<center><img
src="http://www.thepach.com/wp-content/blogs.dir/1/files/2014/06/tu_ban_luan_2.png"
width="600"></center>
<center><em>"Tư bản trong thế kỷ 21″ của Thomas Piketty có
thể sớm đứng cùng với cuốn Tư bản luận của Karl Marx,
vốn được lấy cảm hứng từ tiêu đề này.</em></center>
CAMBRIDGE – cơ sở lý thuyết có ý nghĩa rất lớn bởi nó cho
phép chúng ta hiểu các khía cạnh cơ bản của một thế giới
phức tạp trong điều kiện đơn giản hơn nhiều, như bản đồ
chỉ đường. Nhưng cũng giống bản đồ, chúng chỉ hữu ích
đến một giới hạn nào đó. Bản đồ đường bộ, ví dụ,
không cho bạn biết tình hình giao thông hiện tại hoặc không
cung cấp thông tin cập nhật về sửa chữa trên đường đi.
Một cách hiểu hữu ích về nền kinh tế thế giới là khuôn
khổ lý thuyết tinh giản được giới thiệu bởi Thomas Piketty
trong cuốn sách nổi tiếng của ông "Tư bản trong Thế kỷ
21". Ông Piketty chia thế giới thành hai phần cơ bản – tư
bản và lao động. Cả hai đều được sử dụng trong sản
xuất và được hưởng phần hoa lợi.
Sự khác biệt chính giữa hai phần cơ bản này đó là bạn có
thể mua, sở hữu, bán và về nguyên tắc, tích luỹ tư bản
một cách không giới hạn, như những người siêu giàu đã và
đang thực hiện. Về lao động, việc sử dụng năng lực một
cá nhân có thể được trả công nhưng không thuộc sở hữu
của người khác, bởi vì chế độ nô lệ đã kết thúc.
Tư bản có hai tính năng thú vị. Đầu tiên, giá của nó
được xác định bởi thu nhập mà nó có thể mang lại trong
tương lai. Nếu một mảnh đất tạo ra gấp đôi sản lượng
của giạ lúa mỳ hoặc giá thuê khác, thì thông thường nó sẽ
đáng giá gấp đôi. Hoặc chủ sở hữu sẽ bán nó để mua
mảnh đất khác. Điều kiện không chênh lệch giá này hàm ý
rằng, trong trạng thái cân bằng, mọi hình thái tư bản đều
mang lại mức tiền lãi có điều chỉnh rủi ro như nhau, ông
Piketty ước tính theo số liệu lịch sử là 4-5% mỗi năm.
Tính năng thú vị khác của tư bản đó là nó được tích luỹ
thông qua tiết kiệm. Một người hoặc một quốc gia tiết
kiệm 100 đơn vị lợi tức có thể nhận được hằng năm,
trong tình trạng liên tục, khoảng 4-5 đơn vị. Từ đây, sẽ
rất dễ dàng để thấy rằng nếu tư bản hoàn toàn được
sử dụng cho tái đầu tư và nền kinh tế tăng trưởng thấp
hơn 4-5%, tư bản và phần lợi tức của nó sẽ phải lớn hơn
so với nền kinh tế.
Ông Piketty lập luận rằng, bởi các nước giàu nhất thế
giới đang tăng trưởng thấp hơn 4-5%, các nước đó đang ngày
càng phát triển không đồng đều. Điều này có thể thấy rõ
trong các dữ liệu, mặc dù một phần lớn sự gia tăng bất
bình đẳng ở Mỹ không phải do logic của lập luận này, nhưng
do sự xuất hiện của điều mà ông Piketty gọi là "những
nhà quản lý siêu giàu", những người được trả lương rất
cao (mặc dù ông không giải thích lý do tại sao như vậy).
Vì vậy, chúng ta hãy áp dụng lý thuyết này vào thế giới
để xem nó hợp lý như thế nào. Trong 30 năm từ 1983-2013, Mỹ
đã vay mượn từ các nước khác hơn 13,3 nghìn tỷ USD, tương
đương khoảng 80% GDP một năm. Vào năm 1982, trước khi giai
đoạn đó bắt đầu, nước này đã thu được 36 tỷ USD dưới
dạng thu nhập tài chính ròng từ phần còn lại của thế
giới, một kết quả của vốn tư bản mà trước đây nước
này đã đầu tư ra nước ngoài.
Nếu chúng ta giả định rằng lợi nhuận từ vốn tư bản đó
là 4%, điều này tương đương với việc sở hữu 900 tỷ USD
từ vốn nước ngoài. Vì vậy, nếu hạch toán, hiện nay Mỹ
nợ các nước khác khoảng 12,4 nghìn tỷ USD (13,3 trừ 0,9). Nếu
ở mức 4%, điều này sẽ phản ánh một khoản thanh toán hàng
năm là 480 tỷ USD. Đúng không?
Sai lầm – trong quãng thời gian dài. Mỹ không phải trả một
khoản tiền nợ ròng nào cho phần còn lại của thế giới. Thay
vào đó, quốc gia này đã thu được 230 tỷ USD vào năm 2013.
Giả sử lãi suất là 4%, điều này sẽ tương đương với
việc Mỹ sở hữu 5,7 nghìn tỷ USD từ vốn nước ngoài. Trên
thực tế, sự khác biệt giữa những gì Mỹ "phải" trả
nếu tính toán của ông Piketty là đúng, vào khoảng 710 tỷ USD
từ thu nhập hàng năm, hoặc 17,7 nghìn tỷ USD tổng vốn –
tương đương với GDP hàng năm của nước này.
Mỹ không phải là ngoại lệ duy nhất trong tính toán sai lầm
này, có những lỗ hổng rất lớn và có tính hệ thống, như
Federico Sturzenegger và tôi đã nêu ra.
Các quốc gia khác như Chile và Trung Quốc rơi vào thái cực
ngược lại. Chile đã vay mượn rất ít trong vòng 30 năm qua,
nhưng đã phải trả lại cho thế giới như thể nước này đã
từng vay 100% GDP. Trung Quốc đã cho phần còn lại của thế
giới vay trong thập kỷ qua, dưới dạng lãi thực, khoảng 30%
GDP hàng năm của nước này, nhưng lại gần như không được
hưởng lợi gì. Từ góc độ làm giàu, điều này như thể là
đã không hề tồn tại các khoản tiết kiệm.
Vậy điều gì đang xảy ra? Câu trả lời đơn giản đó là
mọi chuyện không được hình thành chỉ bằng tư bản và lao
động, như ông Piketty đã lập luận. Chúng cũng được tạo
nên bằng tri thức.
Để nhìn rõ hơn ảnh hưởng của thiếu sót này, hãy xem khoản
vay ròng của Mỹ là 13 nghìn tỷ USD, nhưng đã đánh giá rất
thấp mức độ cho vay tổng thể, khoảng hơn 25 nghìn tỷ USD
dưới dạng cho vay. Mỹ đã dùng 13 nghìn tỷ USD để trang trải
thâm hụt ngân sách và dành phần còn lại để đầu tư nước
ngoài.
Số tiền này được sử dụng bằng tri thức dưới dạng đầu
tư nước ngoài trực tiếp (FDI), và tiền lãi cho cả hai là 9%
nếu so với 4% hoặc ít hơn để trả lãi người cho vay. Trên
thực tế, 9% của 12 nghìn tỷ USD lớn hơn nhiều so với 4% của
25 nghìn tỷ USD, do đó điều này đã giải thích rõ ràng cho
câu hỏi.
Chile và Trung Quốc dùng tiền tiết kiệm của họ ở nước
ngoài mà không kết hợp chúng với tri thức – họ mua cổ
phiếu và trái phiếu – kết quả chỉ nhận lại được 4-5%
hoặc ít hơn con số mà ông Piketty giả định. Ngược lại, các
nhà đầu tư nước ngoài tại Chile và Trung Quốc lại đưa vào
tri thức có giá trị; do đó tổng vốn tư bản chảy vào mạng
lại nhiều lợi tức hơn tổng mức tiết kiệm tại nước
ngoài. Sự khác biệt về lợi tức đó không được cân đối
lại, bởi vì người ta cần tri thức để có lợi nhuận cao
hơn.
Vấn đề là làm sao tạo ra và phát huy tri thức là một nguyên
nhân quan trọng trong việc tạo ra của cải. Sau cùng, các công
ty Apple, Google, và Facebook gộp chung lại có giá trị hơn một
nghìn tỷ USD, cho dù vốn đầu tư ban đầu là một phần rất
nhỏ.
Đủ cho mọi người đút túi phần chênh lệch đó. Tri thức
nằm trong các nhóm liên kết chặt chẽ, không phải trong mỗi
cá nhân. Mỗi người trong nhóm giữ vai trò rất quan trọng,
nhưng bên ngoài nhóm đó, mỗi cá nhân không có nhiều giá trị.
Cổ đông có thể muốn giành lấy sự chênh lệch lợi nhuận
đó, nhưng họ không thể làm được nếu không có nhóm của
mình.
Đó là lý do liên quan đến các nhà quản lý siêu giàu: họ cố
gắng bỏ túi một phần giá trị mà một nhóm tạo ra. Đằng
sau sự phát triển dẫn đến của cải và bất bình đẳng
không chỉ nằm ở tư bản, mà còn ở tri thức.
[*]<em> Ricardo Hausmann, cựu bộ trưởng kế hoạch của Venezuela
và cựu tổng giám đốc kinh tế của Ngân hàng Phát triển
Xuyên Quốc Gia Mỹ, là một giáo sư kinh tế tại Đại học
Harvard, nơi ông cũng giữ chức Giám đốc Trung tâm Phát triển
Quốc tế.</em>
<strong>Nguồn</strong>: Ricardo Hausmann, "<a
href="http://www.project-syndicate.org/commentary/ricardo-hausmann-examines-a-source-of-capital-accumulation-that-experts-on-inequality-have-overlooked">Piketty's
Missing Knowhow</a>", <em>Project Syndicate</em>, ngày 27 Tháng Năm
2013.
Bản Tiếng Việt © 2014 The Pacific Chronicle
***********************************
Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20140611/tu-ban-luan-khiem-khuyet-tri-thuc-cua-thomas-piketty),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).
Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét