Trong nhưng ngày này, khi nước Đức kỷ niệm 25 năm ngày phá
bỏ bức tường Berlin, người ta thường nhắc đến những quan
chức cao cấp và sỹ quan của bên „thua cuộc" bằng những
cái nhìn rất nhân văn, rất tôn trọng lịch sử. Đó là những
thước phim nói về cá nhân ông <strong>Guenter Schabowski</strong>,
ủy viên bộ chính trị đảng SED, bí thư thành ủy Berlin,
người đã thay mặt đảng tuyên bố cho phép công dân CHDC Đức
(ngay lập tức) được tự do đi lại sang miền Tây. Đó là
bộ phim <a
href="http://de.wikipedia.org/wiki/Das_Leben_der_Anderen">„<strong>Cuộc
đời của những người khác</strong>"</a> nói về đại úy an
ninh quốc gia (Stasi) Wiesner đã vì đồng cảm với những nạn
nhân của mình mà phải hy sinh sự nghiệp „còn đảng còn
mình" đang sáng ngời.
Đặc biệt bộ phim <a
href="http://www.daserste.de/unterhaltung/film/filmmittwoch-im-ersten/sendung/filmmittwoch-im-ersten-bornholmer-strasse-100.html"><strong>„Phố
Bornholmer" (Bornholmer Strasse)</strong></a> do kênh truyền hình ARD
chiếu tối hôm 05.11.14 đã thu hút một lượng khán giả lớn
đến mức có thể coi là „phim làm đường phố vắng tanh"
(Strassenfeger). Bộ phim truyện này được ARD dựng lại theo
đúng các sự kiện diễn ra tại cửa khẩu Đông-Tây Berlin ở
phố Bornholmer, có sự tham gia, góp ý của những nhân chứng 25
năm trước đây. Chốt biên phòng này đã đi vào lịch sử
nước Đức và Châu Âu như là điểm đột phá cho sự sụp
đổ của bức tường Berlin, và người đóng vai trò quan trọng
nhất trong diễn biến không đổ máu tại chốt này lại chính
là trung tá an ninh quốc gia Harald Jaeger (tên thật trong đời,
Harald Schaefer là tên trong phim).
Thời đó mỗi chốt biên phòng dọc theo bức tường Berlin và
dọc theo biên giới Đông-Tây Đức đều được các đơn vị
của Bộ tư lệnh Biên phòng, quân đội CHDC Đức (Grenztruppe der
NVA) quản lý. Bên cạnh đó còn có các đơn vị phối thuộc
của Hải quan, Kiểm dịch và Cảnh sát Nhân dân (Volkspolizei).
Nhưng tất cả các lực lượng này bao giờ cũng nằm dưới sự
chỉ đạo của các sỹ quan thuộc bộ An ninh Quốc gia (MfS hay
Stasi*). Do đó trung tá Harald Jaeger, tuy thuộc Stasi, nhưng là
người chỉ huy cao cấp nhất của lực lượng biên phòng Đông
Đức tại chốt Bornholmer Strasse trong thời điểm lịch sử đó.
Sau khi ông Guenther Schabowski**, không hiểu cố tình hay sơ ý, thay
mặt đảng và chính phủ CHDC Đức tuyên bố trong cuộc họp
báo lúc 19 giờ ngày 09.11.1989 là „ngay tức khắc, công dân CHDC
Đức được tự do đi lại quan biên giới" thì hàng trăm,
rồi hàng ngàn người dân Đông Berlin, vốn sống trong cảnh
„cá chậu chim lồng", ào ào kéo nhau đến tất cả các cửa
khẩu sang Tây Berlin để mong đươc thực hiện cái quyền hiến
định của mình bị cướp mất lâu nay. Không khí tại tất cả
các cửa khẩu đều rất căng thẳng, một bên là nhân dân
tầng tầng lớp lớp chỉ muốn sang bên Tây Berlin để thỏa
trí tò mò, một bên là các đơn vị biên phòng được trang bị
và có kỷ luật tốt vẫn chưa nhận được lệnh cho dân
được tự do đi lại.
Thời đó chưa có internet cũng như điện thoại di động nên
phương tiện truyền tin duy nhất là phát thanh và truyền hình
mà các kênh Tây Đức lại là món hàng chuộng bên miền Đông.
Khi đài ARD từ Munich đưa tin một cách lửng lơ là chính phủ
CHDC Đức đã cho phép công dân của họ được tự do đi lại
(dựa vào tuyên bố Schabowski) thì người dân Đông Berlin lại
hiểu lầm là „thành đã mở"…và làn sóng người đi bộ
cộng với xe Trabi đã lên đến hàng chục ngàn người đổ về
các cửa khẩu. Nhân dân hô vang các khẩu hiệu đòi mở thành,
bộ đội biên phòng và công an ngoắc tay nhau dàn hàng ngang. Sự
căng thẳng đã lên đến cao điểm. Tại cửa khẩu lớn nhất
là cổng Brandenburg, phóng viên phương tây có cảm giác là sắp
có đổ máu.
Trong khi đó trung tá Jaeger, chỉ huy cửa khẩu Bornholmer Strasse
lại đang phải chịu đựng hai nỗi đau: Đau bụng vì căn bệnh
kinh niên và đau đầu vì hoàn toàn bị cấp trên bỏ rơi trong
vòng vây của hàng ngàn đồng bào đang đòi lai một cái quyền
mà theo anh ta được giáo dục là không hề tồn tại:
Tự do đi lại. Trong nội bộ các sỹ quan biên phòng thuộc
cấp, đã có ý kiến dùng vũ lực giải tán đám đông. Nhưng
viên sỹ quan an ninh Jaeger lại bác bỏ ngay từ đầu mọi ý
đồ dùng súng đạn. Đơn giản vì anh ta có lối sống rất
Đức: kỷ luật. Anh luôn nhắc thuộc cấp phải chấp hành nội
quy sử dụng vũ khí: Chỉ khi nào tính mạng bị đe dọa. Điều
trớ trêu cho mấy viên sỹ quan chủ trương dùng bạo lực là:
quần chúng không hề bạo động, chỉ hô vang khẩu hiệu „Mở
cổng ra, chúng tôi đi rồi sẽ trở về!".
Sau những trao đổi với một vài đồng bào, anh Jaeger thấy lý
do muốn sang bên kia bức tường của họ hoàn toàn đời
thường như cuộc sống phải có, không liên quan gì đến những
lý luận về ý thức hệ mà các sỹ quan an ninh luôn bị nhồi
nhét. Nhưng ý thức đảng viên của anh lại buộc anh phải
chấp hành nội quy của đảng. Anh lại phone cho xếp, xếp lại
ậm ừ vì chính ông ta cũng đang hoang mang và bị bỏ rơi.
<center><img
src="http://www.daserste.de/unterhaltung/film/filmmittwoch-im-ersten/sendung/filmmittwoch-im-ersten-bornholmer-strasse-124~_v-standard644_3215db.jpg"
/><em>Harald Schaefer do diễn viên Charly Hübner đóng trong phim
Bornholmer Strasse </em></center>
Trong cái giây phút định mệnh đó, Harald Jäger quyết định
quay thanh chắn, mở cửa cho dòng người đầy tiếng cười và
nước mắt ào ào đi qua trước mặt mình. Nhiều người đã ôm
hôn anh, một sỹ quan cao cấp của bộ máy mật vụ khủng
khiếp nhất châu Âu hồi đó. Jaeger không hề ý thức được
là mình đã làm một việc tạo nên lịch sử. Anh chỉ cảm
nhận sự trống trải ê chề giữa không khí sống động đó.
Hành động của Jaeger xảy ra đúng vào lúc tại cửa khẩu
Brandenburger Tor sự căng thẳng giữa nhân dân và lực lượng An
ninh đã lên đến mức có thể xảy ra thảm sát. Tin „vỡ đê
Bornholmer" được các phóng viên phương Tây đưa lên truyền
hình trực tiếp, đã tạo ra hiệu ứng Domino. Lần lượt binh
sỹ các cửa khẩu đều buông xuôi và bức thành Berlin bị xóa
sổ từ lúc đó. Ngày nay ai cũng rùng mình khi nghĩ đến câu
hỏi: Lịch sử sẽ ra sao, nếu Jaeger hạ lệnh nổ súng?
Không phải ngẫu nhiên mà tất cả các nhân chứng lịch sử
của 25 năm trước, hôm nay khi gặp lại ông già 71 tuổi Harald
Jaeger, đều rất cảm phục sự bình tĩnh và cách cư xử rất
thượng võ của anh sỹ quan năm xưa. Phóng viên tạp chí Spiegel,
Georg Mascolo, có mặt tại cửa khẩu lúc đó, nói rằng ông phân
biệt được những phẩm chất của Jaeger với các sỹ quan An
ninh tại các nơi khác.
<div class="boxright200"><img
src="http://www.herenow4u.net/fileadmin/v3media/pics/Daily_Short_News/Harald_J_ger_1.jpg"
/><div class="textholder">anh lính biên phòng Jaeger</div></div>
Harrald Jaeger sinh ngày 27.4.1943 tại Bautzen, miền đông nước
Đức, trong một gia đình công nhân lò cao. Năm 1961 anh gia nhập
quân đội CHDC Đức và làm việc trong lực lượng biên phòng
đến năm 1964 thì chuyển sang làm sỹ quan mật vụ Stasi. Từ
1976 đến 1979, anh học trường Đại học luât của Bộ An ninh
Quôc gia và từ đó thăng tiến liên tục lên đến chức trung
tá An ninh (khác với trung tá công an)
Sau biến cố 1989, nước Đức thống nhất, viên sỹ quan An ninh
Jaerger chưa đến tuổi về hưu nên thất nghiệp. Trả lời nhà
báo, ông nói một cách hóm hỉnh "chắc ông chưa biết là sỹ
quan mật vụ Stasi cũ kiếm việc khó như thế nào"
Ông đã phải trải qua một thời kỳ rất khó khăn, vật lộn
với cuộc sống bằng các nghề vặt như lái xe chở hàng, bảo
vệ nhà kho, bán báo trong một cái Kiosk nhỏ cho đến năm 65
tuổi mới được hưởng lương hưu. Trong những lúc tăm tối
nhất của cuộc đời, tuy xót xa với số phận của kẻ thua
cuộc, nhưng không bao giờ ông hối hận với việc làm của
mình trong cái đêm 09.11.89 tại cửa khẩu Bornholmer. Cũng như
ủy viên Bộ Chính trị Guenther Schabowski, ông Jäger nằm trong
số các đảng viên CS của chế độ cũ đã công khai nhìn nhận
nước CHDC Đức là một chế độ bất chính. Ngay trong buổi
talk show hôm 05.11 vừa qua, câu nói cuối cùng của ông Jaeger là:
Ngày nay nhìn lại thì thấy những gì chúng tôi làm hồi đó là
bất chính (unrecht)!
Đối với Jaeger, giá trị của cuộc sống không phải là những
cái gì ta dành được, mà chính là những gì ta đem lại cho
người khác. Trong cái đêm sóng gió tháng 11 năm 89 đó, ông đã
trả lại cho đồng bào mình cái quyền tự do mà trước đó,
ông không hề biết đến. Quá trình thay đổi nhận thức trong
đầu Jaerger không phải chỉ xảy ra trong thời gian từ 20 giờ,
khi nhân dân kéo đến cửa khẩu, cho đến 23 giờ 30 cùng ngày,
khi ông mở thanh chắn. Hành động đàn áp khốc liệt các cuộc
biểu tình ôn hòa của nhân dân Đông Đức suốt mấy tuần qua
đã làm cho một sỹ quan có tư tưởng thượng võ như ông suy
nghĩ rất nhiều. Con trai ông, vốn không khoái gì cái nghề mật
vụ của bố, trong những ngày tháng 8 này cũng tranh luận với
ông khá căng. Cuối cùng, cái thiện trong con người anh sỹ quan
mật vụ Jaeger đã thắng và anh đã góp một phần vào việc
đưa nước Đức và châu Âu bước vào một kỷ nguyên mới.
Nếu như đại úy Wiesner trong bộ phim <strong>Cuộc đời của
những người khác</strong> là một nhân vật được hư cấu
trong một kịch bản mang tính tiểu thuyết, thì trung tá Harald
Schaefer (alias Jaerger) trong phim <strong>Bornholmer Strasse</strong> là
một nhân vật có thật, bằng xương bằng thịt đang đứng
trước mặt chúng ta.
<center><img
src="http://www.berliner-kurier.de/image/view/2014/4/19/27170906,26959237,highRes,maxh,480,maxw,480,SLA-OSL-J%25C3%25A4ger-03.jpg"
/>
<em>Ông Jaeger chụp ảnh trước cầu Bornholmer</em></center>
Tuy nhiên cả Wiesner và Jaeger đều có một điểm chung: Đó là
họ cùng biết đau nỗi đau của đồng loại và vì vậy có
khả năng tự thay đổi.
Chính vì cái nhân phẩm đó mà Harald Jaerger đã đi vào lịch
sử với những cái tên: <strong>„ Người mở cổng thành"
</strong>(Der Mann, der die Mauer öffnete)***, hay <strong>„Viên sỹ
quan thanh chắn</strong>" (der Schlagbaum-Offizier)
Xuân Thọ.
14.11.2014
<strong>Chú thích:</strong>
* MfS là từ viết tắt của Ministerium für Staatssicherheit (bộ An
ninh Quốc gia) . Stasi là từ viết tắt của Staatssicherheit (An
ninh Quốc gia)
** Ngày hôm đó, trước sức ép của làn sóng biểu tình, Bộ
chính trị đảng SED họp bất thường và ra quyết định nới
lỏng luật đi lại cho công dân CHDC Đức. Sau cuộc họp, ông G.
Schabowki, một nhân vật có tư tưởng cải cách trong Bộ chính
trị được cử ra họp báo công bố quyết định này. Khi bị
hỏi dồn là bao giờ quyết định này có hiệu lực, Schabowski
lúng túng tìm lại các văn bản, nhưng cuối cùng nói liều: Theo
tôi nghĩ thì ngay lập tức. Lúc đó là 19 giờ tối.
***<a
href="http://www.amazon.de/Mann-Mauer-%C3%B6ffnete-Oberstleutnant-Weltgeschichte/dp/3453620259">tên
quyển sách viết về Harald Jaeger</a>
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141115/xuan-tho-harald-jaeger-nguoi-sy-quan-an-ninh-stasi-da-di-vao-lich-su-nhu-the-nao),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét