<center><img
src="http://lh4.ggpht.com/-L5Smp7pqg-A/Usnj3u0cf3I/AAAAAAAAo0Q/_8M_zVf4sT0/clip_image001_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<em><center>Thông điệp của Thủ tướng có thật sự đột
phá?</center></em>
Việt Nam vừa bước sang một năm mới rất mới.
Cùng một lúc, người dân đón nhận hai cái mới: Hiến
pháp mới và lời kêu gọi đổi mới.
Hiến pháp mới đã có hiệu lực được vài ngày –
không biết người dân đã cảm nhận được khác biệt
gì chưa – nhưng ít nhất, họ đã nghe một thông điệp
rất khác thường.
Khác với trước đây, thông điệp năm nay nghe rồi nhưng
không trôi vào dĩ vãng. Nó tạo được tiếng vang và
được mang ra bàn luận.
Tầm nhìn của nó không chỉ là một năm mà là quốc
kế lâu dài của nhiều năm, thậm chí của vài thập kỷ.
Bàn về tình hình kinh tế-xã hội là một chuyện,
thông điệp còn đi sâu vào căn cơ của vấn đề. Và trên
hết, đó là lời kêu gọi đổi mới.
Kể từ khi Đảng phát động công cuộc đổi mới vào
năm 1986, đã gần 30 năm mới nghe thấy lời kêu gọi đổi
mới từ cấp lãnh đạo cao nhất của đất nước.
Một vấn đề hệ trọng như 'đổi mới' thì tôi tin
rằng đây không phải là thông điệp của cá nhân người
đứng đầu Chính phủ mà Thủ tướng chỉ thay mặt Đảng
và chính quyền truyền đạt lại với nhân dân.
<strong>
Ba vấn đề cốt lõi</strong>
Nội hàm của khái niệm 'đổi mới' này, như Thủ
tướng đã trình bày, tựu chung ở ba vấn đề cốt
lõi: dân chủ, pháp trị và thể chế.
Xét tình hình Việt Nam hiện nay, tôi nghĩ ba chủ đề
này đã chạm gần đến cốt lõi mọi vấn đề.
Trước hết, nhắc đến pháp trị tôi lại nhớ đến
một câu chuyện tôi vừa nghe.
Cách nay mấy hôm, tôi có cuộc phỏng vấn với cô Tạ Minh
Tú, con gái bà Đặng Thị Kim Liêng, người tự thiêu
đến nay cũng gần hai năm.
<center><img
src="http://lh3.ggpht.com/-bYmC6FJuEEI/Usnj5v9TAhI/AAAAAAAAo0g/4v1Xy16-ceE/clip_image002_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<center><em>Bà Liêng là nạn nhân của cường
quyền?</em></center>
Cuộc phỏng vấn nhằm tìm hiểu thực hư về di bút
tuyệt mệnh mà bà Liêng được cho là đã để lại
trước khi tự thiêu mà con gái bà đến nay mới phát
hiện được.
Thư tuyệt mệnh mà cô Tú xác nhận đúng là nét chữ
của mẹ tố cáo chính chính quyền đã đưa bà vào con
đường chết bằng cách 'gài bẫy, cột đủ thứ
tội, vu khống để lấy nhà'.
Theo lời kể của con gái bà thì trước khi tự thiêu, bà
Liêng đang theo đuổi một vụ kiện đất đai với nhà
hàng xóm. Cô kể rằng trước ngày tự thiêu bà Liêng
đã 'ngồi trên võng nhìn con chết lặng rồi khóc'.
Dẫu rằng không thể dựa vào lời kể của cô Tú để
xác định tính xác thực của câu chuyện, vả lại việc
tranh chấp này tôi cũng không biết đúng sai thế nào.
Nhưng một bà lão tự tưới xăng rồi châm lửa ngay
trước cổng cơ quan công quyền thì chắc chắn phải
tuyệt vọng cùng cực và uất ức đến đỉnh điểm
trước chính quyền.
Ở đây cần nhắc lại là bà Liêng cũng chính là mẹ
của Tạ Phong Tần, người đang thụ án tù vì tội
'chống Nhà nước'.
<strong>Pháp luật trong tay</strong>
Nếu chính quyền chỉ vì lẽ công bằng mà xử lý
chuyện gì ra chuyện đó thì liệu bà Liêng có uất
đến như vậy không? Đến nỗi một mạng người oan
uổng để lại thảm cảnh cho một gia đình mà chính
quyền cũng bị mang tiếng xấu.
Mà đến tận bây giờ chính quyền cũng im luôn vụ kiện
đất đai, theo lời cô Tú.
Ở đây tôi có cảm giác là pháp luật được vận dụng
tùy tiện, cảm tính theo ý chính quyền chứ chẳng hề
có gì là 'pháp trị' cả!
<center><img
src="http://lh4.ggpht.com/-gSFVarTkyRk/Usnj7U3VT5I/AAAAAAAAo0w/Amy4BraXjdw/clip_image003_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<em><center>Tại sao phải hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhà
nước?</center></em>
Có lẽ cũng cần thông cảm khi thông điệp của Thủ
tướng chỉ nói đó là điều muốn đạt được. Cái
muốn đạt được thì trên thực tế chưa có hoặc có
ở mức độ chưa như mong muốn.
'Pháp trị' thì như thế, còn 'thể chế' và 'dân
chủ' thì sao?
Thể chế cần hoàn thiện là 'thể chế kinh tế thị
trường' mà Thủ tướng đã nói rõ là phải 'tạo môi
trường cạnh tranh bình đẳng'.
Kinh tế thị trường phải là một cuộc chơi công bằng,
nhưng liệu có công bằng không khi mà bắt đầu cuộc
chơi, có người được cho giữ vai trò chủ đạo?
Hiến pháp quy định vậy thì chính quyền có can thiệp
được không để tạo 'môi trường công bằng'?
<strong>Đảng và dân chủ</strong>
Tuy nhiên ấn tượng nhất ở đây là mục tiêu 'dân
chủ'.
Có thể thấy Đảng có một bước đi ngoạn mục.
'Dân chủ' là một từ Đảng vốn dĩ không thích. Các
cơ quan tuyên truyền của Đảng lâu nay vẫn luôn tấn công
'dân chủ' khiến cho khái niệm này trở thành có hàm
ý xấu.
Nay thì khác. Đảng không những 'nắm chắc ngọn cờ dân
chủ' mà dân chủ của Đảng phải 'ưu việt hơn tư
bản'.
Rõ ràng Đảng muốn'dân chủ' là giá trị của mình
mà các nước tư bản chẳng những không bì được mà
cũng không giành được!
Dân chủ, theo Đảng, muốn phát huy tốt thì phải 'tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng'.
<center><img
src="http://lh6.ggpht.com/-MRcGnIO5Pcs/Usnj9HFY9fI/AAAAAAAAo1A/if-VN8V60eI/clip_image004_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<em><center>Liệu Việt Nam có dân chủ không khi người dân
không được bày tỏ chính kiến?</center></em>
Tôi không rõ vì sao mà tăng cường quyền lực cho chính
quyền lại có lợi cho quyền làm chủ của dân trong khi
chính quyền đó không được dân bầu, không do dân giao
quyền và không có cơ chế chịu trách nhiệm trước dân?
Các mục tiêu trên được Thủ tướng đánh giá là 'rất
khó khăn'. Đúng là khó khăn thật!
Chừng nào Đảng giải thích được tại sao có người
làm chủ lại cần người lãnh đạo ông chủ thì tôi mới
tin là độc đảng đem lại dân chủ.
Chừng nào chính quyền không chỉ cải thiện thể chế
thị trường, mà còn thể chế chịu trách nhiệm, thể
chế phi tham nhũng… thì tôi mới tin vào khả năng chính
quyền có thể giải quyết tận gốc rễ vấn đề.
Chừng nào pháp luật tự thân đứng vững không bị lợi
dụng hoặc thao túng thì tôi mới tin là có Nhà nước
pháp quyền.
Chừng nào bất cứ ai, kể cả 'một ủy viên Bộ Chính
trị', cũng phải được xét xử bằng pháp luật chứ
không phải xử kín rồi tha bổng thì tôi mới tin vào
pháp trị.
<strong>Xoa dịu người dân?</strong>
Dẫu sao thì việc chính quyền nhận thức được ý
nghĩa của dân chủ, thể chế và pháp trị cũng là
điều đáng hoan nghênh.
Động cơ của việc này được cho là 'cần động lực
để lấy lại đà tăng trưởng nhanh' khi mà 'động lực
của những cải cách trước đây không còn đủ mạnh'.
Xét tình hình kinh tế-xã hội Việt Nam hiện nay thì tôi
tin vào động cơ này. Đảng, với tư cách người cầm
lái, đang thật sự muốn đổi mới để tạo chuyển
biến lớn cho đất nước.
<center><img
src="http://lh5.ggpht.com/-fm1FfHnTmVc/Usnj_Gf_hHI/AAAAAAAAo1Q/JytCsFH_Uqg/clip_image005_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<em><center>Các đại biểu Quốc hội có đại diện cho
người dân?</center></em>
Với lại, việc Đảng cổ súy dân chủ, pháp trị và
thể chế chứng tỏ Đảng không bảo thủ mà đã lắng
nghe tâm tư của dân, tuân theo xu thế của thời đại và
chạy theo bước tiến của thế giới.
Ít nhất, Đảng có thể xoa dịu phần nào những đòi
hỏi của người dân. Chỉ trích Đảng về dân chủ ư?
Chẳng phải Đảng 'đang nắm chắc ngọn cờ dân chủ'
đó sao? Lên án Đảng độc quyền lãnh đạo chăng? Đảng
đang 'đảm bảo dân chủ' đấy!
Đảng cho thấy quyết tâm 'đổi mới' với việc hoàn
thiện các thể chế. Nhưng cái gốc của mọi thể chế
là Hiến pháp thì Đảng có quyết tâm hay không?
Người dân thức dậy vào năm mới với những hứa hẹn
là cuộc sống của họ sẽ rất khác.
Không rõ họ có cảm nhận được khác biệt gì không,
nhưng nhìn quanh vẫn là Đảng độc quyền lãnh đạo,
ruộng đất của chung còn quốc doanh vẫn chủ đạo nền
kinh tế.
<strong>Vẫn chưa thể đổi?</strong>
Mong Đảng từ bỏ độc quyền lãnh đạo của mình có lẽ
quá viễn vông. Nhưng vấn đề đất đai và quốc doanh,
bao năm qua rối loạn thế nào mà vẫn để được hay sao?
Người nông dân không thể an tâm làm ăn nếu ruộng vườn
nhà cửa có thể bị cưỡng chế bất cứ lúc nào.
Lòng dân không yên và nông thôn tiếp tục xáo trộn.
Đành rằng cần thu hồi đất cho an ninh-quốc phòng.
Đành rằng phát triển kinh tế-xã hội là cần thiết.
Đành rằng lợi ích của nhà đầu tư phải bảo đảm.
Nhưng lợi ích của nông dân thì sao?
<center><img
src="http://lh4.ggpht.com/-lXpDIB-46qA/UsnkAV4ZtfI/AAAAAAAAo1g/i-C9ydg76FE/clip_image006_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<center><em>Làng quê Việt Nam sẽ không yên bình với các vụ
cưỡng chế thu hồi đất?</em></center>
Nhà đầu tư thì hám lợi còn chính quyền có thể bị
mua chuộc bằng tiền. Rốt cuộc tiền-quyền cấu kết
với nhau đè lên đầu lên cổ người dân.
Bao năm qua vẫn diễn ra hình ảnh phản cảm là chính
quyền hùa với nhà đầu tư bức bách nông dân. Vậy
tại sao Hiến pháp không điều chỉnh? Nếu không đảm
được đảm bảo quyền lợi tất cả các bên thì lẽ
nào lại bắt người dân chịu thiệt?
Về phía doanh nghiệp quốc doanh, tôi không thấy có cơ
sở nào để giữ vai trò chủ đạo – xét cả thực
tiễn lẫn lý luận.
Về mặt thực tiễn, các doanh nghiệp nhà nước được
ưu ái tạo mọi điều kiện nhưng chỉ có từ nợ tới
lỗ mà nếu có lời thì hiệu quả sử dụng đồng
vốn không bằng được tư nhân.
Về mặt lý luận, doanh nghiệp nhà nước được bảo
trợ nên mất hết động lực cạnh tranh. Họ không cảm
thấy sức ép phải giảm nhân sự, bớt chi tiêu, cải
tiến công nghệ, cập nhật quy trình và nâng cao năng lực
quản lý như tư nhân.
<strong>Quốc hội của ai?</strong>
Chưa kể việc Nhà nước dùng các chính sách điều
tiết để hỗ trợ đã bóp méo nền kinh tế thị
trường mà nguyên tắc cốt lõi là tự thân vận động.
Cho nên, ngoài việc thể hiện lý thuyết của Đảng về
'quan hệ sản xuất công hữu' thì tôi thấy không có
lý do thuyết phục để duy trì vai trò chủ đạo của doanh
nghiệp nhà nước.
Có lẽ tôi không ở tâm thế của các đại biểu Quốc
hội nên không thể hiểu được những cân nhắc của các
vị về lợi ích toàn cục của đất nước chăng?
<center><img
src="http://lh6.ggpht.com/-iXMgfSIDzNk/UsnkCAWIn8I/AAAAAAAAo1w/8NTheCMjUwo/clip_image007_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<center><em>Hiến pháp mới đã có hiệu lực kể từ
ngày 1/1 năm 2014</em></center>
Ở điểm này thì chắc Thái Lan không bằng Việt Nam. Dù
lợi ích của người nông dân họ có cục bộ và có làm
tổn hại đến lợi ích chung của đất nước nhưng họ
vẫn có đại diện đông đảo và mạnh mẽ tại Hạ viện.
Còn khi Quốc hội Việt Nam ấn nút thông qua Hiến pháp
với số phiếu gần tuyệt đối thì không rõ Quốc
hội đó đại diện cho ai nhưng chắc chắn không có ai
đại diện cho 80% dân số là nông dân vốn không hề muốn
đất đai của mình bị công hữu và cũng không có ai đại
diện cho số đông người đóng thuế không muốn tiền
mồ hôi nước mắt của mình chảy vào những cái thùng
không đáy của các doanh nghiệp nhà nước.
Đối với chính quyền thì con số gần 98% tán thành có
lẽ là cần thiết để trả lời 'các thế lực thù
địch' chỉ trích việc lập hiến của Đảng.
Tuy nhiên, đây có thật sự là thắng lợi của Quốc
hội?
Nó cho thấy đại đa số người dân Việt Nam không được
đại diện trong Quốc hội. Nó cũng cho thấy Đảng không
sòng phẳng với dân khi tận dụng vị thế cầm quyền
để soạn ra bản Hiến pháp có lợi cho mình.
<strong>'Thêm ria cho mèo'</strong>
Tương tự, con số 'hoành tráng' hàng chục triệu
người dân góp ý cho Hiến pháp không hề cho thấy lòng
dân tin Hiến pháp mà chỉ đơn thuần là tô vẽ cho cho
nền dân chủ của Đảng.
Đào đâu ra mấy chục triệu người dân không những có
hiểu biết sâu sắc về chính trị, pháp luật mà còn
dành thời gian đáng kể trong thời buổi cơm áo gạo
tiền hiện nay để nghiên cứu dự thảo Hiến pháp?
Rõ ràng, tinh thần đổi mới quyết liệt mà Thủ
tướng đề xướng không hề thấy trong suốt thời gian
sửa đổi Hiến pháp. Thay đổi có chăng là vẽ thêm ria
cho mèo mà thôi.
<center><img
src="http://lh3.ggpht.com/-yowjWWwusIY/UsnkDbHszzI/AAAAAAAAo2A/POEjMjKc84w/clip_image008_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<em><center>Đảng đang đi quá chậm trong khi thế giới đã
đi quá nhanh?</center></em>
Chẳng hạn như thêm vào câu 'Đảng chịu trách nhiệm
trước dân' nhưng không hề nói là chịu trách nhiệm
thế nào? Có mất quyền khi phạm sai lầm không?
Chẳng hạn nói Chủ tịch nước là tổng tư lệnh các
lực lượng vũ trang vậy còn Bí thư Quân ủy Trung ương
thì sao?
Chẳng hạn như viết hoa chữ 'Nhân dân'. Nghe giống như
phần thưởng an ủi cho dân vậy!
Hiến pháp một khi đã ra đời thì sức sống ít nhất
cũng cả chục năm.
Trong khoảng thời gian từ nay đến chục năm tới, Việt Nam
khó lòng có thay đổi gì lớn lao.
Trong bối cảnh thế giới phát triển như vũ bão hiện
nay. Cả chục năm nữa mà những vấn đề nhức nhối
vẫn y nguyên thì đất nước sẽ còn tụt hậu đến
chừng nào?
<strong>
Chừng nào Đảng thay đổi?</strong>
Đảng nói sửa Hiến pháp ở những vấn đề thực tế
đã tỏ tường, nhưng vấn đề 'đã tỏ tường' đấy
thật ra rất chậm so với sự vận động của cuộc
sống.
Bản thân Đảng ngày xưa nói 'chủ nghĩa xã hội bách
chiến bách thắng' nhưng nay chỉ còn yêu cầu 'tôn
trọng sự khác biệt'.
Đảng đang đối phó với sự tự diễn biến trong lòng
Đảng mà đã là diễn biến tự nhiên thì sức người
không thể nào đỡ nổi.
Đảng đang liên tục yêu cầu quân đội và công an trung
thành tuyệt đối. Chứng tỏ Đảng cũng đang bất an với
quyền lực của mình.
<center><img
src="http://lh6.ggpht.com/-Dhwqk10or7g/UsnkFAxQN5I/AAAAAAAAo2Q/aD7QsAWKACE/clip_image009_thumb.jpg?imgmax=800"
/></center>
<em><center>Người dân Ukraine muốn đoạn tuyệt với quá
khứ có hình ảnh của Lenin</center></em>
Các Đảng cộng sản một thời trên thế giới hoặc là
đã giải tán, hoặc là đã thay tên, đổi cờ, hoặc
đã từ bỏ chuyên chính vô sản và chấp nhận đấu tranh
nghị trường.
Tôi đã chứng kiến những người lớn lên trong lòng
Đảng ở Hà Nội giờ chỉ quan tâm chuyện làm ăn. Tôi
đã nghe trên khắp đường phố Sài Gòn phát ra những
bản nhạc vàng từ mấy chục năm trước từ loa của
những người bán đĩa dạo.
Sách kể rằng ngày xưa trước họa xâm lăng của người
Pháp, quần thần Tự Đức vẫn chủ trương Thánh Khổng:
'lấy đạo quân tử chống kẻ tiểu nhân'. Kết cục
thế nào ai cũng rõ.
Trong khi đó, vào lúc này có kẻ như hùm như hổ đang lăm
le múa vuốt nhe nanh.
Đảng cũng có kinh nghiệm gần 30 năm trước. Trước sự
tồn vong Đảng đã vượt qua những trở lực nội tại
rất lớn để 'đổi mới' và từ bỏ kinh tế tập
trung bao cấp.
Chính công cuộc đổi mới đó đã cứu Đảng chứ không
phải như Đảng nói là Đảng đã cứu dân.
Thực tế cũng cho thấy nếu người cầm quyền thức
thời biết lấy lợi ích quốc gia làm trọng thì sử
sách và nhân dân sẽ ghi nhận – như những nhà lãnh đạo
quân sự Miến Điện hiện giờ.
<strong>
N. L.</strong>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://danluan.org/tin-tuc/20140106/nguyen-le-dang-co-dam-doi-moi), một
số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời độc
giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân Luận
có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc hướng
dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét