<strong>Tôi cứ băn khoăn đi tìm cách lý giải tại sao người
Việt Nam (trong nước) lại thuộc top trong các dân tộc lạc quan
nhất thế giới.</strong>
Ở đây không phải người Việt nói ra mà là kết quả từ các
cuộc khảo sát xã hội của một số tổ chức quốc tế.
Theo công bố hàng năm gần đây của viện Gallup, Việt Nam nằm
trong danh sách 10 quốc gia dẫn đầu về lạc quan.
Một cuộc thăm dò khác mang tên "Tiếng nói của người
dân," do viện thăm dò BVA của Pháp thực hiện cuối năm 2010
tại 53 quốc gia và được báo Le Parisien đăng tải ngày 3 tháng
1, 2011, cho thấy, Việt Nam đứng đầu bảng 10 nước lạc quan
nhất.
Khảo sát mới thực hiện trên 44 quốc gia của hãng nghiên cứu
Pew Research (Mỹ) tiến hành từ ngày 17 tháng 3 đến ngày 5 tháng
6, 2014, cho hay, trong khi nhiều nước phát triển đang lo lắng cho
thế hệ sau, thì Việt Nam lại là nước lạc quan nhất. Theo Pew
Research, 94% số người được hỏi tại Việt Nam cho rằng trẻ
em sẽ lớn lên trong điều kiện tốt hơn hiện nay.
Trong khi đó, có tới quá nửa người Ðức, Tây Ban Nha, Mỹ, Anh
và Ý tin rằng những đứa trẻ hiện nay tại quốc gia của họ
sẽ nghèo đi so với cha mẹ của chúng. Nước bi quan nhất là
Pháp, với 86% người được hỏi khẳng định rằng thế hệ
sau sẽ sống trong điều kiện khó khăn hơn hiện nay.
Từ vài năm nay, nhiều cuộc khảo sát của các tổ chức thuộc
Anh, Mỹ đánh giá Việt Nam là quốc gia hạnh phúc hàng đầu
trên thế giới.
Quỹ Kinh Tế Mới (NEF), một tổ chức phi chính phủ tư nhân
nghiên cứu về kinh tế, xã hội và môi trường có trụ sở
tại Anh xếp Việt Nam đứng thứ hai trong bảng Chỉ Số Hành
Tinh Hạnh Phúc (HPI) của năm 2012. Chỉ số này được đánh giá
dựa trên ba tiêu chí: mức độ hài lòng với cuộc sống, tuổi
thọ trung bình và dấu chân sinh thái.
Travel Chanel đánh giá Việt Nam là một đất nước đang trên
đà phát triển, một quốc gia hạnh phúc nhất ở Châu Á.
Các cuộc khảo sát trên đây có vẻ mâu thuẫn với đánh giá
của Liên Hiệp Quốc. Trong bảng xếp hạng "Good Country Index"
của Liên Hiệp Quốc (năm 2014) về những quốc gia đáng sống
và đóng góp cho nhân loại, Việt Nam được xếp áp chót, thứ
124/125. Bảy yếu tố được xem xét là "đóng góp về khoa
học công nghệ, về văn hóa, đóng góp vào hòa bình và an ninh
thế giới, trật tự thế giới, bảo vệ môi trường hành tinh,
vào sự phồn vinh và bình đẳng của thế giới, đóng góp để
cái thiện hành tinh và nâng cao sức khỏe cộng đồng."
Làm sao có thể lạc quan được ở một đất nước có 90
triệu dân mà ra đường không cẩn thận có thể mất mạng.
Mỗi năm Việt Nam có khoảng 11 ngàn người chết vì tai nạn
giao thông.
Làm sao có thể lạc quan được ở một đất nước, mà tỷ
lệ ung thư cao nhất thế giới với 75 ngàn người chết mỗi
năm. Hàng hóa giả mạo, độc hại của Trung Quốc và của cả
Việt Nam, tràn ngập thị trường. Người ta vì đồng tiền
lợi nhuận mà bất chấp mọi chuẩn mực, sống chết mặc bay
tiền thầy bỏ túi. Không ăn thì chết, mà ăn thì chết dần
dần.
Ông Nguyễn Sĩ Dũng, phó chủ nhiệm Văn Phòng Quốc Hội đã
nói: "Một đất nước 70% là nông nghiệp mà ăn cái gì cũng
nơm nớp lo chất độc là một rủi ro nếu không muốn nói là
một bất hạnh lớn" ("Chúng ta đang bị đầu độc hàng
ngày" - Phụ Nữ Today 19/04/2012).
Làm sao lạc quan về tương lai khi hệ thống trường học công
không thể cung cấp đủ chỗ cho các em nhỏ. "Không 'chạy
chọt,' nhờ vả thì không thể nào kiếm được một suất cho
con vào trường công. Phụ huynh phải thức suốt đêm trước
cổng trường để sáng hôm sau kịp chen chân vào nộp hồ sơ
đăng ký cho con học ("Ðừng lạc quan tếu" - Người Lao
Ðộng 15/01/2014). Trong khi đó, ở những quốc gia mà người ta
bi quan về tương lai của con cái thì trẻ em đi học là bắt
buộc và miễn phí hoàn toàn đến hết trung học cơ sở.
Lạc quan sao được về tương lai khi sau những năm học tập
đại học nhọc nhằn nhưng mảnh bằng chẳng giúp được gì.
Hơn một trăm ngàn sinh viên tốt nghiệp đại học mà không có
việc làm, phải tìm những việc làm không liên quan đến nghề
đào tạo của mình. Trong khi con cái của quan chức thì được
sắp đặt vào những vị trí chỗ ngon lành dễ bề thăng tiến
trong bộ máy công quyền ("Hơn 162 ngàn cử nhân đang thất
nghiệp" - Vietbao.vn 01/07/2014).
Làm sao có thể lạc quan được trong một xã hội thoạt nhìn
cứ tưởng bình an, nhưng con người đối xử với nhau tàn
nhẫn, ác độc trở nên hiện tượng phổ biến. Con giết cha
mẹ, mẹ giết con, cháu giết bà, vợ giết chồng, v.v... chỉ
vì những mâu thuẫn nhỏ về vật chất, trở thành đề tài
thường xuyên trên báo chí trong nước. Người ta có thể đánh
chết kẻ trộm chó mà chẳng cần đợi pháp luật phân xử, có
thể đánh nhau to vì một cái nhìn bị cho là "nhìn đểu."
Làm sao có thể lạc quan được khi lừa đảo, trộm cắp len
lỏi cả vào bệnh việc, nơi lẽ ra được an toàn và yên tĩnh
nhất ("Lừa đảo, trộm cắp 'tung hoành' ở bệnh viện" -
Vietnamnet 28/0/2013).
Không thể kể xiết những bất công, bất bình đẳng và những
vấn nạn tệ hại diễn ra hàng ngày trong xã hội Việt Nam.
Bài "Khi cái ác leo thang" trên tờ "Thesaigonntimes.vn" ngày
20 tháng 10, 2014, nói khá rõ về tình trạng "thượng bất
chinh, hạ tắc loạn":
"Dường như ngày càng nhiều cá nhân tự cho phép mình đẩy
lùi những giao ước xã hội. Người dân vi phạm pháp luật
ngang nhiên hơn. Số vụ công an bị phát hiện dùng nhục hình
với nghi can nhiều hơn. Số người thực hiện pháp luật trơ
tráo ra giá và nhận hối lộ công khai hơn. Nhiều quan chức
phát ngôn những câu nói thiếu suy nghĩ hơn. Xã hội như đang
quay cuồng về thái cực xấu, ngày một xấu nhanh hơn và trầm
trọng hơn. Pháp luật dường như ngày càng kém hiệu lực
hơn."
"Không thể tránh né mối liên hệ chặt chẽ giữa những vụ
tham nhũng ngày càng khổng lồ với thực trạng xã hội ngày
càng tan nát. Khi người dân (hoặc cấp dưới) so sánh hành vi vi
phạm của mình với mức độ tham nhũng của các quan chức cỡ
lớn thì họ tự trấn an rằng mình chẳng thấm vào đâu, thậm
chí sẽ khôn ngoan hơn nếu tranh thủ gỡ lấy ít lợi lộc cho
bản thân. Khi người dân bắt đầu nghi ngờ rằng pháp luật
phục vụ tốt hơn cho người giàu có và thế lực thì họ sẽ
thiên về dùng nắm đấm và hung khí thay cho cậy nhờ luật
pháp."
Thế đấy! Nhưng tại sao lại có sự lạc quan kỳ lạ của
người Việt trong những cuộc khảo sát của các tổ chức
quốc tế?
Thì ra, khác với nghiên cứu xếp hạng của Liên Hiệp Quốc,
sự đánh giá được xem xét trên các số liệu cụ thể, còn
những cuộc khảo sát xã hội của các tổ chức quốc tế thì
dựa vào câu trả lời của những người được phỏng vấn
(qua điện thoại hay Internet), họ chỉ đơn giản đánh dấu
"Có" hoặc "Không" trong câu hỏi đưa ra.
Vụ việc này làm tôi lại nhớ đến "Triết lý con heo" của
nhà tranh dấu dân chủ Trung Quốc nổi tiếng Lưu Hiểu Ba (Liu
Xiaobo), người đoạt Giải Nobel Hòa Bình năm 2010.
Cuốn sách "Triết lý con heo" của ông xuất bản năm 2011
bằng tiếng Pháp "La Philosophie du porc et autres essais," cho
thấy sự "bán linh hồn cho quỷ dữ," "tự ý ngoan ngoãn đi
vào cái chuồng heo" để được vỗ béo, yên thân, lẩn tránh
trách nhiệm phải can đảm đứng ra bênh vực đa số quần
chúng nạn nhân của sự áp bức bóc lột ở khắp nơi và
"sự tồi dở nhất loạt đã phá vỡ tất cả." Giới trí
thức hèn kém cam tâm phủ phục trước những kẻ lãnh đạo
tồi tệ, tầm thường, "sự cao cả của tâm hồn và sự uyên
bác thông tuệ không còn chỗ đứng nữa"...
Gần một thế kỷ ở miền Bắc và 40 năm trên cả nước,
đảng Cộng Sản Việt Nam bằng chính sách tuyên truyền, giáo
dục nhồi sọ và chế độ công an trị đã tạo nước Việt
Nam thành một cái trại khổng lồ mà như nhà văn George Orwell
gọi là "trại súc vật."
Những người làm công việc khảo sát xã hội Việt Nam đã rơi
vào cái "trại súc vật" ấy, nơi đó có đàn heo chỉ biết
đến cái máng ăn của mình. Thời kỳ chiến tranh hay bao cấp
ăn rau bèo, nay được thêm cám nên cảm thấy mãn nguyện, hỉ
hả lạc quan với thân phận bị trị. Trong cái trại bẩn thỉu
và chật hẹp ấy còn có những con vật xung xăng cao ngạo chạy
xe Rolls-Royce, đeo đồng hồ Gucci và xài túi Louis Vuttion. Vài con
vật khác ương ngạnh lập tức bị cô lập và tiêu diệt.
Nhũng kẻ cai quản trại súc vật mặc sức lên giọng dạy
đạo đức, "chém gió" vô tội vạ, ung dung dối trá, lừa
gạt làm giàu cho bản thân và kiêu hãnh quan sát sự sinh hoạt
bầy đàn của đám thú đã được thuần phục, ngoan ngoãn.
Nhưng có lẽ trong sự bỉ cực khốn cùng ấy, vì không thể
chết nên con người phải lạc quan chăng?
Nhà bình luận Frank Tyger đã chẳng nói "Hãy lạc quan: Ðó là
liệu pháp chống ủ rũ hữu hiệu nhất" đó sao! (Be optimistic:
It's the best droop therapy).
François-Marie Arouet (Voltaire) cho rằng, "lạc quan là sự điên
rồ nhất quyết rằng mọi thứ vẫn ổn khi chúng ta đau khổ
(Optimism is the madness of insisting that all is well when we are
miserable).
Còn tôi giờ thì biết chắc rằng, "Triết lý con heo" của
Lưu Hiểu Ba, "Trại súc vật" của George Orwell, nhận định
của Frank Tyger và của Voltaire, tổng hợp các yếu tố đó đã
làm nên bức tranh lạc quan của người Việt Nam trong chế độ
Cộng Sản hiện thời.
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141028/le-dien-duc-khi-dan-heo-lac-quan),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét