<center>CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
—–*****—–</center>
<center><b>ĐỀ NGHỊ CHO Ý KIẾN VỀ VẤN ĐỀ</b></center>
<center> <b>THÀNH LẬP VÀ THAM GIA MỘT ĐẢNG NGOÀI ĐẢNG CỘNG
SẢN VIỆT NAM DƯỚI GÓC ĐỘ PHÁP LUẬT VIỆT NAM</b> </center>
<b><i>Kính gửi: </i></b>Ủy ban thường vụ Quốc hội (Chủ
tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng)
Tôi là Trần Vũ Hải, hành nghề luật sư tại 81 phố Chùa
Láng, quận Đống Đa, Hà Nội và 66 Huỳnh Khương Ninh, Quận 1,
Tp Hồ Chí Minh, xin gửi lời chào trân trọng đến Quý Vị và
xin được trình bày như sau:
Gần đây, một số người kêu gọi thành lập một đảng mới
lấy tên là Đảng Dân chủ Xã hội và cho rằng pháp luật
Việt Nam không cấm công dân thành lập đảng. Một số người
cho rằng không đủ căn cứ pháp lý để thành lập một đảng
khác ngoài Đảng Cộng sản Việt Nam. Nhiều công dân Việt Nam
quan tâm đến vấn đề này đã hỏi chúng tôi về phương diện
pháp lý.
Chúng tôi đã nghiên cứu các văn bản pháp luật hiện hành và
đã dự thảo Bản ý kiến gửi Quý Vị để tham khảo và cho ý
kiến về vấn đề này.
Theo chúng tôi, vấn đề thành lập và tham gia một đảng ngoài
Đảng Cộng sản Việt Nam đang được dư luận trong nước và
quốc tế quan tâm, đã có nhiều người đề xuất, các cơ quan
chức năng và các nhà luật học hàng đầu của Việt Nam cần
có những quan điểm rõ ràng căn cứ vào pháp luật Việt Nam
để khẳng định luật pháp Việt Nam có cấm công dân Việt Nam
tham gia và thành lập đảng khác ĐCSVN, nếu không cấm việc
thành lập sẽ diễn ra như thế nào để phù hợp pháp luật
Việt Nam.
Chúng tôi tin tưởng rằng, Quý Vị sẽ có ý kiến chính thức
về vấn đề quan trọng này và những ý kiến này cần được
công bố trên các phương tiện truyền thông.
<b>Trân trọng.</b>
<b>Công dân Trần Vũ Hải </b>
——————–
<center><b>BẢN Ý KIẾN</b></center>
<center> <b>VỀ THÀNH LẬP VÀ THAM GIA ĐẢNG PHÁI DƯỚI GÓC ĐỘ
PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN HÀNH <i>(Dự thảo)</i></b></center>
<em> Hà Nội, ngày 22/8/2013</em>
Từ sau 1975 đến 1988, tại Việt Nam có 03 chính đảng hoạt
động hợp pháp là Đảng Cộng sản Việt Nam (trước đó là
Đảng Lao động Việt Nam và tên gọi tại miền Nam là Đảng
Nhân dân Cách mạng), Đảng Dân chủ Việt Nam và Đảng Xã Hội
Việt Nam hoạt động. Đến năm 1988, Đảng Dân chủ và Đảng
Xã hội tự giải tán. Từ đó đến nay, ngoài Đảng Cộng sản
Việt Nam (ĐCSVN), chưa có đảng nào được thành lập và hoạt
động hợp pháp tại Việt Nam. Gần đây, một số người kêu
gọi thành lập một đảng mới lấy tên là Đảng Dân chủ Xã
hội và cho rằng pháp luật Việt Nam không cấm công dân thành
lập đảng. Một số người cho rằng không đủ căn cứ pháp
lý để thành lập một đảng khác ngoài ĐCSVN.
Nhiều công dân Việt Nam quan tâm đến vấn đề này đã hỏi
chúng tôi về phương diện pháp lý. Chúng tôi đã nghiên cứu
các văn bản pháp luật hiện hành, trong đó có những văn bản
sau:
<i >1. Hiến pháp Việt Nam năm 1992 (được sửa đổi 2001);</i>
<i >2. Bộ luật Dân sự Việt Nam 2005;</i>
<i >3. Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 1999 và các luật sửa
đổi, bổ sung bộ luật này;</i>
<i >4. Công ước về các quyền dân sự và chính trị 1966
(Việt Nam gia nhập năm 1984);</i>
<i >5. Luật về quyền lập hội 1957;</i>
<i >6. Một số luật khác như: Luật Mặt trận Tổ quốc; Luật
Công đoàn 2012; Luật Thanh niên; Pháp lệnh về Cựu chiến
binh….;</i>
<i >7. Nghị định 45/2010/NĐ-CP quy định về tổ chức, hoạt
động và quản lý hội và Nghị định số 33/2012/NĐ-CP sửa
đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 45/2010/NĐ-CP;
các thông tư hướng dẫn các Nghị định này.</i>
Trên cơ sở nghiên cứu những văn bản này, chúng tôi có
những ý kiến như sau:
<b >1. </b><b >Không có điều khoản nào trong Hiến pháp và các
luật của Việt Nam cấm công dân Việt Nam thành lập và tham gia
một chính đảng khác ngoài ĐCSVN.</b>
<strong>2</strong>. Tuy nhiên, Điều 79 Bộ luật Hình sự có quy
định trừng phạt <b ><i>người nào hoạt động thành lập
hoặc tham gia tổ chức nhằm lật đổ chính quyền nhân dân.
</i></b>Như vậy, việc thành lập hoặc tham gia vào một đảng
không nhằm lật đổ chính quyền nhân dân sẽ không bị truy
cứu trách nhiệm hình sự theo điều luật này. Nói cách khác,
<b >hoạt động thành lập và tham gia vào một đảng không nhằm
lật đổ chính quyền sẽ không được coi là bất hợp
pháp</b>.
<strong>3.</strong> Về nguyên tắc đảng là một loại hội chính
trị. Thành lập và tham gia một chính đảng là thực hiện
quyền về lập hội, hội họp. Điều 69 Hiến pháp ghi nhận: <i
>Công dân có quyền… <b>hội họp, lập hội</b>, biểu tình theo
quy định của pháp luật. </i>Ngoài ra, Điều 22 Công ước về
các Quyền Dân sự và Chính trị năm 1966 quy định: <i >Mọi
người có quyền tự do lập hội với những người khác, kể
cả quyền lập và gia nhập các công đoàn để bảo vệ lợi
ích của mình. </i>
<strong>4.</strong> Pháp luật nhiều nước phân biệt giữa đảng
phái chính trị và hội. Bộ luật Dân sự Việt Nam (Điều 100)
quy định có các loại pháp nhân như: <i >(i) tổ chức chính
trị; tổ chức chính trị – xã hội; (ii) tổ chức chính trị
xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội
– nghề nghiệp; (iii) tổ chức khác. </i>Không có quy định
rõ<b ><i> </i></b>trong Bộ luật Dân sự <b ><i>hội </i></b>thuộc
loại pháp nhân nào trong 03 loại pháp nhân trên.
<strong>5.</strong> Chúng tôi cho rằng một đảng phái hoặc một
liên minh chính trị là tổ chức chính trị theo cách hiểu của
Bộ luật Dân sự. Tuy nhiên, không có điều khoản nào của
Hiến pháp, các Luật, Điều lệ ĐCSVN khẳng định ĐCSVN là
một tổ chức chính trị. Điều 9 Hiến pháp quy định <i >Mặt
trận Tổ quốc là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự
nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị –
xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu…
</i>Luật Mặt trận Tổ quốc cũng có quy định tương tự,
nhưng không khẳng định Mặt trận tổ quốc là tổ chức chính
trị (theo cách hiểu của Bộ luật Dân sự). Các tổ chức
chính trị – xã hội ở Việt Nam gồm: Tổng Liên đoàn lao
động Việt Nam và các công đoàn (theo Luật Công đoàn), Đoàn
Thanh niên cộng sản Việt Nam (theo Luật Thanh niên), Hội Cựu
chiến binh Việt Nam (theo Pháp lệnh Cựu chiến binh),Hội Liên
hiệp Phụ nữ Việt Nam (theo Điều lệ của hội này), Hội
Nông dân Việt Nam (theo Điều lệ của hội này).
<b >6. </b>Có vẻ như tổ chức chính trị, tổ chức chính trị
– xã hội không được coi là hội theo pháp luật hiện hành
của Việt Nam. <b >Luật về Quyền lập hội 1957 hiện đang còn
hiệu lực </b>(mặc dù một số điều khoản trong Luật này
thực tế đã không còn hiệu lực do không phù hợp với một
số luật khác ban hành sau đó hoặc không phù hợp với thực
tế hiện nay, nhưng Nghị định 45/2010/NĐ-CP vẫn căn cứ vào
Luật này, tức Chính phủ vẫn coi Luật này còn hiệu lực).
Điều 9 Luật về quyền lập hội quy định: <i >Các đoàn thể
dân chủ và các đoàn thể nhân dân đã tham gia Mặt trận dân
tộc thống nhất trong thời kỳ kháng chiến, được Quốc hội
và Chính phủ công nhận, không thuộc phạm vi quy định của
luật này. </i>Nghị định 45/2010/NĐ-CP (được sửa đổi bổ
sung bằng Nghị định 33/2012/NĐ-CP) quy định không áp dụng
đối với các tổ chức chính trị – xã hội (nêu ở mục 5
trên), các tổ chức giáo hội. Không thấy Nghị định này quy
định rõ loại trừ ĐCSVN và tổ chức chính trị ra khỏi đối
tượng áp dụng. Nhưng Điều 2 định nghĩa hội như sau: <i
>Hội được quy định trong Nghị định này được hiểu là
tổ chức tự nguyện của công dân, tổ chức Việt Nam cùng
ngành nghề, cùng sở thích, cùng giới, có chung mục đích tập
hợp, đoàn kết hội viên, hoạt động thường xuyên, không vụ
lợi nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hội, hội
viên, của cộng đồng; hỗ trợ nhau hoạt động có hiệu quả,
góp phần vào việc phát triển kinh tế – xã hội của đất
nước, được tổ chức và hoạt động theo Nghị định này và
các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan. </i>Hiểu theo
quy định này, đảng phái (tổ chức chính trị) không được
coi là Hội. <b ><i>Như vậy, có thể cho rằng Luật về quyền
lập hội, Nghị định 45/2010/NĐ-CP (được sửa đổi bổ sung
bằng Nghị định 33/2012/NĐ-CP) không áp dụng cho các tổ chức
chính trị, tổ chức chính trị – xã hội.</i></b>
<strong>7.</strong> Trong khi Công đoàn, Mặt trận có luật riêng,
chưa thấy có luật nào về đảng, kể cả luật về ĐCSVN. Tuy
nhiên, như phân tích ở trên, đảng là một tổ chức chính
trị, một loại pháp nhân được quy định trong Bộ luật Dân
sự. Do đó, <b ><i>những quy định về pháp nhân, tổ chức
chính trị trong Bộ luật Dân sự sẽ được áp dụng nếu xem
xét về thành lập, tham gia một đảng chính trị.</i></b>
<strong>8</strong>. Pháp nhân theo Điều 84 Bộ luật Dân sự
được quy định như sau:
<i>Một tổ chức được công nhận là pháp nhân khi có đủ
các điều kiện sau đây: </i>
<i>1. Được thành lập hợp pháp; </i>
<i>2. Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; </i>
<i>3. Có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và
tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó; </i>
<i>4. Nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp luật một cách
độc lập.</i>
Thế nào là thành lập hợp pháp không được định nghĩa rõ
trong Bộ luật Dân sự, tuy nhiên Điều 85 Bộ luật Dân sự quy
định như sau: <i>Pháp nhân được thành lập theo sáng kiến
của cá nhân, tổ chức hoặc theo quyết định của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền. </i>Như vậy có 02 loại pháp nhân được
thành lập: <b><i>(i) theo quyết định của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền; (ii) không có quyết định của cơ quan nhà nước
có thẩm quyền, nhưng theo sáng kiến của cá nhân, tổ
chức.</i></b>
<b>9. </b>Tổ chức chính trị theo Bộ luật Dân sự thuộc đối
tượng nào trong 02 loại pháp nhân được thành lập nêu
trên<b>? (Đảng có phải xin phép thành lập từ Nhà nước hay
không?)</b>
Điều 88 khoản 1 Bộ luật Dân sự quy định: <i>Trong trường
hợp pháp luật quy định pháp nhân phải có điều lệ thì
điều lệ của pháp nhân phải được các sáng lập viên hoặc
đại hội thành viên thông qua; điều lệ của pháp nhân phải
được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận trong
trường hợp pháp luật có quy định.</i>
Như phân tích ở trên, không có luật nào quy định về thành
lập, tham gia tổ chức chính trị ngoài Bộ luật Dân sự. Do
đó, đảng (tổ chức chính trị) có cần điều lệ hay không
và điều lệ này phải được một cơ quan Nhà nước công
nhận hay không sẽ căn cứ chính những điều khoản trong Bộ
luật Dân sự.
Trong khi loại pháp nhân (ii) nêu trong mục 4 trên được quy
định tại Điều 104 Bộ luật Dân sự (<i>pháp nhân là tổ
chức chính trị xã hội – nghề nghiệp, tổ chức xã hội,
tổ chức xã hội – nghề nghiệp</i>), theo đó pháp nhân loại
này <b><i>được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép thành
lập, công nhận điều lệ, </i></b>thì điều 102 Bộ luật Dân
sự quy định về loại <i>pháp nhân là tổ chức chính trị,
tổ chức chính trị – xã hội </i>chỉ quy định phải có
điều lệ, nhưng <b><i>không quy định cơ quan nhà nước công
nhận điều lệ và cho phép thành lập đối với loại pháp
nhân này.</i></b> Như vậy, tổ chức chính trị (và tổ chức
chính trị – xã hội) phải có điều lệ nhưng không cần cơ
quan nhà nước nào công nhận điều lệ, cho phép thành lập.
Thực tế, ĐCSVN đã hoạt động như vậy, điều lệ của
Đảng này sửa đổi nhiều lần nhưng không cần cơ quan nhà
nước nào công nhận việc sửa đổi vì không có điều khoản
của văn bản pháp luật nào (kể cả Bộ luật Dân sự) quy
định phải có thủ tục công nhận từ Nhà nước. Nói cách
khác pháp luật Việt Nam (cụ thể là Bộ luật Dân sự) quy
định: <i>đảng phái (tổ chức chính trị) là loại pháp nhân
được thành lập theo sáng kiến của tổ chức cá nhân (không
thuộc loại thành lập theo quyết định của cơ quan Nhà
nước), không phải xin phép thành lập, điều lệ không cần
Nhà nước công nhận nhưng phải được các sáng lập viên
hoặc đại hội thành viên thông qua.</i>
<b>10.<i> </i></b> Tóm lại, theo chúng tôi đảng phái (tổ chức
chính trị) được thành lập và hoạt động hợp pháp tại
Việt Nam, và cần lưu ý những điểm chính sau:
<b><i>a. Có sáng kiến của những cá nhân (công dân Việt Nam)
đề nghị thành lập đảng.</i></b>
<b><i>b. Mục tiêu của đảng dự kiến thành lập không được
nhằm lật đổ chính quyền nhân dân</i></b>
<b><i>c. Các sáng lập viên (những người sáng kiến) thông qua
điều lệ đảng hoặc đại hội thành lập thông qua điều lệ
đảng. Đảng phải có cơ quan điều hành (Ban chấp hành),
người đại diện (người đứng đầu) và trụ sở (các điều
88,89, 90, 91 Bộ luật Dân sự).</i></b>
<b><i>d. Việc thành lập đảng và điều lệ đảng không cần
sự cho phép, công nhận từ Nhà nước.</i></b>
<b>11.<i> </i></b>Tuy nhiên những ý kiến trên là những ý kiến
cá nhân của chúng tôi, dựa trên nghiên cứu pháp luật Việt
Nam hiện hành. Theo Điều 91 Hiến pháp, Ủy ban Thường vụ
Quốc hội có nhiệm vụ giải thích Hiến pháp, luật, pháp
lệnh. Do đó, chúng tôi đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc
hội nghiên cứu bản ý kiến này của chúng tôi. Trong trường
hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội không đồng ý với bản ý
kiến này và có cách giải thích khác về Hiến pháp, Bộ luật
Dân sự và những luật liên quan khác về vấn đề này, chúng
tôi đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội công bố sớm ý
kiến của mình.<b></b>
Văn bản này cũng được gửi đến một số cơ quan liên quan
và một số giáo sư, nhà khoa học luật hàng đầu Việt Nam (có
danh sách kèm theo dưới đây) để tham khảo, xin ý kiến.
Chúng tôi hi vọng rằng sẽ nhận được ý kiến của các cơ
quan hữu quan, các nhà luật học. Sau 30 ngày kể từ ngày công
bố bản ý kiến (dự thảo) này, những ý kiến (nếu có) của
các cơ quan hữu quan và các nhà luật học sẽ được chúng tôi
công bố và tham khảo để đưa ra văn bản ý kiến cuối cùng
của chúng tôi về vấn đề này.
<b>Trân trọng</b>.
<b>Ký tên</b>
<b> </b>
<b> </b>
<b> Trần Vũ Hải</b>
<b> (Hành nghề luật sư tại 81 chùa Láng, Đống Đa, Hà
Nội)</b>
<b><i>Dự thảo Bản ý kiến này được gửi đến:</i></b>
1. Chủ tịch nước Trương Tấn Sang
2. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (Chủ tịch Quốc hội Nguyễn
Sinh Hùng)
3. Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chung Lưu
4. Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao (Ông Trương Hòa Bình)
5. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân Tối cao (Ông Nguyễn
Hòa Bình)
6. Bộ Công an (Ông Trần Đại Quang)
7. Bộ Tư pháp (Ông Hà Hùng Cường)
8. Bộ Nội vụ (Ông Nguyễn Thái Bình)
9. Ủy ban Pháp luật của Quốc hội (Ông Phan Trung Lý)
10. Ủy ban Tư pháp của Quốc hội (Ông Nguyễn Văn Hiện)
11. Ông Nguyễn Như Phát – Viện trưởng ViệnNhà nước và
Pháp luật, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam
12. Ông Nguyễn Đăng Dung – Giáo sư Luật Khoa Luật – Đại
học Quốc gia Hà Nội
13. Ông Đào Trí Úc – Giáo sư Luật, Khoa Luật – Đại học
Quốc gia Hà Nội.
14. Bà Mai Hồng Quỳ – Giáo sư Luật – Hiệu trưởng trường
Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh
15. Ông Lê Hồng Hạnh – Giáo sư Luật, Hội luật gia Việt Nam
_____________________
[*] Mời xem thêm: – <a
href="http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A3ng_X%C3%A3_h%E1%BB%99i_Vi%E1%BB%87t_Nam"
target="_blank">Đảng Xã hội Việt Nam</a>; - <a
href="http://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A3ng_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Vi%E1%BB%87t_Nam"
target="_blank">Đảng Dân chủ Việt Nam</a>.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20130822/ls-tran-vu-hai-gui-uy-ban-thuong-vu-quoc-hoi-ban-du-thao-y-kien-ve-thanh-lap-va),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét