Một tranh luận rất thú vị trên EurasiaReview.com về vụ giàn
khoan HD-981. Một bên là Sam Bateman, cựu thiếu tướng hải quân
của Úc, và nay là Senior Fellow (chức danh cũ của tôi) thuộc
Trường Đại học Công nghệ Nanyang (Singapore). Bên kia là chuyên
gia IT Dương Danh Huy và Nhà hoá học Phạm Quang Tuấn thuộc
Đại học New South Wales. Cả hai người là bạn tôi. Tôi tóm
lược tranh luận dưới đây để các bạn theo dõi và học theo.
Một cách ngắn gọn, Bateman cho rằng Trung Quốc triển khai giàn
khoan HD-981 nằm trong lãnh hải của Trung Quốc vì nó cách Hoàng
Sa 14 hải lí và cách đảo Woody 80 hải lí. Mà, Trung Quốc cho
rằng Hoàng Sa là của họ và Woody thì đã bị Trung Quốc chiếm
đóng, nên giàn khoan HD-981 là hợp lí (1).
Nhưng tác giả Dương Danh Huy và Phạm Quang Tuấn chỉ ra rằng
phát biểu của Bateman là sai (2). Bằng cách sử dụng chứng cứ
pháp lí và khoa học cùng với lập luận chặt chẽ, hai nhà khoa
học VN chỉ ra rằng Bateman đã sai về dữ liệu và sai về suy
luận. Chẳng hạn như giàn khoan cách Tri Tôn [thuộc quần đảo
Hoàng Sa] 14 hải lí (chứ không phải 17), và cách đảo Woody hay
Phú Lâm 103 hải lí (chứ không phải 80). Tất cả những con số
đó, thoạt đầu mới nhìn chỉ là sai sót nhỏ, nhưng có ý
nghĩa lớn về pháp lí. Bateman nói rằng Trung Quốc "claim"
Hoàng Sa là của họ, nhưng Bateman không nói rằng Việt Nam cũng
claim Hoàng Sa. Như vậy, Bateman thiên vị (biased). Ngoài ra, hai
nhà khoa học VN còn chỉ ra một sai lầm cơ bản: đó là Bateman
lẫn lộn giữa khái niệm <em>sovereignty</em> và <em>sovereign
rights</em>, nên có phát biểu rất ngô nghê về vùng đặc quyền
kinh tế (EEZ)!
Bị phê phán và bị vạch trần sai lầm, Bateman có vẻ… nóng.
Bateman hồi đáp bằng một bài ngắn nói rằng ông không muốn
tranh cãi về những con số! Nhưng trong một đoạn văn khác,
Bateman thừa nhận ông đã sai lầm khi dựa vào nguồn thứ phát
(<em>secondary source</em>) nên trình bày sai con số. Ông tự mâu
thuẫn. Còn sai lầm về sovereignty và sovereign rights thì Bateman
không trả lời được. Bateman kết thúc bài hồi đáp bằng
một câu có vẻ thành tâm rằng ông chỉ muốn đóng góp vào
hoà bình trong khu vực và kêu gọi hợp tác giữa các bên, chứ
không có ý nào khác (3). Mô Phật!
Nhưng hai học giả VN vẫn không tha Bateman. Trong phần trả lời
hồi đáp của Bateman, hai học giả VN có vẻ lên lớp Bateman
rằng trong tranh luận học thuật những con số và dữ liệu
rất quan trọng, chứ không thể nói một cách vội vàng rằng
chăm chú vào chi tiết là phản tác dụng (4). Sau đó, hai học
giả này chỉ ra rằng cội nguồn của xung đột hiện nay là
Tàu cộng đã bất chấp các qui tắc UNCLOS và các qui chế pháp
lí về lãnh hải. Đó là điểm mà Bateman né tránh trong cả hai
bài viết. Do đó, hai tác giả đề nghị cách giải quyết vấn
đề là tuân thủ theo UNCLOS. Cần nói thêm rằng UNCLOS là Công
ước của Liên hiệp quốc về Luật Biển.
Đây là một tranh luận thú vị. Ông Bateman là một chuyên gia
về hàng hải, nhưng cả hai Dương Danh Huy và Phạm Quang Tuấn
thì đều là dân... "tay ngang". Một người là tiến sĩ vật
lí nhưng làm về IT, một người là nhà hoá học. Tuy là tay
ngang, nhưng bằng tư duy khoa học và kiến thức về UNCLOS, họ
có thể tranh luận một cách sòng phẳng và chuyên nghiệp với
các chuyên gia trong ngành. Ngay cả Gs Tonnesson (một chuyên gia
của Na Uy từng tranh luận với anh Phạm Quang Tuấn) cũng công
nhận lí lẽ của Huy và anh Tuấn là thuyết phục, còn ông
Bateman thì phạm quá nhiều sai lầm. Xem qua lí lịch khoa học
của ông Bateman tôi thấy thành tích khoa học của ông này có
vẻ rất rất khiêm tốn, nhưng chẳng hiểu sao leo lên chức
Senior Fellow. Có lẽ chỉ là Fellow của Nanyang thôi, chứ ở Úc
thì với lí lịch như thế ông sẽ chẳng bao giờ thành Senior
Fellow được.
Việt Nam rất cần những người như Huy và anh Tuấn. Họ tuy ở
nước ngoài như tôi, nhưng đã hơn 20 năm qua, lúc nào cũng đau
đáu quan tâm đến quê nhà. Ngay từ thập niên 1990s, họ đã
tham gia Quĩ nghiên cứu Biển Đông vì thấy trước tranh chấp
và mối đe doạ của Tàu cộng, nhưng lúc đó ít ai quan tâm
đến vấn đề Biển Đông. Trước đó, Bs Ngô Thế Vinh cũng
từng viết hẳn một cuốn sách "Cửu Long cạn dòng, Biển Đông
dậy sóng" để cảnh báo về nguy cơ xung đột ở Biển Đông.
Đến khi xung đột xảy ra và leo thang, họ cùng các bạn khác
trong Quĩ đã có những đóng góp vô giá. Ts Dương Danh Huy từng
viết bài trên báo chí Phi Luật Tân và Mĩ để trình bày lẽ
phải của VN trong vấn đề Hoàng Sa và Trường Sa.
Một chút ghi chú cá nhân: tôi biết tính của hai anh bạn tôi
về tranh luận. Dương Danh Huy là người rất radical và khách
quan đến lạnh lùng, lúc nào cũng có những suy nghĩ khác
người nhưng logic. Còn anh Phạm Quang Tuấn là người nổi
tiếng về tranh luận và tính tình thẳng thắn. Anh ấy là
người có thể nói trước mặt bạn rằng "mày là một thằng
tồi", nhưng rồi không bao giờ nhắc đến nữa và vẫn xem
bạn là bạn. Thời còn trẻ ở New Zealand, tôi nghe nói anh từng
tranh luận với bạn bè từ sáng hôm nay đến sáng hôm sau,
đến khi nào phần thắng thuộc về anh ấy! Do đó, Bateman mà
đụng độ với hai nhà khoa học VN này, tôi e ngại cho sức
khoẻ của ông ấy quá.
Trong phần dưới của mỗi bài, người đọc có thể viết bình
luận (comment). Tôi đã tóm lược vài ý chính, nếu các bạn
muốn vào bình luận ủng hộ "gà nhà" hay phê bình ông Úc
Bateman thì cứ theo những đường link dưới đây mà viết.
Có một chi tiết sai là báo EurasiaReview.com viết rằng anh Tuấn
là "Assistant Professor", nhưng trong thực tế Úc không có chức
danh này. Anh ấy là "Associate Professor", và ở Úc, chức danh
Associate Professor cao hơn Assistant Professor của Mĩ một bậc khá
xa.
________________
(1) Bài của Bateman:
http://www.eurasiareview.com/15052014-new-tensions-south-china-sea-whose-sovereignty-paracels-analysis
(2) Bài hồi đáp của Dương Danh Huy và Phạm Quang Tuấn:
http://www.eurasiareview.com/27052014-sovereignty-paracels-article-lets-beijing-lightly-analysis
(3) Bateman trả lời phê bình:
http://www.eurasiareview.com/27052014-whose-sovereignty-paracels-response
(4) Phạm Quang Tuấn và Dương Danh Huy lên lớp:
http://www.eurasiareview.com/05062014-haiyang-981-confrontation-danger-convoluting-everything-sovereignty-disputes
See Translation
<center>* * *</center>
<h2>An Điền - Vạch trần luận điệu theo đuôi Trung Quốc</h2>
Hai nhà nghiên cứu Việt Nam đã đưa ra những lập luận chặt
chẽ, thuyết phục về tính phi pháp của việc hạ đặt giàn
khoan Hải Dương-981 trước nhận định sai lầm của một chuyên
gia nước ngoài.
<center><img
src="http://www.thanhnien.com.vn/Pictures201406/Thanh_Luan/3/luandieu.jpg"
/></center>
<center><em>Các tàu hải cảnh của Trung Quốc gần khu vực hạ
đặt giàn khoan Hải Dương-981 - Ảnh: Reuters</em></center>
Sau khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan Hải Dương-981
(Haiyang Shiyou-981) trong vùng biển Việt Nam, tiến sĩ (TS) Sam
Bateman, một chuyên gia kinh nghiệm về biển Đông (Trường
Nghiên cứu quốc tế S.Rajaratnam, Đại học Công nghệ Nanyang,
Singapore) đã có bài phân tích biện hộ cho động thái phi pháp
này. Ngay sau đó, TS Dương Danh Huy (một nhà nghiên cứu về
biển Đông sống tại Anh) và TS Phạm Quang Tuấn (Đại học New
South Wales, Úc) đã có bài phản biện phủ nhận những luận
điểm vô lý trong phân tích của ông Bateman. Mỗi bên đã đưa
ra 2 bài phân tích.
Trả lời Thanh Niên, các chuyên gia trung lập đều có chung nhận
xét: Lập luận từ phía hai nhà nghiên cứu Việt Nam mang tính
thuyết phục rất cao. Giáo sư Stein Tonnesson (Viện Nghiên cứu
hòa bình quốc tế, Na Uy) nói với Thanh Niên: "Trong hai bài
phân tích của hai tác giả Việt Nam, tôi không tìm thấy bất
kỳ một lỗi nhỏ nào liên quan đến các luận cứ hay cách
diễn giải luật pháp quốc tế. Trong khi đó, TS Sam Bateman đã
mắc phải một số lỗi trong phân tích của mình cũng như đưa
ra những nhận định dễ gây hiểu lầm".
<h2>Chủ quyền của ai?</h2>
Đây cũng chính là tựa đề bài phân tích đầu tiên của TS
Bateman, trong đó ông viện dẫn Công ước LHQ về luật Biển
1982 (UNCLOS) để cho rằng giàn khoan Hải Dương-981 hoàn toàn
nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Trung Quốc, đồng
thời bỏ qua sự thật rằng quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ
quyền của Việt Nam, hiện bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp.
Trong phần phản biện, TS Huy và TS Tuấn đã chỉ ra những sai
sót của vị chuyên gia quốc tế, từ những lỗi sơ đẳng
nhất cho tới những cái sai cố tình thiên vị cho Bắc Kinh.
Thứ nhất, khoảng cách từ giàn khoan tới đảo Tri Tôn là 17
hải lý chứ không phải 14 hải lý như ông Bateman viết; đồng
thời, khoảng cách từ Hải Dương-981 đến đảo Phú Lâm là 103
hải lý chứ không phải 80 hải lý. Ở bài viết phản biện,
chính ông Bateman cũng thừa nhận cái sai này.
Thế nhưng, điểm mấu chốt là việc TS Bateman cố tình diễn
giải sai hoặc chưa đầy đủ UNCLOS để từ đó trao cho Trung
Quốc cái gọi là chủ quyền ở khu vực hạ đặt giàn khoan.
Thậm chí ngay cả trong trường hợp phi lý là Hoàng Sa được
quốc tế xem như thuộc Trung Quốc, thì mặc dù đảo Tri Tôn
gần với giàn khoan hơn nhưng vì diện tích quá nhỏ nên theo
điều 121 của UNCLOS, không đủ tiêu chuẩn để xét EEZ, và do
vậy Tri Tôn không có cơ sở nào để xem xét ở đây, theo TS Huy
và TS Tuấn.
Tiếp theo, nếu ông Bateman đem đảo Phú Lâm ra làm cơ sở để
cho rằng Hải Dương-981 nằm trong EEZ của Trung Quốc, thì sẽ
không có một phiên tòa quốc tế nào công nhận điều này. Đó
là do khoảng cách từ giàn khoan đến vùng đất liền Việt Nam
(120 hải lý) cũng không lớn hơn khoảng cách giàn khoan với
đảo Phú Lâm (103 hải lý) là bao và theo các án lệ quốc tế,
giàn khoan Hải Dương-981 phải nằm trong EEZ của Việt Nam, theo
hai nhà nghiên cứu Việt Nam phân tích.
Giáo sư Tonnesson ủng hộ lập luận này. Ông nói: "Thậm chí
ngay cả trong trường hợp Phú Lâm đủ chuẩn để xác lập EEZ
theo điều 121.3 của UNCLOS thì phiên tòa quốc tế cũng phải
xác định giàn khoan đang nằm trong vùng biển Việt Nam, bởi
lẽ: Theo UNCLOS, bờ biển thuộc Phú Lâm ngắn hơn rất nhiều so
với các bờ biển thuộc vùng đất liền của Việt Nam; và do
vậy việc hạ đặt giàn khoan của Trung Quốc là phi pháp".
<h2>Không thể thụ động</h2>
Ông Bateman cũng đề cập đến công thư năm 1958 của cố Thủ
tướng Phạm Văn Đồng để nói Việt Nam công nhận chủ quyền
của Trung Quốc đối với "Tây Sa" (Hoàng Sa) và "Nam Sa"
(Trường Sa). Và luận điểm này cũng đã bị các nhà nghiên
cứu Việt Nam dễ dàng bác bỏ do nó không có giá trị pháp lý
trong vấn đề chủ quyền Trường Sa, Hoàng Sa.
Các chuyên gia độc lập cũng đồng thuận với luận điểm
của TS Huy, TS Tuấn về việc Trung Quốc, mặc dù là nước ký
UNCLOS nhưng lại tự đặt mình ra ngoài mọi cơ chế giải
quyết bất đồng cũng như không chịu tuân thủ công ước này.
GS Zachary Abuza, chuyên gia về khoa học chính trị và đối ngoại
khu vực Đông Á thuộc Đại học Simmons (Mỹ) nói với Thanh
Niên: "Lập luận cho rằng không một nước có tranh chấp trên
biển Đông nào, ngoại trừ Trung Quốc đang đẩy căng thẳng leo
thang thông qua các hành vi bất chấp luật pháp quốc tế, là
hoàn toàn chính xác". Ngay cả ông Bateman, ngay phần mở đầu
trong bài viết đầu tiên của mình cũng đã thừa nhận: "Tuy
nhiên, Trung Quốc lẽ ra đã có thể xử lý tình huống theo
phương thức ngoại giao thay vì hành động đơn phương theo cái
cách mà tất yếu cũng sẽ làm gia tăng căng thẳng".
Những lập luận thuyết phục từ hai nhà nghiên cứu Việt Nam
đã giúp dư luận thế giới có được một góc nhìn khách quan,
chính xác về những gì đang diễn ra trên biển Đông. Thế
nhưng, còn cần rất nhiều những tiếng nói như thế từ phía
Việt Nam để tiếp tục bảo vệ lẽ phải. TS Dương Danh Huy
nói với Thanh Niên: "Chúng ta phải nói cho chúng ta chứ không
thể thụ động chờ người khác nói cho mình. Hơn nữa, chắc
chắn Trung Quốc sẽ tăng cường tuyên truyền, dụ dỗ, mua
chuộc, lừa bịp các chuyên gia nước ngoài, cho nên chúng ta
phải luôn đấu tranh, phải xây dựng lực lượng cho cuộc
đấu tranh trong đó kẻ địch có lợi thế số đông, phương
tiện và tài chính".
An Điền
Nguồn: <a
href="http://www.thanhnien.com.vn/pages/20140610/vach-tran-luan-dieu-theo-duoi-trung-quoc.aspx">Thanh
Niên</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140611/nguyen-van-tuan-tranh-luan-tren-eurasiareview-ve-vu-gian-khoan-hd-981),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét