng vẻ của ông bộc lộ
rất rõ sự diễn xuất của một diễn viên tồi mà đáng ra ở
con người ông chúng tôi phải nhận ra sự chân thành, tự
nhiên!"
"Người dân đang gặp chồng chất khó khăn trong cuộc sống,
chồng chất nhức nhối trong xã hội. Từ việc chữa bệnh khi
ốm đau, từ giải quyết bất kì việc gì ở cơ quan công
quyền đều phải phong bao tiền đút lót, đến việc đồng
tiền mất giá, vật giá leo thang, từ việc đất đai đang sở
hữu nhưng bất kì lúc nào cũng có thể bị ngang nhiên thu hồi,
đồng tiền bồi thường đất đã rẻ mạt lại bị nhiều
cấp xâu xúm ăn chặn, đến kỉ cương phép nước bị chính
quan chức nhà nước chà đạp! Kỉ cương không còn, cái xấu,
cái ác ngang nhiên lộng hành, cuộc sống bất an, thân phận dân
đen vô cùng mỏng manh, bị muôn vàn nỗi đe doạ!"
….
"Chẳng còn lo nghĩ được gì nên ông cứ vô tư cười khi
tiếp xúc với công chúng và hồn nhiên diễn khi đứng trên
diễn đàn! Ông uốn môi, tròn miệng khi đọc diễn văn, mắt
lúng liếng đưa đẩy, tay huơ, tay khoát, giọng khi trầm khi
bổng lúc nói chuyện, cố thể hiện một vai diễn sinh động,
lôi cuốn! Nhưng ông càng cố diễn thì dân chúng càng ngán
ngẩm!"</div>
Đó là nhận xét của nhà văn Phạm Đình Trọng về
những show diễn của đồng chí Tổng Bí thư, chứ không
phải về ông Thọ. Cần phải minh định như vậy để không
bị lầm lộn giữa người này, với người kia vì hai
ông (đôi lúc) cũng có diễn chung và cách diễn khá
giống nhau: diễn dai, diễn dài, diễn hoài và (rất)
dở!
Sau khi nghe ông Nguyễn Văn Thọ ba hoa về văn nghiệp và tác
phẩm của mình trên TV, <a
href="http://nguoibuongio.multiply.com/journal/item/402/402">Người Buôn
Gió</a> đã có lời bình rằng "<em>mấy phút quý báu
truyền hình quy ra trị giá cả vài chục triệu chỉ để Thọ
nói văn mình.</em>"
Nghe mà ớn chè đậu!
Trong <a
href="http://vietbao.vn/Van-hoa/That-huyen-cam-su-tro-lai-cua-Nguyen-Van-Tho/70051453/181/">buổi
ra mắt tập truyện Thất Huyền Cầm</a>, hồi năm 2006, ông
Nguyễn Văn Thọ kể lại rằng Lê Đạt "<em>lim dim mắt nghe
chăm chú nghệ sĩ ưu tú Hoàng Yến đọc truyện của tôi. Khi
về, ông tới bên tôi, chỉ nói một câu: 'Thọ ơi, anh dặn,
giảm chất thơ ở vài truyện đi!</em>"
Tôi không phải là đồng nghiệp của Nguyễn Văn Thọ, và
cũng không sính chuyện thơ văn, nên chả quan tâm gì ráo
đến chất thơ – hơi quá lai láng – ở vài truyện của
ông ta. Là người đồng cảnh, cảnh tha phương cầu thực,
tôi chỉ xin được chân thành góp chút ý (nhỏ) như sau:
'<em>Thọ ơi, anh dặn, bớt diễn đi chút xíu. Chứ mâm
nào cũng có em (như thế) thì… mệt quá!</em>"
© 2010 Tưởng Năng Tiến
© 2010 talawas
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/4486), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét