đã điểm lại hai vụ án nổi tiếng: Vụ Ninh Thạch Lợi, xảy
ra ở Rạch Giá năm 1927 và vụ đồng Nọc Nạn, xảy ra ở Bạc
Liêu năm 1928 để đưa ra một nhận xét chung: Nạn nhân là
những người chí thú làm ăn…và chỉ muốn bảo vệ phần
đất ruộng mà họ đã khai thác từ lâu. Trước khi bạo động
xảy ra, họ cũng đã tìm đủ mọi cách để kêu nài trong mức
cố gắng tối đa của họ.
Những vụ án Ninh Thạch Lợi và Nọc Nạn đẫm máu bấy
giờ, chứng tỏ những bất cập mà chính sách về ruộng đất,
một chính sách mang tính chất cướp đoạt, cùng sự hà hiếp
của bộ máy chính quyền địa phương buộc người nông dân
phải đứng dậy trong thế cùng quẫn và "tuyệt nhiên không
có những người làm chánh trị xúi dục". Sự thống nhất
tuyệt đối về mặt dư luận bấy giờ, là còn bởi:
"<em>Luật lệ mà thực dân bấy lâu đưa ra về vấn đề
khẩn đất chỉ là những cạm bẫy để cho kẻ lương thiện
sụp xuống dễ dàng</em>".
Trong vụ án Cống Rộc xảy ra sau đó gần một thế kỷ,
người nông dân Đoàn Văn Vươn cũng như những chủ Chọt,
Biện Toại, Mười Lương... cũng chỉ muốn bảo vệ phần đất
mà họ đã đổ mồ hôi và máu mới có được. Cũng kêu oan
với báo chí, cũng kiện ra tòa, tức là cũng đã tìm đủ mọi
cách, một cách hòa bình và được pháp luật cho phép để giữ
đất, trước khi sử dụng mìn tự chế và sung hoa cải. Một
cách phản kháng giống hệt với sự tự sát. Chỉ thiếu một
cuộc bốc thăm như anh em Biện Toại đã làm cách đây 1 thế
kỷ, để đi tới tận cùng của sự tuyệt vọng.
Nhưng dẫu sao, "tiếng súng Hoa Cải" cũng là cơ hội để
chúng ta nhìn nhận một vấn đề bức xúc từ chính sách đất
đai, liên quan đến hàng triệu nông dân.
Hôm qua, 1,2 triệu hộ nông dân và dư luận cả nước
đặc biệt quan tâm và chờ đợi ý kiến kết luận cuối cùng
của người đứng đầu Chính phủ, đặc biệt đối với số
phận khu đầm 40ha của nông dân Đoàn Văn Vươn. Không quan tâm
sao được khi bất cứ ai trong họ cũng nhãn tiền phải đối
diện với việc bị thu hồi, bị cưỡng chế, bị tước đoạt
mảnh đất khi "5 quyền đối với ruộng đất" của họ còn
hay mất phụ thuộc nhiều khi vào chỉ một cái nhíu mày của
một ông Chủ tịch huyện. Không lo lắng sao được khi 1,2
triệu hộ, dù có sổ đỏ, đang bước đến, đang leo lên giờ
G: năm 2013, khi thời hạn giao đất đã hết, trong khi chính
quyền Hải Phòng đến giờ vẫn khẳng định việc thu hồi- khi
hết thời hạn- là không sai.
Trước cuộc làm việc của Thủ tướng, lần đầu
tiên đã có sự xuất hiện ý kiến của một số quan chức
trấn an dư luận với những khẳng định: Nông dân không phải
lo lắng về thời hạn năm 2013. Trên một tờ báo của ngành
Công an, ông Nguyễn Khải, nguyên Vụ trưởng Vụ Đất đai (Bộ
TN-MT) khẳng định: "Ai đó nói rằng tới năm 2013, Nhà nước
sẽ thu hồi lại đất là hoàn toàn sai". Phó Chủ nhiệm Ủy
ban Kinh tế của Quốc hội Mai Xuân Hùng cũng cho rằng: "Bản
chất là giao lại chứ không phải thu hồi".
Tuy nhiên, sự lo lắng của người dân là có thật khi cũng
chính vị quan chức của Quốc hội cũng nói đến việc "Chia
lại": "Hình thức chia lại như thế nào thì đang nghiên
cứu. Trên cơ sở đề xuất của Chính phủ, Quốc hội sẽ cho
ý kiến, sau đó mới ra Nghị quyết để thực hiện". Hơn
nữa, việc tiếp tục được sử dụng mảnh đất 20 năm mồ
hôi xương máu hay không, phụ thuộc vào Chính quyền, khi những
kẽ hở của Luật đất đai (sửa đổi) 2003 đang vô tình giao
cho chính quyền một thứ quyền hạn quá lớn: Quyền định
đoạt đối với mảnh đất mà người nông dân đang sử dụng.
Thực tế Tiên Lãng cũng đã cho thấy trong vụ án Cống Rộc,
chính quyền đã hành xử với mảnh đất của nông dân theo
một cách thức không thể tồi tệ hơn: Cưỡng chế thu hồi mà
hoàn toàn không có phương án đền bù, không đối thoại với
dân, và thu hồi cũng không biết để làm gì khi thậm chí
phương án sử dụng sau đó cũng không có.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam, hôm
qua, đã thông báo ý kiến có tính chất kết luận cuối cùng
của người đứng đầu Chính phủ. Theo đó, Quyết định thu
hồi đất của UBND huyện Tiên Lãng đối với ông Đoàn Văn
Vươn là trái luật. Điều 38- Luật đất đai (sửa đổi) 2003
quy định 5 trường hợp thu hồi đất, nhưng gia đình ông Vươn
không nằm trong 5 trường hợp trên. Và quyết định thu hồi
đã sai thì quyết định cưỡng chế thu hồi cũng đương nhiên
sai.
Kết luận của Thủ tướng, dù không làm thay đổi tình trạng
pháp lý của người nông dân lấn biển, tuy nhiên, công lý
phần nào đã được trả lại cho ông. Công luận, qua kết
luận cuối cùng này, dường như càng thông cảm hơn với nỗi
tuyệt vọng và sự khốn quẫn của người nông dân khi bị
chính quyền tước đoạt một cách trái luật và trắng trợn
mảnh đất của mình.
Số phận của người nông dân Đoàn Văn Vươn có lẽ đã rẽ
theo một hướng hoàn toàn bi thảm sau khi quả bom tự tạo đầu
tiên phát nổ, sau khi viên đạn hoa cải đầu tiên được bắn
ra khỏi nòng. Nhưng người đẩy ông vào tình thế tuyệt vọng,
không ai khác, chính là quan chức trong bộ máy chính quyền Tiên
Lãng.
Nhưng vụ án Cống Rộc hoàn toàn chưa khép lại. Nó
mới chỉ vạch ra vấn đề đang nhức nhối nhất ở nông thôn:
Đó là tình trạng một nông thôn mà dân chủ cơ sở tồn tại
rất mờ nhạt. Đó là một nông thôn nơi chính quyền gần như
đối lập với dân. Và nguyên nhân của mọi nguyên nhân là
những bất cập trong chính sách đất đai. Không thể không
nhắc lại là Luật đất đai đã phải sửa tới 4 lần, có
tới 200 văn bản hướng dẫn thi hành. Nhưng đó là một bộ
luật có quá nhiều kẽ hở để chính quyền địa phương có
thể "tự giải thích luật" theo ý muốn chủ quan của mình.
Hàng triệu triệu nông dân, những người đứng trước nguy cơ
mất trắng đất đai như ông Đoàn Văn Vươn, khi thời hạn 2013
đang đến rất nhanh, giờ có lẽ đã có thể tạm yên tâm để
tiếp tục đổ mồ hôi trên mảnh đất của mình. Kết luận
cuối cùng của người đứng đầu Chính phủ, có lẽ, ngay lập
tức sẽ tạo hiệu ứng như một "tiền lệ pháp"- một
tiền lệ trong lĩnh vực hành chính, để người nông dân dùng
để bảo vệ quyền hợp pháp của họ trước sự hà hiếp
của chính quyền.
Vụ án Cống Rộc cũng cấp thiết đặt ra việc sửa đổi
luật Đất đai. Và để Luật đất đai không còn là "cạm
bẫy" đối với nông dân, có lẽ, việc sửa đổi sẽ không
thể chỉ dừng ở vấn đề thời hạn 20 năm, 50 năm hay 99 năm,
mà phải đặt ra cái gốc: Chế độ sở hữu.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/11603), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét