Khánh Ly, con chim vẫn thao thiết ngày về

Khánh Ly, con chim vẫn thao thiết ngày về
Mặc Lâm, biên tập viên RFA

Trong chương trình văn hóa nghệ thuật kỳ này Khánh Ly đã dành
cho Mặc Lâm một cuộc phỏng vấn đặc biệt về những suy
nghĩ, thao thiết của chị trước con đường về quê vẫn còn
xa thẳm.

<center><img
src="http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/feed-back-from-the-trinh-family-following-blogger-statement-10082012140909.html/khanhly-trinhcongson"
/>
hoanghuuquyet blog photo
Khánh Ly-Trịnh Công Sơn, Huế, 1967</center>

<strong>Mặc Lâm: Thắm thoát mà đã ... mấy mươi năm... cái
ngày mà chị đặt chân lên đất Mỹ cũng gần trọn đời
người... Người họa sĩ khi nhìn lại tranh mình thì phát hiện
thiếu chút ánh sáng chỗ này, một vết cọ không chính xác
chỗ nọ. Người làm thơ thì tiếc đã không dùng một chữ
khác đắt ý hơn trong bài thơ nào đó, còn là ca sĩ chị thấy
điều gì đã qua mà mình không nắm được, và nếu được làm
lại thì chị sẽ thay thế hay sửa đổi những vuột mất ấy
là gì?</strong>

Khánh Ly: Trước hết tôi rất cảm ơn quý đài đã nhớ đến
tôi. Thưa anh và thưa quý thính giả đang nghe đài, người ta
thường nói âm nhạc là ngôn ngữ không có biên giới, và âm
nhạc đưa người ta lại gần với nhau. Trong những cảm nghĩ
rất tốt đẹp, nhân bản tôi không thấy loại nhạc nào xúi
giục người ta nuôi dưỡng hận thù.

Trong ý tưởng đó tôi luôn luôn cảm thấy mình may mắn được
thượng đế cho một tiếng hát, và đã nhiều năm dùng tiếng
hát này đi khắp nơi cũng không ngoài mục đích được nhìn
thấy qua tiếng hát của mình mà mọi người cùng ngồi lại
bên nhau. Tuy nhiên tôi cảm thấy hình như việc làm của mình
chưa đủ. Nó rất nhỏ nhoi đối với những niềm vui tinh thần
rất cần thiết cho mỗi người, mà mỗi ngày đang bị văn minh
thế giới làm soi mòn dần. Soi mòn cả niềm tin, soi mòn cả con
người với nhau. Như vậy có phải rằng những tiếng hát luôn
là gạch nối giữa mọi người hay không?

Tôi luôn mong mỏi ngày nào tiếng hát của mình còn được sử
dụng thì tôi vẫn ở trong niềm hy vọng là đưa mọi người
ngồi lại với nhau.

<strong>Mặc Lâm: Tôi tình cờ thấy một tấm ảnh đen trắng
chụp khi chị còn rất trẻ, khoảng 18 hay hai mươi gì đó. Ở
tấm ảnh này tôi cảm nhận được hơi hướm chiến tranh lẩn
khuất phía sau chị rất rõ... Cuộc chiến có ảnh hưởng gì
tới gia đình chị trước khi rời Việt Nam hay không?</strong>

Khánh Ly: Trong gia đình tôi có anh em là chiến sĩ Việt Nam Cộng
Hòa. Tôi có một người anh đã bị thương rất nặng, và cả
nhà tưởng anh đã chết khi anh theo binh chủng của anh rời
khỏi thành phố Huế. Nhưng rất may mắn mọi chuyện đều
ngưng ở đó và sau đó thì tôi ra đi.

<strong>Mặc Lâm: Thật là may mắn vì dù sao thì gia đình chị
chịu ít thiệt hại nhất trong những gia đình Việt Nam thuở
ấy. Thưa chị "Hội quán Cây tre" là nơi một thời sinh viên
chúng tôi rất thường tới nghe chị hát. Riêng tôi rất nhớ
hình ảnh lúc ấy, bởi khi hình dung ra nó thì chừng như một
cuốn phim quay thật chậm trong trí nhớ của những ngày Sài gòn
cũ... Tôi không hiểu chị còn có ký ức gì về những nghệ sĩ
từng có mặt trong thời gian ấy hay không?</strong>

Khánh Ly: Vâng, tôi khởi đầu tại Hội quán Cây tre khi đi hát
với anh Trịnh Công Sơn. Phải nói từ lúc đó tôi mới được
mọi người biết đến. Anh Sơn rất chú trọng đến những sinh
hoạt học đường, sinh viên và học sinh bởi vì rõ ràng một
điều giới học sinh sinh viên thời đó không phải là giới
khách của phòng trà. Đa số anh em sinh viên học sinh đều không
có tiền cho nên chúng tôi hát với tinh thần đến với anh em
mà không có một lợi nhuận nào cả.

Tuy nhiên chúng tôi chịu đựng được vì tôi nghĩ rằng chúng
tôi đến gần với anh em sinh viên học sinh trong niềm hy vọng
là quê hương đất nước sẽ thanh bình, sẽ có ngày không còn
tiếng súng nữa, Hội quán Cây tre khi thành lập được sự
giúp đỡ của các thầy thuộc phái võ Vovinam mà tôi nhớ rất
nhiều đó là thầy Phong mà bây giờ hình như thầy không còn
nữa. Ở đó nhằm tinh thần phục vụ tất cả anh em sinh viên
học sinh, những người không có đủ điều kiện, khả năng
vào những phòng trà tráng lệ mỗi đêm để mà nghe nhạc. Ở
đó chúng tôi giới thiệu những tình khúc, những ca khúc da
vàng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, những tình khúc của Vũ
Thành An, của Lê Uyên và Phương, của Từ Công Phụng, của anh
Ngô Mạnh Thu và tất cả các nhạc sỹ trẻ thời đó…

Chúng tôi được sự đóng góp như của anh Ngô Mạnh Thu, chị
Diễm Chi, Ngọc Minh, Lan Ngọc hay Hồng Vân, những người có
lòng với sinh hoạt cộng đồng, với sinh viên học sinh cũng
như mọi quân binh chủng thời đó.

<strong>Mặc Lâm: Thưa chị bình thường thì người ta nhận ra
rằng con chim không thể ở một chỗ mãi. Tiếng hót của nó
phải tung bay vào không gian rộng lớn hơn. Chị có nghĩ tiếng
hát Khánh Ly đã lan tỏa đủ với ước ao của một người xa
xứ hay không, khi mà thời đại Internet này, chỉ một tiếng
than van là người ta có thể nghe với khoảng cách cả đại
dương...</strong>

Khánh Ly: Đủ thì chưa đủ đâu! Người ta thường nói trời
sinh ta có đôi chân để đi. Nhà văn Nguyễn Tuân thì đi đến
hết đời mà vẫn còn muốn đi. Anh Trịnh Công Sơn cũng đi dữ
lắm bởi vì không bao giờ ngừng lại một chỗ cả… Người
ta còn đi như thế huống chi là những tiếng hát… nó phải
được bay bổng, nó phải được lan trải qua tất cả sông
suối, núi đồi, len lỏi trong thị thành cũng như các vùng thôn
quê. Ở tất cả mọi nơi tiếng hát đều cần phải đi tới.

Có thể người ta không đi tìm tiếng hát nhưng mà mình là
người có tiếng hát thì mình đi tìm những người nghe mình.
Đó là điều rất quan trọng mà một người ca sĩ khi nào còn
có tiếng hát thì còn có nhu cầu đi tất cả mọi nơi để hát
cho tất cả mọi người nghe. Nơi nào cần tiếng hát thì tiếng
hát phải lập tức có mặt ngay!

<strong>Mặc Lâm: Ai cũng có ngày về lại quê hương, về lại
nơi chôn nhau cắt rún của mình. Khánh Ly cũng là người Việt
Nam cũng từng từ đó mà ra đi vì vậy sự trở về là điều
hiển nhiên. Câu hỏi đặt ra là khi có cơ hội cúi xuống hôn
mảnh đất yêu dấu và rồi cất tiếng hát thì bài hát nào
sẽ được Khánh Ly chọn? Có lẽ là Diễm Xưa chăng?</strong>

Khánh Ly: Thưa anh, anh nói rất đúng: Diễm Xưa. Từ Diễm Xưa
nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã tháp cho tôi một đôi cánh và tôi
đã bay bổng giữa những tình thương của người Việt Nam trong
và ngoài nước dành cho tôi. Dĩ nhiên là những ngày tháng sẽ
đi qua, kể cả đời người cũng sẽ qua nhưng Việt Nam thì
một ngàn năm nữa cũng còn đó.

Có lẽ người nào thì cũng phải trở về mà thôi. Nếu không
lúc này thì một lúc nào đó họ sẽ trở về để nằm xuống.
Dù có muộn màng đi nữa thì ít ra được nằm lại trên quê
hương của mình cũng là điều rất tốt, là mơ ước của
nhiều người. Mặc dù không phải là ai cũng sẽ sống và
được như vậy nhưng nếu được thì một trong những mơ ước
của những con người có một quê hương, một tổ quốc thì ai
cũng mơ ước được trở về. Không có gì đẹp đẽ cho bằng
sự trở về để có nơi mở đầu thì xin được kết thúc
tại cái nơi mở đầu đó. Đó là ước mơ.

Tôi hy vọng là không phải ước mơ chỉ của riêng tôi mà là
ước mơ chung của tất cả những người được gọi là
người…

<strong>Mặc Lâm: Xin cám ơn chị.</strong>

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20121112/khanh-ly-con-chim-van-thao-thiet-ngay-ve),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!