<em>Hóa ra ai cũng có "đuôi!"</em> - <a
href="https://www.facebook.com/notes/ng%C6%B0%E1%BB%9Di-bu%C3%B4n-gi%C3%B3/h%C3%B3a-ra-ai-c%C5%A9ng-c%C3%B3-%C4%91u%C3%B4-i/257158634309365">Người
Buôn Gió</a>
Tôi cũng phải đến sợ cho cái tính lãng đãng của
những ông anh văn nghệ mà mình (chả may) quen biết. Trên
trang <a
href="http://www.danchimviet.info/archives/92194/uyen-thao-bui-ngoc-tan-va-hau-chuyen-ke-nam-2000/2014/12">Đàn
Chim Việt</a> có bài giới thiệu <em>Hậu Chuyện Kể Năm
2000</em>, do Tiếng Quê Hương xuất bản, của nhà báo Uyên
Thao. Cũng bài viết này, trên trang <a
href="http://www.diendantheky.net/2014/12/tran-phong-vu.html#more">Diễn
Đàn Thế Kỷ </a>lại ghi tác giả là Trần Phong Vũ.
<center><img src="https://www.danluan.org/files/u28/bnt01.jpg" width="600"
height="402" alt="bnt01.jpg" /></center>
Tôi gửi thư cho cả hai ông, hỏi nhỏ: "Ai vậy, khai thiệt
đi mấy cha?" Đợi cả tuần sau cũng chả thấy "cha"
nào hồi âm, hay hồi đáp gì ráo trọi.
Im lặng cũng là một cách trả lời (nên) tôi đoán:
"Chúng tao đều quá thất thập (cổ lai hy) cả rồi mà
vẫn cứ xuất bản sách đều đều, và cuốn nào cũng
đều có tựa rất đàng hoàng tử tế, còn chuyện ai
viết thì phỏng có cái (đéo) gì là quan trọng mà chú
mày thắc mắc làm chi?"
O.K. That's fine! Thế là tôi chả dám kêu ca gì nữa, chỉ
lẳng lặng đọc thôi, và đọc đến đoạn này thì
"thấy rợn hết cả người" chứ chả phải chơi:
<blockquote>Bùi Ngọc Tấn không ngừng bị cách ly, bị theo dõi,
bị kiểm tra, bị dọa nạt ... dưới nhiều hình thức khiến
không tránh khỏi mối ám ảnh luôn bị đeo bám bởi một
"người vô hình":
"...Ai cũng có một người vô hình để mà trình bày, để mà
sợ sệt và thầm cãi lại. Người vô hình luôn bên cạnh mỗi
người như hình với bóng, cả trong giấc ngủ...
Tôi thấy rợn hết cả người khi nghĩ đã có mấy thế hệ
theo dõi tôi, săn đuổi tôi, vu cáo tôi. Họ đã già đi. Ðã
về nghỉ, hưu trí an nhàn. Nhiều người đã chết. Một thế
hệ khác tiếp tục việc theo dõi. Rồi một thế hệ tiếp theo
nữa. Ðời này sang đời khác.</blockquote>
Nói vậy, té ra, Bùi Ngọc Tấn bị theo dõi bởi cả
đống người lận: một "vô hình" và "luôn bên cạnh
như hình với bóng, cả trong giấc ngủ;" còn mấy cha
nội (có hình) khác thì thi nhau "săn đuổi" nạn nhân y
như thú vật:
<blockquote>"Bình bàng hoàng khi biết mình có 'đuôi'…. Anh
như ngửi thấy cái mùi của nhà tù. … Đó là đòn đánh ngang
đầu. Là đất sụt nơi mình đứng. Là cuộc đời bỗng nhiên
không còn là cuộc đời nữa.
Trời đất đảo lộn. Cuộc sống dù sao cũng là cuộc sống.
Vẫn có trời. Có gió. Có mây. Có cánh đồng, có đường phố.
Có lúc giận vợ. Có lúc nô đùa với các con. Và viết.
Nay sắp mất tất cả... Và có cảm giác của một con thú bị
nhốt trong chuồng lồng lộn nhưng không sao thoát được. Thì ra
họ có toàn quyền làm những việc họ thích. Họ huy động cả
guồng máy khổng lồ để hại mình." </blockquote>
(Bùi Ngọc Tấn. <a
href="http://buingoctan.wordpress.com/2009/05/11/chuy?n-k?-nam-2000/?n-k?-nam-2000/#40">Chuyện
Kể Năm 2000</a>, tập I. CLB Tuổi Xanh, Westminster, CA: 2000).
Vậy mà một trong những "con thú trong chuồng" (bỗng)
lại thoát ngang – theo như tin <a
href="http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2014/12/141218_buingoctan">BBC</a>,
nghe được vào hôm 18 tháng 12 năm 2014: "Tác giả 'Chuyện
kể năm 2000', nhà văn Bùi Ngọc Tấn, người được ví như
Solzhenitsyn của Việt Nam, vừa qua đời..."
Vậy là lại có cả đống người cũng "vừa" thất
nghiệp. Chớ không lẽ lại theo luôn cái ông nhà văn về
thế giới? Thôi, đành "thả" chả đi mình ên (qua bên
bển) cho rồi.
Khoẻ!
Bản tin thượng dẫn khiến tôi nhớ đến cảnh Già Đô
nằm chết (vì đói) trong một cái miếu hoang:
<blockquote>"Già đi bới rác. Già lê la ở các cửa hàng mậu
dịch, khách sạn. Dồn dịch những bát phở, vét đĩa, nhặt
những mẫu bánh mì thừa… Rồi đến một ngày già không đi
được nữa. Già thấy mình đang phiêu diêu…
Già chọn cho mình chỗ nằm để phiêu diêu: Một ngôi đình
đổ nát và bị bỏ quên… Ngôi đình hoàn toàn hoang phế.
Không một dấu vết thờ phượng. .. Thực là một chỗ nằm
yên tĩnh lý tưởng để phiêu diêu. Chẳng ai quấy rầy già.
Phiêu diêu là một cảm giác sung sướng lạ lùng. Chẳng nhớ
được một điều gì, chỉ thấy mình đang tan đi và đang
bay..." </blockquote>
(Bùi Ngọc Tấn. Chuyện Kể Năm 2000, tập II. CLB Tuổi Xanh,
Westminster, CA: 2000).
Cũng như Già Đô, Bùi Ngọc Tấn vừa "bay" ra khỏi
nước CHXHCNVN. Từ nay, ông không còn sợ bị "theo dõi, săn
đuổi," và "vu cáo" nữa.
Thế là xong!
<em>Gió đưa cây cải về Trời
Rau răm ở lại chịu lời đắng cay!</em>
Ủa, rau răm nào (nữa) vậy cà?
Ôi, thiếu giống gì. Nhiều ối ra ấy chứ! Bùi Ngọc
Tấn (có thể) thuộc thế hệ đầu tiên nhưng không phải
là duy nhất bị theo dõi, săn đuổi – hay nói gọn lại
là có đuôi – ở Việt Nam. Bởi vậy, ngoài <em>Hậu
Chuyện Kể Năm 2000</em> còn có "Thời Hậu Bùi Ngọc
Tấn."
Chuyện này rất dài nên chỉ xin viết ngắn bằng cách
đơn cử vài trường hợp tiêu biểu, cùng tên tuổi
(vốn) đã quen thuộc với công luận:
<a
href="http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/ShowingSupportForVictimsOfInjusticeDoNamHaiGotIntoTrouble_TMi-20070717.html"><strong>Đỗ
Nam Hải</strong></a>: <em>"Họ vẫn thường xuyên cho người theo
dõi tôi, 24/24, 7 ngày trong tuần." </em>
<a
href="https://anhbasam.wordpress.com/2011/08/14/262-ng%C6%B0%E1%BB%9Di-m%E1%BB%8Dc-duoi/"><strong>Phạm
Xuân Nguyên</strong></a>: "<em>Nhà mình là một căn hộ ở tầng
5 của một chung cư năm tầng, gọi là khu tập thể của Viện
Khoa học Xã hội Việt Nam (phòng 503, nhà H1, ngõ 37, Kim Mã
Thượng, Ba Đình, Hà Nội). Các anh lính đến ngồi ở quán
nước cạnh chân cầu thang và canh chừng mình đi xuống để đi
theo. </em>
<em>Cứ chủ nhật là có lính canh, không cần biết mình có nhà
hay không... Bây giờ, mỗi lần đi xuống cầu thang và đi
đường, mình bực mình vì lẽ ra phải nhìn thẳng luôn luôn,
thì mình lại phải chốc chốc nhìn xung quanh và nhìn phía sau.
Bị thành 'người mọc đuôi' quả là một sự gớm ghiếc.
Chưa biết lúc nào thì mình được 'cắt đuôi' hay tự
'cắt đuôi' được cho mình."</em>
Giữa Phạm Xuân Nguyên, Đỗ Nam Hải và Bùi Ngọc Tấn là
khoảng cách của đúng một thế hệ nhưng đuôi thì vẫn
lẵng ngoẵng (và lê thê) y như thế. Chỉ có thái độ
của người bị theo và người đi theo thì đã hoàn toàn
thay đổi, hay nói chính xác hơn là hoán đổi – theo như
nhận xét của nhà báo <a
href="http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=144736&zoneid=2#.VJUhpP-JCfA">Ngô
Nhân Dụng</a>:
<blockquote>"Nhìn cảnh một anh công an chìm <a
href="http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/?a=144673">nâng
chiếc ghế lên che mặt</a> khi kỹ sư Ðỗ Nam Hải đưa máy lên
chụp hình khiến người coi phải động lòng trắc ẩn. Nó
chứng tỏ người công an này biết xấu hổ.
Anh bạn trẻ này không muốn phơi bộ mặt cho mọi người biết
mình là công an. Không muốn đi đâu cũng có người nhận ra mà
hỏi: Anh chính là anh công an vẫn 'canh cửa' nhà ông Ðỗ Nam
Hải phải không, sao tôi thấy giống quá? Anh cũng không muốn
đám con anh bị bạn bè trong trường dò hỏi: Bố mày làm công
an hả? Hay vợ anh đi chợ bị người ta chỉ trỏ: Vợ công an
đấy!"</blockquote>
<center><img src="https://www.danluan.org/files/u28/bnt02.jpg" width="600"
height="392" alt="bnt02.jpg" />
Ảnh: Đỗ Nam Hải
</center>
<em>Động lòng trắc ẩn</em> cũng là tâm cảm của nhà
phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên:
<blockquote>"Mình xuống nhà, lấy xe ung dung, thoải mái, thì
bất ngờ thấy mặt anh lính đã quen. Vì đã quen cứ chủ nhật
mới mọc 'đuôi' nên mình ngớ ra một chút, nói thực là
thế. Nhưng ngay đó mình vẫy tay bảo:
- Chú về đi, anh đi ăn sáng với bạn, không ra chỗ xử án
đâu. Chú biết anh rồi đấy, nói đi là đi, nói không đi là
không đi. Chú cứ yên tâm mà về.
- Vâng, vâng, em biết, các anh khác cũng nói thế cả.
- Mà này, chú tên là gì nhỉ?
- Em tên là Thắng, đã có lần em định nói chuyện với anh,
cái hôm anh mua hoa sen về ấy, nhưng anh chưa cho.
- À à…
Và rồi trong lúc mình đang loay hoay nổ máy cái xe Honda 82 cũ
sắp thành cổ thì Thắng đứng cạnh bên rút ngay máy điện
thoại gọi: 'Alô, thưa anh, anh Nguyên nói là anh ấy không ra
chỗ xử án, vậy anh cho em về nhé, cho em thôi trực nhé…'
Mình nghe thế thấy buồn cười, phóng xe đi." </blockquote>
Cho đến thế hệ của <a
href="https://www.facebook.com/notes/ng%C6%B0%E1%BB%9Di-bu%C3%B4n-gi%C3%B3/h%C3%B3a-ra-ai-c%C5%A9ng-c%C3%B3-%C4%91u%C3%B4-i/257158634309365">Bùi
Thanh Hiếu </a>thì thằng chả xuề xoà kết luận: <em>Hóa
ra ai cũng có "đuôi!"</em>
Từ Đà Nẵng, trong một cuộc phỏng vấn dành cho phái
viên <a
href="http://www.danluan.org/tin-tuc/20141217/nha-cam-quyen-viet-nam-sach-nhieu-nha-o-voi-cac-nha-hoat-dong-dau-tranh-va-gia-dinh">Dân
Luận</a>, kỹ sư Nguyễn Văn Thạnh cũng cho biết: "... tôi
đi đâu là bị họ theo dõi và tôi về thì họ canh."
Khác với thái độ "xuề xoà" của Bùi Thanh Hiếu,
Nguyễn Văn Thạnh làm đơn trình báo đàng hoàng và nghiêm
chỉnh:
<center><img src="https://www.danluan.org/files/u28/bnt03.jpg" width="600"
height="759" alt="bnt03.jpg" /></center>
Ông Thạnh cũng cho phái viên Dân Luận biết thêm đây không
phải là vấn đề của riêng cá nhân mình mà là sự an
toàn và nghiêm minh (tối thiểu) mà một xã hội theo
"luật pháp chuẩn mực" cần phải có:
<blockquote>"Tôi sẽ theo đuổi việc này đến cùng không chỉ
cho tôi mà còn cho mọi người. Lý tưởng tranh đấu của tôi
là mong muốn quyền con người được tôn trọng, bảo vệ ở VN
cũng như góp phần kiến tạo một hệ thông luật pháp chuẩn
mực để đất nước pháp triển."</blockquote>
Nghe thế mới biết cái thời mà người dân Việt Nam khi
phát hiện ra đuôi thì "bàng hoàng" như "đòn đánh
ngang đầu," như "đất sụt" dưới chân (theo như cách
diễn tả của tác giả Chuyện Kể Năm 2000) đã qua rồi.
Chính sách công an trị đã lỗi thời, và trở nên lố
bịch.
Thay vì hãi sợ, những thế hệ Hậu Bùi Ngọc Tấn
nhìn "đuôi" với đôi mắt ... thương cảm và ái ngại.
Sự bao dung của họ thật đáng qúi, và đáng trân trọng
biết dường nào.
Đỗ Nam Hải, Phạm Xuân Nguyên, Bùi Thanh Hiếu, Nguyễn Văn
Thạnh đều là những người có danh phận và sự
nghiệp. Những cái đuôi (vớ vẩn, thời này) chắc không
ảnh hưởng chi nhiều đến họ nên cũng chả có gì đáng
để bận tâm.
Tôi chỉ xót xa khi nghĩ đến mấy thế hệ người liên
tiếp đã buộc lòng phải chấp nhận nhiệm vụ làm
đuôi, ở quê hương đất nước của mình. Họ đều xứng
đáng được giáo dục (hay huấn luyện) để có học
vấn và nghề nghiệp đàng hoàng – cùng với một
cuộc sống tử tế và ý nghĩa hơn – thay vì lờ vờ
hay vật vạ ngày đêm với với cái thứ "công tác"
không được vinh dự gì cho lắm, và chắc chắn là phải
dấu diếm cả gia đình cùng bè bạn.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20150101/sttd-tuong-nang-tien-thoi-hau-bui-ngoc-tan),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét