Nguyễn Thị Ly Kha - Về cuốn sách học tiếng Việt của nhóm Cánh Buồm

Vừa qua, một nhóm tác giả dưới tên Nhóm Cánh Buồm (dưới
đây xin viết tắt là Nhóm CB) đã cho ra mắt bộ "sách giáo
khoa" Chào lớp Một gồm 5 quyển Tiếng Việt, Tiếng Anh, Văn,
Tin học và Lối sống nhằm giới thiệu với công chúng một
nền "giáo dục hiện đại" theo quan điểm của nhóm tác
giả này.

Dễ nhận thấy, so với chương trình lớp 1 hiện hành, bộ sách
thiếu hẳn một môn hết sức quan trọng là Toán; còn các môn
Văn, Tiếng Anh và Tin học không có trong chương trình dạy trẻ
6 tuổi.

Về sách Tiếng Anh của Nhóm CB, một học giả ở TP Hồ Chí
Minh là ông Nguyễn Vạn Phú đã có bài đánh giá. Theo ông Phú,
bên cạnh những lỗi rất sơ đẳng về ngữ pháp tiếng Anh như
các câu The flowers ís pretly. / Were's the pictures? (chủ ngữ ở
số nhiều, vị ngữ ở số ít), In the sea, animals moving free!
(câu thiếu vị ngữ), sai lầm nghiêm trọng nhất mà quyển sách
giáo khoa lớp 1 này mắc phải là nó "dạy học sinh VỀ tiếng
Anh, chứ không phải dạy tiếng Anh cho các em". Lẽ ra phải
dạy học sinh hình thành và phát triển các kĩ năng nghe, nói,
đọc, viết để các em có thể giao tiếp bằng tiếng Anh thì
ngay từ đầu các tác giả đã nhồi nhét cho trẻ lên 6 sự
khác biệt giữa tiếng Việt với tiếng Anh, giữa số ít với
số nhiều, giữa a/an với the, rồi vị trí của tính từ v.v…
đến mức ông Phú phải kêu lên: "Trời đất, các em lớp 1
mà học thế thì làm sao học cho vô !". Cách dạy ngoại ngữ
này còn tệ hơn cả cách dạy theo quan điểm cấu trúc đã bị
loại bỏ từ những năm 60 của thế kỷ trước.

Thật đáng buồn là những khuyết điểm ông Nguyễn Vạn Phú
nêu ra không chí có ở quyển Tiếng Anh. Quyển Tiếng Việt của
Nhóm CB cũng đầy những lỗi ABC về chính tả như dở quẻ
(lẽ ra phải viết giở quẻ), thỏa, khỏe (lẽ ra phải đặt
dấu thanh ở âm chính: thoả, khoẻ); nhan nhản những từ khó
như: vô tri, huý kị, tuỳ nghi, khủng hoảng, sổ tài khoản,
xi-nhan, co-ran (chắc muốn nói đến kinh Co-ran của Đạo
Hồi)…, hoặc những từ có nghĩa không hay đối với trẻ nhỏ
như: áo quan, dở quẻ (giở quẻ), ngón đòn, phè phỡn, tám
hoánh v.v… Bài Luyện tập cuối sách (tr.105) mới thực sự là
đỉnh cao của sự "quá tải" mà dư luận đề cập lâu nay.
Không biết bài sẽ dạy trong mấy tiết nhưng học sinh phải
thực hiện ba "nhiệm vụ" sau:

"Nhiệm vụ 1. Dùng Chương trình Word, dùng cách gõ Telex, chép
lại các bài đồng dao em đã thuộc. (Gõ không nhìn vào sách).

Nhiệm vụ 2. Xem các hình […] rồi tự làm bài đồng dao trao
đổi với các bạn.

Nhiệm vụ 3. Viết một lá thư cuối năm học gửi cho một
người thân tuỳ em chọn."

Nhưng cũng như ở quyển Tiếng Anh, điều đáng nói nhất ở
quyển Tiếng Việt này là các tác giả muốn trang bị lí
thuyết ngôn ngữ học cho trẻ mới rời trường mầm non, chứ
không phải hình thành và phát triển các kĩ năng sử dụng
tiếng Việt cho các cháu.

Ngay từ mấy trang đầu, quyển sách viết cho những học trò
chưa hề biết đọc biết viết đã dày đặc chữ với những
đề mục và những câu hỏi rất bác học như: "Đại cương:
Phương pháp học ngôn ngữ. Thao tác phát âm. Thao tác phân tích
âm. Thao tác ghi lại / đọc lại", "Áp dụng phương pháp
nghiên cứu ngôn ngữ", "Vật vô tri không có hoạt động
ngôn ngữ", "Em làm cách gì để biết chắc: Hòn đá không
có hoạt động ngôn ngữ?" / Cái cây không có hoạt động
ngôn ngữ? / Con vật không có hoạt động ngôn ngữ? / Con
người có hoạt động ngôn ngữ? / Các dân tộc có ngôn ngữ
khác nhau? / Người trên thế giới có ngôn ngữ khác nhau?".

Còn đây là một số "việc làm" của thầy cô (T) và học
sinh (H) để trả lời câu hỏi "Em làm cách gì để biết
chắc: Hòn đá không có hoạt động ngôn ngữ?" (sách Hướng
dẫn tổ chức việc học các môn Tiếng Việt, Văn, Lối sống,
Tin học, Tiếng Anh, tr.12 - 13) :

"T: Cô mang đến lớp hòn đá này đây. Chỉ cần nhìn nó thôi
các em cũng biết: nó có nói được không ? / H: Không.

T: Có những thứ gì giống như hòn đá và không nói được,
các em hãy kể ra. / H: Các em lần lượt kể ra: tấm gỗ, cái
tủ, cái bàn, cục sắt, hòn gạch, chiếc đũa, cái thìa,…

T: Các em rất giỏi. Cô dạy các em một cách nói: những thứ
đó ta gọi là vật vô tri. Các em nói lại: Vật vô tri. / H:
Vật vô tri… Vật vô tri... Vật vô tri… […]

T: Giả sử bây giờ ta phải dạy hòn đá nói. Ta phải dùng thao
tác đầu tiên là gì ? / H: Phát âm.

T: (Củng cố) Các em giỏi lắm. Các em rất nhớ điều đã học
tiết trước: thao tác đầu tiên là phải phát âm. Các em nhắc
lại. / H: Thao tác đầu tiên là phải phát âm… Thao tác đầu
tiên là phải phát âm… Thao tác đầu tiên là phải phát âm…
[…]

T: Hôm nay em làm những việc gì trong tiết học ? / H: Hôm nay em
bắt hòn đá nói nhưng không nói được, vì nó là vật vô tri
không có ngôn ngữ.

T: Cô khen, các em nhắc lại: "Hòn đá là vật vô tri, không có
ngôn ngữ." / H: Nhắc lại "Hòn đá là vật vô tri, không có
ngôn ngữ."

Qua đoạn dẫn trên, có thể thấy các tác giả quyển Tiếng
Việt không chỉ xác định sai mục đích dạy tiếng Việt cho
trẻ em mà còn dạy trẻ theo một phương pháp vừa đơn điệu
vừa áp đặt, giáo điều, ngược hẳn lại với chính tuyên
ngôn của nhóm là tổ chức việc học của các em để nó trở
thành tự học.

Thực ra, về quyển Tiếng Việt và các quyển sách khác của
Nhóm CB còn rất nhiều sai sót đáng phê bình. Qua bài viết
ngắn này, tôi chỉ muốn nêu lên một số vấn đề chính để
các tác giả suy nghĩ về đường lối dạy học của mình. Nếu
cứ tiếp tục đường lối như đã thể hiện trong hai quyển
Tiếng Anh và Tiếng Việt thì dù các tác giả có "viết lại
toàn bộ" như lời khuyên rất chân tình của ông Nguyễn Vạn
Phú, cũng khó có thể đưa vào trường học.

9 - 10 - 2010

*Bài viết do TS. Nguyễn Thị Ly Kha (Tp Hồ Chí Minh) gửi trực
tiếp gửi cho Nguyễn Xuân Diện - Blog. Xin chân thành cảm ơn
tác giả!

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(http://danluan.org/node/6673), một số đường liên kết và hình
ảnh có thể sai lệch. Mời độc giả ghé thăm Dân Luận để
xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận có thể bị chặn tường
lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng dẫn cách vượt tường lửa
tại đây (http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét